Meer begrip dan bitterheid
Dit leven is
dramatisch leeg
bruna
15 KOPSTUKKEN UIT DE NEDERLANDSE
LITERATUUR IN ÉÉN MEESTERLIJKE SERIE
595
KOPSTUKKEN TITELS:
1.
Heila S. Haasse
Heren van de thee
21 oktober
2.
Joost Zwagerman
Gimmick!
28 oktober
3.
J. Bemlef
Eclips
4 november
4.
Maarten t Hart
Een vlucht régenwulpen
11 november
5.
Geerten Meijsing
Veranderlijk en wisselvallig
18 november
6.
Mensje van Keulen
Van lieverlede
25 november
7.
Arnon Grunberg
Fantoompijn
2 december
8.
Harry Mulisch
De aanslag
9 december
9.
Doeschka Meijsing
Robinson
16 december
10.
Robert Anker
Een soort Engeland
23 december
11.
Jeroen Brouwers
Bezonken rood
30 december
12.
Jan Wolkers
Brandende liefde
6 januari
13.
Cees Nooteboom
Rituelen
13 januari
14. Hugo Claus
De Metsiers
20 januari
15.
Willem Elsschot
Üjmen Het Been
27 januari
door A.J. Snel
Een enkele bittere en aanzienlijk
meer begrijpende reacties kreeg ik
op het stuk dat vorige week in deze ru
briek stond. Het ging over het feit dat
na invoering van het tabloidformaat, in
gaande 6 februari 2007, niet alleen van
de redacteuren, maar ook van de lezers
verwacht wordt dat ze compacter gaan
schrijven. Er komt minder ruimte be
schikbaar, ook voor de rubriek Lezers
Schrijven.
Vorige week duidde ik aan dat het pro
bleem op verschillende manieren kan
worden benaderd: verlaging van het
maximale aantal woorden per lezers-
brief, inkorting van brieven ter redac
tie, een mogelijkheid waarvan ook nu al
spaarzaam gebruik gemaakt wordt of
samenvatting van een serie brieven
waarin dezelfde argumenten worden ge
hanteerd.
D. Meijer uit Oost-Souburg citeerde uit
dat artikel van vorige week enkele lan
ge zinnen en tekende daar ironisch bij
aan: 'Werkelijk, bovenstaande regels
zijn een perfect voorbeeld van korter en
compact schrijven." Dat was raak. Na
dat ik een halve nacht in bed had liggen
woelen, bedacht ik opgelucht dat dat be
knopter schrijven ook van mij pas
wordt verwacht als het halve formaat
eenmaal is ingevoerd. Op dit moment
biedt een halve pagina nog altijd om en
nabij evenveel ruimte als een hele pagi
na van na de zesde februari.
Verwijt
D. Meijer kwam met nog een verwijt: ik
zou schrijvers van ingezonden stukken
de mogelijkheid willen ontnemen hun
mening via de krant te geven.
Met die veronderstelling zat hij er mij
lenver naast. Binnen de redactie loopt
geen mens rond die'er géén prijs op stelt
dat lezers reageren. De schrijvende le
zers geven blijk van een grote betrok
kenheid bij de krant en dat doet ons
goed. Een enkele keer krijg ik wel eens
een heel platvloerse, seksistische, racis
tische of anderszins foute brief onder
ogen en die haalt de kolommen niet,
maar als regel bevatten schriftelijke
reacties op artikelen in de krant goed
overwogen opvattingen, ook al worden
ze niet altijd in dezelfde mate door ie
dereen gedeeld. Meijer heeft dus onge
lijk. Ook als de krant in tabloid ver
schijnt, zal een deel van de ruimte,
waarmee we altijd al moeten woekeren,
De rode viltstift van de PZC gaat lang mee.
worden bestemd voor de lezers.
Ed Bardoul uit Terneuzen, een geregel
de ingezondenstukkenschrijver, vindt
het tabloidformaat handiger, zeker
voor in bus en trein. En hij bevestigt
wat uit onderzoek blijkt: dat de ingezon
den brieven veel gelezen worden. De
schrijvers worden er in him directe en
wijdere omgeving op aangesproken.
Bardoul meent dat een rubriek als Le
zers Schrijven een extraatje voor de le
zers biedt en zoveel mogelijk intact ge
houden moet worden.
Peter H. de Dreu uit Driewegen, ook re
gelmatig te gast in Lezers Schrijven,
kan zich zeer wel iets voorstellen bij
een beperking van het aantal woorden,
maar hij waarschuwt: „Voorkom rigidi
teit want dat stoot lezers af." Het lijkt
hem zinvol alle brieven van lezers op
één dag te publiceren en af en toe lezers
uit te nodigen voor de wat langere ru
briek Te Gast. Daarmee zou een herha
ling van standpunten kunnen worden
ingeperkt, meent hij.
Dat de rubriek populair is, is tot meer
vaste klanten doorgedrongen. Martha
Blom uit Goes: „De rubriek Lezers
Schrijven lees ik zelf altijd met veel be
langstelling. En gezien de reacties die
ik krijg, soms zelfs 's morgens voor 8
uur, wordt de rubriek zeer goed gele
zen. Ik kijk altijd door wie een stuk(je)
geschreven is. Daar zijn dan ook de
stokpaarden uit te halen. Stokpaarden
hebben zelden berijders die het in wei
nig woorden kunnen zeggen en meestal
is het droge kost. Als je het niet in 150
woorden kunt zeggen, wordt het een be
toog of een column en geen ingezonden
stuk."
Censuur
Zoals regelmatig ten om-echte wordt be-
weerd, zouden op de redactie van deze
krant de rode viltstiften van de de cen-
foto Willem Mieras
sor niet zijn aan te slepen. Dat werd mij
deze week, naar aanleiding van wat ik
vorige week in Redactie Reactie
schreef weer eens, anoniem, voor de voe
ten geworpen.
Niet door S. Lelie uit Middelburg. Die
kwam niet met enig verwijt, maar met
een opgewekte herinnering aan wat hij
ooit las over censuur van de Duitse auto
riteiten tijdens de Eerste Wereldoorlog.
In het satirische blad Simplizissimuss
werd een voorbeeld gegeven van wat
van een brief was overgebleven nadat
de censor alle ongewenste formulerin
gen door streepjes had vervangen.
Déze tekst resteerde:
Die
Deutsche—
Dummköpfe
Soms sluipen elementen in de taal waarover kennelijk weinig 1%
sen nadenken en die na verloop van tijd als correct worden ervaren
Een voorbeeld daarvan is de term 'groter groeien'. Dat pleonasmen
met succes ingevoerd via een reclame van het broodmerk Kingly
Daarin kwam een jongetje voor, Japie, en die wilde 'groter groeien'
hetgeen eenvoudig te bereiken viel door dat speciale merk brood Ie
nuttigen.
De bedenker van de tekst kan trots zijn. Hij heeft meegewerkt aai
de infantilisering van de taal en dat is een knap staaltje. Tot derf:
van vandaag wordt de kinderlijke fout herhaald door-uiterst sen®
ze lieden uit alle sectoren van de samenleving. Zij hebben nietin^
gaten hoe onnozel het klinkt.
De journalistiek is niet vrij van dit fenomeen. Woorden kunnen ot;.
daan raken van de oorspronkelijke betekenis en een nieuwe'
krijgen; als ze maar dikwijls genoeg gehanteerd worden.
Een lezer maakte ons er onlangs op opmerkzaam dat in de provin
ciale Zeeuwse Courant regelmatig het woord 'dronkaard' wordtg
bezigd in en boven berichten over mensen die in benevelde staal
een auto hebben bestuurd of die onder invloed van alcohol opeen
andere manier de weg zijn kwijtgeraakt.
Berichten daarover steunen als regel op feitelijke informatie dieè
politie aan de journalistiek verstrekt. Politiefunctionarissen mel
den dan bijvoorbeeld dat driemaal de toegestane hoeveelheid ab-
hol werd gemeten. Zij verbinden daaraan geen kwalificaties,
teuren doen dat soms wél. In hun streven kort te formuleren, mek;
me bij'het maken van koppen, zoeken ze één woord. Op die mania
is kennelijk bij de Provinciale Zeeuwse Courant het woord 'dronk
aard' in de gedachten van de medewerkers van betekenis veran
derd. Het woordenboek Van Dale geeft als betekenis voor het
woord 'dronkaard': iemand die geregeld misbruik maakt van ah
holhoudende drank en in Kramers woordenboek Nederlands staat
iemand die aan de drank verslaafd is.
In de belichten die in de krant verschijnen, hoeft het helemaal nit;
te gaan om mensen die geregeld misbruik maken van alcoholhou
dende drank of die verslaafd zijn. Over informatie die daarop zou
wijzen, beschikt de krant niet. En dus dient de kwalificatie achte-
wege gelaten te worden. De hoofdredactie heeft daartoe dan ookle
sloten.
Van Straaten
Dagelijks verschijnt in de PZC, linksonder op pagina drie, een tér
ning van Peter van Straaten. Veel lezers beleven daaraan veel pk
zier, slaan 's morgens eerst de krant open op pagina 3 om hun och
tendhumeur te polijsten. Anderen waarderen Van Straaten minds
vanwege het soms licht erotische karakter van zijn werk.
Goed nieuws voor de harde kern van fans van de tekenaar. Vandc
hand van Van Straaten verscheen bij uitgeverij De Harmonie deze
dagen de bundel Lust, met sprookjes voor volwassenen ofweluite-
mate onfatsoenlijke tekeningen. Mensen met een afkeer van descs-
breuze kanten van het werk van Van Straaten zijn gewaarschuwd.
Voor wie het onwelvoeglijke kan waarderen, is Lust een aanrader
voor Sinterklaas. Condoomgebruik blijft in het werk achterwege
dus wat dat betreft zal de jarige prelaat geen bezwaren opperen.
ISBN 9061698006. Prijs 24,90 euro.
Citaat
Twee hefbomen zijn er om de mens in beweging te krij- j
gen: vrees en eigenbelang.
Napoleon Bonaparte
door Mieske van Eek
Joost Zwagerman (Alkmaar,
1963) behoort in de jaren
tachtig van de vorige eeuw
tot een groepje literaire la
waaischoppers, dat zich af
zet tegen de heersende literai
re stroming. Onder de naam
'Maximalen' komen jonge
dichters op voor een vitalisti
sche dichtkunst.
Deze 'tachtigers' verkiezen
toegankelijkheid, liefst luid
keels beleden op het podium,
boven de ivoren torens van
de 'vijftigers'. Zwagerman,
die zich in de literatuur op
tal van fronten doet gelden,
wierp zich menigmaal op als
hun spreekbuis.
Ook in zijn romans en verha
len spat het leven er af bij
Joost Zwagerman. Vooral
zijn tweede roman Gimmick!
uit 1989 doet zich voor als
een ode aan seks, drugs en
rock 'n roll.
Maar met dit rauwe boek,
dat Zwagermans doorbraak
betekent als schrijver, is wel
wat meer aan de hand. Want
Gimmick! is eerst en vooral
een relaas over verloren lief
de en verloren onschuld, een
thema dat steeds bij Zwager
man terugkomt. Met andere
woorden: hoofdpersoon Wal
ter van Raamsdonk - zeg
maar Raam - wentelt zich al
leen maar bij gebrek aan be
ter in de poel van zonde en
verderf van het Amsterdam
se kunstenaarswereldje. Zijn
vriendin heeft hem verlaten
en naarmate zijn liefde hope
lozer wordtstort Raam zich
roekelozer in het uitgaansle
ven. Als kunstenaar staat hij
droog. Met de liefde is hij
ook zijn zuiverheid kwijtge
raakt.
Daarnaast valt Gimmick! te
lezen als een sleutelroman
die het kunstwereldje in Am
sterdam in de jaren tachtig
op de hak neemt. Zwager
man toont zich op zijn venij
nigst als hij beschrijft hoe
kunstenaars alles doen voor
geld. Binnen hun hippe we
reldje heerst een kunstzinni
ge pikorde, waarin niet de
beste, maar de bestverkopen
de kunstenaar de show
steelt. Wat dan keer op keer
slikkend, snuivend, gnui
vend en seksend gevierd
wordt. Maar drank en drugs
noch discodreun kunnen ver
hullen hoe leeg het leven van
Raam en zijn vrienden is.
Gimmick! van Joost Zwager
man is vanaf vandaag ver
krijgbaar in de boekhandel
en Free Record Shop. Lezers
van de PZC krijgen korting
tegen inlevering van de bon
uit de krant.
Onder de naam
'Kopstukken'
presenteert de PZC
een nieuwe,
15-delige serie
uitgaven van
literaire boeken.
Vandaag: de roman
Gimmick! van
Joost Zwagerman
Joost Zwagerman foto Evert-Jan Daniels/GPD
Lezersredacteur AJ. Snel is
bereikbaar per post op het
adres van de
Centrale Redactie van de PZC,
Stationspark 28,
Postbus 31,
4460 AA Goes.
Telefonisch: 0113- 315660.
E-mail:Lezersredacteur©pzc.nl
Het forum toaarop lezers zich
kunnen uiten over actuele
zaken is bereikbaar via
internet: www.pzc.nl.
vrijdag 27 oktober 2006
De krant besteedt niet gauw te
veel aandacht aan het konings
huis. Veel lezers verwachten re
gelmatig foto's van de Oranjes.
Van hun werk en van hun vakan
ties. Koningin Beatrix, prinses
Maxima en prins Wil-
lem-Alexander komen met hun
officiële activiteiten vaak in de
krant. De overige leden van de
koninklijke familie wat minder.
Voor PZC-lezers die nog wel
wat meer over de Oranjes willen
weten en meer beelden willen
zien dan de krant kan plaatsen,
is er de weblog van royaltyver
slaggever Hans Jacobs. Hij volgt
nu bijvoorbeeld de reis van Wil-
lem-Alexander en Maxima naar
Australië en Nieuw-Zeeland.
KORTINGSBON
Royalblog
Zijn belevenissen in de navol
ging van het prinselijk paar zijn
gemakkelijk te vinden. Als u
toch op de website www.pzc.nl
bent, kan dat via de toegang
Royalblog op de pagina binnen
land. Of u gaat rechtstreeks
naar www.royalblog.nl. Op deze
site vindt u behalve nieuws en
achtergronden over het Neder
landse koningshuis ook informa
tie over andere vorsten en hun
gevolg.
Via de site van de PZC was het
al mogelijk op de weblogs te ko
men van de correspondenten
van de Geassocieerde Persdien
sten in Beiroet, Belgrado, Lon
den, Moskou en Parijs
De boekenredactie van de PZC
selecteerde voor u 15 kopstukken
O fft
uit de Nederlandse literatuur.
Meesterlijke boeken van schrijvers
die nationaal en internationaal
hun sporen meer dan verdiend
hebben. Kortom, de Kopstukken Collectie mag niet in uw
boekenkast ontbreken! Daarom is er exclusief voor
abonnees een éénmalige korting van 3,00 per
titel (normale prijs 8,95). Vanaf 21 oktober
verschijnt er gedurende 15 weken elke week een nieuw
Kopstuk. U kunt de boeken los kopen bij Bruna, Free
Record Shop, The Read Shop of één van de deelnemen
de boekhandels met de bon in deze advertentie. Kijk
voor online bestellingen of een distributiepunt bij u in de
buurt op www.15kopstukken.nl.
Verkrijgbaar bij:
en alle deelnemende boekhandels
Winkelprijs 8,95
Actieprijs voor abonnees
slechts per deel
GENIET
UIT
VAN 15 KOPSTUKKEN
DE NEDERLANDSE
LITERATUUR!