Ideale lijsttrekker is niet te maken Referendum verzacht Servische pijn licht Helden en heldinnen PZC Wie moet ons geld controleren? Politici moeten in verkiezingstijd vooral zo naturel mogelijk overkomen 27 oktober 1956 vrijdag 27 oktober 2006 i tt t; Bijna 120 miljard aan belas tingen en premies gaat naar instellingen die overheidsta ken uitvoeren. Maar minis ters en Tweede Kamer hebben er nauwelijks greep op. door Karen Zandbergen Ze hebben de zeggenschap over eenderde van al het belastinggeld en nog eens ruim anderhalf keer datzelf de bedrag aan premies en ta rieven. Met z'n allen betalen we ieder jaar bijna 120 mil jard euro aan zelfstandige or ganisaties die overheidstaken uitvoeren. Over hoe zij het uitgeven van het geld moeten verantwoorden, zijn geen een duidige afspraken gemaakt. Een slechte zaak, vinden de Algemene Rekenkamer en de Tweede Kamer. De politiek worstelt met de rol van organisaties als uitke ringsinstantie UWV, het Ka daster, het Centraal Orgaan Asielopvang, TNO en de poli tieregio's. Zo'n 1900 organisa ties zijn zelfstandig, maar ge ven publiek geld uit. Ook de Tweede Kamer wil meer kun nen zeggen over de besteding van hun geld. Het kabinet wil echter juist dat de organi saties hun zelfstandigheid houden. De ministers en staatssecretarissen vinden het ook niet nodig om de Tweede Kamer over de hele financiering in te lichten. Wat minister Zalm van Finan ciën betreft is het genoeg als ze er melding van maken wanneer er iets bijzonders aan de hand is. Toen aan het begin van de ja ren negentig de roep om een kleinere overheid sterker werd, werden veel contro le-instanties verzelfstandigd. Ze bleven taken uitvoeren voor de overheid, maar zon der dat er een duidelijke visie was hoe zij zich ten opzichte van de overheid moeten ver antwoorden. Aan de ene kant moesten de instellingen zelf standig worden zodat ze effi ciënter zouden gaan werken en de overheid kleiner kon worden. Maar omdat de in- stanties publiek geld uilge ven, werd democratische con trole ook belangrijk gevon den. Die twee uitgangspun ten zijn moeilijk met elkaar te rijmen. In de Kamer wordt pas over dit soort zaken gedebatteerd als er beroering is over de hoogte van de topsalarissen van directeuren en over hoe luxe een wc van een hoofd kantoor mag worden uitge voerd. Maar daar zitten de grote bedragen niet in. Minis ters en Tweede Kamer heb ben weinig zicht op hoe het. overgrote deel van hun bud getten worden besteed, con cludeert de Algemene Reken kamer in een gisteren uitgeko men kritisch rapport. Aan de regels voldoen de in stanties meestal wel, dat is niet het probleem. Maar de re-1 gels zijn erg willekeurig. De I ene instantie moet veel meer l en nauwkeuriger rapporteren dan de ander. Minister Zalm van Financiën belooft aan i het eind van het jaar een een duidige set afspraken af te hebben. Marmeren wc's Of het zal werken is nog maar de vraag. Iedere organi satie werkt op een heel eigen manier, waardoor het moei lijk is regels te bedenken die voor alle instanties gelden en redelijk zijn. Ook mét regels is het echter niet te voorko- men dat er af en toe met geld wordt gesmeten. De beruchte marmeren wc's die uitke-1 ringsinstantie UWV had aan-1 geschaft, waren daar offici- eel met toestemming van mi-1 nister De Geus van Sociale Zaken gebouwd. En de publiek betaalde inko- mens die hoger zijn dan het i inkomen van de minister-pre sident worden sinds maart dit jaar openbaar gemaakt. Maar dat voorkomt niet dal ze nog steeds worden uitbe taald GPD In de aanloop naar de verkiezin gen van 22 november zijn de po litieke kopstukken niet van de buis te slaa7i. Wat moeten de lijsttrekkers doen om zo goed mogelijk voor de dag te komen? door Wierd Puk De ideale lijststrekker? Kay van de Linde, communica tie-adviseur, hoeft geen secon de na te denken. „Wouter Bos. Hij heeft alle eigenschappen die een 21e-eeuwse kandidaat in een mediacratie moet hebben: uitstraling, inhoud en charis ma." Wouter Bos dus? De deskundi gen zijn het er niet over eens. „Bos lacht bij alles", vindt San- der Simons, campagnestrateeg van EénNL. En te veel lachen geldt in de wereld van de politie ke mannetjesmakers als niet se rieus. Simons vindt Marco Pastors, 'vriend van Pim' en voormalig wethouder in Rotterdam, de per fecte kandidaat. Maar Simons en Pastors, die inderdaad veel minder vaak lacht dan Wouter Bos, behoren dan ook tot dezelf de partij. Simons, voormalig tv-journalist: „Wij hebben be sloten Marco Pastors neer te zet ten als een politicus die op na tionaal niveau kan opereren. We willen dat hij met Bos, Bal kenende en Rutte in discussie gaat op de nationale tv en ra dio. En dat lukt." Is Pastors daarmee een 'natuurlijke lei der'? Wat maakt een politicus ei genlijk tot een 'leider'? Kunnen adviseurs en trainers hun cliënt zo plooien dat een grijze muis verandert in een charismatisch aanvoerder? „Nee, je kunt nie mand een kunstje leren", meent Albert Roele, imagospecialist en mediatrainer bij het bedrijf Maussen Communications. „Maar je kruit je cliënten wel au toriteit meegeven. Door hen dui delijk te maken: wat is je mis sie, hoe denk je je doel te berei ken, hoe presenteer je je? Neem het voorbeeld van Margaret Thatcher, die haar stem verlaag de. In een lage stem ligt je auto houdt van het debat." Krijgt de relatief onervaren Rutte nog ad viezen over kleding en kapsel, z'n bril misschien? Fennema: „Nee, hij moet zich gewoon lek ker voelen. Het leuke is: na elk tv-optreden krijgen we stapels mails met opmerkingen als 'goed dat je een stropdas droeg' of 'leuk overhemd'." Cosmetische ingrepen, de advi seurs houden er niet van. Kay van de Linde, vijf jaar geleden campagneleider van Leefbaar Nederland (toen nog met For- tuyn), betreurt de dag in het af gelopen voorjaar dat hij Rita Verdonk opmerkelijk ge schminkt de arena in stuurde om zich te presenteren als tegen kandidaat van Mark Rutte. „Dat was een tactische fout. Het beeld dat wij neerzetten week te veel af van hoe de men sen haar kennen. De media had den het alleen nog over haar ui terlijk." Ook Albert Roele kent regel nummer één: „Je moet zo dicht mogelijk bij jezelf blijven. Zelf bewustzijn, kwetsbaarheid én authenticiteit: die combinatie maakt de ideale kandidaat." In de politiek speelde het imago al tijd al een belangrijke rol, weet prof. di'. Henk te Velde. „Maar op tv heb je andere kwaliteiten nodig", zegt de historicus. „Suc cesvol is de politicus die door oe fening in staat is zichzelf trouw te blijven en tóch aansluiting vindt bij een groot publiek.En de kandidaat die uiteindelijk premier wordt kan altijd nog groeien in het ambt. „Van Lub bers verwachtte aanvankelijk niemand dat hij een geschikte minister-president was. Maar hij vergaarde in een mum van tijd gezag. Dat kun je van Jan Peter Balkenende overigens niet zeggen." Kandidaten met de pretentie een 'grote leider' te zijn, ziet Te Velde niet. Maar het kan altijd nog erger. „In de jaren zestig had je Jan de Quay. Die bleef maar het gevoel houden dat hij het niet kon. Dan is Balkenende toch meer een soort Piet de Jong: onverstoorbaar en onop vallend. GPD riteit, in een hoge stem je ent housiasme." Roele en diens collega Edward Koldewijn personal coach) ad viseren vanuit een statig grach tenpand in Amsterdam allerlei artiesten, politici en topmana gers. Hoe kijken zij naar de lijst trekkers bij de Tweede Kamer verkiezingen? „Haal Balkenen de en Bos eens voor de geest", zegt Koldewijn. „Van Balkenen de heb je vast een soort pasfoto in gedachten. Van Bos een mid delgroot beeld. Maar van ie mand als Pim Fortuyn of Wim Kok zie je de hele gestalte. Dat komt omdat Balkenende en Bos lang niet alles van zichzelf la ten zien. Van Fortuyn mocht ie dereen weten wat hij voelde. Ook Kok liet, als het er op aan kwam, zijn emoties zien." Genie De naam is gevallen: Fortuyn. „Een genie", meent Roele. „Van de huidige lijsttrekkers heeft niemand zijn talent." Fortuyn was, net als Bill Clinton of Tony Blair, een 'great communica tor'. „Maar vergeet niet dat For tuyn zich voordat hij de poli tiek inging enorm had be kwaamd in het spreken in het openbaar", merkt de Leidse his- toi'icus Henk te Velde op. „Erva ring is belangrijker dan een spoedcursus mannetjesmaken. Aan Balkenende zag je in het be gin bijvoorbeeld dat hij geen en kele oefening had gehad in de omgang met de media. Hij had daar grote moeite mee." De CDA-premier is voor Roele en Koldewijn een pr-ramp, ook al is hij volgens Roele 'vast stukge- traind'. Koldewijn: „Zoals hij verstart voor de camera. Als Balkenende antwoordt op vra gen legt hij altijd de procedure uit: hij vertelt wat hij aan het doen is. Empathie tonen, in de ik-vorm zijn gehoor aanspre ken, dat kan hij helemaal niet. Natuurlijk heeft hij een gevoels leven, maar hij brengt het niet." Sander Simons van EénNL is korter door de bocht: „Balken ende is een stijve hark." En Mark Rutte, waar is die eigen lijk? „Geheel afwezig", merkt Roele op. Onzin, meent Ruttes woordvoerder Friso Fennema. „De campagne is in full swing." De WD wil Rutte neerzetten als 'een frisse, nieuwe leider, modern, zakelijk' iemand die Premier Jan Peter Balkenende op verkiezingstournee voor de gemeenteraadsverkiezingen in het zuiden van het land tijdens het carnaval. De premier is volgens menig media-adviseur een pr-ramp. foto Jan Boeve/GPD door Marloes de Koning Opeens heeft de Servische re gering haast. Het tijdstip nadert waarop de internationa le gemeenschap een besluit neemt over de toekomst van de zuidelijke provincie Kosovo. Dat moment geldt als een poli tieke clusterbom, waardoor ie dereen behalve de meest radica le nationalistische partij wordt geraakt. Met een referendum over een nieuwe grondwet op 28 en 29 oktober en verkiezin gen in december, wordt ge poogd de politieke klap te ver zachten. De Verenigde Naties hebben ge zegd voor het einde van het jaar duidelijkheid te willen over Kos ovo, de Servische provincie die een protectoraat is, sinds de Na- vo en de Albanese bevolking het Servische leger in 1999 ver joegen. Onderhandelingen tus sen de Servische regering en de Albanezen in Kosovo leiden ner gens toe, verklaarde de speciaal gezant van de VN onlangs. De Albanezen willen onafhankelijk heid, de Serviërs zijn daar fel te gen. Hij werkt aan een opgeleg de oplossing. De Servische politici gaan er binnenskamers van uit dat de provincie - vijftien procent van het Servisch grondgebied - ver loren is. Publiekelijk zullen ze dat echter nooit verklaren. De meeste Serviërs beschouwen Ko sovo als de geboortegrond van hun natie, de weinige overgeble ven Serviërs wonen er in encla ves, beschermd door een inter nationale troepenmacht. Naar verwachting zullen de verbol gen kiezers iedere partij die zich profileert als vriend van de internationale gemeenschap af straffen voor het verlies van de provincie. Grondwet De meeste partijen willen daar om nieuwe verkiezingen vóór het verlies van Kosovo een feit wordt. Officiële aanleiding voor de verkiezingen is de nieuwe grondwet, waar in het parle ment al jaren over werd ge praat, maar die vorige maand opeens toch afgerond kon wor den. Op 28 en 29 oktober mogen de Serviërs in een referendum ja of nee zeggen tegen de wet. Nu geldt nog de door ex-presi- dent Milosevic gedicteerde con stitutie. Ongeveer vijf weken la ter volgen parlementsverkiezin gen, mogelijk gekoppeld aan verkiezingen voor het president schap. De precieze data daar van zijn nog niet bekend. „Aan het einde van het jaar komt alles samen", zegt Milos Aligrudic, die in het parlement de fractie van de grootste rege ringspartij (DSS) aanvoert. „Wie hier dan ook aan de macht is, Servië is niet klaar voor een opgelegde oplossing. Ik zeg niet dat we de wapens zullen oppak ken om te vechten, maar het zou niet goed zijn voor de Euro pese integratie en stabiliteit." De politici presenteren het refe rendum over de grondwet als een laatste kans voor de Ser viërs om zich uit te spreken te gen het verlies van Kosovo, dat de meeste mensen ervaren als een groot onrecht. Onder druk van de radicale partij is in het voorwoord van de wet nog eens benadrukt dat Kosovo een on losmakelijk deel is van Servië. „Iedereen in Servië weet dat. Etnische Serviërs brouwen zelfgestookte cognac in het Servische dorp Gracanica. Serviërs weten dat ze Kosovo gaan verliezen en vinden dat een groot onrecht. foto Valdrin Xhemaj/EPA Dit is vooral bedoeld als bood schap aan het buitenland", zegt Aligrudic. De Albanezen in Kos ovo stemmen niet mee. De coalitie is er heel slim in ge slaagd Kosovo en de grondwet met elkaar te verbinden, vindt Milan Nikolic, politiek analist, opiniepeiler en adviseur van president Boris Tadic. „Mensen zijn wanhopig. Over de econo mie en over Kosovo. Ze weten dat ze dat gaan vei'liezen. Ze vinden dat een groot onrecht en ze hebben het gevoel dat ze niets kunnen doen. Dat uit zich in een negatieve opinie over de mocratische en pro-Europese partijen." In de peilingen halen de meeste westerse partijen de kiesdrempel van vijf procent zelfs niet als ze samenwerken. Volgens Nikolic speelt de inter nationale gemeenschap het spel niet slim. Servië staat aan alle kanten klem. De onderhandelin gen over een verdrag met de EU zijn geschorst tot Servië de po pulaire ex-generaal Ratko Mla dic, verdacht van oorlogsmisda den, uitlevert aan het Joegosla- vië-tribunaal. Halverwege dit jaar maakte Montenegro zich los uit de unie met Servië en nu nadert ongewild het verlies van Kosovo. Over de vraag wanneer het land tot de EU zou kunnen toetreden houdt Brussel zich op de vlakte. GPD Met enige regelmaat verschijnen er in kranten berichten dat door het moedig ingrijpen van een medeburger iemand gered is van een waarschijnlij ke dood door verdrinking, brand of cri mineel gedrag. Wat daarbij opvalt, is dat in veruit de meeste gevallen de red der een man is. Dat roept een interes sante, maar ook tamelijk verontrusten de vraag op. Is het zo dat, als we te water raken en dreigen te verdrinken of in een bran dend huis vastzitten en dreigen te ver branden, we het van de mannen die toe vallig in de buurt zijn moeten hebben om gered te worden, en maar beter niet op de vrouwen kunnen rekenen? Of an ders gezegd, als we een held definiëren óls iemand die anderen helpt ondanks het risico daarbij zelf om te komen of gewond te raken, zijn de helden van on ze samenleving dan voornamelijk man nen? Of geven de media ons een verte kend beeld? Het antwoord op beide vragen is, hoe tegenstrijdig dat op het eerste gezicht ook mag lijken, 'nee'. Nee, de media ge ven ons geen verkeerd beeld, en nee, er zijn niet meer helden dan heldinnen in onze samenleving. Hoe kan dat? Het antwoord op die vraag wordt gegeven in een werkelijk prachtig artikel van de hand van twee van mijn collega's, Sel- wyn Becker en Alice Eagly, dat enige tijd geleden verscheen onder de titel De Heroïek van vrouwen en mannen. Becker en Eagly onderzochten heldhalf- tig gedrag van mannen en vrouwen in uiteenlopende situaties. Zoals het on middellijk ingrijpen bij een levensbe dreigende situatie voor een medebur ger (dreigende verdrinking, verbranding/verstikking, crimineel ge weld), het verlenen van hulp aan joden in de Tweede Wereldoorlog, het af- staan van een nier aan een vreemde, en het verlenen van medische en humani taire hulp als werker in een gevaarlijk (oorlogs)gebied. Uit hun onderzoek blijkt dat over al de situaties tezamen genomen er niet of nauwelijks verschil is tussen het percentage mannen en vrouwen dat zich als een held of heldin Maar er is wel verschil tussen mannen en vrouwen als we ieder van die situa ties afzonderlijk bekijken. Zo blijkt dat onder degenen die direct en spontaan in actie komen in extreme noodsitua ties zoals branden, dreigende verdrin king of criminele geweldsituaties - en dan gaat het om helpers die niet bij de brandweer, politie of andere officiële hulpdiensten werken - het percentage mannen vele malen hoger is dan het percentage vrouwen. De meest waarschijnlijke verklaring daarvoor is het verschil in fysieke kracht, training in het omgaan met noodsituaties, en de bereidheid tot zeer snel en risicovol reageren in extreme situaties. Allemaal kenmerken waarop mannen en wouwen gemiddeld geno men verschillen. Het verschil heeft in ieder geval niets te maken met verschil in betrokken heid op de noden van medemensen. Dat blijkt onder andere uit de bevinding van Becker en Eagly dat onder degenen die officieel geregistreerd staan als hel pers van joden in de Tweede Wereldoor log, het percentage alleenstaande vrou- NOORDERLICHT - Op talrij ke plaatsen in het land, vooral in het noorden heeft men vrij dagavond een prachtig noor derlicht kunnen waarnemen. Het licht wordt beschreven als een rode gloed, die zich ver smalde tot een rode vlek, waar doorheen vanonder naar bo ven gele schichten schoten. FLEVOLAND - In de buurt van Elburg is nu al duidelijk het resultaat te zien van het machtige karwei dat de gema len rondom Oostelijk Flevo land hebben ondernomen: het droogpompen van een nieuw stuk Nederland. Op diverse plaatsen zijn reeds grote opper vlakten drooggevallen. M WONINGEN - Er zijn moment teel voor de gehele bevolking1- woningen beschikbaar. Kwall-' tatief is de toestand minder goed. Het merendeel van de wonin-' gen dateert van voor 1918 en ook de uitrusting van de wo ningen laat te wensen over. VLISSINGEN - In Vlissingen,' derde zeehaven van Neder land, arriveerde gistermiddag' het 2100e schip van het jaar. Vorig jaar was dat pas op 11 december. wen groter is dan het percentage alleen staande mannen. Ook in ons land, waar het percentage vrouwelijke helpers in de Tweede Wereldoorlog 57, en manne lijke 43 bedroeg. Verder blijkt onder do noren van nieren aan mensen waarmee geen familieband bestaat, het percenta ge wouwen tenminste gelijk en zelfs iet wat hoger te zijn dan het percentage mannen. Hetzelfde geldt voor het wer ken bij organisaties als Artsen zonder Grenzen en dergelijke in gebieden die ronduit als gevaarlijk kunnen worden aangemerkt, ofwel vanwege geweld of wel vanwege het risico op ernstige ziek tes. De conclusie uit dit alles is duidelijk. Heldhaftigheid is eveixzeer een ken- mei'k van vrouwen als van mannen. Maar mannelijke heldhaftigheid is va ker spectaculairder en trekt daarom pu bliekelijk meer de aandacht. En, eerlijk gezegd, dat is niet eerlijk. Rene F.W. Diekstra Hoofdredactie: Peter Jansen Arie Leen Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A, J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax:(0113)315609 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Bultenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax..(0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Het 's-Landshuis Steenstraat 37, 4561 AR Hulst Tel: (0114)371379 Fax:(0114)371380 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (01111454647 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren Goes, Zierikzee en Hulst: Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 Maandag t/m vrijdag vóór 15.00 uur gebeld, nog dezelfde dag nabezorgd, zaterdag vóór 12 uur. E-mail: lezersservice@pzc.nl Fax: (076)5312330 Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving acceptgiro per maand: 21,50 n.v.t per kwartaal: 61,50 64,50 per jaar: €236.00 239,00 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor hel einde van de betaalperiode. U ontvangt een schriftelijke bevestiging. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 31, 4460 AA Goes maandag t/m vrijdag: 1,30 zaterdag: 1,85 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd j overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen, Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag' van 16,00 tot 18.00 uur Tel. (076)5312550 Fax. (076)5312340 Personeelsadvertenties: Tel: (076)5312?40 Fax:(076)5312340 Rubrieksadvertenties (kleintjes); Tel, (076)5312104 Fax. (076)5312340 Voor gewone advertenties: Noord-en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0113)315570 Fax:(0113)315571 Business to Business/Onroerend goud Tel: (076)5312277 Fax:(076)5312274 Internet: www.pzc.nl/service/adverl.Bren Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hi aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen iri een bestan (abonnementenjadministraiie en om u te (laten) Informeren over vc duoten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of dc de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit Postbus 31,4460 AA Goes. Behoort tot WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2006 | | pagina 4