PZC
Ufa
Lanting heeft alle tijd van de wereld
LIFE in Naturalis Leiden
Redactie bijlagen: 0113-315680
www.pzc.nl
E-mail:redactie@ pzc.nl
Postbus 314460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Noord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Zeeuws-Vlaanderen: 0113-315570;
Nationaal: 020-4562500.
woensdag 4 oktober 2006
Coppin en Silver vormen een duo
--I t't.
Zebra's,Xenia
foto Frans Lanting/www.
Natuurfotograaf Frans Lanting: „De mens heeft hersens genoeg om alle
ontwikkelingen op wereldschaal tijdig ten goede te keren."
foto Dick Hogewoning/GPD
roeger maakte hij foto's. Niet zomaar wat kiekjes,
maar de allermooiste ter wereld op zijn vakgebied, de
natuurfotografie. Elke plaat afzonderlijk vertelde
zijn eigen verhaal. Een spannend verhaal, een ontroerend ver
haal en in elk geval altijd een mooi en exotisch verhaal. Frans
Lanting is veel verder gegaan dan dat. De in Amerika wonen
de Nederlander heeft een onderling verband gelegd. Nu vertel
len zijn foto's het hele verhaal. Het verhaal van het Leven.
Frans Lanting (54) is tegen
woordig een man met een
missie. Hij maakt dat van meet
af aan duidelijk als hij bij de in
gang staat van het Leids mu
seum Naturalis. De overdekte
brug vanaf het Pesthuis is hon
derd meter lang. Hier hangt zijn
tentoonstelling. Je kunt er dus
letterlijk niet omheen. Over die
expositie wil hij praten. Ner
gens anders over.
Dus geen vragen stellen alsje
blieft over het verleden waarin
hij talloze internationale prij
zen won en algemeen werd (h)er-
kend als de beste natuurfoto
graaf ter wereld, verbonden aan
de National Geographic, Hij wil
uitsluitend en alleen praten
over LIFE, zijn project waaraan
hij zeven jaar geleden begon en
dat nu vaste vormen heeft aange
nomen: in een boek en in een ten
toonstelling.
Van die laatste heeft Naturalis
de primeur gekregen. Vandaar
ook dat hij hier in Leiden is. In
wat hij het mooiste museum in
zijn soort vindt. Waar zijn expo
sitie eigenlijk naadloos op aan
sluit.
Over de hele lengte van de brug,
zo legt hij uit, is aan de boven
kant een tijdlijn uitgezet. Van
het ontstaan van de aarde, zo'n
3,5 miljard jaar geleden, tot aan
het heden. Enkele cruciale tijd
gewrichten zijn gemarkeerd.
Capsules, noemt hij ze. Daar
mee corresponderen 75 van zijn
uitvergrote foto's die op oog
hoogte zijn opgehangen.
Er zitten adembenemend mooie
opnamen van flora en fauna tus
sen. Hij laat het compliment
voor wat het is en gaat onver
stoorbaar verder met zijn ver
haal. „Het is een reis door de
tijd", geeft hij aan met een
breed gebaar over de brug,
„waarbij ik een verbinding heb
willen leggen tussen de weten
schap en mijn persoonlijke im
pressies."
Het gaat om verdieping, om ver
breding. Om de onderlinge ver
banden tussen ecosystemen. Plet
leven in zijn totaliteit. „Ik wilde
Kikker, Australië
die enorme verscheidenheid van
leven een plaats geven in de tijd
en dat globaal bekeken. Met de
toeschouwer in de rol van tijd
reiziger."
Hij heeft zeven jaar aan het pro
ject gewerkt. Er is over nage
dacht. Om die brug te slaan met
de wetenschap heeft hij geleer
den geraadpleegd, vele musea
en instanties bezocht en duizen
den boeken gelezen. Toch kwam
het idee - zoals dat zo vaak met
interessante ontdekkingen gaat
- bij toeval tot hem.
„Ik zat aan het strand in New
Jersey. Aan de vloedlijn legden
degenkrabben hun eieren. Het
zijn van die oeroude, gepantser
de beesten. Hun ritueel is al hon
derden miljoenen jaren oud. In
het heden zag ik daar opeens
het verleden. Ik vroeg me toen
af of ik met foto's het leven op
aarde kon verbeelden. Of ik de
foto Frans Lanting/www.lanting.com
kluwen kon ontwarren. Om het
verhaal op mijn manier te vertel
len."
Om die geschiedenis visueel te
maken, reisde Lanting van Ar
gentinië naar Zambia, van Bor
neo naar Belize, van Brazilië
naar Botswana en van Alaska
van alles. Hij legde stromatolie-
ten vast voor de kust van Austra
lië, die 3 miljard jaar geleden
zuurstof brachten. Hij kreeg op
de Galapagoseilanden de rode
klippenkrab voor de lens zoals
hij uit zee kwam. Ploe een bloem
op een vogel kan lijken en een
naar Zuid-Afrika. Hij fotogra
feerde spuitende geisers en ko
kende bronnen in het ruige
Kamsjatka die de elementen
vuur, aarde, lucht, water en
ruimte verbeeldden, het begin
vogel op een bloem en het ver
band tussen die twee zag hij in
Botswana.
Het is, kortom, een waar epos
geworden. Zoveel kracht, zoveel
schoonheid zit er samengeperst
in de fascinerende foto's van de
zeven tijdcapsules die hij onder
scheidt. Het is met die prachtige
prenten één lange brug van ver
wondering en bewondering ge
worden. Het lijkt wel alsof Lan
ting overal op aarde is geweest.
Hoewel, missen we in het geheel
niet een foto van een dinosau
rus? Is hij dan niet in de buurt
van Lake Télé gekomen? Hij
kijkt verrast op, en lacht. Hij
kent het verhaal van de laatste
dino op aarde waarnaar de En
gelse schrijver Redmond O'Han-
lon in de welhaast ondoordring
bare oerwouden van het Congo
Basin tevergeefs heeft gezocht.
Ik heb, bekent Lanting met eni
ge schroom in zijn stem, „wel se
rieus navraag gedaan bij weten
schappers of het dier nog be
stond, maar het is een legende,
geloof ik."
„Het beest dat je hier ziet, de
grondtoepaja uit Borneo, is ove
rigens veel en veel ouder dan de
dinosaurus. Plus, hij heeft het
overleefd. Hij is er nog steeds,
terwijl de dino's 60 miljoen jaar
geleden zijn uitgestorven."
Komen we tot de kern van het
verhaal. Want deze tentoonstel
ling is niet alleen een Reis dooi
de Tijd.
Frans Lanting liet zich voor de
expositie en het boek inspireren
door de wetenschapper James
Lovelock die in de jaren '70
kwam met de zogenaamde
Gaia-hypothese, genoemd naar
de Griekse godin van de aarde.
Die these probeert het voortbe
staan van het leven óp aarde,
miljarden jaren lang, te verkla
ren door het leven en het leefmi
lieu op aarde als twee delen van
één systeem te beschouwen. Het
systeem heeft zich zo ontwik
keld dat het zichzelf kan regule
ren en herstellen. De hypothese
zegt dat als Gaia gevaarlijk uit
balans raakt, zij zichzelf kan
herstellen.
Golfstroom
„Dusdanig hard van stapel lo
pen als de mens de laatste hon
derd jaar doet", zegt Lanting
als hij aan het eind van de brug
is gekomen, „is nog niet eerder
in de geschiedenis voorgeko
men. Het opwarmen van de aar
de en als gevolg daarvan het
smelten van de ijskap is een
enorm probleem. Dat beïn
vloedt straks de warme golf
stroom. Dat kan weer catastrofa
le gevolgen hebben."
Is dat zijn boodschap? Is dit een
waarschuwing? Ach, zegt hij,
„dat is niet aan mij. Ik leg al
leen vast. Ik vertel een verhaal.
Het antwoord is aan de weten
schap." „De mens heeft inmid
dels hersens genoeg om alles
nog tijdig ten goede te keren.
Doet hij dat niet, dan gaat hij
ten onder. Dat geldt niet voor de
aarde, hoor. Die heeft zich ook
hersteld van zware meteorietin
slagen, ijstijden en andere ram
pen."
Ad van Kaam
Expositie Frans Lanting: LIFE, tot
en met 2 september 2007.
Museum Naturalis, Darwinweg 1,
Leiden. Geopenddinsdag t/m vrij
dag 10-17 uur. Zaterdag en zondag
10-18 uur.
Boek: Leven. Een Reis door de Tijd.
Met 175 foto's. Uitg. Taschen/ Libre-
ro. Prijs circa €40,-.
