Brussel zet in op forse
besparing energie
PZC
VS willen
de baas spelen
in de ruimte
Veel doden bij aanslag in
toeristenplaats Sri Lanka
Nederland bedeelt arme Palestijnse ambtenaren
Europese Commissie publiceert ambitieus plan
Kinderen Oost-Europa
leven in grote armoede
VOC is in Galle bijna
tastbaar aanwezig
donderdag 19 oktober 2006
van onze redactie buitenland
DEN HAAG - Ondanks de
economische groei die landen
sinds begin jaren negentig
doormaken, leeft één op de
vier kinderen in Zuidoost-Eu
ropa en het Gemenebest van
Onafhankelijke Staten (voor
malige Sovjet-Unie) nog al
tijd in extreme armoede.
In sommige landen, zoals
Bosnië gaat het om vijf pro
cent, maar in Kirgizië leeft
tachtig procent van de kinde
ren in armoede. Dat staat in
een gisteren verschenen rap
port van het VN-kinderfonds
Unicef. Andere landen waar
kinderen in erbarmelijke
omstandigheden leven zijn
Tadzjikistan, Georgië, Ar
menië, Moldavië, Albanië,
Oezbekistan en Roemenië.
Hoewel de meeste landen een
economische groei doormaak-
ten, gebruikten overheden
het verdiende geld niet om de
leefomstandigheden van kin
deren te verbeteren. In veel
landen is sinds 1998 geen
extra geld gestopt in onder
wijs en gezondheidszorg.
De VN pleiten ervoor om
'doelgerichter en met hogere
sociale uitkeringen te werken
voor families met jonge kinde
ren, zodat wordt voorzien in
effectieve annoedebestrij-
ding'. Ook moeten landen vol
gens Unicef ophouden kinde
ren onnodig in instellingen
als weeshuizen en klinieken
te plaatsen, zoals nu op grote
schaal gebeurt. Als gezinnen
beter worden geholpen is dat
ook niet nodig. GPD
Een markt in het vluchtelingenkamp Rafa in het zuiden van de Gazastrook. Volgens cijfers van de Europese Unie leeft 67 procent van de Palestijnse gezinnen onder de armoe
degrens. foto Ibraheem Abu Mustafa/RTR
Cannabis verstopt tussen de uien
BORDEAUX - De Franse politie heeft ruim drie ton can
nabis onderschept in een Spaanse vrachtwagen vol uien.
De truck werd tegengehouden in het zuidwesten van
Frankrijk.
De cannabis, met een geschatte straatwaarde van circa
6,5 miljoen euro, was op weg naar Nederland. De Spaan
se chauffeur en zijn bijrijder zijn gearresteerd. De soft
drugs zouden opzettelijk in een lading deels rottende uien
zijn verstopt om zo politiehonden bij doorzoekingen op
een dwaalspoor te zetten. ANP
China belooft volk hervormingen
PEKING - De eenpartijstaat China heeft de bevolking de
mocratische hervormingen beloofd, vooral op lokaal ni
veau. In een gisteren verschenen beleidsdocument stelt de
regerende communistische partij dat een grotere zeggen
schap van burgers onderdeel is van het streven om sociale
onrust in te dammen, maar dat het leiderschap van de par
tij niet ter discussie staat.
Het beleidsstuk is vorige week al aangenomen door de
partijtop, maar pas gisteren publiek gemaakt door de
staatspers. Het document is vooral een boodschap van pre
sident en partijvoorzitter Hu Jintao. Die wil met zijn stre
ven naar een harmonieuze socialistische maatschappij de
sluimerende sociale onrust aanpakken en de economische
motor niet laten haperen. ANP
Panda bijt duim vrijwilligster af
PEKING - Een Amerikaanse vrouw is een deel van haar
duim kwijtgeraakt toen zij een reuzenpanda eten gaf in
een reseiwaat in het zuidwesten van China. Dat bericht
ten Chinese staatsmedia gisteren. De vijftigjarige vrouw
werkte als vrijwilligster in het Wolong-natuurpark. De
Amerikaanse vrouw was volgens de Chinese media on
voorzichtig en had zich niet gehouden aan de regels. ANP
Man rijdt drie voetgangers dood
METZ - Drie voetgangers zijn gisteren doodgereden op
een zebrapad in het Franse Metz. Een vierde raakte vol
gens de politie gewond. Het ongeluk gebeurde in de nach
telijke uren. De dader, een twintigjarige man, ging er als
een haas vandoor. Uiteindelijk deed zijn vader aangifte.
De bestuurder had veel te hard gereden. ANP
Amerikaan prikt gat in Picasso
LOS ANGELES - Een Amerikaanse multimiljonair heeft
per ongeluk een gat geprikt in een peperdure Picasso. Ca
sinomagnaat Steve Wynn stootte met zijn elleboog door
het doek Le Reve, dat hij zojuist voor 139 miljoen dollar
(110 miljoen euro) had verkocht aan een andere verzame
laar. Wynn wilde bezoekers iets aanwijzen op het beroem
de schilderij dat Picasso in 1932 maakte van zijn minna
res Marie-Therese Walter.
„Op dat moment schoot zijn elleboog achterwaarts recht
door het schilderij", aldus filmmaker Nora Ephron, die
enkele weken geleden getuige was van het incident. Het
gat was volgens een bericht op haar weblog zo groot als
een muntstuk. Wynn besloot na het ongeluk de verkoop te
rug te draaien. De verzamelaar laat het werk volgens zijn
kantoor repareren en houdt het nu zelf. ANP/RTR
ar- jnnrHans Gertsen
i0-
hjj BRUSSEL - Als het aan de Eu-
J ropcsc Commissie ligt, gaat de
EuroPese Unie de komende ja-
[Cn veel meer werk maken van
tiiergiebesparing. Het dagelijks
'n- bestuur van de EU presenteert
iar vandaag voorstellen die ertoe
O), moet enleiden dat de 25 lidsta-
jn len in 2020 liefst 20 procent min-
I der energie dan nu verbruiken.
Dal zou een jaarlijkse besparing
van 100 miljard euro op de tota
le Europese energierekening op-
jk- leveren.
ers
ier De plannen van Europees com-
;al missaris Piebalgs (Energie) wor-
ij den niet toevallig aan de voor-
avond van een Europese top in
8' Bet Finse Lahti gepresenteerd.
Die top staat morgen vooral in
het teken van het verzekeren
van een betrouwbare energie
voorziening voor de toekomst,
r. De Europese leiders dineren er
met de Russische president Poe-
VSf tin. Rusland is een van de groot-
10' ste leveranciers van gas en olie
tor aan de EU.
ip. Het ambitieuze doel om 20 pro-
ian cent minder energie te verbrui-
er ken in 2020, past in het streven
van de EU om minder afhanke
lijk te worden van energiebron-
lle' nen uit de rest van de wereld. Te-
'lje gelijkertijd levert het terugdrin-
ar- gen van het energieverbruik ook
ran «en bijdrage aan de strijd tegen
lej luchtvervuiling en de opwar-
1(ji ming van de aarde.
Piebalgs wil het energiever-
s bruik met een breed scala aan
ur-
j Executie Brit bij
J bezoek Charles
i»; aan Pakistan
ISLAMABAD - Pakistan en
Groot-Brittannië hebben een
- conflict over de geplande execu-
ui lie van een Brit tijdens het be-
t- zoek van kroonprins Charles
r- aan Pakistan.
Dl
u- De Britse premier Blair riep de
i Pakistaanse president Mushar-
Ie raf gisteren op in te grijpen en
in, ophanging te voorkomen. Blair
1-" dreigde met zeer ernstige gevol-
w gen, mocht de executie van Mir-
zaTahir Hussein op 1 november
doorgaan. Hussein uit Leeds zit
al zijn halve leven in een Paki
staanse gevangenis wegens de
moord op een taxichauffeur.
J m/AFP
van onze redactie buitenland
GALLE - De aanval van de Ta
mil Tijgers (LTTE) gisteren in
het Srilankaanse Galle is opval
lend. In het stadje aan de zuid-
kust is doorgaans weinig te
i merken van de strijd tussen de
rebellen en het regeringsleger.
Galle, uitgesproken als Goal, is
i een toeristische trekpleister,
vooral door de nog altijd zicht
bare rijke historie van de Veree-
njgde Oost-Indische Compag
nie (VOC) die in Galle een uit
valsbasis had. Op veel plaatsen
's het Nederlandse erfgoed
zichtbaar, zoals in de straatna
men Leyn Baan Street en
maatregelen terugdringen. Met
ingang van volgend jaar komt
hij met voorstellen om de nor
men voor het energieverbruik
van apparaten zoals boilers,
computers, wasmachines en koe
linstallaties aanzienlijk aan te
scherpen. Speciale aandacht zal
uitgaan naar het beperken van
het energieverlies dat optreedt
als apparaten zoals televisies,
stereo-installaties en computers
in de 'stand by'-stand staan. Dit
soort apparaten kan doorgaans
met een kleine investering een
stuk zuiniger gemaakt worden.
door Ad Bloemendaal
TEL AVIV - Zeventigduizend
Palestijnse ambtenaren krijgen
deze maand een gift van 1500
sjekel (ongeveer 280 euro) op
hun bankrekening gestort. Het
gaat in totaal om een bedrag
van twintig miljoen euro, waar
van Nederland de helft beschik
baar heeft gesteld. De rest is af
komstig van Duitsland en
Groot-Brittannië.
De drie landen maken het ge
baar op speciaal verzoek van de
Palestijnse president Mach-
Utrecht Bastion en in onder
meer de prachtig gerestau
reerde Nederlands Hervormde
Kerk.
Het zogenoemde Fort van Galle
en een deel van de vestingwer
ken en zeekeringen zijn door
Nederlanders aangelegd in de
zeventiende eeuw. Het behoort
tot het werelderfgoed van Unes
co, de VN-organisatie voor cul
tuur. In het centrum van Galle
staan nog een VOC-pakhuis en
een VOC-ziekenhuis. De tsuna-
De Europese Commissie denkt
ook aan veel strengere regels
voor de wijze waarop het ener
gieverbruik van huishoudelijk
apparaten moet worden aange
geven. De consument kan daar
door bewuster kiezen voor een
zuiniger type.
Kooldioxide
Tenslotte denkt commissaris Pie
balgs ook aan strengere normen
voor het energiegebruik van
nieuwe en bestaande gebouwen
en over wetgeving om de uit
stoot van kooldioxide (C02)
moud Abbas, ter gelegenheid
van de islamitische vasten
maand ramadan. De ontvangers
van het geld behoren volgens
een gisteren uitgegeven verkla
ring tot de meest behoeftige wer
kers in onder meer de gezond
heidszorg en het onderwijs. Ze
hebben al zes maanden nauwe
lijks inkomsten door de weige
ring van de Hamas-regering om
de Palestijnse overheidsverplich
tingen na te komen. De interna
tionale gemeenschap is pas be
reid de financiële hulp aan die
regering te hervatten als deze be
looft zich te houden aan bestaan-
mi van eind 2004 heeft het Ne
derlandse erfgoed in Galle op
enkele plaatsen flink bescha-
digi
Kaneel
Het eiland Sri Lanka, dat ooit
Ceylon heette, ligt strategisch
ten zuiden van India en was
rond 1600 de belangrijkste ka-
neelproducent ter wereld. Het
binnenland was in handen van
de koning van Kandy, de kust
werd gecontroleerd door de Por-
door auto's vanaf 2012 verder te
beperken.
Als Piebalgs zijn zin krijgt,
heeft dat vergaande gevolgen
voor de industrie, ook buiten Eu
ropa. Bedrijven die hun produc
ten in de toekomst op de Europe
se markt van 480 miljoen consu
menten willen afzetten, zullen
gedwongen zijn de strenge Euro
pese normen over te nemen. Dat
bevalt niet iedereen. Met name
de Verenigde Staten vinden dat
Europa sinds enkele jaren op
veel te veel terreinen de normen
bepaalt. GPD
de verdragen, Israël te erkennen
en geweld af te zweren.
Om hulpverlening via de Pales
tijnse regering te vermijden heb
ben de donorlanden een Tijde
lijk Internationaal Mechanisme
(TIM) opgezet. Dat verleent
rechtstreekse hulp aan 'crepeer-
gevallen', een omschrijving
waaraan langzamerhand het
grootste deel van de Palestijnse
bevolking voldoet.
Volgens cijfers van de Europese
Unie leeft nu 67 procent van de
Palestijnse gezinnen (die gemid
deld vier kinderen tellen) onder
de armoedegrens. Dat wil zeg-
tugezen. Met steun van de vorst
verdreven de Nederlanders, op
jacht naar het monopolie in de
kaneelhandel, de Portugezen.
Colombo, Galle, Jaffnapatnam,
Negombo en ook Matara
werden belangrijke posten
voor de VOC. De eerste Neder
landers die in 1602 met drie
schepen naar Sri Lanka gin
gen, waren uitgerust door de
firma De Moucheron in
Veere.Afstammelingen van de
Nederlanders op Sri Lanka
worden nog altijd Dutch Burg
hers genoemd. Ook in de Singa-
lese taal zijn Nederlandse res
tanten overgebleven zoals kak-
kus (wc), kantor (kantoor) en
kokiris (koekjes). ANP
gen dat hun maandinkomen la
ger is dan tweeduizend sjekel
(ongeveer 380 euro). De EU be
taalt deze maand via het TIM
duizend euro aan negentigdui
zend Palestijnen die geen enkele
bron van inkomsten hebben.
Belastinggelden
Een deel van de economische
malaise wordt veroorzaakt in
het achterhouden door Israël
van voor de Palestijnen bestem
de belastinggelden. Het gaat
maandelijks om ongeveer veer
tig miljoen euro. De EU heeft
gisteren opnieuw een dringend
beroep gedaan op de Israëlische
regering om het geld van de afge
lopen zes maanden uit te keren.
Het gaat hier niet om financiële
hulp uit de Israëlische schatkist,
maar om heffingen op voor de
Palestijnse gebieden bestemde
goederen die Israël volgens het
Verdrag van Parijs aan de Pales
tijnse overheid moet afdragen.
De EU heeft de Palestijnse rege
ring onlangs gevraagd er in toe
te stemmen dat ze het belasting
geld, net als de donorfondsen,
via het TIM uitkeert. Dat zou de
humanitaire toestand aanmerke
lijk kunnen verbeteren. GPD
door Frank Hendrickx
WASHINGTON - De Verenigde
Staten streven naar totale con
trole over de ruimte. Landen die
activiteiten ontwikkelen die
niet in het belang zijn van de
VS, zullen daarvan worden
weerhouden.
Tegelijkertijd zullen de VS geen
enkel verdrag ondertekenen dat
de ontwikkeling van eigen ruim
tewapens aan banden legt.
Dat staat in het nieuwe beleids
plan voor de ruimte dat presi
dent Bush eind augustus onder
tekende. Een uittreksel van de
doctrine is enkele dagen geleden
op internet gezet, zonder dat er
enige ruchtbaarheid aan is gege
ven. Het Pentagon krijgt in het
document opdracht om technie
ken te ontwikkelen die satellie
ten van vijandige staten onscha
delijk kunnen maken. Ook komt
er geld voor betere spionagesa-
tellieten en een systeem dat aan
vallen van andere landen moet
signaleren.
Van de baan
Het document maakt duidelijk
dat de VS geen enkel internatio
naal verdrag zullen onderteke
nen dat militaire activiteiten
aan banden legt. „Vrijheid van
handelen in de ruimte is voor de
VS net zo belangrijk als de
macht op zee en land", aldus het
rapport. Een internationaal ver
drag dat het gebruik van ruimte
wapens verbiedt, is daarmee de
finitief van de baan.
Landen die de activiteiten van
de VS willen inperken, zullen
daarvan worden afgehouden of
worden afgeschrikt. „Als het
nodig is, zal hen toegang tot de
ruimte worden ontzegd." Ame
rika sluit ook het gebruik van
kernenergie niet langer uit als
dat de exploitatie van de ruimte
ten goede komt. „Mogelijke ri
sico's zullen daarbij wel in
ogenschouw worden genomen",
zo staat te lezen in het tien pagi
na's tellende plan.
Het Witte Huis stelt dat het
document weinig nieuws bevat
en in overeenstemming is met
de ruimteplannen die president
Clinton al ontwikkelde. „We
hebben dit geërfd van ome
Bill", liet een woordvoerder van
Bush weten. Er zouden ook geen
plannen zijn om offensieve ruim
tewapens te ontwikkelen.
Volgens kenners zijn er wel
degelijk grote verschillen met
de oude doctrine. Vroeger lag de
nadruk op internationale sa
menwerking en civiele doel
einden, nu is er veel meer
aandacht voor de militaire mo
gelijkheden in de ruimte. GPD
Aanval Navo
wordt acht
Afghaanse
burgers fataal
KANDAHAR - Zeker acht
Afghaanse burgers zijn ge
dood tijdens een aanval
door gevechtsvliegtuigen
van de Navo op het dorp
Zhari in de provincie Kan
dahar.
Dat maakte de gouverneur
van de provincie, Asadul-
lah Khalid. gisteren be
kend. Negen mensen raak
ten gewond.
Onder de doden zijn vrou
wen en kinderen. Het bom
bardement was even ten
westen van de provincie
hoofdstad Kandahar.
Zhari was vorige maand
ook een doelwit van de
door de Navo geleide bui
tenlandse troepen in Af
ghanistan, de Isaf. Daar
bracht de Isaf naar eigen
zeggen de extremistische
Taliban-strijders de tot
dusver grootste nederlaag
toe.
Westelijker, in de provin
cie Helmand, kwamen dins
dag zeker twaalf burgers
om het leven toen Tali
ban-strijders tijdens ge
vechten met Isaf-troepen
een raket afvuurden die in
een woonhuis terechtkwam
en explodeerde. ANP/AFP/
RTR
door Patrick Selbach
en Aad Luymes
GALLE - Vermeende strijders van de Sri
lankaanse Tamil Tijgers (LTTE) hebben
gisteren een zelfmoordaanslag uitgevoerd
op een marinebasis in de zuidelijke haven
stad Galle. Daarbij vielen zeker zeventien
doden, onder wie vijftien rebellen.
De LTTE repte op een website van 22 gedo
de marinemensen en verscheidene verwoes
te schepen. De rebellen kwamen de haven
binnen op vijf vissersboten. Een deel van
de rebellen blies zichzelf op.
Kort daarop ontstond er een vuurgevecht
tussen militairen en resterende rebellen.
Er vielen uiteindelijk ook zeker 25 gewon
den. Onder de slachtoffers waren geen toe
risten. De marinehaven ligt aan de rand
van het stadje en niet in de buurt van ho
tels.
De actie in de tweede stad van het eiland,
honderd kilometer ten zuiden van de hoofd
stad Colombo, kwam twee dagen na een
zelfmoordaanslag door de rebellen in een
noordelijk district. Die kostte meer dan
honderd mensen het leven.
Na de aanval braken in Galle rellen uit,
waarbij Singalezen, die de meerderheid
vormen in Sri Lanka, het gemunt hadden
op winkeliers die tot de Tamil-minderheid
behoren. Verscheidene mensen raakten ge
wond toen de politie het vuur opende op de
relschoppers. De politie heeft een uitgaans
verbod ingesteld om de rust te herstellen.
Galle is een populaire bestemming voor
buitenlandse toeristen en merkt meestal
weinig van de rebellie in het noordoosten
van het eiland. De stad heeft zwaar te lij
den gehad van de tsunami-ramp van kerst
2004.
Vredesproces
De LTTE vecht sinds 1983 voor een onaf
hankelijke Tamil-staat. Deze week probe
ren diplomaten uit Noorwegen en Japan in
Colombo het vastgelopen vredesproces
vlot te trekken. Maar met het oplaaiende
geweld lijkt een vredesbestand verder weg
dan ooit. ANP
Een militair bewaakt de ingang van de marinebasis in Galle.
foto Anuruddha Lokuhapuarachchi/RTR
