Imponerend oeuvre
rijpte in beslotenheid
KRAS.NL
PZC
Perfect optreden
van Trio Mutano
in Baudeloo Hulst
13
Rudolf Hagenaar onthulde in 2000 werk pas aan publiek
Herexamen voor mensen
die vaker in de fout gaan
Jeugd vol vooroordelen
over elkaar
Een speciale website met
alle banen voor jongeren
Zo'n zwarte lijst van
winkeliers werkt preventief
Keizerlijk BEIJING
Veelzijdig ZUID-CHINA
SINGAPORE MALEISIË
Highlights of VIETNAM
SRI LANKA
JAVA BALI
maandag 2 oktober 2006
door Rolf Bosboom
GOES - „Het zou toch wel ver
rekt jammer zijn als ze nu met
de container meegingen", zei de
Goese kunstenaar Rudolf Hage
naar zes jaar geleden over zijn
schilderijen. Omdat zijn ge
zondheid toen sterk achteruit
ging, besloot hij - toen al de ze
ventig gepasseerd - naar buiten
te treden met het indrukwek
kende oeuvre waaraan hij tien
tallen jaren in stilte had ge
werkt.
De eerste expositie bij kunsthan
del Juffermans in Utrecht en
het boek dat gelijktijdig over
hem verscheen, maakten Hage
naar, die eind vorige week op
78-jarige leeftijd overleed, in
één klap bekend. Nadien volg
den meer tentoonstellingen, boe
ken, loftuitingen en huldeblij
ken, zoals in juni 2005 nog de
Culturele Prijs Goes.
Hagenaar werd in 1927 geboren
in Soerabaja in Nederlands-In-
dië. In 1946 kwam hij met zijn
ouders naar Nederland, waar
hij tot 1953 de tekenacademie in
Amsterdam bezocht. Van 1956
tot 1986 was hij docent tekenen
en kunstgeschiedenis aan het
Goese Lyceum.
Hij koos bewust voor de zeker-
Rudolf Hagenaar (78) ontving in juni 2005 de Culturele Prijs Goes. De schilder kreeg een zilveren leg
penning met daarin een afbeelding uit één van zijn werken. archieffoto Willem Mieras
heid van een vast inkomen, hoe
wel hij zich in eerste instantie
kunstenaar voelde. „Ik wens
wel voor het schilderen te leven,
maar niet ervan", zei hij bij zijn
afscheid van de school in 1986.
Zijn Werk liet hij slechts aan in
timi zien. Een van hen was
Hans Warren, met wie hij hal
verwege de jaren vijftig be
vriend raakte. Warren moedig
de hem regelmatig aan, daagde
hem uit, kreeg enkele schilde-
door EmstJanRozendaal
rijen en tekeningen die hij zeer
geslaagd vond geschonken en
schreef twee gedichten naar aan
leiding van diens werk. In 1973
maakte Hagenaar tien tekenin
gen bij Warrens dichtbundel De
Olympos.
De kunstenaar vond naar eigen
zeggen zijn leermeesters niet op
de academie, maar in het mu
seum. Daar ontwikkelde hij
zichzelf tot een 'oude meester'.
Zijn werk stond en staat in een
lange, figuratieve en veelal Itali
aanse gekleurde traditie en valt
op door het enorme vakman
schap. Hij kon soms jarenlang
werken aan één schilderij. De
beslotenheid waarbinnen zijn
oeuvre vorm kreeg, was dan ook
mede ingegeven door angst dat
er veel vraag zou ontstaan naar
zijn wei'k en hij 'om de poen'
veel zou moeten produceren.
„Ik heb er zeer sterk-op 'gestaan
onbezorgd en ongestoord te kun
nen schilderen", zei hij in 2002.
„Ik kan me niet conformeren
aan een tijdslimiet."
Gezondheidsperikelen deden
Hagenaar in 2000 besluiten te
proberen zijn schilderijen 'een
vast onderdak te geven'. De de
buutexpositie in Utrecht bete
kende een ware openbaring.
In 2002 was zijn werk voor het
eerst in Zeeland te zien, in de
vorm van een grote dubbelten
toonstelling in het Marie Tak
van Poortvliet Museum in Dom
burg en de Zeeuwse Bibliotheek
in Middelburg. Ook bij die gele
genheid verscheen een boek.
Door de stilte waarin het is ge
rijpt, is het werk buitengewoon
integer en authentiek gebleven,
wars van modes en artistieke be
haagzucht. Hagenaar schiep in
afzondering zijn eigen, nogal de
solate wereld, waarin veelal
kwetsbare personen figureren
en waarin de eenzaamheid door
gaans .voelbaar aanwezig is.
Hagenaar zei zelf geen bood
schap te hebben aan duidingen
van zijn werk. Het is wat het is
en iedere kijker zal er zijn eigen
verhaal in lezen, zijn eigen bete
kenissen in ontwaren. „Om mijn
werk te interpreteren moet je
bij een psycholoog zijn", zei hij
zelf eens daarover. Zijn visie
werd door Hans Warren samen
gevat in de slotregel van het ge
dicht Autonome kunst: 'Mijn
kunst is enkel vorm en kleur'.
Rudolf Hagenaar wordt op ei
gen verzoek in besloten kring ge
cremeerd.
Hulst, Baudeloo.
Kamermuziekcyclus, Trio Muta
no. Jos Roeden-klarinet, Arwen
van der Burg-altviool,Lodewijk
Crommelin-piano.
Werken van: Mozart, Andries-
sen, Smit, Francaix en Bruch.
door Arie Karreman
In het eerste concert van de cy
clus kamermuziek in het Baude
loo te Hulst hoorden we gisteren
het Trio Mutano. Zij brachten
een prachtig en afwisselend pro
gramma. Spciaal voor deze be
zetting schreef Mozart voor zijn
vriend Anton Stadler het Kegel-
stadtrio.
Een heerlijk melodisch werk.
Echt Mozart.
Al gelijk viel op het perfecte sa
menspel van dit Trio. Mooi ex-
Bert Gebben
(59) overleden
WISSENKERKE - Na een ern
stige ziekte is zaterdag in het zie
kenhuis in Goes Bert Gebben
uit Wissen kerke overleden. Hij
zou deze week zestig jaar zijn ge
worden.
Gebben was vooral bekend als
musicus, componist, arrangeur
en dirigent. Hij leidde een groot
aantal koren, waaronder het
Noord-Bevelands Mannenkoor
en, bijna dertig jaar'lang, het
Smalstads Gemengd Koor Brou
wershaven.
Recent nog schreef hij de mu
ziek voor het Noord-Bevelandse
volkslied en het Emelisselied
voor de gelijknamige brouwerij
in Kamperland. Daarnaast was
hij actief als kerkorganist in on
der meer Wissenkerke en Kort-
gene. Ook organiseerde hij diver
se muziekfestivals, onder meer
in Zierikzee en Kamperland.
Gebben was verder bekend als
beheerder van het Wissebad in
Wissenkerke en als drijvende
kracht achter veel activiteiten
in het dorp.
pressiefgoede tempi en prachti
ge timing.
Een goed streven van deze
mensen is om in elk prgramma
een Nederlands componist op te
nemen. Ditmaal waren het
Hendrik Andriessen en Leo
Smit.
Van Andriessen een opgeschre
ven orgelimprovisatie in de
vorm van een Adagio. Een span
nend en zeer expressief stuk.
kunst
Het Trio van de veel te vroeg ge
storven Leo Smit kon mij zeer
bekoren. Heel boeiend en geva
rieerd. Een heerlijk speelstuk
waarin je zo nu en dan wat melo
dische invloeden van Poulenc
kon aantreffen. Virtuoos en per
fect gespeeld.
Van Jean Francaix zijn trio uit
1991. Een hoogtepunt van dit
concert. Vrolijk, jeugdig en
vaak heel humoristisch. Na een
langzame, melodieuze inleiding
met prachtige harmonie een
zeer virtuoos Allegrissimo waar
bij je op de punt van je stoel
ging zitten. Gewoon een bijzon
der leuk stuk muziek, en indruk
wekkend gespeeld.
Mozart's klarinetconcert is wel
een van de bekendste stukken
van het muziekrepertoire. Hier
uit speelde Jos Roeden het over
bekende Adagio. Erg mooi. Hij
deed dit Op een A-klarinet.
Straks in het Festival van
Zeeuws-Vlaanderen horen we
dit concert ook nog eens, maar
dan in originele bezetting en ge
speeld op basset-hoorn.
We eindigden in de Hoog-Ro-
mantiek en wel met Max Bruch.
Van zijn Acht Stücke werden er
drie gespeeld. Daarin horen we
duidelijke Schumann- en Men-
delssohn-invloeden,
Het was een fraai concert door
drie topmusici waarvan we nog
veel zullen horen. In de korte
tijd dat dit Trio bestaat, heeft
het nu al een indrukwekkende
perfectie weten te bereiken. Pro
ficiat.
Tien Zeeuwse jongeren nemen vandaag deel aan het Nationaal Jeugddebat. In de Tweede Ka
mer gaan ze in debat met de ministers Verdonk, Hoogervorst, Peijs, en De Geus. De PZC vroeg
vier van hen naar de voorstellen die ze voor het voetlicht gaan brengen.
Jaimie Carels (18) uit Breskens.
Studeert informatica aan de Hoge
school Zeeland. Gaat met minister
Verdonk (WD, Vreemdelingenzaken
en Integratie) in debat over communi
catie tussen islamitische en niet-isla-
mitische jongeren.
„Ik heb niks met politiek, maar ik
vind debatteren leuk. Je argumenten
op een rijtje zetten en anderen over
tuigen. Ik vind het een buitenkans
om het eens in Den Haag te probe
ren. Wij gaan niet Verdonk aanval
len op haar beleid. Kritiek op het vel
leden heeft niet zoveel zin, wij willen
juist iets bereiken. Ik denk dat islami
tische en niet-islamitische jongeren
niet met elkaar communiceren, om
dat ze elkaar niet begrijpen. Ze zit
ten vol vooroordelen over elkaar.
Daarom gaan we voorstellen dat er
elke maand een activiteit moet wor
den georganiseerd waar ze elkaar
ontmoeten. Het lijkt me dat Verdonk
dat wel een goed plan zal vinden,
maar wij willen natuurlijk dat ze be
looft dat het ook echt gaat gebeu
ren." foto Peter Nicolai
Sophie van Everdingen (17)
uit Middelburg.
Zit in 6 vwo van de CSW. Gaat met minis
ter Peijs (CDA, Verkeer en Waterstaat) in
debat over verkeersveiligheid.
„Wij hebben wel drie voorstellen. Ten eer
ste willen we dat jongeren van 16 op het
mbo ook een OV-jaarkaart krijgen. Ver
der willen, we dat de fietspaden worden
verbreed. En waar het echt om gaat is dat
we willen dat automobilisten die meerde
re keren in de fout gaan, een herexamen
doen waarbij vooral aandacht wordt be
steed aan wat ze verkeerd hebben gedaan.
Dat is niet speciaal voor jonge automobi
listen, want daarvoor bestaat al een pun
tensysteem. Het is bedoeld als bescher
ming voor jongeren, omdat die op de fiets
en de brommer heel kwetsbaar zijn. Aan
onze eerste twee voorstellen kan Peijs
niet zoveel doen. De OV-jaarkaart is een
onderwijszaak en de fietspaden zijn vaak
van gemeenten. Ze zou wel haar onder-
wijscollega of de gemeentebesturen kun
nen adviseren om zoiets te doen. Of een
wet maken waarin staat dat fietspaden
breder moeten worden. Het zal best moei
lijk worden om onze voorstellen erdoor te
krijgen, maar ik heb er veel zin in om het
te proberen. foto Lex de Meester
Sheena Sanstra (16) uit Middelburg.
Zit in 5 havo op de Christelijke Scho
lengemeenschap (CSW). Debatteert
met minister De Geus (CDA, Sociale
Zaken) over jeugdwerkloosheid.
„Ik vind het leuk om mijn eigen me
ning naar voren te brengen. Dat doe
ik graag. We hebben voor minister
De Geus een voorstel gemaakt om de
werkloosheid onder jongeren aan te
pakken. Ze willen wel werken, maar
weten vaak niet waar de baantjes
zijn.
Daarom stellen we voor een speciale
website op te richten waar de banen
allemaal op staan. Ik weet zeker dat
dan de werkloosheid daalt. Mis
schien zal minister De Geus zeggen
dat je al die informatie al via inter
net kunt vinden, maar er is nog niet
één site voor jongeren die ervoor
zorgt dat je niet eerst dertig links
moet aanklikken. Op het begin
scherm kies je een provincie en dan
zie je welke banen er zijn. Ik ben be
nieuwd hoe De Geus erop reageert.
Plet lijkt me een hele serieuze man,
of eigenlijk gewoon saai, zoals de
meeste politici, Maar wie weet mer
ken wij in Den Haag dat ze heel an
ders zijn dan ze op televisie overko
men." foto Lex de Meester
Ilyas Yavuz (20) uit Breskens.
Studeert elektrotechniek aan de Avans
Hogeschool in Breda.
Gaat met minister Hoogervorst (WD,
Volksgezondheid, Welzijn en Sport) in de
bat over jongeren en alcohol.
„Of ik zenuwachtig ben? Welnee, ik heb
er gewoon hartstikke veel zin in. Wij
hebben een goed idee voor minister
Hoogervorst. Ons voorstel is dat hij op
een website een zwarte lijst publiceert
van winkels die alcohol verkopen aan
jongeren onder de zestien. Tegelijk kan
hij ook een gouden lijst aanleggen van
winkeliers die zich keurig aan de regels
houden. Zo kunnen degenen die de wet
overtreden worden aangepakt. Misschien
zal Hoogervorst beweren dat juist die
zwarte lijst aantrekkelijk is voor
jongeren, omdat ze dan makkelijk te
weten komen waar ze alcohol moeten
kopen. Volgens mij zal dat wel meevallen.
Als een winkelier het risico loopt dat zijn
naam gepubliceerd wordt op zo'n zwarte
lijst, werkt dat preventief. En het is een
stimulans om op de gouden lijst te komen.
We hebben hele krachtige argumenten
waarom jongeren geen alcohol mogen
kopen. Ze bezorgen overlast, veroorzaken
verkeersongelukken, worden agressief.
Dat is wat ik ga zeggen."
foto Peter Nicolai
(Advertentie)
6-/8-daagse stedenspecial
Vrijwel iedere wo. (6 dgn) en vr. (8 dgn) van 1/11 t/m 30/3
verblijf in comfortabel 3-sterren hotel
extra voordelig excursiepakket van slechts 75, waarbij u de
Verboden Stad (inclusief lunch) zult bezoeken, het
Zomerpaleis en zijn Hal van het Eeuwige Leven (halve dag) en
natuurlijk de beroemde Chinese Muur en de Ming, graven.
tijdens de 8-daagse reis gaat u voor slechts 14 meer ook
nog eens op oriëntatietocht door Beijing, bezoekt u de
Lamatempel en het uitzichtspunt Coal Hill.
Reisnummer CULW 74.698, zie www.kras.nl/74698
15- daagse vlieg-/rondreis
Vrijwel iedere donderdag van 2/11/06 t/m 29/3/07
verblijf in goede 3-sterren hotels
met excursies naar o.a. de specerijenstad Guangzhou (het
voormalige Kanton), modern Kunming in de mooie provincie
Yunnan, het fascinerende natuurpark Shilin (oftewel het
Stenen Woud), het fraaie en fotogenieke Dali, boottocht over
het Er Hai Meer, het authentieke Lijang> de imponerende
Jadedraaksneeuwberg, de diepe en nauwe Tijgersprongkloof
en hetTibetaans aandoende Zhongdian.
Reisnummer CULW 74.753, zie www.kras.nl/74753
18-daagse vlieg-/rondreis
Vrijwel iedere maandag van 6/11 t/m 19/3
verblijf in toeristenklasse hotels inclusief ontbijt.
met excursies naar o.a. de zeer levendig stad Singapore, histo
risch Malacca met zijn Hollandse invloeden, stadstour door
fascinerend Kuala Lumpur met o.a. de befaamde Petronas
Twin Towers, de natuurpracht van hetTaman Negara National
Park, exotisch shoppen op geur- en kleurrijke lokale markten,
de rijstvelden en theeplantages van de Cameron Highlands en
twee stranddagen in Penang, de 'Parel van de Oriënt'
Reisnummer CULW 74.754, zie www.kras.nl/74754
17-daagse vlieg-/rondreis
Vertrek: 5-14/118-25/3 en 15/4
verblijf in toeristenklasse hotels inclusief ontbijt
met excursies naar o.a. Ho Chi Minh City (het voormalige
Saigon), rondrit door de 'rijstmand' van Vietnam, de Mekong
Delta, het fraaie stadje Hoi An in Frans-koloniale sfeer, tocht
langs de 'Marmeren Bergen" en over de "Wolkenpas", de
mooiste stad van Vietnam, de door de UNESCO beschermde
keizerstad Hué, de in het noorden gelegen hoofdstad Hanoi
en het betoverende en mysterieuze Halong Bay
Reisnummer CULW 74.760, zie www.kras.nl/74760
16-daagse vlieg-/rondreis
Vrijwel elke donderdag van 2/11 t/m 29/3
verblijf in toeristenklasse hotels inclusief ontbijt
met excursies naar o.a. de antieke ruïnestad én moderne
nederzetting Anuradhapura,de boeddhistische bedevaarts
plaats Mihintale, de Leeuwenrots van Sigiriya, de indrukwek
kende ruïnestad Pollonaruwa, de Tempel van de Tand en de
botanische tuinen van Kandy, de frisgroene rijstterrassen en
Ceylon-theeplantages,4 dagen in de badplaats Hikkaduwa
ook te boeken als individuele rondreis met eigen chauffeur
Reisnummer culw 74.756, zie www.kras.nl/74756
Géén geld voor zc/nj t
17-daagse vlieg-/rondreis
Vertrek: 6/114/12,8/15/2 en 5/3
verblijf in toeristenklasse hotels inclusief ontbijt
met excursies naar o.a Jakarta met o.a. het Nationaal Museum
en de houthaven Sunda Kelapa, de botanische tuinen in het
koloniale stadje Bogor,de indrukwekkende, boeddhistische en
spirituele 8e-eeuwse Borobudur (één der zeven wereldwonde
ren), de prachtige flora en fauna rondom Kalibaru op Oost-
Java, zonsopkomst bij de heilige vulkaan Bromo in het
Nationale Park en 6 stranddagen op het godeneiland Bali
Reisnummer CULW 74.759, zie www.kras.nl/74759
Informatie, voorwaarden en boekingen:
krasHsteri&k*^ www.kras.nl
073-5 999 999 ma. t/m vr.: 08.30-18.00 uur, za.: 10.00-15.00 u
Of boek bij één van onze reisbureaus!
WWW.KRAS.NL WWW.KRAS.NL WWW.KRAS.NL t
