Schiermonnikoog was privébezit
PZC
WINTERJACKS
Laatste grafsteen familie Stachouwer vernield door vergissing gemeente
NIEUWE COLLECTIE
Teentje
puzzel
Heer Bommel en de uitvalsels
Casper Hobbes
recept
Pasta met basilicum en citroen
weer
m
MM
yjP-
CX'
<3? 2
donderdag 26 oktober 2006
Het laatste graf van de eens over
Schiermonnikoog regerende fa-
milie Stachomver is verdwenen.
Door een fout van de gemeente
is het vorige week geruimd en
werd de steen vernietigd. Daar
zijn veel inwoners boos over.
door Jean-Paul Taffijn
Eeuwen zwaaiden de
Stachouwers de scepter
over Schiermonnikoog, maar
nu is de naam er verdwenen. Op
het eiland wonen nu alleen nog
nazaten met achternamen als
Visser en Woudstra.
De Stachouwerstraat herinnert
nog aan de familie. Aan de
muur van de gelagkamer van
het beroemde hotel Van der
Werff hangt een uit 1702 date
rende steen met het familiewa
pen. Daaronder staat te lezen
dat de familie vanuit het later
door de zee opgeslokte kasteel
Binnendijken recht sprak.
Advertentie
TRESPASS
NICKELSON
TINDRA
LIFE-LINE
TWINLIFE
100% HARDCORE
HANDSCHOENEN MUTSEN CAPS
De hoeve Pathmos, nu kampeer
boerderij, is gebouwd en be
woond door de Stachouwers.
Het meest opmerkelijke over
blijfsel van de van oorsprong
Gooise adellijke familie is ech
ter jeugdherberg Rijsbergen.
Dit in 1760 door Johan Stachou
wer IV gebouwde huis was de re
sidentie van de familie.
Zeerecht
Deze koopman koopt het eiland
in 1740 van de Staten van Fries
land, die kampen met geldge
brek. Hij koopt de Heerlijkheid
met zeerecht, de civiele en crimi
nele justitie voor 200.000 goud
guldens (ongeveer 8000 euro).
Stachouwer maakte fortuin in
Brazilië.
Hij investeerde in suikerplanta
ges die veroverd waren. Kasteel
Binnendijken in het noordwes
ten van Schiermonnikoog wordt
halverwege de achttiende eeuw
bedreigd door duinafslag. Dan
verplaatst de familie de residen
tie naar huize Rijsbergen, de hui
dige herberg.
Het oudere dorp Westerburen
verdwijnt in de achttiende eeuw
in de golven. De Stachouwers ge
ven opdracht een nieuw dorp te
bouwen op de huidige plaats.
Het Nije Dorp heet Schiermonni-
koog-dorp dan nog.
Bij de plek waar nu hotel Van
der Werff is gevestigd, verrijzen
het rechthuis, het raadhuis en
het postkantoor. Eromheen ont
werpen de Stachouwers een
compleet stratenplan.
De nazaten van Johan beschou
wen het eiland als privébezit.
Na verloop van tijd laten ze het
eiland meer en meer aan zijn lot
over. De dijken worden verwaar
loosd. In 1858, ruim twee eeu
wen nadat Johan Stachouwer
Schier kocht, komt het moment
van verkoop. De Stachouwers
dragen Schiermonnikoog over
aan de Haagse advocaat John
Eric Banck. Hij laat een nieuwe
dijk aanleggen en de duinen be
planten met helmgras. Tot en
met de Tweede Wereldoorlog is
het eiland privébezit van de
Duitse familie Von Bernstorff,
die het in 1893 overnemen van
Het verhaal gaat dat in 1554 een Portugese
edelvrouw een kleine teen van de rechter
voet van het lijk van Francisco Xavier afbeet.
Het was een daad van een diepe, hoewel wat lu
gubere vroomheid.
Waar de teen gebleven is zegt de geschiedenis
niet. Zij zal hem wel een tijd bewaard hebben
als relikwie die kon helpen tegen zere voeten.
Francisco had veel gereisd: naar India, de Moluk-
ken, was met melaatsen omgegaan en met boed
dhisten en hij had diepe indruk op een Japanse
vorst gemaakt met een bril, een spiegel en een
drieloops-musket. Hij was een van de stichters
van de Jezuïeten en hij werd al snel als een heili
ge vereerd.
In een museum in Den Haag liggen de verdroog
de kleine teen en tong van de gebroeders De
Witt. Volgens sommigen is de teen van Cornelis
en de tong van Johan, maar volgens anderen is
het andersom.
De teen is bijna zwart en de tong donkerbruin
en klein. Misschien is het maar een klein stukje
van de tong en is het door het opdrogen gekrom
pen, want na het martelen en ondersteboven op
hangen van de twee staatslieden werden ze in
mootjes gesneden. De stukken werden per op
bod verkocht.
De tong en de teen zijn de gruwelijke overblijfse
len van de twee broers die in Den Haag op een
vreselijke manier aan hun einde kwamen.
Ze hadden vijanden genoeg. Michiel de Ruyter
kende de twee goed. Hij was een vriend van Jo
han de Witt en hij had dezelfde republikeinse
ideeën. Cornelis ging mee op de vloot die naar
Chatham voer om de Engelsen een lesje te leren
en een en ander in de wacht te slepen.
Cornelis eiste zelfs de overwinning op en deed
net of hij de hele rooftocht zelf had bedacht. Bo
vendien wilde hij boven de al toegezegde 10.000
gulden, er nog 30.000 bij hebben. Door toedoen
van zijn broer kreeg hij dat geld ook.
De Ruyter was er niet bij. Hij was ziek omdat hij
brandende pluis van een lont had ingeademd.
Het verhaal dat hij een ketting die over de rivier
de Medway was gehangen, stukgevaren zou heb
ben, klopt dus niet. Als er al een ketting was.
De Ruyter was al eens in zijn huis in Amster
dam, door een medestander van zijn rivaal
Tromp, met een mes aangevallen. Het wapen
HORIZONTAAL:
1. Ivoor; 9. strooptocht; 10.
wachthuisje; 11. spil; 12. roem;
14. landbouwwerktuig; 15.
vrees; 17. uitroep; 19. schar
nier; 21. ongezouten; 22. voor
deel; 23. verenwisseling; 25.
Europeaan; 27. interval; 30.
symbool barium; 32. insect;
33. voegwoord; 34. brandstof;
36. zwemvogel; 38. staat van
de USA.
VERTICAAL:
1. Muze van het minnedicht; 2.
tussenzetsel; 3. wiskundig
getal; 4. lusthof; 5. nors; 6.
waterstand; 7. lof; 8. rivier in
Afrika; 13. ik (Latijn); 15. afslag
van een hoofdweg; 16. in zijn
eigen huis; 18. oude Franse
munt; 20. Griekse godin; 23.
machinemens; 24. voor
(Latijn); 26. omloop; 28. voed
sel; 29. boordsel; 31. Engels
bier; 33. een zekere; 35. voor
zetsel; 37. loofboom.
12 3 4
5 6 7
.|Ï2 13 HHÏ4
«rfö 1^
17 18 Wm HHTÏ9 20
j 2 2
23 ■■■2^ 26
S28 29 mm
32 ■■33
Op elke regel twee woorden
invullen. Twee of meer eind
letters van het eerste woord
zijn meteen de beginletters
van het tweede woord.
HORIZONTAAL:
5. Door spoelen de sigaar (4);
Vrij dik aan de diarree (8);
6. (Bekaf bij) vertrek (7);
Vogel die voor onrust bij de
politie zorgt (5);
7. Voorwoord (3);
Vlees in beweging (8);
8. Overdekking in orde? Dan is
het wel pluisl (5);
Een rivier draaien bij het
kaarten (7).
VERTICAAL:
1. Zonder broekje geen glijpar
tij (7);
Nogal klaar (5);
2. Een koude buil helpt tegen een buil (5); Een valgewicht gaat zwaar af (7);
3. Vrouwelijke muur (7); De massa kan het hebben (5);
4. Tweetonige vorst (4); Familie van een draver (7).
Begin bij vakje 1. Bij
elk volgend cijfer
begint een nieuw
woord. De laatste
letter van een woord
is telkens de eerste
letter van het vol
gende woord. Bij
goede invulling, is in
de licht gekleurde
vakjes een woord te
I.Totalisator; 2. onzeker; 3. apparaat waarmee digitaal
muziek opgenomen wordt; 4. soort likeur; 5. razernij.
Oplossingen van gisteren:
Citaat:
Wortel, listig, genie, Engels, stapel, lotus, slaper, rekest, tremel, loods, spinet, tel
ler, risico, leeuw. Het citaat is van Jean Ie Bon: "Waar de gastvrouw mooi is, is de
wijn goed'.'
Cryptogram:
Horizontaal: 4, Daarbij; 6. moet; 7. scherp; 8. bommetje; 10. watjes.
Verticaal: 1. Lapje; 2. trompetje; 3. wijzen; 5. schouw; 9. met.
Toevoegen:
Kerkplein
Kraak de Code:
2-5-4-1-4-5
D Puzzelland.com
©Toonder Studio's
Toen Joost een poosje later met de gekraakte noten naar bo
ven kwam, daalde heer Bommel juist de zoldertrap af met
het t.v.-toestel voor de buik.
„Zo", sprak de laatste. „Dit is ook even gemaakt. De fout
zat in al die draden, hè? Te veel trijzel, bedoel ik. Alles er
uit, een foerniekel erin, en klaar is Kees, als je begrijpt wat
ik bedoel. Nu kan je weer kijken."
Zo sprekende ruilde hij het apparaat voor het kommetje no
ten en begaf zich met lichte tred weer naar de zolder. De be
diende keek hem met open mond na en betrad daarop in do
delijke ongerustheid zijn kamertje.
„Triefel en foernijkel", herhaalde hij tot zichzelf. „Klaar is
Kees. Héél betreurenswaardig, als men mij toestaat. Ach, ik
had dit nooit moeten goedvinden. Nu is mijn dure beeld-
In mijn wc hangt een bosje lavendel.
Iemand vertelde me dat het zo'n lek
kere geur op je toilet gaf. Nu breng ik
niet veel tijd in het kleinste kamertje
van het huis door, maar na het eerste
bezoek heb ik de lavendelgeur niet
meer geroken.
Gedroogde kruiden verliezen snel hun
geur en vaak ook hun smaak. Maar wil je
in de herfst toch de laatste kruiden uit je
tuin plukken en bewaren voor de winter,
dan volgen nu enkele tips. Pluk de krui
den hij voorkeur in de ochtend en droog
ze zo snel mogelijk. In de magnetron gaat
dat het gemakkelijkst. De kruiden invrie
zen is ook een optie en is trouwens toch
al beter voor de smaak. Maar het beste is
om de kruiden gewoon in de tuin te laten
staan en verse bosjes bij je groenteboer
te halen.
Ingrediënten
1.5 deciliter room
80 gram botersap van 1 citroen
2 tenen knoflook uit de knijper
zout, cayennepeper
450 gram farfalle, vlindertjespasta
Banck. Na de Duitse bezetting
wordt Schiermonnikoog in 1945
door de Nederlandse staat ge
confisqueerd. Dat de laatste
grafsteen van de familie als
bouwafval is opgeruimd is als
een schok ervaren. „De familie
verliest een voorouder, het ei
land verliest geschiedenis," al
dus de historisch-culturele vere
niging 't Heer en Feer. GPD
Nederland vandaag Nautisch bericht
te>
zw\s
(3®,
Pal
M*
was een broodmes, maar daar kun je toch iets
mee afsnijden.
In 1672 werd hij bijna op dezelfde manier te pak
ken genomen als de gebroeders De Witt. Een aan
tal kerels stond al voor zijn woning, maar hij
was toevallig niet thuis. De burgerwacht wist te
voorkomen dat er werd geplunderd.
Van De Ruyter hebben we geen afgesneden of af
gebeten lichaamsdelen, zelfs geen plukje van
zijn lange haar. Geen teen of stukje van zijn afge
schoten voet.
Ergens is nog zijn harnas waaraan te zien is, dat
hij naar onze maatstaven niet groot van postuur
was. Er moet ook nog een doodshemd zijn, maar
dat is nooit gebruikt. Misschien is het wel blauw
geruit.
In het museum in Vlissingen bewaart men een
touwspinwiel waarvan gezegd wordt dat hij
daaraan gedraaid heeft, maar zeker is dat niet.
Dat is ook niet zo erg, hij was geen heilige.
Bron: Meteo Consult
De zuidelijke wind is krachtig tol
hard 6 7 Bft.Goed zicht, water
temperatuur 15 a 16 graden.
Verwachte extremen
Laagste verwachte min. temp,
Amsterdam Schiphol 11 °C
Hoogste verwachte max.temp.
Eindhoven 24°C
Zon/maan
-f i Y
8.27 18.28 13.38 19.58
Nederland verwachting
Vr
Za
Zo
Ma
Di
weer
min. temp.
71/14
9/14
13/15
11/13
11/14
max.temp.
14/18
15/17
15/17
15/17
15/17
wind
ZW3
ZW4
W 4
W3
ZW4
uren zon
4
2
3
3
3
neersl.kans
40%
40%
20%
30%
30%
Extremen Nederland
Extremen van 27 oktober in De Bilt
hoogste min. temperatuur
hoogste max.temperatuur
laagste min. temperatuur
laagste max. temperatuur,
hoogste neerslagsom
13,9°C
21,6°C
-4,8^
4,3°G
26 mm
in 1927
in 1937
in 2003
in 1985
in 2002
buis natuurlijk voorgoed naar de vaantjes, als ik mij zo mag
uitdrukken." Met bevende handen plaatste hij het toestel
op de tafel, stak de stekker in het contact en drukte een van
de knoppen in. Hij was op het ergste voorbereid, vooral
toen een vreemde hoge toon het vertrekje begon te vullen.
„Daar heb je het al", fluisterde hij, met bevende lippen in
zijn stoel zinkend.
„Het grijs loopt me over het grauw, wanneer ik zo vrij mag
wezen. Ik moet dit afzetten, want anders..."
Het was echter te laat. De fluittoon werd hoger en ijler en
er verschenen grillige figuren op het scherm, die een onge
kende kleurenpracht op de toeschouwer wierpen. Deze
keek met uitpuilende ogen toe zonder in staat te zijn nog
een beweging te maken.
Waterstanden
Hoog water
Laag water
donderdag
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur cm
Vlissingen
4.57
234
17.13
241
11.15
175
23.36 17!
Terneuzen
5.17
258
17.33
266
11.42
183
2
Cadzand
4.36
224
16.47
230
10.51
173
23.10 17!
Roompot Buiten
4.57
180
17.13
186
11.00
128
23.19 12:
Roompot Binnen
6.26
140
18.24
144
0.06
113
12.26 11i
Zierikzee
6.25
165
18.35
169
0.05
130
12.20 123
Krammersluizen West
6.15
174
18.21
182
0.16
133
12.26 IS
Hansweert
5.47
268
18.03
276
12.06
195
-
Stavenisse/Yerseke
6.23
168
18.35
174
0.15
131
12.26 123
vrijdag
Vlissingen
5.32
224
17:47
234
11.49
175
I
Terneuzen
5.50
249
18.08
260
0.05
181
12.46 IE
Cadzand
5.05
214
17.26
224
11.26
171
23.46 IE
Roompot Buiten
5.35
172
17.49
182
11.36
130
23.54 11!
Roompot Binnen
6.45
134
19.06
142
0.25
109
12.55 11!
Zierikzee
6.55
158
19.15
167
0.38
128
12.50 137
Krammersluizen West
6.41
171
18.59
181
0.34
130
12.44 135
Hansweert
6.22
258
18.37
271
0.29
193
12.41 153
Stavenisse/Yerseke
6.55
163
19:05
172
0.45
128
12.56 13)
Europa vandaag
zonnig
A
opklaring
A
bewolkt
refen
Reykjavik
na
door Bill Watterson
a
WKopenhagen
i rv
\2Tj ^9^ München
°v©:'
Weersverwachtingstabel
Klaas Kasma
1 half bosje basilicum
Breng de room in een sauspan met een
dikke bodem aan de kook. Laat de room 5
minuten zachtjes inkoken. Roer vervol
gens de boter er in klontjes door. Neem
de pan van het vuur en roer de knoflook
en het citroensap er door. Breng de saus
op smaak met zout en cayennepeper.
Kook de farfalle beetgaar in licht gezou
ten water. Giet de pasta af en laat het uit
lekken. Doe de farfalle terug in de pan en
roer de saus er door. Pluk de basilicum
blaadjes van de steeltjes en roer ze door
de pasta. Serveerde pasta meteen.
Plaats
morgen
overmorgen
Plaats
norger
meittdp
Alicante
16
26
17
27
Mallorca
0
17
28
17 26
Athene
17
23
O
14
23
Mélaga
Sé
14
23
O 19 27
Barcelona
19
25
17
24
Nice
15
23
13 20
Berlijn
17
20
A
10
14
Oslo
Sé
7
9
-1 5
Boedapest
jft
10
21
Sé
12
20
Parijs
12
20
13 1?
Bordeaux
'Sé
14
24
Sé
14
22
Praag
4é
9
20
«12 16
Brussel
14
18
A
14
16
Rome
12
25
- 12 24
Faro
16
23
18
26
Stockholm
Sé
10
12
Sé 1 6
Genève
14
22
Ié
13
19
Warschau
Sé
11
19
9 13
Hamburg
14
15
9
14
Wenen
Sé
11
21
*13 19
Helsinki
Sé
7
13
3
4
Bangkok
26
33
25 32
Heraklion
18
23
17
21
Johannesburg
15
23
13 24
Istanbul
Sé.
12
18
13
18
Los Angeles
15
27
15 23
Kopenhagen
Sé
13
14
8
13
Melbourne
3
16
2 15
Las Palmas
ié
19
23
19
24
New York
Sé
5
12
10 is
Londen
8
15
12
17
Peking
Sé
5
18
720
Luxemburg
ié
14
17
11
15
Tokyo
14
21
14 21
c!er ^am' StachKouuer. destijds Heren eiqenaar van Kei
liS S'Chde in 1640 de gevel van hun kasteel JSinnendiiken"
b STireCi 9.e5Proken w£CS(£UGr het eiland. 9oen het gehele dorp.uaaronder
n^rrfhSJ;Kel''ndeJare'11ÊJ0-,',795 een id.« dK®
gebouw.voormalig flecht-5\aad- «nesthuis .overgebracht.
In hotel Van der Werff is het familiewapen van de Stachouwers te bewonderen.
foto Willem Teensma/GPD
WAAROM HIELP IK RR03EER
JE HEM IN? M'NÏCHOENEN
K A UIT TE PLATEN.
Zeer zacht
H
N\3
Het zachte weer zal ook gedurende
de laatste oktoberweek onvermin
derd aanhouden. Het hoogtepunt
wat dat betreft valt vandaag, als
het kwik tot boven de 20 gra
den oploopt. De dagen daarna
is het "gewoon" zacht met
maxima rond 16 graden en
ook 's nachts temperatu
ren van royaal in de dub
bele cijfers. Echt fraai is
het weerbeeld verder
niet. Slepende storin
gen veroorzaken veel
bewolking en van tijd
tot tijd valt er ook wat
regen. Vooral vanoch- r' Huist''
tend zal de zon regel-
matig doorbreken, maar
de belangrijkste veroorzaker van het extreem zachte weer is de vrij
krachtige, langs de Zeeuwse westkust soms harde zuidelijke wind.
Daarmee wordt lucht vanuit Zuid-Frankrijk en Spanje aangevoerd en
dat resulteert in maxima van 21 tot 23 graden! Zo laat in de herfst was
het alleen op 27 oktober 1937 nog iets warmer. Vanavond wordt de
allerzachtste lucht verdreven, als de wind naar west tot zuidwest draait
en er een enkele bui gaat vallen. Morgen wordt het nog "maar" 17 of
18 graden, bij een matige westelijke wind. Er hangt veel bewolking,
waaruit wat regen valt. Daarmee is de toon voor het weekeinde en
maandag gezet. Het blijft zacht met minima rond 13 graden en maxims
rond 16 graden, maar de zon schijnt meestal achter de wolken en
iedere dag valt er wel een buitje of wat lichte regen. De wind daarbij
is meest matig uit richtingen tussen zuidwest en west.
