Juliana von Stolberg herdacht
PZC
Moeder van Willem van Oranje werd vijfhonderd jaar geleden geboren
r% V
Slaapkenner
puzzel
Heer Bommel en de Unistand
A
-=
Casper Hobbes
recept
Gekruide aardappelen met spinazie
weer
m
0 tai 4
11
m
@iT
A
vrijdag 22 september 2006
door Barenda Grutterink
Juliana von Stolberg, de moe
der van onze Vader des Va
derlands Willem van Oranje,
werd vijfhonderd jaar geleden
geboren. Haar nu 11-jarige ver
re familielid Juliana prinses zu
Stolberg-Stolberg zal daarom
morgen in Stolberg in de Duitse
Harz een beeld onthullen van
de vrouw die Willem de Zwijger
het leven schonk.
In Stolberg heeft de familie al
achthonderd jaar hetzelfde slot.
De vader van de kleine Juliana,
de 66-jarige Jost-Christian
Vorst zu Stolberg-Stolberg, is
de initiatiefnemer van de her
denking van de Juliana von
Stolberg cüe we uit de geschie
denisboeken kennen. 'Zijne
doorluchtigheid' is bijzonder
trots op zijn familie en zeker op
de beroemdste telg eruit, de
moeder van 'onze' Willem van
Oranje.
In 1889 liet de toenmalige fami
liearchivaris, Eduard Jacobs,
een vuistdikke biografie over
Juliana het licht zien die wel
reuze grondig is, maar niet be
paald lekker leesbaar. Daarom
vroeg de huidige vorst de Neder
landse historica Reinildis van
Ditzhuyzen een boek over Julia
na von Stolberg te schrijven.
Ook dat wordt morgen in Stol
berg gepresenteerd.
Volgens Van Ditzhuyzen staat
het stadje al helemaal op zijn
kop van de feestelijkheden van
morgen, waar echter geen lid
van het Nederlandse Konink
lijk Huis bij aanwezig is. „Ter
wijl daar toch de grondslag van
hun dynastie ligt." Wel komen
er zo'n zeventig Stolbergs uit
heel Europa.
De Haagse historica trok inder
tijd meteen naar Stolberg:
„Enig. Doordat het door bergen
is omringd kan het niet uitbrei
den en verschilt het weinig van
het Stolberg van die tijd. Echt
een sprookje. Er zijn nog dertig
huizen uit haar periode."
Van Ditzhuyzen dook na de op
dracht ook in Jacobs' boek en in
de familiearchieven. „Vooral
aan Jacobs heb ik veel gehad."
Haar boek is tweetalig, maar
met een Duitse titel: Deine ge-
Advertentie)
Wij hebben voor
iedere slaaphouding^
het ideale bed.
p
Voortaan ook op maandagmiddag geopend
www.slaapkennerrademakers.nl
Rademakers
Heeft 6 etages slaapoplossingen voor iedereen
Noordstraat 7-13 Terneuzen -Tel. 0115-613130
treuive Muter allezeit. Met deze
in moderne ogen wat wonder
lijk gespelde woorden onderte
kende Juliana de 26 brieven
aan De Zwijger die bewaard
zijn gebleven. Van Willem aan
zijn moeder zijn er nog dertien
brieven.
In totaal zijn 12.609 epistels
van en aan Willem bekend, de
briefwisseling tussen moeder en
zoon was dus niet zo intens, stel
de Van Ditzhuysen vast.
Door haar onderzoek is Van
Ditzhuyzen gaan twijfelen aan
het beeld wat wij van Juliana
hebben: de vrouw door wie Wil
lem de Zwijger zo'n held werd,
een koene tante die (gods
dienstvrijheid hoog in het vaan
del had. Veel bewijzen heeft de
historica daarvan namelijk niet
gevonden.„Ik denk dat ze een
bescheiden, degelijke vrouw
was. Ze heeft geleefd zoals je
als vrouw in de tijd leefde: je
trouwde met iemand van je
stand en als het biologisch mee
zat kreeg je kinderen. Vrouwen
hadden ook niet zoveel te vertel
len. In haar brieven speelt God
wel een belangrijke rol, maar
dat gold voor iedereen in die
tijd. Ze had ouders die tegen
het Lutherse aanzaten, werd la
ter ook Luthers en uiteindelijk
calvinistisch, maar ik weet niet
of dat laatste niet onder invloed
van haar zoon Jan was, toen in
middels de baas in huis en
streng-calvinistisch", aldus
Van Ditzhuyzen.
Wel is haar duidelijk geworden
dat Juliana het katholicisme
echt totaal afzwoer. De histori
ca denkt echter dat de heldhaf
tigheid die Juliana in het verle
den is toegeschreven, vooral
voortkomt uit de negentien-
de-eeuwse hang naar nationale
helden.
Op grote voet
Juliana's aardse bestaan was
niettemin niet bepaald zonder
gevolgen. Behalve De Zwijger
kreeg ze zestien kinderen uit
twee huwelijken en had ze op
het moment van haar overlijden
in 1580 160 nakomelingen.
Juliana van Stolberg was twee
keer in Nederland, ontdekte de
Het dorpje Stolberg waar morgen het standbeeld wordt onthuld.
histoi-ica. Eén keer in Breda en
één keer op Kasteel Berg in de
Achterhoek, bij haar dochter.
„Willem leefde hier op grote
voet en dat vond ze wel erg
wild."
Het verhaal dat Juliana's hart
verscheurd werd toen zij Wil
lem al als kind naar Brussel
moest laten vertrekken, relati
veert Van Ditzhuyzen. „Gezin
nen werden in die tijd voortdu
rend opgebroken. Zelf ging ze
als kind al naar een oom, omdat
daar betere huwelijkskandida
ten in de buurt zouden zijn."
Over huwelijkskandidaten ge
sproken: voor twintigste-eeuw-
se prinses Juliana is volgens
Van Ditzhuyzen in de jaren der
tig nog naar een Stolberg-prins
omgezien: „Er waren drie kandi
daten. Juhana vond de ene te
oud, de ander was al verliefd en
met de derde is het gewoon
niets geworden."
Verbondenheid
Het boek van Van Ditzhuyzen
omvat niet alleen een biografie
en brieven, maar ook drie heel
andere hoofdstukken, waarvoor
de historica specialisten in de
arm nam. Zo is er een hoofd
stuk over de mode van Juliana,
een over haar tuinen (met krui-
klein
hemel
lichaam
web
gehandi
capt
~T~
deel v.h.
gelaat
tubercu
lose
meisjes
naam
Daarna liet hij zich zuchtend op de bank neer en verborg
het gelaat in de handen.
„Het is hard", hoorde heer Bommel hem fluisteren. „Een
zaam en onbegrepen gaan we door het leven - héél stilletjes
onze idealen uitdragend..."
„Dat is mooi", zei heer Ollie geroerd. „Ik had het zelf kun
nen zeggen. Maar commissaris Bas zei daarnet, dat u geen
echte inspecteur bent. Het was u eigenlijk om geld te doen,
als u begrijpt wat ik bedoel."
„Geld", sprak de ander met vochtige stem. „Geld speelt
voor mij geen rol. Het ging mij erom een einde aan misstan
den te maken. En toen ik in u een voorbeeld zag... het voor
beeld van een heer... toen zocht ik een mogelijkheid om
goed te doen..."
Hij zweeg even, en toen besloot hij gebroken; „Ach, ik heb
een zwak karakter, en ik ben te ver gegaan, vrees ik. Een
duistere kerker, dat is mijn toekomst..."
Nu werd het heer Bommel ook te veel, en hij sloeg de reeds
vochtige neusdoek voor de ogen.
„Ik eh... ik begrijp wat u bedoelt", stamelde hij. „Ik word
ook altijd verkeerd begrepen. Vooral als ik in stilte goed wil
doen, zodat ik eh... ik zou u wel willen helpen, bedoel ik.
Maar ik weet niet, hoe..."
De inspecteur ging rechtop zitten en er verscheen een matte
glimlach op zijn betraand gelaat. „Ik heb me niet vergist",
lispelde hij. „U bent een heer. Kijk, als u nu eens onder dat
raam ging staan, en als u mij dan even op uw schouders liet
klimmen, dan zou u iets heel moois doe"
T
1
M
1
M
A
N
L
E
In dit diagram is een woord van 12 letters verstopt.
Het is te vinden door, beginnend bij het vakje met
de stip, telkens een vakje naar links, rechts, onder,
boven of diagonaal te verspringen. Elke letter wordt
één keer gebruikt. Hoe luidt het zoekwoord?
door Bill Watterson
HORIZONTAAL:
4. Hier zit een vrouwelijke gast (6);
6. Maat die het aan de stok heeft
als er gemeten wordt (4); 7.
Inhalige eigenschap (6); 8. Van die
vogel valt heel wat te plukken (8);
10. Muzikale bevlieging van een
luchtspiegeling (6).
VERTICAAL:
1. Deel van de insectenstudie? (5);
2. Het plafond van een plaatselijke
Belgische bank (9); 3. Afbeelding
van de politie voor de communica
tie (5); 5. Familielid dat aan de
grond zit (6); 9. Staat droog in het
midden van een jeugdorkest (3).
bWV, 10H<?V£
MANNEN VAN ZZ TOP.
D Puzzelland.com
Klaas Kasma
Oplossingen van gisteren:
Kruiswoordraadsel:
Horizontaal: 1. Ogief; 5. koe; 6. rib; 8. risee; 11. bed; 13. ree; 15. ui; 16. lap; 18. ga; 19.
Po; 20. uk; 21. ia; 23. rok; 25. eb; 26. erg; 28. ent; 29. ruïne; 32. hor; 33. esp; 34.
snoet.
Verticaal: 1. Oord; 2. gei; 3. ere; 4. fier; 7. abusief; 9. spa; 10. beambte; 12. ei; 14. eg;
16. lor; 17. puk; 22. ar; 24. ooi; 25. en; 27. gros; 28. eest; 30. urn; 31. nee.
Slangpuzzel: 1. Zero; 2. onjuist; 3. tweetal; 4. lesotho; 5. oets. Het sleutelwoord
luidde: ZOUTELOOS
Crypto-overlapper: Horizontaal: 5. Grondelen; 6. omslagers; 7. leggeruït; 8. pena-
riets. Verticaal: 1. Premieren; 2. ins'agman; 3. bergernis; 4. zeeruimte.
Of deze bejaarden vrijwillig mee
werkten is niet bekend, maar on
derzoekers van de Universiteit van
Wageningen hebben een onderzoek
gedaan waardoor moest worden aan
getoond dat smaakextracten en na-
triumglutamaat de eetlust van oude
ren zou verbeteren.
Navraag bij de bejaardenhuizen waar de
hoogbejaarde proefpersonen woonden
toonde echter aan dat deze, toch redelijk
ongezonde, toevoegingen geen invloed
hadden op hun eetgedrag.
Een slimme bejaardenhulp vertelde de on
derzoekers dat dit kwam omdat veel van
de proefpersonen een kunstgebit droe
gen waardoor ze niet goed konden proe
ven. Er wordt nu gezocht naar bejaarde
vrijwilligers die enkele maanden lang hun
eten tandeloos naar binnen willen wer
ken.
500 gram geschilde aardappelen, 1
eetlepel olijfolie, 1 gehakte ui, 500
gram grove spinazie, 2 tenen knof
look, 1 theelepel komijn, 1 theelepel
kaneel, 1 kwart theelepel cayennepe
per, 1 theelepel koenjit, 1 halve eetle
pel grof zeezout, 1 eetlepel gehakte
koriander.
Pel de knoflooktenen en doe ze in een vij
zel, samen met de komijn, de kaneel, de
cayennepeper, de koenjit en het zeezout.
Wrijf dit tot een pasta. Als je geen vijzel
Recordwarm?
Opnieuw beleven we een warme en
zonnige nazomerse periode. Nadat
de tweede septemberdecade de
op een na warmste was sinds
1901 achter die uit 1947, lijkt nu
ook de laatste decade van
deze maand fors te gaan uit
pakken. Het is daarom zeer
waarschijnlijk dat we dit
jaar na de recordwarme
juli, ook een record-
warme september in
de boeken kunnen
bij gaan schrijven.
Gisteren scheen de
zon volop, maar
begon de dag nog
wat frisjes. Daar zal
vanochtend geen sprake
van zijn, met minima van 16 tot 18 graden, wat uitzonderlijk hoog is
voor de vierde septemberweek. Bij volop zonneschijn stijgt het bil;
snel, om vanmiddag uit te komen op 25 graden langs de Zeeuwse
westkust en op 27 of 28 graden langs de grens met Brabant Eerst is
zonnig, later verschijnt er sluierbewolking, die vanavond dikker wordt
Dan kan er hier en daar in de regio een bui gaan vallen. Er waait een
matige, aan.zee soms vrij krachtige wind uit zuidoost tot zuid. De wol
ken hangen samen met een storing die dit weekeinde vlak ten westen
van ons land blijft slepen. Zowel zaterdag als zondag is het lang met
meer zo zonnig en op veel plaatsen gaat er een bui vallen.Toch blijft
het kwik aardig op peil. Overdag wordt het rond 22 graden,'s nachts
rond 16 graden. Na het weekeinde blijft het licht wisselvallig en koelt
het langzaam verder af naar 18 19 graden op dinsdag.
Oostburg
Nederland vandaag
g©
0©
(te>
Z0H
28%)
foto ANP
den natuurlijk, want in die tijd
moest je zélf een apotheek sa
menstellen) en een met recep
ten, onder meer van het feestme-
nu van het eerste huwelijk van
Juliana, in 1520 met Filips II,
graaf van Hanau-Münzenberg.
„Opmerkelijk is dat de broers
uit dit huwelijk zo verbonden
waren. Alle broers steunden
Willem: Adolf, Hendrik, Lode-
wijk. Ze sneuvelden voor een
zaak waarmee ze eigenlijk niks
te maken hadden." Juliana zat
met al het verdriet, maar heeft
voor zover bekend nooit gezegd
dat Willem maar moest stoppen
met zijn strijd. ANP
©Toonder Studio's
^-AVVÖÊAS
C
27%)
De wind is zuidoost,laterzwdei
matig tot vrij krachtig,4a5Efi
Goed zicht, watertemperatuur!!
19 graden.
■uitmik».
Laagste verwachte min.tema
De Bilt 13CC
Hoogste verwachte maxtemg
Ell 29X.
Zon
Bron: Meteo Consult
"f
V
T
7.30
19.43
7.14 1933
Nederland verwachting
Za Zo
Ma
Di
Wo
weer
M rA
dA
A
min. temp.
13/16 14/17
14/16
11/14
10/13
max.temp.
22/27 21/24
19/22
18/19
17/19
wind
03 Z 3
Z 3
ZW3
Z4
urenzon
4 4
4
5
4
neersl.kans
40% 40%
50%
40%
50%
Extremen Nederland
Extremen van 23 september in De Bilt
hoogste min. temperatuur
hoogste max. temperatuur
laagste min. temperatuur
laagste max.temperatuur
hoogste neèrslagsom
15,6°C in 1999
24,9°C in 1901
1,8^C ïn 1979
11,5°C in 1974
20 mm inT944'
Waterstanden
vrijdag NIV1
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersluizen West
Hansweert
Stavenisse/Yerseke
zaterdag
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersluizen West
Hansweert
Stavenisse/Yerseke
Hoog
uur cm
3.05 236
3.26 258
2.39 224
3.06 178
4.15 150
4.40 177
4.55 189
3.59 275
4.46 181
3.31 242
3.56 263
3.08 230
3.28 184
4.56 150
5.10 178
5.20 187
4.26 277
5.16 180
water
uur cm
15.16 228
15.36 251
14.56 216
15.15 168
16.30 142
16.50 166
17.01 176
16.09 265
16.50 170
15.42 238
16.05 261
15.17 226
15.45 177
16.56 146
17.18 171
17.26 179
16.36 273
17.21 175
Europa vandaag
zonnig
opklaring
«SL
bewolkt
regen
JA
buien
onweer
Reykjavik
Laag water
uur cm uur a
9.10 163 21.36 '1
9.38 174 22.021
8.48 159 21.12
9.06 109 212611
10.36 96 22.35 II
10.30 112 22.45
10.30 118 22.45 II
10.02 189 2227 2
10.29 115 22.4511
9.38 169 2205 21
10.05 179 22.3121
9.16 165 21.421!
9.24 114 21.5611
10.45 97 23.0012
10.55 114 23.1814
10.55 119 23.1614
10.32 192 22.57 22
1 1.01 116 23.1514
S>
J 'jalilnn (q)
O
-B,
r. kopenhagen
Berlijn
mist "X/VPraag
ifD> 22 -A Munchen
V" sVPargs j j Bratislava.
wind '*Zürich i
-.Romey ^•v10',0;e,'0Y-^Sofe
'O-Zagreb C
a
Saraievo j Sofia.
Weersverwach tings tabel
hebt kun je het ook in een keukenmachi
ne pureren. Snijd de aardappelen in blok
jes en kook ze gaar met zout. Giet ze af.
Was de spinazie en droog het met een
slacentrifuge.
Zet een ruime pan op het vuur en fruit
hierin de ui enkele minuten in de olijfolie.
Doe de kruidenpasta er bij en fruit deze
een halve minuut mee.
Doe de spinazie in de pan. Draai het vuur
hoog en bak de spinazie terwijl je deze
voortdurend blijft omscheppen, tot ze be
gint te slinken voeg nu de gare aardappel
blokjes toe en bak alles, terwijl je blijft
scheppen, nog een paar minuten. Schep
de aardappelen en de spinazie in een
kom en bestrooi alles met gehakte korian
der.
Plaats
norge
overmorgen
Plaats
morgen
Alicante
A
20
26
A
19
28
Mallorca
20
28
Athene
18
25
A
17
24
Malaga
19
28
Barcelona
20
25
A
18
24
Nice
A
18
26
Berlijn
14
24
13
25
Oslo
A
11
19
Boedapest
12
25
'A
13
24
Parijs
14
25
Bordeaux
A
15
26
A
16
23
Praag
10
23
Brussel
A
15
23
A
15
22
Rome
A
1-5
27
Faro
A
17
23
A
16
22
Stockholm
7
24
Genève
14
25
A
15
21
Warschau
9
22
Hamburg
A
14
25
A
13
24
Wenen
10
23
Helsinki
11
25
13
22
Bangkok
A
25
33
Heraklion
A
18
26
A
20
25
Johannesburg
10
24
Istanbul
A
16
21
A
16
22
Los Angeles
17
23
Kopenhagen
13
22
13
21
Melbourne
7
17'
Las Palmas
A
20
26
A
21
27
New York
A
17
23
Londen
A
14
23
A
15
22
Peking
14
28
Luxemburg
A
16
25
A
14
22
Tokyo
A
21
25
*l9 2i
a 19 8
16 8
8 2'
c ii
*25
c II S
17 34
4 616
a 19 24
