Leem doet het goed in huis
het mooiste onkruid
Blauw druifje is
Grij s water
Forbo laat fabricage
vloerbedekking zien
Ontwerper Piet Boon
ontvangt de Woonpin
ONDER DE PANNEN
zaterdag 30 september 2006 W3
Dat marmoleum volledig is
gemaakt van natuurlijke
materialen is inmiddels redelijk
bekend.
Maar hoe de vloerbedekking
wordt gemaakt, daar heeft lang
niet iedereen een idee van. Pro
ducent Forbo Flooring wil daar
in verandering brengen.
Vanaf woensdag 4 oktober kan
iedereen de fabriek in Assen
delft bezoeken. Bezoekers krij
gen precies te zien hoe de ver
schillende grondstoffen (hars,
lijnolie en jute) veranderen in
marmoleum. De rondleidingen'
zijn iedere woensdag om 11.00
en 14.00 uur.
Inschrijven kan via website
www.marmoleum.nl
ringsbollen een aanwinst voor
de tuin. Bolgewassen als blauwe
druifjes, sneeuwroem en vogel
tje-op-de-kruk geven kleur aan
de tuin op een tijdstip dat er.
nog weinig bloeit en verdwijnen
daarna onder uitlopende vaste
planten. Vooral blauwe druifjes
zijn op alle mogelijke plaatsen
van de tuin inzetbaar. Ze doen
het in het grind, onder berken
en sierkersen, in het gras, in de
kieren tussen de ten-astegels en
op alle andere plaatsen waar
planten maar moeilijk aan de
groei te krijgen zijn. Alleen in
de vijver laten ze het afweten.
Vooral het gewone blauwe druif
je, Musc'ari armeniacum, heeft
het vermogen op op de meest on
waarschijnlijke plaatsen in de
tuin te gedijen en zich naar har
telust uit te zaaien. Gebruik het
als onderbeplanting in rozenbed
den, in saaie potten met buxus-
bollen, in hanging baskets, in
oude zinken wasteilen, in combi
natie met lichtgele narcissen,
witte bosanemonen en knalgele
paardenbloemen. En schrik niet
als het blad van dit druifje al in
de herfst boven de grond staat
waardoor je vreest dat het
's winters zal bevriezen. Dit ge
beurt nooit, en dat vroege uitlo
pen is normaal. Mooier onkruid
bestaat er niet.
Romke van de Kaa
Eindelijk doen we de naam
van deze column eer aan;
we zijn letterlijk onder de pan
nen. Niet dat het dak al hele
maal klaar is, want de zonnecol
lector moet er nog op. Maar dat
is een relatief eenvoudig karwei
voor techneuten. De rotste klus
is voor de bouwvakkers: zij mo
gen vanaf de stellingen de onder
kant van de overstekende delen
betimmeren met trespa.
Nu het dak ligt en deze week
het glas is gezet op de eerste en
tweede verdieping, ziet het huis
er van buiten al een heel stuk ro
buuster uit. Maar als we binnen
stappen, verdwijnt dat gevoel
weer.meteen. Het is er leeg en
iel, hoewel de afgelopen dagen
de trap is geïnstalleerd. Ik had
er een hard hoofd in dat door
dat gat in het beton voldoende
ruimte was om er een heus trap
gat van te maken. Maar nu de
trap zelf staat, valt het mee. Het
blijft toch gek hoe de ogen de
hersenen bedriegen.
De hoek waarin de keuken moet
komen, durf ik nauwelijks te be
kijken. Voor het gevoel zo klein.
Maar het is gezichtsbedrog,
want telkens leert het tellen van
de voetstappen weer dat de bin-
nenmaten kloppen met de cij
fers op de bouwtekening.
Wie toevallig eens heeft geke
ken, zal het opvallen dat een
dakgoot ontbreekt. Dat is
schijn. Een goed geslaagd grap
je van de architect; de goot is zo
danig in het dak verwerkt dat ze
één geheel zijn. Hetzelfde ge
beurt met de regenpijpen.
Bij veel nieuwe huizen is het net
of de architect op het laatste mo
ment er achter komt dat hij de
regenpijpen is vergeten. Je ziet
dan dat mooie huizen worden
ontsierd door lelijke grijze
pvc-buizen in zo mogelijk nog
lelijker beugels. Zonde van het
ontwerp. Dat soort fratsen zou
verboden moeten worden.
Bij Luminoso is dat anders. In
het metselwerk is rekening ge
houden met de regenpijpen, zo
dat die straks verdiept komen te
liggen tussen de bakstenen.
Strak, passend bij het ontwerp.
De regenpijpen lozen trouwens
in een systeem dat al maanden
onzichtbaar onder de grond is
weggewerkt. Voor de garage ligt
een grote 'opvangbak' voor het
grijs watercircuit. Het regenwa
ter zal er worden opgevangen
om er de toiletten mee door te
spoelen en de tuin mee te be
sproeien. Dat systeem zou voor
elk nieuw huis verplicht moeten
worden gesteld. Het is te gek
voor woorden dat duur drinkwa
ter wordt gebruikt voor zaken
waar regenwater meer dan vol
doende voor is.
In grote delen van de wereld
vechten mensen om drinkwater
en wij gooien het met liters tege
lijk door een pot om een plasje
weg te spoelen. Goed om in het
gemeenteblad van Goes te lezen
dat de gemeente van plan is om
het systeem ook in andere nieu
we woonwijken verplicht te stel
len. Gemeenten met oog voor mi
lieu zouden ook niet anders moe
ten willen. Ondanks grote woor
den van bestuurders, gebeurt
het helaas, ook in Zeeland, nog
veel te weinig. Hopelijk dat
Goes een voorbeeld kan stellen
voor de andere gemeenten en
'het lef heeft de woorden om te
zetten in daden.
De Nederlandse ontwerper
Piet Boon heeft de Woon
pin 2006 gewonnen.
De prijs wordt jaarlijks uitge
reikt aan een instantie of per
soon die een positieve invloed
heeft gehad op het beeld van de
woonbranche.
Andere genomineerden waren
Hella Jongerius en de Rotter
damse Studio Demakersvan.
Met Piet Boon (1958) kozen
branche en publiek voor veilig
heid.
De ontwerper heeft een gede
gen, enigszins minimalistische
stijl die grote groepen mensen
aanspreekt. Bekend zijn de wo
ningen in het Amsterdamse
stadsdeel IJburg die Boon zowel
heeft ontworpen als ingericht.
Inmiddels zijn ook twee boeken
verschenen waai'in zijn werk
centraal staat.
De Woonpin is het leven geroe
pen door de organisatie van de
Woonbeurs. Het evenement in
de RAI Amsterdam duurt nog
tot zondag 1 oktober.
Eerder is de prijs gewonnen
door Tord Boontje, Richard Hut
ten, tapijtproducent Forbo en
Jan des Bouvrie.
Behang mag dan popu
lair zijn, de liefhebber
van een strak interieur gaat
nog steeds voor stucwerk.
Beperkte de keus zich jaren
lang tot schuur- en pleister
werk, tegenwoordig zijn de
mogelijkheden groter: van
marmerstuc tot leemfinish.
Het begon allemaal in de ja-
ren zeventig. Het burgerlij
ke behangetje maakte in veel
huizen plaats voor granol. Nog
steeds is deze 'structuurputz'
met die typisch grove structuur
een echte klassieker onder de
sierpleisters. Maar inmiddels
wordt de variant 'spachtelputz'
aanzienlijk vaker toegepast.
„Je ziet dat de consument voor
een steeds fijnere structuur
kiest, waardoor deze wandaf
werking veel lijkt op schuur-
werk", aldus Pieter van Herpen
van Uniek Wandstyling. Het is
volgens hem bovendien relatief
goedkoop. Een vierkante meter
kost ongeveer 18 euro.
Het stukadoorsbedrijf Uniek
Wandstyling laat in de
showroom zien dat het de
trends op het gebied van wand
afwerking op de voet volgt. „Al
le nieuwe producten wil ik met
een zien. Dit vak is leuker als je
meegaat met de trends." Zo was
hij tien jaar geleden één van de
eersten die een Italiaanse sier-
pleister met marmerstructuur
introduceerden in Nederland.
Die wordt in lagen op een glad
de ondergrond aangebracht. De
laatste laag wordt met een spe
ciale spaan gepolijst. Het resul
taat is een zacht glanzende,
naadloze wand met een super
strak en glad uiterlijk.
„Dit is de mooiste marmerpleis
ter die momenteel verkrijgbaar
is. In woningen wordt het vaak
gebruikt om muren, lambriserin
gen of architectonische elemen
ten te accentueren." Mooi, maar
niet goedkoop. Een vierkante
meter kost nog net geen hon
derd euro.
Kalk
Een vergelijkbaar product, een
'stucco' op kalkbasis die zowel
binnen als buiten toepasbaar is,
werd twee jaar geleden naar
hier gehaald. Het evenmin goed
kope stucwerk oogt natuurlijker
en matter dan marmerpleister.
„Dit gebruiken mensen.va,ak in
de badkamer in plaats van tegel
werk." Nieuw in zijn collectie is
een decoratieve metallic wandaf
werking die eruit ziet als flu
weel. De pasta wordt met een
spaan, roller of zeem aange
bracht. „Deze afwerklaag geeft
wanden een zachte uitstraling."
Chris Nes van Rigo Wandstyling
in IJmuiden importeert de Itali
aanse glans- en marmerpleisters
van Oikos alweer tien jaar in Ne
derland. „In al die jaren is de be
langstelling hier vertienvou
digd. Mensen zien het effect van
'stucco' tijdens vakanties in Ita-
Bij het bouwen van een woning komt veel kijken. In de Goese wijk
Ouverture wordt gewerkt aan het project Luminoso; twaalf vrij
staande energiezuinige huizen. Verslaggever en toekomstige bewo
ner Jeffrey Kutterink schrijft wekelijks over zijn ervaringen.
Piet Boon (links) en ontwerper Ingo Maurer (rechts) op de Woon
beurs. foto Ton van Ti
Stucwerk in een waterbestendige variant met het uiterlijk van glanzend marmer.
Anja Sparidaans
Informatie: www.decorstuc.nl,
www.rigowandstyling.nl,
www.uniekwandstyling.nl
Vooruit, nu kan het nog: bol
len planten. Als u nog een
maand blijft treuzelen, is het te
laat.
Wat ik zeg, is niet erg genuan
ceerd. Tulpen kunnen tot decem
ber worden geplant en wie dat
vergeten is en ze in het schuur
tje heeft laten liggen, kan ze
zelfs in januari nog wel in de
grond stoppen. Narcissen en
sneeuwklokjes zouden al lang
geplant moeten zijn - hoe korter
die bollen uit de grond zijn hoe
beter het is - maar over het alge
meen is oktober voor bloembol
len toch een goede plantmaand.
Nederland is in het buitenland
wereldberoemd om zijn klom
pen, zijn molens en zijn bloem
bollenteelt.
Populieren om klompen van te
maken groeien hier goed, wind
om de molens te laten draaien is
er meestal ook wel, maar voor
bloembollen is ons klimaat ei
genlijk iets te koud. Veel bolge
wassen komen uit de steppe van
Centraal-Azië, of uit de hoog
vlakte van Iran. Daar zijn ze ge
wend aan koude winters en aan
bloedhete zomers waarin de bol
len - hoewel ze onder de grond
in zomerslaap zijn - bijkans wor
den gebakken. In die hitte kan
ons zeeklimaat (nog) niet voor
zien. De professionele bollen-
boer lost dat op door de bloem
bollen in de loop van juni en juli
op te rooien en ze gedurende de
zomer warm en droog te bewa
ren. Vroeger deden wij tuiniers
dat ook, tulpen en-hyacinten
werden ieder jaar trouw opge
graven en droog bewaard, maar
die tijden zijn voorbij. De
24-uurs economie biedt weinig
ruimte voor frivoliteiten als het
donkere huizen. Ook al te frivo
le producten doen het hier niet
goed.
Oer-Hollands, maar ook onder
deel van de decoratieve stucpro-
ducten is leemstuc. „Leem is het
oudste stucmateriaal. Het is al
weer een paar jaar helemaal te
rug" stelt Pieter van Herpen.
Leemfinish wordt, net als regu
lier stucwerk, in een laag van
zo'n twee millimeter opgebracht
en is in diverse aardetinten te
krijgen. „Het natuurlijke materi
aal is niet egaal en dat maakt de
ruimte warmer."
Sobere aard
Volgens Van Herpen komt de
consument bewust af op de nieu
we producten. „Ze zijn tegen
woordig beter op de hoogte,
gaan bewust om met hun interi
eur en willen graag iets anders
dan de buren." Maar uiteinde
lijk kiest volgens hem tachtig
procent van zijn klanten toch
voor pleisterwerk-. „Dat heeft
met het klimaat en met onze so
bere aard te maken. We willen
bovendien iets hebben dat jaren
meegaat."
Van de nieuwigheden slaat leem
stuc volgens hem het beste aan.
„Omdat dit product beter bij on
ze cultuur past. Bovendien is
dat, net als spachtelputz, een
product waarmee mensen zelf
aan de slag kunnen. Omdat het
een natuurlijke uitstraling
heeft, hoeft het allemaal niet zo
strak en glad.
En Nederland is nou eenmaal
een doe-het-zelf land. Maar sier-
stuc, zeker de Italiaanse produc
ten, brengen wij als professional
altijd zelf op. Dat valt of staat
met de afwerking."
Die doe-het-zelf mentaliteit ver
klaart ook het succes van de
stucomamenten van gips. Een
beetje klusser kan ze eenvoudig
zelf bevestigen. Decorstuc uit
Sittard legt op de site en in de
brochure stap voor stap uit hoe
dat werkt. „Een beetje klusser
kan de ornamenten eenvoudig
zelf aanbrengen", stelt Theo We
zenberg.
De ornamenten zijn verkrijg
baar in alle soorten en maten:
van rozetten tot koven van lijs
ten tot hoeken.
Volgens Wezenberg worden ze
meestal in Italië gemaakt aan de
hand van authentieke voorbeel
den. De vraag is volgens hem al
ruim dertig jaar stabiel. „Je ziet
wel dat mensen steeds vaker
voor strak lijstwerk kiezen. So
bere wanden en plafonds krij
gen met deze ornament£p op
een relatief eenvoudige manier
een bijzondere uitstraling."
Ook Wandstyling werkt gere
geld met stucomamenten. „De
kwalitatief goede exemplaren
zijn niet van authentieke orna
menten te onderscheiden", al
dus Chris Nes. „Zo geef je een
basis van stucwerk evengoed
een persoonlijk tintje."
oprooien en steeds weer planten
van bloembollen.
Maar er zijn genoeg bloembol
len die 's zomers in de grond
kunnen blijven en die zich zon
der enig ingrijpen van de eige
naar alleen maar vermeerderen.
Verwilderingsbollen worden die
genoemd.
Dat is een vlag die een tamelijk
diverse lading dekt. Sommige
van die bollen verwilderen zo
succesvol dat ze de tuin overne
men en zelfs met behulp van che
mische bestrijdingsmiddelen
niet meer uit roeien zijn. Bij be
spuiting sterft het loof af, maar
veilig onder de grond blijft de
bol in leven.
Woekeraars
Zulke woekeraars vind je vooral
in het geslacht Allium, waartoe
de sieruien behoren. Allium ursi-
num, Allium triquetrum en Al
lium paradoxum worden soms
onder de noemer verwilderings-
bol verkocht en strikt gesproken
is die naam ook correct: je komt
er nooit meer vanaf. Ook de boe-
renkrokus, Crocus tommasinia-
nus, kan zich met zoveel enthou
siasme uitzaaien dat je zou wen
sen dat je het ding nooit had
aangeschaft. Zelfs de woelmuis
- dol op krokusknollen - lijkt
niet in staat om de boerenkro-
kus in toom te houden. Maar
over het algemeen zijn verwilde-
liaanse hotels en paleizen. Een
deel ex-van wil dat thuis ook heb
ben." Ook de branche heeft zich
volgens hem aangepast. „In het
begin kwamen Italiaanse stuka
doors het stucwerk: hier opbren
gen, maar ondertussen leren
hun Nederlandse collega's deze
technieken tijdens hun oplei
ding." Toch slaat niet alles hier
even goed aan. Zo past felge
kleurd pleisterwerk niet in onze
Stucomamenten zijn voor een klusser eenvoudig aan te brengen.
foto's GPD
Blauwe druifjes zaaien zich naar harlenlust uit.
foto Romke van de Kaa
