Trauma is te doorbreken
PZC
Schrijven is mijn wapen tegen chaos
Polderman
is bijna af
woensdag 13 september 2006
Katinka Polderman is afgelo
pen seizoen zo veel in Zee
land te zien geweest, dat zij dit
jaar nog maar één keer in de pro
vincie op de planken staat. Dat
is opmerkelijk, omdat haar pro
gramma nu pas volgroeid is. Al
thans bijna, want de voorstellin
gen van de avondvullende show
Polderman zijn tot midden de
cember nog try-outs. Een van de
eerste is morgen in het Spiegel-
theater in Middelburg.
Vorig seizoen heeft Katinka Pol
derman, geboren en getogen in
's-Heer Abtskerke, veertien
keer in Zeeland op het podium
gestaan. „Ik heb bijna alle be
langrijke theaters gehad. Van
daar dat ik dit seizoen hier niet
ben geboekt. Dat vind ik jam
mer, want dit is toch mijn thuis
haven. Daarom ben ik blij met
deze voorstelling in het Spiegel-
theater in Middelburg."
Katinka Polderman begon in
2005 na het winnen van het
Leids Cabaret Festival met voor
stellingen van 25 minuten, die
vorig seizoen tot drie kwartier
zijn uitgegroeid. Daarmee is zij
vervolgens verder gegaan.
Nieuwe liedjes zijn toegevoegd,
de volgorde is veranderd. Uitein
delijk moest er een overkoepe
lend thema komen dat de liedjes
verbindt, een soort boodschap.
„Rode draad is mijn oproep tot
onafhankelijk denken, tegen
meelopen, niet klakkeloos gelo
ven wat een ander zegt, je eigen
weg kiezen."
Wie eerder de voorstelling heeft
gezien zal veel liedjes herken
nen. De eerste vier liedjes zijn
gebleven. Nieuw is de meezin
ger Iedereen is tegen ons, over
de tendens in de maatschappij
dat mensen zich slecht behan
deld of gediscrimineerd voelen.
Het refrein mag iedereen mee
zingen. „Dat wordt een dampen
de meute", zegt ze snerend.
Twee liedjes had ze al twee tot
drie jaar liggen, maar ze kreeg
er geen muziek op. „Gisteren op
de repetitie kreeg ik het ineens
helder. De Hollandse garnaal is
de lekkerste van allemaal is een
vette persiflage op een liefdes
verklaring met een schunnige
tekst. Het publiek moet weten
dat het een grap is, anders
werkt het voor geen meter en is
het voor mij heel gênant om te
zingen."
Het tweede lied zonder muziek
is Boksbaard, een knolgewas.
„Het is een groente die echt be
staat, ook wel bekend als haver
wortel. Op het woord boksbaard
kun je leuk rijmen. De tekst
past helemaal bij een bestaande
melodie van een ander lied.
maar die kun je niet twee keer
gebruiken."
Katinka doet geen sketches of
typetjes. Ze praat tussen de bed
jes door om de mensen gelegen
heid te geven even uit te rusten.
Ik babbel wat, vertel iets over
het bedje, zoals over het lofbed
op Christina Aguilera. Ik leg
ook uit waarom ik een decor
van bierkratten heb."
Haar hond vergezelt haar
steeds, slaapt tijdens de voorstel-
bng in de gitaarkoffer.
„Die koffer heeft hetzelfde stof
je als de binnenkant van zijn
mandje. Hij heeft zelf een keer
bedacht om daarin te gaan lig
gen, weet precies wanneer hij
moet opkomen en wanneer het
afgelopen is. Dat gaat wel eens
fout, omdat de volgorde soms
verandert. Dan kijkt hij heel te
leurgesteld."
HansTabbers
Katinka Polderman presenteert een
try-out van Polderman, morgen in
het Spiegeltheater in Middelburg. De
voorstelling begint om 20.00 uur.
e dood mag ons le
ven niet beheersen.
Dat is de bood
schap van Hella de Jonge. Ze
beschrijft dat in haar boek
Los van de wereld, dat in fe
bruari van dit jaar verscheen.
Ze vertelt hier vanavond over
in Porgy en Bess in Temeu-
zen. Echtgenoot Freek de Jon
ge draagt toepasselijke poë
zie voor. Na de pauze bren
gen zij samen met gitarist
Cok van Vuuren enkele ge
dichten op muziek.
Eigenlijk heeft Hella de Jon
ge een dubbele boodschap.
In haar boek beschrijft zij het
verbes van haar zoontje, dat in
middels 32 jaar geleden, en
slechts drie maanden oud, is
overleden. „Die ervaring heeft
mij gevormd tot degene die ik
nu ben. Ik ben daar blij mee, zie
hem als een gift", zegt ze achter
af.
Ook in het boek Door de knieën
van Freek wordt die traumati
sche ervaring beschreven. Twee
jaar geleden hield hij er een le
zing over in Porgy en Bess. Nu
is het haar beurt.
„Terneuzen heeft een verleden
voor Freek. Hij trad indertijd op
met Neerlands Hoop in Porgy
en Bess en heeft er altijd veel lol
gehad: Ik bleef toen thuis, bij de
kinderen. Daarom is het leuk er
ook eens naar toe te gaan."
Hella de Jonge beschrijft verder
welke invloed de traumatische
oorlogservaringen van haar
ouders hebben gehad op haar ei
gen leven. Haar ouders hadden
bijna niets en niemand over.
Kinderen krijgen werd hun ma
nier om de gaten in hun familie-
leven te dichten. Haar vader,
Hella de Jonge vertelt over haar boek en speelt viool.
foto Vincent Mentzel
tekstschrijver Eb Asser, was suc
cesrijk in het Amsterdamse ar
tiestenmilieu, maar achter de
voordeur beheerste de dood het
gezinsleven. Als Hella jaren la
ter een kind verbest, merkt ze
dat in de ogen van haar ouders
niets opweegt tegen het door
hen ervaren leed van de oorlog.
Op de begrafenis van haar moe
der komen de spanningen die in
het gezin hebben gesluimerd tot
een uitbarsting.
„Het is een heftig boek, waarin
ik beschrijf hoe je met de dood
omgaat. Mijn ouders waren oor
logsslachtoffers. Ze moesten kin
deren opvoeden, maar waren
daartoe niet in staat. Ik heb ge
probeerd duidebjk te maken
wat de gevolgen zijn als je men
sen vijf jaar geen bestaansrecht
geeft, welke invloed dat heeft
op hun kinderen."
Traumatisch
De gevolgen zijn volgens haar
traumatisch. „Maar ik heb ook
aangetoond dat je trauma's
kunt doorbreken, dat je er niet
in moet blijven zitten."
Freek leest vanavond enkele ge
dichten voor. Samen met gita
rist Cok van Vuuren brengt het
echtpaar enkele gedichten die
op muziek zijn gezet. „Daarbij
speel ik viool als ik daartoe in
staat ben. De lezing is namelijk
heel emotioneel, aangrijpend."
Het slotlied wordt Wees niet
bang, geschreven door Henk
Hofstede van The Nits. Er be
staat ook een versie van Robert
Jan Stips. „Misschien doen wij
die ook", zegt Heba de Jonge.
Haar boek Los van de wereld is
inmiddels toe aan de vierde
druk. Er zijn nu 14.000 exempla
ren van verkocht. „Ik beschouw
de mijn missie al geslaagd, als
ik drie mensen had kunnen be
reiken", zegt ze tevreden.
Heba werkt al 25 jaar mee aan
de shows van Freek, maakt kle
ding en decors, verzorgt het
licht en speelt af en toe viool op
toneel. „Freek heeft eens ge
zegd: 'Als we 65 zijn, gaan we
samen kluchten spelen.' Hij is
nu 62 en ik ben 56. We zijn er
bijna aan toe."
Hans Tabbers
Hella de Jonge met Freek de Jonge
en Cok van Vuuren, vanavond in Por
gy en Bess. Aanvang 20.15 uur.
Kees Tom zit vol agressie, zegt hij zelf.
„Er zijn tal van mensen die ik uit de
weg zou willen ruimen. Dat doe ik niet,
maar ik schrijf er bedjes over." En graf
schriften. De in Oostburg opgegroeide caba
retier heeft zijn programma Dood en ver
derf ermee gelardeerd als sappige blokjes
vet in de bloedworst. Het publiek kan er za
terdag in theater De Wegwijzer in Nieuw
en Sint Joosland kennis van nemen.
Hij heeft die titel Dood en verderf gekozen
omdat er zo veel doden in zijn omgeving vie
len. „Ik kwam thuis en er lag al weer een
rouwkaart in de brievenbus. Maar ik wilde
geen grafstemmming in de zaal door alleen
te zingen over mensen die ik heb verloren."
Grafschriften en grafredes zijn volgens
Torn beproefde middelen om de lachlust op
te wekken. „De leukste zijn die over beken
de Nederlanders, die nog in leven zijn."
Fons Jansen schreef er die klassiek zijn ge
worden. Torn bewondert hem ten zeerste
en schreef als eerbetoon:
Ik brak altijd lansen
voor het leggen van kransen
op deze gedenksteen
bij het graf van Fons Jansen.
„Ik beschouw hem als een van de meest on
dergewaardeerde cabaretiers. Zijn grappen
blijven ook nu nog overeind."
Balkende mocht niet ontbreken in zijn graf
redes.
Na zijn strijd voor waarde en voor normen
werd het tijd voor aarde en voor wormen.
Andere gaan over Ralph Inbar, Theo van
Gogh, Rudi Carell, Hans Dorrestijn, maar
ook de dichter Paul van Ostaijen (In dit graf
ligt Van Ostaijen, zich regelmatig om te
draaien) en minister Rita Verdonk (Ik was
foto Menno Leutscher
al niet zo'n soepel wijf, maar nu ben ik toch
wel heel erg stijf).
Ik heb er zo'n veertig en doe er telkens zo'n
zes, want je kunt ze niet achter elkaar bren
gen.
Het programma bestaat voornamelijk uit
bedjes, zo'n twintig. „Zeven of acht gaan
over de dood, of een of ander aspect daar
van. Over hoe lullig je dood kunt gaan. De
tekst van De Laatste Woorden is een bespie-
gebng over mijn eigen dood.
In een liedje hekelt hij de stadsvernieuwing
in Rotterdam. „Ze kunnen hun monumen
ten niet laten staan. Er is geen respect voor.
Ze zetten er enorme kantoorgebouwen voor
in de plaats."
De andere bedjes gaan over verderf. „In elk
apparaat bij mij thuis zitten lampjes. Ik
schrijf daar onmiddebijk een bedje over. Ik
kan eigenlijk niet zo goed tegen drukke kin
deren en dacht dat iedereen dat wist. Maar
soms hangt er toch zo'n hummeltje rond,
dat naar mij wordt toegestuurd. Daar
schrijf ik een bedje over."
Schrijven is voor Kees Tom een wapen te
gen de chaos.
„En er is nogal veel chaos in mijn hoofd.
Schrijven schept orde, geeft meer bevredi
ging dan praten, lijkt soms zelfs problemen
op te lossen. Rijmen is ook gewoon leuk. Je
kunt de vreselijkste dingen zeggen. Rijm
werkt grappig, relativerend." Aan het pro
gramma moet nog veel gebeuren. „Ik weet
nog niet wat het decor wordt. Misschien
kan ik daar ook wat mee doen.
Ik weet ook nog niet hoe de bedjes aan el
kaar te praten. Het wordt improviseren.
Dat levert soms grappen op als ik uit de
bocht vlieg. Sommige daarvan houd ik er in.
Ik bbjf sleutelen, moet het ook voor mezelf
leuk houden. Minstens een paar keer per
avond wil ik de technicus verrassen."
Hans Tabbers
Kees Tom staat zaterdag met Dood en Verderf in
theater De Wegwijzer in Nieuw- en Sint Joosland
aanvang 20.30 uur) en op 3 februari in Dorpshuis
de Meiboom in Krabbendijke
VRIJDAG
Jazz by the sea
Jazz by the sea staat in het teken van middagconcerten^
een kroegentocht.
Middagconcei-ten worden gegeven door The Jeepers Cree
pers Jazzband in Grandcafé Hij en Ik (14-17 uur), Daddv
Multiplex in het centrum van Domburg (14-18 uur). Ja^
Team in Grandcafé Juliana (14.30 - 17.30 uur) enPlusfo^
de Rabobank (16-20 uur). De Bonduelle Swing Commerce
Band verzorgt het openingsconcert op het De Koninctav
(19.30 -22.00 uur).
Aan de kroegentocht nemen deel: Mr. Boogie WoogieinC-i
Tramzicht (21.00-1.00 uur), Bandox in Cafe Jeronuneke 1
(21.00-1.00 uur), La Vida New Orleans Jazz BandinCafé-'
den Walcherschen Dolphijn (21.00-1.00 uur), Charlesto^
Jazzband in Uitspanning De Roode Leeuw (21.00-1.00uuj:
Oriëntal Jazzband in Café, Restaurant 't Groentje (21.00-"
1.00 uur), Jazz Team in Grandcafé Juliana (19.30-23.30nu
Recycled in Restaurant 't Koetshuis (17.00-23.00 uur)en
Jazz-it in Pannenkoekhuis Vierwegen (20.00-24.00 uur).
Diverse locaties, Domburg, 14.00 uur
Belofte
De Zeeuwse Belofte begint met de eerste voorronde.
Naar een finaleplaats dingen Outsmarted, Incarnate, Ac.„.
ding to you, Ocean's edge en Groover De formatie Trippa
winnende band in 1999, sluit de avond af.
Podium De Piek, Vlissingen, 20.00 uur
De Muziekvereniging Luctor et Emergo uit Renesse sluitk
zomerseizoen af met een feestelijk concert.
Ook de slagwerkgroep verleent medewerking. Het ge
staat onder leiding van Ronald Slager. Het programma: Fe
peace and Freedom, Ring of Fire, Friends for life, La Stoa
Ravanello, From Holland with love, The Rose onBolero.b
ve can build a bridge, Hobdays in Mexico en Can't taken;
eyes off of you.
Grote of Nicolaaskerk in Brouwershaven, 20.00 uur.
Rock
The Hollowmen Stoners froners hell Rock band staat opte
podium.
De formatie speelt rock.
Backstagecafe, Goes, 21.00 uur
Blues
BluesBox treedt op.
Gastmuzikant is de Zeeuwse funkgitarist Stefan Neels De
bezetting: Vincent Vinkoert (zang en sologitaar), Marina
den Boogaart (basgitaar), Paul Schoote Jr. (drums), Dennis
Vinkoert (slaggitaar) en George van Bork (toetsen).
Het repertoire omvat bluesklassiekers van Peter Green, Eri;
Clapton, Tommy Castro, Stevie Ray Vaughan, Buddy Guy
en Jimi Hendrixen rock roll van Chuck Berry, de Bin-
tangs, Fleetwood Mac en de Rolling Stones.
Taverne, Domburg 21.30 uur
ZATERDAG
Jazz by the sea
Het jazzfestival staat in het teken van de streetparadeen
openluchtconcerten en verspreidt zich over Walcheren.
In Domburg treden op: The A-Team in het Marie Tak van
Poortvliet Museum (11-13 uur), op het De Koninckplein
staan achtereenvolgens The Oriental Jazzband (12.30-14.!?
uur), Martijn Schok Boogie en Blues Band (14.45-16
Handsome Harry Company (17-19 uur) en Sydney Ellis ai
her Midnight Preachers (19.30-22.00 uur). Pauzeorkest is
Trio Grande. Aan de streetparade van 14-18 uur werken
mee: Silverleaf Brassband, Original Zealand Street Parad!
Jazzband, Lamarotte, Big Tom's Lazy Jazz B, N.O. L
field Jazzcrackers, De Koninck Streetparade Jazzband.Vk
der zijn er optredens van Duo Passion in Hotel Kijkduin
(18-21 uur), Jazz Team in Grandcafé Juliana (19.30-23 30
uur), Scaldis Jazzband in Uitspanning De Roode Leeuw
(21-1.00 uur), Oriental Jazzband in Café, Restaurant!
Groentje (21-1.00 uur), Menno's Jazz and Blues Band inE&
taurant 't Koetshuis (17-23 uur) en Jazz Steps in Café Res
taurant In den Walcherschen Dolphijn (21 -1.00 uur).
Verder zijn er optredens van Lils Mackintosh en Dutch
Swing College Band in Delta Plaza Waterland NeeltjeJais
(19.30 - 23.00), Friends of New Orleans in Hotel Bos en Dr
te Oostkapelle (20.00-24.00 uur), Blue Jeans Big Band in
World of Silk te Meliskerke (13.30-16.00 uur) en tenslotte:
Westkapebe van Mr. Boogie Woogie in Café Kasteel vanB>
tavia te (22-1.00 uur), Champagne Charlie in Recreatie»:
trum De Viking (20.30-23.30 uur) en Not James Dean in
Strandpaviljoen Paradiso (20-1.00 uur).
Diverse locaties en aanvangstijden
ANTWERPEN
Tuinen van verschrikking. Theaterstuk
van Michel Quint over echte mensen en
keuzes maken in het leven; soms keuzes
die mensenlevens redden, vertolkt door
Frans Maas en Wim Stevens, vr. en za.
Theater Het Klokhuis 20.30 uur, zo. 15.00
uur.
De genodigde. Komedie over werkloosheid
van David Pharao, waarin hij de methodes
op de korrel neemt bij het selecteren van
kaderleden in de moderne industrie, do.
vr. en za. Raamtheater op 't Zuid 20 uur,
zo. 15 uur.
Zeg tegen de kleine dat ik op reis vertrok
ken ben. Komedie van de Franse schrijf
ster Denise Chalem over twee wouwen in
de gevangenis en hun opbloeiende vriend
schap, gespeeld door Mitta Van der Maat
en Annemie Gils en cipierster Chris Ma-
thieu. do. vr. en za. EWT 20.30 uur, zo.
15.00 uur.
De Caraibische Zee. Toneelstuk van Rene
Verheezen, over twee vrouwen in een zie
kenhuis, de een positief, de ander negatief,
die elkaar steunen en angst en hoop delen,
vr. en za. Noordtheater 20.15 uur, zo.
15.00 uur.
Mariene. Muziektheater over Mariene
Dietrich, die zich backstage voorbereidt
op een concert; het tweede deel is het con
cert zelf, door Leah Thys en Brigitte De
Man. do. vr. en za. Fakkeltheater 20.30
Voorstellingen in het Wereldculturencen-
trum Zuiderpershuis: Transit: 1 sept. - 25
okt.
Dele Sosimi His Afrobeat Orchestra, af-
robeat uit Nigeria, do. 20.30 uur; Zuider
zinnen, zevende editie van jaarlijks litera
tuurfestival rond liefde en erotiek, met Ne
derlandse en Vlaamse schrijvers, zo. 12
uur.
Zuiderzinnen 2006. Literair festival met
schrijvers en schrijfsters, zo. Arenberg-
schouwburg 14.00 uur.
Edith en Simone. Muzikale voorstelling
over Edith Piaf, bezien door de bril van
haar halfzus Simone, gezongen door An
van den Broeck en Chris Bus als Simone.
wo. vr. en za. De Zuiderkroon 20 uur, zo.
15 uur.
Voorstellingen in De Singel:
Een totale Entführung, bewerking van Mo-
zarts opera Die entführung aus dem Serail
door Wim Henderickx, gespeeld door Ram
sey Nasr en Muziektheater Transparant,
wo. vr. en za. 20 uur; Intercultureel dubbel
concert, met Raymond van het Groene- van Mozart, door saxen en met zang, vr. 20
woud en de Turkse diva 'Lara, vr. 20 uur. uur.
Concerten in het Sportpaleis:
Illusion 19 Years: vier zalen met een ande
re muziekstijl en tal van artiesten en groe
pen met Armin Van Buuren, w. 22.00-7.00
uur; Die Deutsche Schlagerparade: con
cert met Duitstalige muziek door Duitse
artiesten als Freddy Breek; special guests,
Dana Winner en Jo Vally, ook met Duitse
liedjes, za. 20 uur.
Tosca. Opera van Puccini vol drama en
liefde, door De Vlaamse Opera. zo. en di.
Stadsschouwburg 20 uur.
GENT
Cultuurmarkt Gent. Uitmarkt van podia,
muziek, theater, dans, film en audio-vi
deo, literatuur en poëzie, architectuur en
design en erfgoed, za. Kouter 13.30-18.30
uur.
Festival van Vlaanderen - Odegand:
Muziek en kunst op en langs het water van
Leie, Lieve, Ketelvaart en Schelde: sterren
uit de wereldmuziek, jazz en klassiek, za.
14 uur.
Voorstellingen in de Vooruit:
Barbara Morgenstern, elektropopconcert
door Duitse zangeres, wo. 22 uur; Mo
zart-Machine, concert met onbekend werk
Concerten in de Handelsbeurs Odegand:
Joan as Police Woman, concert door violis
te, gitariste, pianiste en zangeres, vr. 20.15
uur; Dubbelconcert Koen De Cauter ver
sus violist Mikhail Bezverkhny, in een con
frontatie met klassieke muziek met altvio
liste Kathelijne Onsia en celliste Marijke
Giessen, za. 14 uur.
Mannenkoorconcert. Concert in kader van
muzikale verpozingen door Het Konink
lijk Hengelo's Mannenkoor o.l.v. Nick Mo-
ritz met orgel en vleugel, ter ere van haar
120-jarig bestaan, za. St. Michielskerk 15
uur.
Aperitiefconcert Mozart. Twee strijkkwar
tetten van Mozart door het Sonnenkwar-
tet. zo. Putkapel 11 uur.
Wim Vandekeybus - Bêt-Noir. Bewerking
van Sophocles Oedipus door Jan Decortes,
in kader van het Festival van Vlaanderen,
door dertien jonge acteurs en choreograaf'
Wim Vandekeybus. zo. Capitole 11 uur.
Orgelfestival aan de Lieve. Concertpro
gramma met orgelsolo's, orgel met koorbe
geleiding en mannenkoor a capella met
gregoriaanse werken, psalmbewerkingen
ander werk van diverse componisten, door
Dirk Bruggema.n en het Koninklijk Man
nenkoor De Welgezinden. ma. Sint-Stefa-
nuskerk 20 uur.
Rotterdams Filharmonisch Orkest. Klas
siek concert met tweede luik van Valerie
Gergiev. ma. Sint-Baafskathedraal 20.00
uur.
BRUGGE
La Fin des Terres. Theater-voorstelling met
poppen, objecten en acteurs in een zoek
tocht naar mogelijkheden en grenzen van
het visuele, non-verbale theater, door de
Franse Compagnie Philippe Genty. zo.
Stadsschouwburg 20 uur.
Voorstellingen in de Magdalenazaal:
The Attendant's Gallery, Stories Of Euro
pe: muziektheater met het huidige Europa
als uitgangspunt en een kijk op de Europe
se geschiedenis door vijf acteurs en vijf
musici van Het Muziek Lod Dick Van
der Harst, in regie van Koen De Sutter, vr.
en za. 20 uur; Sinfonia Eroïca, hedendaag
se dansvoorstelling in choreografie voor
negen dansers van Michèle-Anne De Mey,
gebaseerd op twee klassieke muziekstuk
ken, symfonie Eroïca van Beethoven en de
opera Bastien und Bastienne van Mozart,
gedanst door Cie Michèle-Anne De Mey,
di. 20 uur.
Voorstellingen in De Werf:
Leonce und Lena, bewerking van salk
sche komedie van Büchner, over het po:
tieke bestel, de romantiek en mens#
verhoudingen, door het theatercollectt
Mars, di. première 20.30 uur; AminaF?
rova Sextet, jazzconcert met reactie opi
gebeurtenissen van 11 september in
York, toen het sextet in de Blue Note®
speelde, gevat in September Suite.
20.30 uur.
Madame Butterfly. Opera van Puccini;
vr. en za. (voor het) Stadhuis Brugge21'"
Motetten der Bachfamilie. Concert me -•
tetten van de Bachfamilie doorvocM
instrumentaal ensemble La Furia tuf
gastdirigent Bart Van Reyn. zo. Sint-Gil»-
kerk 20 uur.
KNOKKE
Retrospectief Concert j
Concert in kader van concertenfenj-j
met kamersymfonie Opus 10a van Sjo> •-
kovitsj, Stabat Mater van Rheinberger
Requiem van Mozart door de soli: m
Coppé, sopraan, Anita Dur, alt, Bart
Kegel, tenor, Benort Giaux, bas; koren i>_
mini Canentes Knokke-Heist, R°ese'
kamerkoor, lepers kamerkoor en het J
chestre Royal de Chambre de
o.l.v. dirigent Jaques Maertens do
Hartkerk Knokke-Heist 20.30 uur.
Muziekkorps
