Met koper kun je snel rijk worden
Peking 2008 wordt een feest, maar niet voor iedereen
Insmeren
met pasta
Gasleidingen en bliksemafleiders
zaterdag 30 september 2006
Bliksemafleiders, gasleidingen, beelden,
stroomkabels.... Niets is nog veilig voor ko
perdieven die vanwege de extreem hoge koper-
prijs van de afgelopen maanden Nederland af
stropen, op zoek naar het nieuwe goud.
De historisch hoge marktprijs voor met name ko
peren brons in combinatie met de relatief grote
beschikbaarheid maakt het metaal tot roofgoed.
Een nachtje koperknippen levert in de illegale
handel zo honderden euro's op.
bedrijven en inzamelaars wisselen er
informatie uit over wat er zoal aan
verdachte partijen circuleert. Ad
junct-directeur Adriaan de Putter:
„Dat gebeurt vaak met foto's erbij.
Wij printen ze uit, en leggen ze bij de
balie neer."
Partij
De Putter meent dan ook dat grote of
opmerkelijke partijen gestolen koper
niet in Nederland verhandeld worden.
„Dat zou te veel opvallen. Als hier
eens een keer 500 kilo wordt aangebo
den is het al veel. Grote diefstallen, zo
als laatst een partij van 45 ton in
's Gravendeel, gaan direct naar het
buitenland toe."
In het buitenland, en dan met name in
België, wordt ook meer koper gestolen
dan in Nederland, weet directeur
F. Guilliet van Leenhouts' Aanne
mingsbedrijf in Sluis. Zelf is zijn be
drijf nog geen slachtoffer geworden
van de koperdieven. Dat komt vooral,
zo zegt hij, door de goede sociale con
trole die nog heerst in het Zeeuwse en
het feit dat zijn bedrijf pas op het al
lerlaatste moment dure goederen
plaatst in de nieuwbouw. „Pas als een
nieuwe woning of bedrijfspand is af te
sluiten." Ook bij andere Zeeuwse aan
nemers is dat verhaal te horen. Bij
hen is nog geen koperwerk uit de
nieuwbouw gestolen maar ze zijn wel
zeer voorzichtig bij het plaatsen van
kostbaarheden in nieuwbouw.
In nogal wat regio's zijn kerken het
doelwit van de koperdieven.
Deken P. van Hecke van het Dekenaat
Zeeland is gelukkig dat geen van de
katholieke kerken in het Zeeuwse be
zoek heeft gehad van de koperdieven.
Volgens De Putter is het huidige sys
In de Verenigde Staten alleen al zijn
de laatste tijd zeker zeven koperdie
ven omgekomen. Ze werden geëlektro-
cuteerd toen zij stroomkabels door
knipten voor het koper. In België leg
den koperdieven het treinverkeer tus
sen Brussel en Mechelen stil. Kabels
voor seinen en wissels bleken daar te
zijn verdwenen. Spoorbeheerder Infra-
bel spreekt van een plaag, die inmid
dels ruim een miljoen euro schade per
jaar oplevert.
Twee weken geleden was het raak in
Frankrijk. De bewoners van de dor
pen Oltingue en Wolschwiller zaten
zonder telefoon doordat koperdieven
500 meter telefoonkabel hadden gesto
len. Een dag eerder werden de hoge
snelheidstreinen tussen Parijs en Bor
deaux ontregeld door koperdieven.
De werkwijze van koperdieven is door
gaans simpel maar efficiënt. In de
nachtelijke uren worden bouwplaat
sen bezocht en hoge gebouwen be
klommen. Koperen leidingen worden
uit nieuwbouwpanden of leegstaande
gebouwen gesloopt, leidingen met ko
peren kern worden uit de grond ge
trokken. Bliksemafleiders blijken ech
ter het meest in trek.
Koper wordt met een flinke schaar los
geknipt. Het dievengilde heeft een
voorkeur voor platte daken, daarop is
het immers veel makkelijker werken.
En om een tegen bliksem beveiligd be
drijfspand zit al snel honderd meter
koperdraad gewikkeld, dat nieuw
plusminus tien euro per meter kost.
Zo nu en dan worden daders op heter
daad betrapt en berecht. Omdat die
ven niet georganiseerd opereren maar
op eigen houtje hun slag slaan, is be
strijding lastig.
Knipsporen
De dieven opereren soms ook in fasen.
Zo werd in de ene nacht de bliksemaf
leiders van het pompstation in Huij-
bergen van waterleverancier Evides
in stukken geknipt zodat de crimine
len de volgende nacht minder werk
zouden hebben om het karwei af te
maken. Dachten ze. Medewerkers van
het bedrijf zagen 's ochtends echter de
knipsporen en waarschuwden de be
wakingsdienst. Die zette 's avonds een
paar extra mensen in. Midden in de
nacht zagen die bewakers een paar on
bekenden het terrein opkomen. Toen
ze daadwerkelijk aanstalten maakten
om de losse delen van het bliksembe
veiligingsnetwerk te verwijderen, gre
pen ze in. De twee mannen uit Bergen
op Zoom en Halsteren wisten zich ech
ter los te rukken, sprongen in hun au
to en reden weg. Niet ver, want enkele
kilometers verderop werden ze door
een gewaarschuwde politiepatrouille
aangehouden.
Politie Groningen heeft een vijfkop
pig koperteam opgezet. „Extra surveil
lances, controles bij opkopers. Maar-
omdat het vaak individuen zijn, en
geen bendes, is het probleem lastig op
te lossen", aldus een woordvoerder.
Die Groningse aanpak vindt nauwe
lijks navolging. Politie Zeeland heeft
geen koperteam maar is volgens een
woordvoerder wel extra gespitst op
diefstal van metalen. Dat leverde deze
week ook resultaat op. Agenten hiel
den drie mannen uit 's-Gra venpol der
en Goes aan op verdenking van het ste
len van diverse bliksemafleiders. Die
drie waren de afgelopen maanden in
wisselende samenstelling op rooftocht
geweest. Twee andere Goesenaren, de
Door de historisch hoge marktprijs moeten koperinzamelaars extra beveiligingsmaatregelen nemen.
Het voorkomen van koperdiefstal
is erg lastig. Verzekeraars, be
drijfsleven en politie hebben wel ad
viezen om de kans op diefstal te ver
kleinen:
Bliksemafleidinstallaties insmeren
met een kleverige pasta en aanbren
gen van een beschermingskap om de
leidingen heen, adviseert verzekeraar
Donatus.
Objecten met koperen installaties
goed aanlichten, koper vervangen
door aluminium blikseminstallaties,
adviseert bliksembeveiligingsbedrijf
Koninklijke Schaap uit Deventer.
Koperen leidingen vervangen door
kunststofleidingen en instellen van
extra bewaking of cameratoezicht,
stellen bouwbedrijven.
opkopers van het kleurige metaal, wer
den eveneens aangehouden op verden
king van heling.
Volgens woordvoerder Jan van Mou-
rick van de Zeeuwse politie heeft het
korps de nodige energie gestoken in
het waarschuwen van bedrijven. Agen
ten zijn ook bij metaalhandelaren
langsgegaan voor het melden van ver
dachte aangeboden handelswaar. Im
mers, als er geen handel is, is diefstal
zinloos.
Inzamelaars
Inderdaad: wil het dievengilde daad
werkelijk geld verdienen aan zijn
nachtelijke arbeid, dan moeten er ko
pers zijn voor het roofgoed. Grote
vraag is dus: waar gaat de buit naar
toe? Nederland kent enkele honder
den inzamelaars van oude metalen.
De regels die voor deze branche gel
den zijn echter bepaald niet water
dicht, ongeregistreerde ijzerhandelaar
tjes kunnen vrij eenvoudig hun gang
gaan.
De gebrekkige regelgeving is het
Apeldoomse bedrijf Van Gerrevink
Recycling BV een doorn in het oog. Di
recteur Rinke van Gerrevink: „Dit
zijn uitzonderlijke tijden. Ik werk in
deze branche sinds 1976, maar deze
belachelijke prijzen heb ik nog niet
meegemaakt. Op het ogenblik is niets
meer heilig. Er worden zelfs stroomka
bels gestolen waar 5000 volt op staat,
zo met een bijl doormidden gehakt."
Eén van de manieren waarop Van Ger
revink metalen binnenkrijgt is via aan
bieders aan de poort. Rinke van Gerre
vink: „Wij hebben een aantal vaste le
veranciers waarvan we weten waar ze
hun spullen vandaan halen. Daar
naast heb je de particulier die zijn
foto GPD
teem bepaald niet waterdicht.
„Als we dit probleem op willen lossen,
moeten er regels komen die voor de he
le branche gelden. Zoals bijvoorbeeld
een legitimatieplicht bij het aanbie
den van partijen boven de duizend eu
ro en gelijke regels voor het inkoop-
en registratiesysteem. Mensen met een
uitkering die zo zwart wat bij willen
verdienen, kijken dan wel uit om ge
stolen waar aan te bieden. Dan moet
de overheid wel handhaven, dat ge
beurt nu te weinig."
Emile Calon en
Caspar van Oirschot
De jacht op koper en brons heeft afgelopen maanden verschillende opmerke
lijke slachtoffers gemaakt. 'Het vrouwtje' van de hoge stoelen aan de Van
Woelderenlaan in Vlissingen is sinds twee weken weg. In de nacht van 16 op 17
september werden de stoelpoten van dit bronzen kunstwerk afgezaagd. Waar
schijnlijk zijn de criminelen tijdens hun roofwerk gestoord, want ze lieten een
stoelpoot en het eigenlijke beeld liggen.
Door een fout van het Openbaar Ministerie loopt een dakloze koperdief nu vrij
rond. Hij werd betrapt bij het stelen van kistjes koperkabel van het proefsta
tion voor de fruitteelt in Wïlhelminadorp. Eerder had hij al de koperen leidin
gen uit de oude bioscoop aan de Singelstraat in Goes gesloopt.
Begin en medio september sloegen koperdieven ook toe in de Nieuwstraat in
Goes en de Livingstoneweg. In beide gevallen waren bliksemafleiders het doel
wit. Begin september verdween een twaalf meter lange koperen kabel uit een
bedrijf aan het Groeneweegje in Zierikzee. Die dagen werd ook voor 3000 euro
aan koper gestolen aan de Rijn Scheldeweg in Tholen. Bij de Oosterkerk in
Zwolle is in korte tijd tot drie keer toe een deel van de bliksemafleider van het
gebouw gesloopt, met duizenden euro's schade tot gevolg. Mede omdat ook fiet
sendieven vaak toeslaan bij de kerk is besloten continu toezicht .te houden: er
hangen nu camera's. De Martinitoren, in hartje Groningen, is in etappes ont
daan van vier van de zeven bliksemafleiders. In Coevorden dreigde onlangs een
gasexplosie in een flatgebouw nadat dieven meters aan koperen gasleidingen
uit de flat hadden ontvreemd. Energiebedrijven zien bij grondwerkengeregeld
stroomkabels gestolen worden, zelfs als er al stroom op staat. Op het traject
van de spoorlijn Zwolle-Emmen zijn bovenleidingen van de spoorlijn ont
vreemd.
schuurtje opruimt en de metalen weg
brengt. Zeker bij zulke kleine partij
tjes is het lastig om de herkomst te
achterhalen."
„Probleem is: wij mogen van de wet
de aanbieders niet eens om legitimatie
vragen. We vragen enkel om naam en
adres, en die zijn eenvoudig te verval
sen. We weigeren verdachte partijen
maar die worden niet vaak aangebo
den." Het recycle-bedrijf is aangeslo
ten bij de Metaal Recycling Federatie
(MRF). Deze branche-organisatie rept
van een florerende groep van niet-ge-
registreerde scharrelaars die weinig
scrupules zouden hebben om de gesto
len metalen op te kopen.
O.k., ook MRF-leden zijn door de ge
brekkige regelgeving wel eens in de
fout gegaan, dat wordt dan ook be
treurd. De organisatie stelt echter het
nodige te doen voor transparantie in
de sector. Om zicht te krijgen op de ge
stolen partijen koper heeft de organi
satie bijvoorbeeld een digitaal meld
punt opgezet. Particulieren, bestolen
Bouw van het Main Press Center in Peking foto Erwin Tuil/GPD
Over minder dan twee jaar viert China
de Olympische Spelen in de hoofdstad
Peking. Een feest van mondiale harmonie,
wereldvrede en broederschap, zo verzeker
den de organisatoren afgelopen week. Voor
een slordige twintig miljard euro wordt de
stad verbouwd. Maar is iedereen gelukkig
en trots?
Met ongekend enthousiasme halen twee vrij
willigers een groot bord te voorschijn. Keu
rig uniform gekleed in een wit poloshirt met
daarop een bescheiden logo van - in het En
gels- Beijing 2008. Op het bord staat een te
kening van het Olympisch zwemparadijs,
het Natatorium, waar over twee jaar de Ne
derlandse zwemequipe goud hoopt te gaan
halen.
Bij het eerste massale bezoek van de buiten
landse pers is niets aan het toeval overgela
ten. Een windje heeft in de nacht voor de rit
olympische faciliteiten de lucht
schoongeblazen. Geen smog, geen dampen
een strakblauwe lucht. De twee vrijwilli
gers vertellen trots over wat in de Pekingse
volksmond inmiddels de Waterkubus heet.
permanente zitplaatsen. Er
er nog 11.000 tijdelijk worden bijge
In totaal beslaat het nationale zwemcen-
ïïim 79.500 vierkante meter."
Terwijl de vrijwilligers enthousiast een pre
sentatie van een kwartier geven, ontstaat
achter hen een klein handgemeen tus
een terreinbewaker van een jaar of zes
tien en twee bouwvakkers uit de provincie
die naar een ander deel van de bouwplaats
moeten. Er vallen wat klappen en nog meer
scheldwoorden met een lichamelijk karak
ter.
Als de donder zorgt de bewaker ervoor dat
de bouwvakkers snel weer achter de schut
ting zijn. Het probleem is dat ze anders
langs de buitenlandse pers lopen en de be
waker heeft instructies gekregen om bouw
vakkers uit de buurt te houden.
„Voor uw veiligheid", zegt een van de pers
begeleiders. „Er kan van alles misgaan op
de bouwplaatsen. Het is echt beter als u niet
te dicht in de buurt komt van de bouw
werkzaamheden." Het lijkt alsof er bijna
niet gebouwd wordt, zo weinig betonvlech-
ters, ijzerwerkers, lassers en anderen zijn te
zien.
Ondanks de verkrampte houding moet de
Chinese organisatie worden nagegeven dat
ze niets aan het toeval wil overlaten. Over
alles is nagedacht, geld noch moeite worden
gespaard. De olympische faciliteiten zullen
stuk voor stuk architectonische kunststuk
jes worden waarvoor veelal buitenlandse ar
chitecten van naam zijn aangetrokken. Pe
king krijgt geen facelift maar een totale ver
bouwing van meer dan twintig miljard euro.
„Wat geweldig dat ze hier die Olympic
Green aanleggen", zegt een bezoekende
Amerikaan uit New York. „Dat er nog zo
veel braakliggend land was." De Chinezen
die hier twee jaar geleden woonden denken
daar wat anders over. Hun huizen werden
gesloopt, mensen verloren hun nering, de ge
meenschap werd uit elkaar gerukt.
Ze protesteerden tegen de in de ogen van de
bewoners belachelijk lage compensatie. Die
vergoedde alleen het aantal verloren vier
kante meters, niet het verlies van inkomsten
en klanten. Niet alleen de compensaties,
ook de 20 miljard euro die wordt uit
getrokken voor de Olympische Spelen is de
grootste bron van ergernis in Peking.
„Het kost zoveel", zegt de 54-jarige me
vrouw Liu die vlak bij het olympisch voet
balstadion woont. „Ze zeggen dat Peking er
mooier van wordt, maar ik geloof dat niet.
Het is wel goed dat er (vier) metrolijnen bij
komen, maar al die grote stadions en nieu
we gebouwen van de overheid? Voor mij
hoeft het niet." Ook het antwoord op de
vraag wie opdraait voor de kosten, is voor
veel Pekingers ook duidelijk: zijzelf.
De door de Spelen aangewakkerde 'bouw-
boom' heeft geleid tot felle discussies. De
traditionele Pekingse hutongwijken worden
in rap tempo gesloopt. De bewoners krijgen
als ze geluk hebben wat geld en moeten bin
nen een paar weken vertrokken zijn.
„Veelal zijn het lokale bestuurders die ver
dienen", zegt Xi Yun, een historicus die zich
het lot van het oude Peking aantrekt. „Ze
geven de vergunningen af aan de projectont
wikkelaars waar ze zelf vaak belangen in
hebben. De rechters in de districten nemen
klachten van bewoners niet in behandeling
of wachten er zolang mee dat het te laat is."
Uiteindelijk wil China met de Spelen laten
zien een modern land te zijn dat als geen an
der in staat is om prestigieuze massa-evene
menten te organiseren als de Spelen. Het is
een kroon op de economische hervormingen
die eind jaren zeventig voorzichtig begon
nen. Die hebben van China een van de be
langrijkste economische spelers ter wereld
gemaakt.
Succesvolle Spelen laten ook zien dat de
Communistische Partij hetzelfde kan doen,
wat democratische regeringen kunnen. Ten
slotte is het voor het eerst sinds de Spelen
van Moskou 1980 dat de Olympiade in een
eenpartijstaat wordt gehouden.
Fluimen
„Als je niet rochelt en spuugt, dan blijven
kwade geesten in je zitten." Dat moet dus
afgelopen zijn, zo vindt het stadsbestuur
van Peking.
Dat geldt ook voor ander ongewenst gedrag.
De gewoonte om in de hete zomer het
T-shirt op te schorten boven de buik? Mag
niet meer.
Op straat lopen zonder rond te kijken? Ver
geet het maar. Of gewoon onbeschoftheid,
hufterigheid en ongemanierdheid, het stads
bestuur wil dat de 16 miljoen inwoners zich
gewoon netjes gedragen.
Er zijn genoeg redenen te bedenken waar
door de organisatie en daarmee China ge
zichtsverlies kunnen oplopen. Een protest
voor een onafhankelijk Tibet, een incident
met de in China verboden beweging Falun
Gong of een demonstratie van mensen die
zich boos maken over het onrecht dat hen is
aangedaan door de sloop van hun woning
voor de bouw van Olympische faciliteiten,
het is allemaal mogelijk. Ook China kan uit
eindelijk niet alles naar de hand zetten.
Erwin Tuil
