Blauwe revolutie in Zeeland
Kijker moet opgaan in de muziek
M5 fietst Porsche voorbij
Provinciebestuur: kweek van organismen biedt veel mogelijkheden
Jonathan Demme
Genootschap
begint met
nieuwe reeks
colleges
programma
v
vrijdag 22 september 2006
Engel Reijnhoudt wint cultuurprijs
's-HEERENHOEK - Troubadour Engel Reijnhoudt uit
's-Heerenhoek ontvangt dit jaar de Total cultuurprijs Bor-
sele.
Een commissie bestaande uit W. Scholten van de Stich
ting Cultureel Erfgoed Zeeland, oud-wethouder van cul
tuur in Borsele C. Elenbaas-Murre en M. van de Linde,
pr-medewerkster van olieraffinaderij Total, heeft Reijn
houdt voorgedragen.
Iiij wordt geprezen als 'pur sang vertolker van het Zeeuw
se lied en cle Zeeuwse streektaal' én voor zijn activiteiten
voor het culturele podium 't Kerkje van Ellescliek. De
prijs wordt maandagavond 30 oktober uitgereikt in de
raadsboerderij in Heinkenszand.
Vrouw gewond bij ongeluk in Goes
GOES - Bij een ongeval op de Verrijn Stuartweg in Goes'
is gistermorgen rond negen uur een 19-jarige Goese g'e-
wond geraakt.
Een 40-jarige automobilist uit Goedereede verleende
geen voorrang aan haar bij het verlaten van een uitrit. De
vrouw die op een bromfiets reed, liep verwondingen aan
haar pols en knieën op.
Waarschuwing voor modderwegen
MIDDELBURG - Het waterschap Zeeuwse Eilanden
waarschuwt weggebruikers de komende periode voor
gladheid door modder op de weg.
Agrariërs gaan binnenkort aardappelen en bieten rooien
en bij die werkzaamheden kan er slik op de weg komen.
Het waterschap raadt automobilisten aan de snelheid aan
te passen.
Man 'zomaar' mishandeld
VLISSINGEN - Een 44-jarige man uit Vlissingen is
woensdagnacht rond 0.15 uur in de Bonedijkstraat in zijn
woonplaats mishandeld.
Een tot nog toe onbekende jongeman sloeg hem in eikaar-
De man hield er gekneusde ribben en schaafwonden aan
over. Hij heeft zich laten behandelen bij de huisartsen
post.
Er leek geen aanleiding te zijn voor de mishandeling, De
politie onderzoekt de zaak.
Illegale werknemers in restaurant
GOES - Bij een controle in een restaurant in Goes zijn
door de Arbeidsinspectie deze week twee buitenlandse
werknemers aangetroffen zonder tewerkstellingsvergun
ning.
Tegen de ondernemer bij wie zij werkten, wordt door de
inspectie een boeterapport opgemaakt. De controle vond
plaats in het kader van een gezamenlijke actie met de ge
meente Goes, politie en belastingdienst. Bij een tweede
restaurant bleek alles in orde. Ook panden waarin buiten
landse werknemers verblijven in Wolphaartsdijk en Goes,
zijn geïnspecteerd.
Twee panden in Goes bleken niet te voldoen aan cle brand
veiligheidsvoorschriften. In twee andere panden in de
Goese binnenstad is een aantal bouwkundige gebreken ge
constateerd. Meer controles staan op stapel deze maand
en in oktober.
zich ontwikkeld tot een belang
rijk gebied voor de opkweek
van consumptiemosselen. Dit
succes was aanleiding om het
Grevelingenmeer en Volkerak
op dezelfde manier van vers
zout water te voorzien. De moge
lijkheden om ook daar mosselen
te kweken zijn veelbelovend.
In de blauwe toekomst van het
dagelijks provinciebestuur is
het gelukt een platte Zeeuwse
oester te kweken die ongevoelig
is voor de ziekte bonamia. Dank
zij de inspanningen van de oes
terkwekers is de Zeeuwse creu-
se (de gecultiveerde versie van
de Japanse oester) een hoogge
waardeerde delicatesse gewor
den. De proef om wildgroei van
de Japanse oester te beteugelen
is geslaagd. De Zeeuwse mossel-
vloot vaart elk jaar in januari
uit om enkele weken lang deze
oesters weg te vissen.
Door de verwijdering van die
woekerende oesters is in de Oos-
terschelde meer voedsel beschik
baar voor kokkels, waardoor
het bestand hiervan is verveel
voudigd. De kokkel gedijt ook
op het land. Boeren hebben er
binnendijkse kweekpercelen
voor ingericht. Dat geldt ook
voor vijvers waar Zeeuwse tong
wordt gekweekt, een vis die fijn
proevers in vervoering brengt.
Die vijvers blinken fraai in het
landschap en vormen een attrac
tie op zich. Het bezoekerscen
trum Zeeuwse tong trekt hon
derdduizenden belangstellen
den. Op de menukaarten van
vermaarde restaurants hebben
de Zeeuwse oester en mossel ge
zelschap gekregen van kreeft,
kokkels, zeekraal, zeevenkel en
tong. Allemaal met respect voor
de natuur gekweekt en geteeld.
De Zeeuwse sushi is een regel
rechte voltreffer.
Uit de grote vlucht die de teelt
van zilte producten heeft geno
men, is een impuls voor de land
bouw ontstaan: het gemengd
zilt agrarisch bedrijf. De zilte
boeren doen het goed. De om
standigheden die ze voor hun
teelten nodig hebben, zijn zo
uniek dat ze van concurrentie in
Europa weinig te duchten heb
ben.
MenJansen
JODDELBURG - De komende
„en jaar voltrekt zich in Zee
luid een blauwe revolutie. Het
dagelijks provinciebestuur is er-
„n overtuigd dat de kweek van
organismen die in het water le
aved mogelijkheden biedt.
'In de nota Aquacultuur in
Zeeland/de Blauwe Revolutie
die volgende week wordt vastge-
.lc|d, schetsen Gedeputeerde
iSlaten een toekomstbeeld. In
|(15 beschikt de mosselsector
op tien plaatsen langs de Zeeuw-
sluist over installaties om mos-
sbaad te vangen. Vijfendertig
[«ren kweken dit zaad in bas-
jjs op hun land. Ook zijn er
l«e kweekbedrijven waarin
mosselen tot voortplanting wor
den aangezet door de watertem-
watuur te manipuleren. Een
'speciale fabriek voorziet deze
bekijven van de voor deze
'tweek benodigde algen.
Dankzij de spuisluis in de Zand-
beekdam heeft het Veerse Meer
door Jeffrey Kutterink
MIDDELBURG - Audi, Porsche, Lotus en
Castelli hebben toch echt het nakijken. M5
Ligfietsen uit Middelburg is ervandoor ge
gaan met de European Aluminium Award
2006. Een door Bram Moens ontworpen rem
"won in de categorie innovatie bij de eindpro
ducten.
De in Middelburg ontworpen en in Zeeland
gefabriceerde rem (het freeswerk is van ma
chinefabriek Sturm in Serooskerke) kan zo
wel op lig- als racefietsen worden gebruikt.
Wat de rem volgens Moens zo bijzonder
maakt, is dat deze is gemaakt van een zeer
sterk en licht soort aluminium dat ook in de
luchtvaartindustrie wordt toegepast
(7075-T6). Door het materiaal op een specia
le manier te frezen, ontstaat een lichte (71,
gram) en tegelijkertijd sterke en stijve rem.
„Vaak zie je dat lichte remmen slap wor
den", legt Moens uit. „Deze rem is juist heel
sterk, waardoor je ondanks het lage gewicht
van de remmen als fietser beschikt over een
heel goed remvermogen."
De jury (vertegenwoordigers uit de indus
trie en van technische onderwijsinstituten,
zoals de TU Delft), koos unaniem voor M5.
De 'Award Ceremony' vond plaats in het
Duitse Essen onder belangstelling van zo'n
duizend genodigden uit de industrie. De
prijs werd uitgereikt door de eerste Duitse
astronaut, Ulf Merbold. M5 gaat zich meer
concentreren op het ontwerpen en fabrice
ren van high-end lichtgewicht fietsonderde
len. Op korte termijn zal de lijn dan ook
worden uitgebreid met derailleurs, naven
en crankstellen.
Advertentie
i3.0°"2
foto Ruben Oreel
De lichte, maar sterke aluminium rem die Bram Moens bedacht, leverde hem een innovatieprijs op.
Regisseur Jonathan Demme op de duinen bij Westduin.
Geboren: 22 februari 1944 in Baldwin, New York (VS).
Filmografie: Regisseerde sinds 1974 meer dan twintig films,
waaronder Last embrace (1979), Something wild (1986), Mar
ried to the mob (1988), The silence of the lambs (1991), Phila
delphia (1993), Beloved (1998) en The Manchurian candidate
(2004).
Muziekfilms: Stop making sense (1984, over Talking Heads),
Storefront Hitchcock (1998, over Robyn Hitchcock), Neil
Young: Heart of gold (2006) en diverse korte films en video-
clips.
Belangrijkste prijs: Oscar beste regie voor Silence of the lambs.
doeling."
Is dat ook de reden waarom in
'Stop making sense' én in 'Heart
of gold' het publiek niet of nau
welijks in beeld komt.
„Dat is ook volkomen overbodig
en leidt alleen maar af. Wie
naar een Talking Heads- of Neil
Young-film gaat, heeft er echt
geen behoefte aan om het pu
bliek te zien. Het doet er juist af
breuk aan. De enige reden waar
om er pubhek bij was, is omdat
muzikanten mensen nodig heb
ben om voor te spelen. Ze kun
nen niet alleen voor de camera
optreden. Er gebeurt iets tussen
hen en het publiek dat het con
cert beter en rijker maakt, maar
dat hoeft nog. niet te betekenen
dat je de toeschouwers ook moet
laten zien."
'Stop making sense' begon met
Talking Heads-zanger David
Byrne die het podium oploopt
en zijn gitaar uitpakt. 'Heart of
gold' eindigt met Neil Young die
zijn gitaar inpakt en weggaat.
Alsof een cirkel wordt gesloten.
Is dat bewust gedaan?
„Daar heb ik eigenlijk zelf nog
nooit bij stilgestaan. Het is in
derdaad prachtig, maar het be
rust volledig op toeval. In Stop
making sense is het zoals David
altijd de show begon. Toen ik
Neil Young vroeg af te sluiten
met Old laughing lady en hij er
mee instemde, wist ik echt niet
dat hij na afloop zijn gitaar zou
inpakken en weglopen, Dat be
sloot hij pas op dat moment. Ge
lukkig liep de camera nog! Ik
hoop echter niet dat dit voor mij
het sluiten van een cirkel bete
kent, want ik wil graag verder
met dit soort films."
Werkt u momenteel aan nieuwe
projecten?
„Jazeker. Ik ben nu halverwege
een jaar waarin ik regelmatig
naar New Orleans reis. Daar
volg ik diverse personen en fami
lies die proberen terug te keren
naar hun huizen in de wijken
die het zwaarst zijn getroffen
door de orkaan Katrina. We noe
men dat Right to return, want
veel mensen worden ontmoe
digd om terug te keren. Bush en
zijn vastgoedvrienden zouden
graag zien dat de zwarte arbei
dersklasse haar grond opgeeft
zodat ze er appartementencom
plexen kunnen neerzetten.
In november begin ik aan een do
cumentaire over de vroegere pre
sident Jimmy Carter en zijn in
zet voor de wereldvrede. Dit als
foto Lex de Meester
contrast met de huidige presi
dent en zijn ooriogsinspannin-
gen.Verder hoop ik volgend
voorjaar een hopelijk erg grappi
ge familiekomedie op te nemen
met Anne Hathaway."
Cd-presentatie
Goese punkband
GOES - De Goese band UFI pre
senteert morgenavond haar de-
buut-EP. Dat gebeurt in het
Backstagecafe in de Magdale-
nastraat in Goes, waar drie groe
pen optreden.
UFI staat voor Ugly Faced
Idiots en is enkele jaren geleden
voortgekomen uit de punkbands
Disgorge en PissOff. De band
speelt punk, surf en ska en
bestaat uit Leon van den Akker
(zang), Michael Jongkamp (gi
taar), Suzanne Hagenaars (saxo
foon, zang), Koen Bruijnes (bas)
en Leon Passieux (drums). Hun
eerste cd heet Let's get wasted.
Morgenavond spelen nog twee
hardcorebands: Moment of
Truth en With Pride.
Het eerste optreden begint om
20.00 uur.
kunst
Gezien tijdens
Film by the Sea
jSlopmaking sense (Jonathan
I Demme, 1984): Concertregistra-
tievan een Talking Heads-optre-
ifn,die 22 jaar na dato nog
Éts van haar kracht heeft inge
beten nog opvallend eigentijds
pndoet. Daarmee wordt duide-
[Ijk dat Demme en de band hun
[lijd ver vooruit waren. Prachtig
jïoein de eerste nummers bij-
iTOorbeeld het podium geleide
lijk wordt opgebouwd. Verder is
s«d te merken dat over elk de-
!ail,elke beweging, elk camera-
ptandpunt is nagedacht, terwijl
ltd geheel toch geen moment ge-
[forceerd overkomt. Een ware
Iklassieker onder de concert-
Cijfer: 9.
pManchurian candidate (Jo
nathan Demme, 2004): De meest
Kcente speelfilm van Demme,
over Amerikaanse veteranen
van de Golfoorlog die dusdanig
ajn gehersenspoeld dat ze zich
sntraumatisch incident tijdens
de oorlog anders herinneren
dan in werkelijkheid is gebeurd.
Ondanks het weinig geloofwaar-
scenario een boeiende thril
ler, waarmee de regisseur ander-
Mal zijn vakmanschap bewees.
Met mooie rollen van vooral
henzet Washington en Meryl
Streep. Cijfer: 8.
M Young: Heart of gold (Jona-
mDemme, 2006): Geweldig
Meert van Neil Young, gedu
twee dagen opgenomen in
Demme koos voor
uiterst sobere weergave, in
veel minder overrom-
dan Stop making sense.
spektakel moet uitsluitend
muziek komen. Met de
F intense close-ups van
m en weloverwogen beeld-
pibinaties met de (vele) ande-
fmuzikanten brengt hij de
Mn zelf en de saamhorigheid
podium heel dichtbij. De
emotie van het op-
onder meer door de me-
scne en persoonlijke tegenslag
a Young kort voordien heeft
wordt geleidelijk
De mooie momenten
men aanvankelijk in de aan
tijgingen, zoals het saluut
at de zanger brengt aan Hank
"mams. In het tweede deel, als
«oudererepertoire aan bod
°mt, zorgt ook de muziek
«ervoor kippenvel. De film is
nrplichte kost voor Neil
oung-adepten en een lange zit
anderen. Maar dat is nu
•nmaal eigen aan concertregis-
Cijfer; 7,5.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Het Konink
lijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen begint vandaag
aan een nieuw seizoen Genoot
schapscolleges. Dat loopt tot en
met februari 2007. Er zijn drie
series van elk vier lezingen, die
worden gegeven door vooraan
staande wetenschappers.
De colleges zijn voor alle be
langstellenden toegankelijk. Ze
worden telkens gegeven in de
aula van de Zeeuwse Biblio
theek aan de Kousteensedijk in
Middelburg. De eerste reeks
lezingen begint om 19.30 uur;
de tweede en derde om 16.45
uur.
De eerste serie colleges heeft als
thema Mens en Aarde en is geor
ganiseerd in samenwerking met
het Natuurkundig Gezelschap
in Middelburg. Vanavond ver
telt Peter de Weerd over zintuig
lijke informatieverwerking. De
andere lezingen worden gege
ven door Jelle Reumer (29 sep
tember, over 'De ontplofte aap'),
Peter Siegmund (6 oktober, over
het klimaat in de afgelopen en
komende honderd jaar) en Salo
mon B. Kroonenberg (13 okto
ber, over 'De aarde in rood,
groen en wit').
Godsdienst
In de tweede reeks staat gods
dienstfilosofie centraal, met
colleges van Paul Cliteur (17 no
vember, over 'De filosofie van
het humanisme'), René van Wou
denberg (24 november, over
'Atheïsme vanuit religieus per
spectief, en religie vanuit
atheïstisch perspectief), Her
man Philipse (1 december, over
'De verklaring van godsdien
sten') en Jan Bor (8 december,
over religie na de door Nietz
sche afgekondigde dood van
God).
De Middelburgse pianist en or
ganist Leen de Broekert ver
zorgt de vier lezingen in de der
de collegereeks. Overkoepelend
thema is Op vleugels van de mu
ziek: geraakt door het lied. Di
verse aspecten van het lied ko
men aan de orde: de ontstaansge
schiedenis (19 januari), Schu
bert (26 januari), Schumann,
Brahms en Wolf (2 februari) en
de Franse liedkunst (9 februari)!
De Amerikaanse regisseur Jona
than Demme ontving gister
avond in Vlissingen de Life Ti
me Achievement Award, de
oeuvreprijs van Film by the Sea.
Dat gebeurde voorafgaand aan
de première van zijn concertfilm
'Neil Young: Heart of gold'.
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Hij is aange
naam verrast door het Zeeuwse
kustlandschap, dat hij tijdens
zijn korte verblijf te voet en per
fiets is gaan verkennen. „Ik heb
mijn vrouw al gebeld om te zeg
gen dat we hier een keer met de
kinderen heen moeten gaan. Het
is een geweldige plek."
U bent hier om de Life Time
Achievement Award in ont
vangst te nemen. Wat betekent
deze oeuvreprijs voor u?
„Ik heb de prijs voor mezelf een
andere naam gegeven: de
Mid-Career Achievement
Award, omdat ik nog veel meer
films hoop te maken. De prijs be
tekent voor mij dat ik kennelijk
iets goed doe. Dat is een grote
eer."
Bij uw naam denken mensen
vooral aan 'The silence of the
lambs' en 'Philadelphia'. Be
schouwt u deze films zelf ook als
de hoogtepunten in uw oeuvre?
„Nee. Ik prijs me dat ik ze heb
mogen maken en dat ik heb mo
gen werken met de allergrootste
acteurs, maar andere films zijn
me nog dierbaarder, zoals The
beloved. Het thema van die film,
Op de achtste dag van Film by the Sea
zijn er vandaag zestien voorstellingen.
Voor alle titels en aanvangstijden: zie
www.filmbythesea.nl.
Bijzonderheden:
Sea it! (16.00 uur): Jongerenprogram
ma met uitreiking Gouden MovieSquad
Schild (prijs jongerenjury) en het mini-
festival Shorts@Sea. Jury (Victoria Ko-
blenko, Caro Lenssen en Fïlemon Wes-
selink) beoordeelt tien korte films van
jonge filmmakers.
Légrimas IMegras (21.30 uur): muziek-
documentaire uit 1997 - ontstaan op ini
tiatief van festivaldirecteur Leo Hanne-
wijk- over Cubaanse band La Vieja Tro-
va Santiaguera. Regisseur Sonia Her
man Dolz is ook aanwezig.
Talkshow (22.00 uur): Christine Otten
in gesprek met juryleden en gasten.
Silent Disco (22.30 uur) met Bert van
Leerdam
Gabriel Rios (23.00 uur): optreden van
in België wonende Puerto Ricaan.
racisme in Amerika, betekent
voor mij persoonlijk heel veel.
Ik ben ook trots op mijn docu
mentaires. Die zijn belangrijk
om aandacht te vestigen op on
derwerpen en gebieden die ten
onrechte onderbelicht blijven."
Het is bekend dat u een grote
fan bent van Neil Young. Wilde
u al langere tijd een film over
hem maken?
„Het maken van een film met
hem die zijn muziek laat zien en
horen, is voor mij een droom die
werkelijkheid is geworden. Er is
niets wat ik liever had willen
doen. Ik ben ook nog nooit zo
trots geweest op het resultaat,
ïïll
want ik vind het zelf een prachti
ge film geworden. Dat zeg ik
niet om mijn ego te strelen,
want het draait echt helemaal
om Neil Young, zijn band en
zijn muziek. De film is precies
geworden zoals we wilden."
De documentaire wijkt, met
haar lange shots en rustige ca
meravoering, nogal af van de flit
sende videoclips en muziekfilms
van tegenwoordig.
„Dat is een verademing, toch?
Bij een film is elke keer dat je
van beeld verandert een onder
breking. Het doel van deze film
was om de kijkers het gevoel te
geven dat ze op het podium zit
ten en zelf bij het concert aanwe
zig zijn: een zeer bevoorrechte
positie. Het voortdurend wisse
len van camerastandpunt zou al
leen maar erg afleiden en contra
productief weiken. Ik haat het
om muziek op tv te kijken en bij
voorbeeld de drummer te zien al
leen maar omdat er nu eenmaal
een drummer is. Ik wilde juist
geen obligate cuts maken. Ik wil
de het beste tonen wat er op dat
moment is te zien, in lange
shots. Ik kan me niet voorstellen
dat kijkers denken: wat wisse
len ze toch weinig van camera
standpunt. Ze gaan juist op in
de muziek. En dat is ook de be-
