Affaire-Spar is hét dieptepunt
KRAS.NL
Het plezier van samen
Mozartwerken zingen
Schrijnende voorstelling
als een schreeuw om liefde
Zeeuws Meisje voor
winnaar boekenprijs
Vroeg afscheidsinterview met Wim van Gelder in tiende editie Zeelandboek
Stedenspecial
Karakteristiek ANDALUSÉ
Typisch ANDALUSIË MAROKKO
Fascinerend TUNES
Ridderlijk MALTA
Vertrek iedere di. van 7/11 t/m 28/11 en van 13/2 t/m 27/3
verblijf in Hotel Blanc et Noir inclusief ontbijt
met excursies naar o.a. het machtige Colosseum, Circus
Maximus, het Forum Romanum met zijn schitterende overblijf
selen uit de Klassieke Oudheid, het hooggelegen Capitool, het
antieke Pantheon, het statige plein Piazza Navona,de levendi
ge Spaanse Trappen, de beroemde Trevifontein en het unieke
Vaticaan met de prachtige St. Pieter en de indrukwekkende
Sixtijnse kapel met de schilderingen van Michelangelo
Reisnummer CULW 74.730, zie www.kras.nl/74730
Informatie, voorwaarden en boekingen:
krasgjwww.kras.nl
073-5 999 999 ma. t/m vr.: 08.30-18.00 uur, za.: 10.00-15.00 uur
Of boek bij één van onze reisbureaus! tüt
WWW.KRAS.NL WWW.KRAS.NL Hf KRAS.NL
maandag 9 oktober 2006
doorRinus Antonisse
MIDDELBURG - Voor Wim
van Gelder is de affaire rond de
Middelburgse burgemeester
Spar van der Hoek met stip hét
dieptepunt tijdens zijn periode
als commissaris van de konin
gin in Zeeland (september
1992-februari 2007). Dat er een
rel ontstond kan volgens hem
wel eens te maken hebben met
het onvermogen van de Zeeuw
en om conflicten te beheersen.
Hij zegt dat in een vroeg af
scheidsinterview dat staat in
het nieuwe, tiende Zeeland
boek. Er zullen er ongetwijfeld
nog diverse volgen; Van Gelder
is er de man niet naar zijn pen
sionering ongemerkt voorbij te
laten gaan. Hij en zijn echtgeno
te Mineke van Gelder-Wiggers
blikken terug en zijn tegenover
Mirjam van Zuilen heel open
hartig.
De commissaris wijst op de per
soonlijke verwevenheid in de
Zeeuwse samenleving. „Een
aantal kenmerken van een der
gelijke samenleving kom je tel
kens weer tegen. Mensen ver
mijden conflicten, omdat men
dicht op elkaar zit. Door dit
conflictvermijdend gedrag ver
mindert ook het vermogen om
conflicten op te lossen.
Onhoudbaar
Dat gebrek aan conflictbeheer
sing speelde ook bij de affai
re-Spar (2000), waarin de ge
meenteraad uiteindelijk de bur
gemeester wegstuurde. Van Gel
der stipt aan dat Spar ten on
rechte beschuldigd werd van
seksuele intimidatie, maar de
verhoudingen waren inmiddels
zo verstoord, dat de situatie on
houdbaar werd. De commissa
ris stelt vast dat zijn rol als
scheidsrechter niet altijd ge
waar derd werd.
Hij onthult dat Spar nog voor
hij werd benoemd, eigenlijk
niet meer wilde komen als bur
gemeester. „Hij was bang dat
hij te actief zou zijn voor Mid
delburg. De voorzitter van de
Scheidend Commissaris van de Koningin Wim van Gelder: „Zeeuwen vermijden conflicten, omdat men dicht op elkaar zit."
foto Mechteld Jansen
vertrouwenscommissie is nog
aan mij komen vragen of ik
toch alsjeblieft ervoor wilde
zorgen dat dat hij wel kwam."
Waarom het zo gedramatiseerd
moest worden, is voor Van Gel
der een raadsel gebleven.
Ook zijn echtgenote, die in het
begin heel moeilijk haar positie
in de provincie kon bepalen,
vindt de zaak-Spar een diepte-
puntu „Al de kleinigheid kwam
-iff deze affaire bij elkaar. Ik
kan niet tegen onrecht. Ik was
ook boos en voelde me niet
meer veilig. Zoiets kunnen ze
dus met je doen, wat een enge
mensen, dacht ik. Natuurlijk
was het een beetje een rare
man. Maar geen reden om hem
op deze wijze weg te sturen."
De Van Gelders kunnen ook
hoogtepunten aanduiden. Voor
Mineke is dat vooral de succes
volle ontwikkeling van het Na
zomerfestival. Voor Wim open
de zich een nieuwe wereld na
dat in 2003 een ander dagelijks
provinciebestuur aantrad,
waarin hij minder werd gemuil
korfd dan in de periode dat po
litieke hanen als Daan Bruinoo-
ge en Jaap Hennekeij het voor
het zeggen hadden.
Hij kreeg ruimte om zich in te
zetten voor Zeeland en om de
onjuiste beeldvorming (een
overwegend agrarische provin
cie) te corrigeren. Van Gelder
beklemtoont dat Zeeland veran
dert, al gaat het langzaam. Hij
meent dat de ontpolderingsdis-
cussie meer met de angst voor
verandering te maken heeft
dan met de herinnering aan
1953. „Waar praten we over?
Driehonderd tot zeshonderd
hectare. Daar kunnen in de toe
komst nog geen vijf boerenbe
drijven van bestaan."
Het gesprek met het commissa
risechtpaar is bepaald niet het
enige lezenswaardige artikel in
het Zeelandboek. Deze afleve
ring bevat meer behartenswaar-
dige interviews, onder meer
met natuurboer Jan de Zwart
(door Kees Bos), kunsthande
laar Theo Laurentius (door Lo
van Driel), maritiem historicus
Doeke Roos (door Kees Slager),
journalist en dichter Andreas
Oosthoek (door Rebecca van
Wittene) en bioscooptycoon Ad
Weststrate (door Anke Taniha-
tu).
Samensteller Kees Bos heeft te
recht bij de tiende editie eens
flink de bezem door de formule
gehaald. Het boek oogt en leest
aangenaam en dat geldt zowel
de vernieuwde vormgeving als
de inhoud. De artikelen zijn
korter (en daardoor beter te ver
teren) en de onderwerpen zijn
diverser en interessanter.
Persoonlijk
De auteurs zijn anders dan
voorheen minder professioneel
verweven met hun onderwerp.
Eerder dragen ze een persoonlij
ke betrokkenheid (soms iets té)
in hun bijdragen uit. Naast de
interviews zijn er verhalen over
onder meer de herinrichting
van West-Zeeuws-Vlaanderen,
de houten viskotter Vrouwe Su-
zanna (Arm 5) en het stand
beeld van Michiel de Ruyter,
als voorproefje op de viering
van het feit dat het volgend
jaar 400 jaar geleden is dat de
zeeheld in Vlissingen werd ge
boren.
Zeelandboek 10. Actueel tijdsdo
cument over de provincie. Samen
stelling Kees Bos. Uitgave Stich
ting Zeelandboek, Middelburg.
Prijs 22,50. Verschijnt jaarlijks.
kunst
MIDDELBURG, Minitheater
'Jan Rap en z'n maat' van Yvonne
Keuls, door het Middelburgs Thea
ter, met Simone Adriaanse, Pim
Lokerse, Steffen Brinkhaus, Freek
Verdoes, Brigitte van Klinken, An
ke Tanihatu, Amy Seerden e.a. Re
gie: Peter Adriaanse.
Nog zestien voorstellingen t/m 3
december. Zie: www.middelburgs-
minitheater.nl.
door Rolf Bosboom
Zelden werd er zo veel ge
tierd, gescholden en ge
vloekt in het Minitheater in
Middelburg. In Jan Rap en z'n
maat, de nieuwe voorstelling
van het Middelburgs Theater
die zaterdag in première ging,
is het echter uitermate effectief.
Noodzakelijk zelfs.
hun begeleiders, zeker naarma
te er steeds meer 'zwaardere ge
vallen' arriveren. Adriaanse
houdt vaart in de voorstelling,
dankzij de razendsnelle scène
wisselingen, begeleid door drum
solo of vioolintermezzo. Die
vaart is ook nodig, want Jan
Rap en z'n maal is allesbehalve
een comfortabel stuk, maar een
aaneenschakeling van wrange
humor, geweld, scheldkanonna
des, confrontaties en escalaties.
Dat zorgt voor een schrijnende
voorstelling, die veel van de toe
schouwer vergt. De lengte - in
totaal bijna twee uur - is ook
wel erg fors. Gelukkig zorgt
Steffen Brinkhaus, als de stereo
tiep nichterige bewoner Derek,
regelmatig voor een welkome,
bevrijdende lach, waardoor hij
uitgroeit tot publiekslieveling.
Hij is een van de acht jongeren
die meedoen, waarmee de voor
stelling meteen een bewijs is dat
er nogal wat theatertalent in
Zeeland rondloopt. Verder val
len vooral Andreas Hardenbol
als de stotterende Charrie en Si-,
mone Adriaanse als de schreeu
werige Gemma in positieve zin
op. De beste prestatie levert ech
ter Pim Lokerse als de verslaaf
de Louis. Als hij doordraait, en
daardoor uiteindelijk ook ande
ren, word je ook als toeschou
wer echt angstig.
door Rolf Bosboom
OOST-SOUBURG - De winnaar
van de Zeeuwse Boekenprijs ont
vangt dit jaar voor het eerst het
gouden Zeeuws Meisje. Voor de
andere genomineerden zijn va
rianten in brons beschikbaar.
De winnaar van de publieks
prijs krijgt een zilveren exem
plaar.
Juryvoorzitter Paul van der Vel
de zei dat gisteren in het radio
programma Zéggen en Schrij
ven van Omroep Zeeland, waar
hij de genomineerden bekend
maakte. De beeldjes worden ver
vaardigd door kunstenares Eva
Crebolder. Voor de Zeeuwse
Boekenprijs komen boeken over
Zeeland en boeken van auteurs
die (oorspronkelijk) uit Zeeland
afkomstig zijn, in aanmerking.
Dit jaar waren er 32 titels inge
zonden. De jury bestaat deze
ke,er uit Jaap Wagenaar, Mineke
van Gelder-Wiggers, Diny
Schouten, Ton Brandenbarg en
Paul van der Velde. Het vijftal
heeft zes titels genomineerd:
Cornelis A. van Minnen: Ame
rika's beroemdste Nederlander.
Een biografie van Hendrik Wil
lem van Loon (uitgeverij Boom).
Oek de Jong: De wonderen
van de heilbot. Dagboek 1997-
2002. (uitgeverij Augustus).
André van der Veeke. Moeras
beest Verdriet (uitgeverij Wag
ner Van Santen). Dichtbun
del.
Carolijn Visser: Miss Concor
dia. Vrouwen in den vreemde
(uitgeverij Augustus).
Jan J.B. Kuipers: Brommers,
gitaren en spandoeken. 50 jaar
jong in Zeeland (uitgeverij Apri-
lis). Kuipers won vorig jaar sa
men met Robbert Jan Swiers de
Zeeuwse Boekenprijs voor Het
verhaal van Zeeland.
Jeanine Dekker, Katie Hey-
ning, Han van den Broeke, Wim
en Liza van der Heijden (red.):
De Zeeuwse Streekdrachten
1800-2000 (Waanders Uitge
vers).
De winnaar wordt op 3 novem
ber onthuld. Voor het eerst is er
ook een publieksprijs: de Jan
Bruijns Prijs. Daarvoor kan tot
1 november worden gestemd op
de website www.zeeuwstijd-
schrift.nl. Er zijn al enkele hon
derden stemmen uitgebracht,
waarbij duidelijk zichtbaar is
dat er enkele 'lobby's' op gang
zijn gekomen. Populair zijn
vooral: Duiven op Bouvet (over
Hans Warren en Boudewijn
Blich) van Ronny Boogaart en
Eric de Rooij (110 stemmen), de
thriller Stil water van Marelle
Boersma (87 stemmen) en Boven
water. De watersnood van 1953
in Oost-Zuid-Beveland in
woord en beeld van Sjaak van
Loo, Rinus Sinke en Cees van
den Bovenkamp (76 stemmen).
Dirigent Joop Schets tijdens de Mozartworkshop in de Nieuwe Kerk in Zierikzee.
foto Dirk-Jan Gjeltema
door Inge Heuff
ZIERIKZEE - „U moet hier ver
trekken met pijn in de buik van
het ademhalen, en van het la-
chen."Met die woorden introdu
ceerde dirigent Joop Schets zijn
Mozartworkshop, afgelopen za
terdag in de Nieuwe Kerk in Zie
rikzee. Toch duurde het even
voordat de bijna 120 koorzan
gers los kwamen.
De opzet was te ambitieus.
Schets - gerenommeerd (koordi
rigent en oprichter van de Hoge
school IDE (Instituut Dirigen
ten Educatie) - had in het pro
grammaboekje vijf werken van
Mozart opgenomen; uiteindelijk
werden er die middag drie geoe
fend: het Ave Verum (KV 618),
Hostias (uit het Requiem KV
626) en het Kyrie (Missa Brevis
KV 194). Daar hadden de koor
zangers, en Joop Schets, de han
den vol aan. Met veel humor en
soms wel heel aparte associaties
- „jullie rijden zeker diesel dat
je eerst voorgloeit voordat je in
zet" - wist Schets in een paar
uur van een diverse groep zan
gers een redelijk op elkaar afge
stemd geheel te maken. Daarbij
werd hij op de piano bijgestaan
door Ellengard Jense. „Het gaat
mij erom de mensen te laten er
varen wat muziek is", vertelt
Schets in de pauze. „Er zit zo
veel plezier in muziek. Je krijgt
er energie van, je bent met el
kaar iets moois aan het maken,
en het maakt je geestelijk vrij."
Cabaretesk
Hoewel Schets zijn werk serieus
neemt, weet hij er tijdens de
workshop telkens cabareteske
draaien aan te geven. Links en
rechts wordt dan ook regelma
tig gegrinnikt als hij zijn opmer
kingen poneert. Maar ondertus
sen krijgen de deelnemers onder
richt in articulatie, ademhaling,
tempi en karakter, het durven
zingen, muziekgeschiedenis, het
belang van cijfers (kabbala) in
composities, en nog veel meer.
Schets: „Ik wil mensen graag in
spireren zodat ze thuis verder
oefenen. Mijn wijze van over
dracht is puur didactisch be
doeld, want ik ben bloedserieus.
Maar de mensen moeten losko
men, ik wil ze uit de banken krij
gen. Dat lukt bij de ene groep
makkelijker dan bij de andere."
Volgens de dirigent is Mozart de
moeilijkste componist om tij
dens een workshop in te stude
ren, lastiger dan Bach. Mozart
luistert zo nauw, je zit er zo
naast. Maar ik ben hier niet
voor een hoogstaande presta
tie", benadrukt hij. „Het gaat
vanmiddag om het plezier in het
delen van de muziek. En dat
mensen durven te zingen."
De workshop was het een na
laatste evenement van het Mo-
zartfestival Zierikzee dat dit
jaar in de Nieuwe Kerk gehou
den wordt. Het festival wordt
op zaterdag 4 november afgeslo
ten met het slotconcert, uitge
voerd door de Zeeuwse Koor
school uit Goes.
Het stuk schetst indringend de
situatie in een opvanghuis voor
jongeren, waar de spanningen
steeds hoger oplopen. Het is ge
baseerd op het gelijknamige,
klassieke boek van Yvonne
Keuls, dat al bijna dertig jaar
oud is, maar - helaas - weinig
aan actualiteitswaarde lijkt te
hebben ingeboet, gez'ien de aan
houdende perikelen in de jeugd
zorg. Wachtlijsten, bureaucra
tie, falende instanties en jonge
ren die steevast tussen wal en
schip vallen, keren ook hierin te
rug.
Maar daarnaast is Jan Rap en
z'n maat vooral een stuk over
het menselijk onvermogen en on
macht: van de jongeren - vaak
buiten hun schuld - om hun le
ven in eigen hand te nemen; van
de begeleiders om hen op het
juiste spoor te krijgen, ondanks
hun goede bedoelingen. Het
huis is, bijna letterlijk ook, een
schreeuw om liefde - verbeeld
in de kreet op de muur: 'Hou
van mij' - die goeddeels verlo
ren gaat, al wordt die door de
toeschouwer heel goed gehoord.
Regisseur Peter Adriaanse is er
in geslaagd de sfeer van een com
pleet opvanghuis na te bootsen
in de toch beperkte ruimte van
het Minitheater. Door verschil
lende niveaus te creëren, heeft
iedereen zijn eigen hoekje en
wordt het, ondanks de in totaal
dertien spelers, geen overvol po
dium. Toch is het dichtbevolkt
genoeg om de onderlinge span
ningen voelbaar neer te zetten.
De situatie is voortdurend explo
sief, zowel bij de jongeren als
8-daagse vlieg-/rondreis
Vertrek iedere zaterdag van 4/11 t/m 31/3
verblijf in 4-sterren Hotel Bella Vista in Qawra inclusief ontbijt
met excursies naar o.a. Valetta bekend vanwege de Upper
Baracca tuinen, de riddersteden Senglea,Cospicua en
Vittoriosa, het wijngoedThe Meridiana (mét proeverij),"de stil
le stad"Mdina,de spectaculaire Dingli kliffen, het pittoreske
vissersplaatsje Marsaxlokk, Blue Gordo met zijn tempelcom
plex Hagar Qim en het eiland Gozo met de Ggantija tempels
en het binnenmeer bij Dwerja. Incl.2 heerlijke stranddagen
Reisnummer CULW 74.720, zie www.kras.nl/74720
5-daagse vliegreis naar de 'Eeuwige Stad'
8-daagse vlieg-/rondreis
Vertrek iedere do. van 2/11 t/m 30/11 en van 15/2 t/m 29/3
met excursies naar o.a. de sfeervolle koningsstad Granada met
de gezellige binnenstad en natuurlijk zijn beroemde'minia
tuurstad'Alhambra, de renaissancesteden Baeza Ubeda, het
Moorse Córdoba met de wereldberoemde Mezquita, natuurlijk
ook Sevilla met de Santa Maria kathedraal, de werkelijk
prachtige klokkentoren La Giralda, de indrukwekkende Alcazar
en de schilderachtige wijk Santa Cruz en tenslotte naar Ronda
met haar historische brug over de diepe kloof
Reisnummer CULW 74.722, zie www.kras.nl/74722
Vertrek iedere do. van 2/11 t/m 30/11 en van 15/2 t/m 29/3
met excursies naar o.a. het hooggelegen Ronda met de Puente
Nuevo en de arena, de door Hercules gestichte havenstad
Cadiz, Sevilla met de prachtige Santa Maria kathedraal,
Córdoba met zijn indrukwekkende Mezquita, de mooie en
sfeervolle renaissancesteden Baeza en Ubeda, Granada met
het wereldberoemde Alhambra, de olijvenhoofdstad Jaén en
de Britse enclave Gibraltar, herkenbaar aan de markante rots.
De laatste 5 nachten verblijft u aan de heerlijke Costa del Sol
Reisnummer CULW 74.724, zie www.kras.nl/74724
15-daagse vlieg-/rondreis
Vertrek iedere do. van 9/11 t/m 23/11 en van 15/2 t/m 29/3
met excursies naar o.a. de oude Moorse koningsstad Granada,
Córdoba met zijn indrukwekkende Mezquita, de schitterende
kathedraal in Sevilla, het ommuurde Jerez de la Frontera, de
havenstad Cadiz, de oude koningsstad Fès, het 'Versailles van
Marokko': Meknès, Marrakech met de Saadische graven en het
levendige Djemaa el-Fnaplein, Casablanca met de Hasan II
moskee en de kleurrijke bazaar en het majestueuze mauso
leumcomplex van Mohammed V in Rabat
Reisnummer CULW 74.726, zie www.kras.nl/74726
Prachtige 15-daagse vlieg-/rondreis
(Advertentie)
Vertrek iedere zaterdag van 4/11 t/m 31/3
met excursies naar o.a. de hoofdstad Tunis met zijn prachtige
Bardomuseum,de heilige stad Kairoan,Tozeur dat één van de
mooiste oases van het land is, schitterend uitzicht over het dal
Corbeille vanuit Nefta, het sprookjesachtige museum Dar
Cherait, het uitgedroogde zoutmeer Chott al Djerid, via de
indrukwekkende ondergrondse grotwoningen naar het ber
berdorpje Tataouine, het gigantische amfitheater van Al Djem
en als laatste de oude vissersplaats Hammamet
Reisnummer CULW 74.721, zie www.kras.nl/74721
8-daagse v!ieg-/excursiereis
