Baskenland ademt opgewektheid
PZC
Vloed aan Oost-Europeanen
overspoelt Groot-Brittannië
PZC
-1
België heeft zijn
eigen McVeigh
Code is middel voor
integer handelen
Inwoners hebben goede hoop op einde aan ETA-geweld
ETA-strijd door de jaren heen
12 september 1956
dinsdag 12 september 2006
door Henk van den Boom
De vredesonderhandelingen
met de ETA moeten nog be
ginnen, maar in de straten van
Euskadi waait al een nieuwe
wind. Optimisme en hoop in ge
vecht met diepgewortelde
angst, haat en wantrouwen.
Een oorverdovende knal dreunt
door de nauwe straten van het
oude centrum van San Sebas
tian. In het stadshart, dat de af
gelopen 35 jaar te vaak het de
cor was van de bloedige aansla
gen van de Baskische afschei
dingsbeweging.
Dit keer zijn het de in rode
hemden en baretten uitgedoste
aanhangers van een roeivereni
ging, die een oud kanon afschie
ten om hun vreugde te uiten
over de overwinning van hun
ploeg. Duizenden Basken en toe
risten zijn op het evenement af
gekomen. Het is een prachtige
zomeravond. De stad ademt
schijnbaar vrijheid en opge
wektheid.
Is het verleden vergeten? „Nog
lang niet", zegt de gepensioneer
de Bask Joseba, die jaren gele
den zijn gewelddadige geboorte
grond de rug toekeerde en el
ders in Spanje ging wonen. In
de zomer komt hij altijd terug
om zijn familie te bezoeken.
„Maar ik denk wel dat de sfeer
een stuk meer ontspannen is
dan een jaar geleden. Maar of
het geweld voorgoed over is,
durf ik niet te zeggen."
Vertrouwen
Ondanks de scepsis hebben de
Basken blijkens een enquête
weer vertrouwen in de toe
komst.
Ruim de helft zegt dat ze het hui
dige politieke klimaat 'goed tot
zeer goed' vinden. In maart kon
digde de ETA een 'staakt het vu
ren' af voor onbepaalde tijd.
Dat was voor de regering-Zapa-
tero het sein om met instem
ming van het parlement aan on
derhandelingen te beginnen.
Dat dit vijf maanden later nog
steeds niet is gebeurd, toont aan
De Baskische vrijheidsbe
weging ETA heeft vele
aanslagen gepleegd sinds de
jaren 60. De opvallendste op
een rij:
1960 - eerste ETA aanslag,
een poging om een trein te la
ten ontsporen.
1968 - eerste dode door een
ETA-aanslag: Meliton Man-
zanas, hoofd van de ge
heime politie in San Sebasti
an.
1973 - moordaanslag op Pre
mier Luis Carrero Blanco (op
volger van Franco) in Madrid.
1980 - met in totaal 180
slachtoffers is dit het bloedig
ste jaar van de Baskische ter
reur.
1987 - aanslag op een super
markt in Barcelona; 21 doden
en 45 gewonden.
1995 - de Spaanse politie ver
ijdelt ETA- plannen om ko
ning Juan Carlos te vermoor
den.
1995 - poging tot moordaan
slag op de latere premier Jose
Maria Aznar.
1997 - ontvoering van een
Baskische councilor, Miguel
Angel Blanco, de ETA dreig
de hem te vermoorden als
haar eisen niet werden inge
willigd. Massale demonstra
ties voor zijn vrijlating, waar
aan 6 miljoen Spanjaarden
deelnamen, voorkwamen niet
dat hij vermoord werd.
2000 - moordaanslag op Er-
nest Lluch, voormalig minis
ter in de regering van Felipe
Gonzalez.
maart 2006 - De ETA kondigt
een staakt het vuren aan.
2006 - De Spaanse premier
Zapatero kondigt onderhan
delingen met de ETA aan.
September 2006 - begin be
sprekingen.
hoe moeilijk dit vredesproces is.
Sommige deskundigen vergelij
ken het met de IRA in Noord-Ier-
land.
Voor de buitenstaander ver
toont het straatbeeld in Euskadi
deze zomer misschien weinig
verschil met voorgaande jaren.
Ook nu nog eisen overal span
doeken de vrijlating en over
plaatsing van ETA-gevangenen.
De sfeer in de kroegen van de ra
dicale aanhangers van de ETA
is nog even beladen en vijandig
als altijd.
Maar in de grote winkelstraten
en op de chique boulevards
merk je weinig van de spannin
gen die onderhuids voortleven.
Toch komen ook daar aanhan
gers van de ETA en de nabe
staanden van slachtoffers el
kaar dagelijks tegen. Een krant
publiceert een fotoreportage
van alle plekken waar de doden
vielen, en dat zijn er heel veel.
Alleen de Basken kennen die
plaatsen, en de argeloze toerist
die bij toeval stuit op een be
scheiden monument dat herin
nert aan een van de meer dan
850 doden die de separatisten
op hun geweten hebben. Zoals
de politicus Fernando Mügica
die op de stoep van Calle San
Martin met een nekschot werd
afgeslacht.
Niettemin waait er een nieuwe
wind door Baskenland, zeggen
de optimisten. En dat vertaalt
zich ook in het aantal bezoe
kers. San Sebastian telt deze zo
mer een kleine dertig procent
meer toeristen, zegt wethouder
Enrique Ramos. „Ik weet zeker
dat dit komt door het vredespro
ces. De sfeer is minder opge
fokt."
Volgens Ramos zijn het vooral
de Spanjaarden zelf die het nu
voor het eerst aandurven om
een bezoek te brengen aan Bas
kenland, een van de mooiste de
len van Spanje. „Vooral de
plaatsen waar de aanhang van
de ETA sterk is, werden altijd
gemeden."
Ramos wil zich niet vastleggen
op de toekomst. „Ik kan niet zeg
gen dat ik verwacht dat het nu
over is met het geweld. Ik kan al
leen zeggen dat ik goede hoop
heb. De situatie is dit keer an
ders dan bij eerdere bestanden.
De ETA heeft al drie jaar geen
dodelijke aanslagen meer ver
oorzaakt en dat geeft hoop."
GPD
door Pascale Thewissen
Hij wordt vergeleken met
Timothy McVeigh, de
27-jarige Amerikaan die in
april 1995 een overheidsge
bouw in Oklahoma City op
blies. Die aanslag kostte 168
mensen het leven. Net als
McVeigh is Thomas B. (25)
een militair, een wapenfreak
en houdt hij er extreem-recht
se ideeën op na. En net als
McVeigh plande hij een bom
aanslag, denkt de Belgische
justitie.
Er zijn negentien mensen ge
arresteerd op verdenking van
betrokkenheid bij de
rechts-extremistische organi
satie rond de man, die als mili
tair gelegerd was in het Bel-
gische-Limburgse Leopolds-
burg. Hij is tevens lid van de
neonazistische club BBET
(Bloed, Bodem, Eer en
Trouw). In en rond de kazer
ne ronselde hij nieuwe leden
en organiseerde hij, zonder
medeweten van de leiding, pa
ramilitaire trainingskampen.
Zijn ultieme doel was een aan
slag te plegen op vooraan
staande politici om het land
te destabiliseren.
Pubers
Grote vraag is of zijn mede
standers van die plannen op
de hoogte waren. De advo
caat van twee verdachten,
Piet Noë, gelooft daar niets
van. Volgens hem gaat het om
een bende overjarige pubers.
Noë verdedigt de 26-jarige
Antwerpenaar Mark H., de
'ideoloog' van de groep. Die
houdt er volgens Noë welis
waar laakbare denkbeelden
op na, maar plande geen aan
slag. Ook zijn andere cliënt,
de 28-jarige Stijn V.M. uit
Ronse, bij wie illegale wapens
werden aangetroffen, zou
niets van een aanslag afwe
ten. B. is afkomstig uit Bug-
genhout. Al op jonge leeftijd
kwam hij met justitie in aan
raking. In 1999 stak hij met
een groepje vrienden zijn
school in Opwijk in brand.
B. zou naast het BBET aine
gen organisatie hebben oir;
richt. Ook zijn ex-vrienl,
die in het leger zit en een ei;
runt in Leopoldsburg, is op»,
pakt. De kroeg, The VikJ
zou een verzamelplaats aj,
geweest voor neonazi's.
De groep werd al twee jaar w.
schaduwd. De politiebestel'
vorige weekin te grijpen^
dat de wapenhandel van
groep steeds omvangrijk»
werd. Onder de r
- ""wvniiia
zijn ook mensen die alleen,
van wapenhandel worden k
schuldigd en verder g^i
neo-nazistische ideologie zou.
den aanhangen. Het nieuw;
dat bij huiszoekingen ij,
Vlaanderen een grote hoevté-
heid wapens, een bom. ontste
kingsmechanismen en ee
brief waarin een aansla;
werd opgeëist, zijn gevonda.
houdt België al dagen in c-
ban. Van de negentien amc
tanten zitten er nog tvv^
vast. Ze moeten vandaag
de rechter verschijnen
Het imago van het Belgu®.
leger kreeg een flinke knauw
Walen, die Vlaanderen toé
al racistisch vonden, zien hm
vooroordelen bevestigd. Dn
na eerdere racistische inciden
ten in Brugge en Sint Trui-
den, waarbij migranten in el
kaar werden geslagen dooi
skinheads. En dan was er nog
de schietpartij in mei van dit
jaar in Antwerpen, toen co
18-jarige Hans van Themsct;
een Malinese kinderoppas et
een tweejarige kleuter dood
schoot. De arrestaties z;;;
ook slecht nieuws voor hst
Vlaams Belang van Filip De-
winter. Volgende maand zjji
er gemeenteraadsverkieÉ-
gen in België en hoopt de ex
treemrechtse partij opnieut
een overwinning te behalen
Partijvoorzitter Frank Vac-
hecke wil dan ook niet met
club rond Thomas B. geassoci
eerd worden. Integendeel. Op
de website van zijn partij
heeft hij het over 'gestoorde
bietekwieten'. Bietekwiet be
tekent zoveel als onnozele
hals. GPD
door Ruurd Ubels
Een nieuwe gedragscode
moet de integriteit van or
ganisaties en hun manage
ment helpen verbeteren.
„Sommige bestuurders krij
gen te veel gelegenheid om te
zondigen."
Na de grote boekhoudaffai-
res, het gesjoemel in de bouw
en toenemende salariseisen
aan de top van de zorgsector
dringt de vraag zich op, of er
nog wel integere leiders zijn.
„Ja", zegt Guido Lamm, op
richter en voorzitter van de
stichting Integere Leider die
vandaag van start gaat. „En
zij moeten de norm zijn. Het
doel van onze stichting is te
laten zien dat leiderschap en
integriteit goed kunnen sa
mengaan", zegt Lamm, die in
zijn 25 jaar in de gezondheids
zorg directeur was van enkele
verplegings- en verzorgings
huizen. Directeuren moeten
er altijd van doordrongen zijn
dat ze een voorbeeldfunctie
hebben voor hun personeel,
vindt Lamm. „Neem je het
niet zo nauw, dan neemt je
personeel dat over. Een direc
teur die sjoemelt en daar geen
verandering in brengt, moet
weg."
Wat vindt u van de kritiek op
het functioneren van sommi
ge bestuurders in de gezond
heidszorg?
„Ik lees over extreem hoge sa
larissen, ik ken een voorbeeld
van het huren van een dure
skybox in een voetbalstadion,
over directeuren die korter
gaan werken maar hun enor
me honorering gewoon hou
den. Dat is gerommel, gedrag
dat we op de gewone werk
vloer nooit zouden toestaan."
De 'Integere Leider' heeft een
gedragscode ontwikkelt voor
betrouwbare bestuurders.
Lamm wil zo positief tegen
gas geven aan de recente
stroom negatieve berichten.
Er zijn ook al veel gedragsco
des in bedrijven. Hoe denkt u
goed gedrag af te dwingen?
„Afdwingen kan niet. Maar
een persoonlijke, publieke
verbintenis aan een code als
die van ons, heeft wel meer
impact dan een algemene be-
drijfscode. Elke organisatie
met een code moet ervoor zor
gen dat deze van boven naar
beneden een leidraad wordt
voor het dagelijks handelen.
Dat heeft z'n weerslag op het
hele bedrijf. Personeel zal
zich op de werkvloer veiliger
voelen en elkaar aanspreken
op gedrag."
Zijn ethiek en integriteit te
managen?
„Ja. Eventueel huur je daar
voor iemand van buiten in.
Belangrijk is bijvoorbeeld dat
integriteit onderdeel is van
elk jaarplan, want anders
dreigt het los te komen staan
van de totale organisatie."
Toch gaat het nog vaak mis.
Denk aan bedrijven als Enron
en Ahold waar fraaie codes
fraude niet hebben voorko
men. Hoe verklaart u dat?
„Wat je ter verdediging nogal
eens hoort als het mis gaat, is
dat men zo graag bij de ande
re grote jongens wilde horen.
Op het allerhoogste niveau be
wegen bestuursvoorzitters
van grote beursgenoteerde on-
dememingen zich vaak in een
wereld waar ze geen contact
meer hebben met de werk
vloer en niet meer ontvanke
lijk zijn voor signalen uit het
bedrijf. Dat wordt vaak nog
versterkt door managers die
ze om zich heen hebben en
die er belang bij hebben zich
te handhaven."
Vindt u dat topbestuurders te
veel gelegenheid krijgen om
te zondigen?
„Als directeur van een ver
pleeghuis ben ik nauw betrok
ken geweest bij de bouw van
een nieuw tehuis. Ik had daar
misschien wel misbruik van
kunnen maken en de aanne
mer kunnen vragen bij mij
thuis een nieuwe keuken te in
stalleren. Ik weet dat dit
soort dingen gebeuren. Een di
recteur moet al voorzichtig
moet zijn met relatiegeschen
ken die hij krijgt aangeboden.
Ik zou zeggen: als je dat al
aanneemt, verdeel je de in
houd ervan meteen over het
personeel. Waarom zou je dat
als directeur allemaal willen
aannemen? Je hebt al het
hoogste salaris. Is het dan
nooit genoeg?" GPD
door Esther Gotink
Wickes in Noord-Londen be
klaagt zich over de terug
loop van met name vrouwelijke
klanten. De reden: dagelijks
staat een groep Oost-Europea
nen, vijftig tot honderd man, op
de parkeerplaats van de
doe-het-zelf-zaak. Wachtend
op werk. Britse loodgieters en
electriciens zoeken hier hun
daghulpjes uit. Ze pikken een
paar jongens op om te helpen
sjouwen, schilderen of graven.
YVickes is verworden tot een
openlucht arbeidsbureau.
„Het ziet er misschien intimide
rend uit, maar ze zijn hartstikke
beleefd", zegt de eigenaar van
de mobiele cafetaria die de jon
gens - veelal Polen - van verse
koffie voorziet. De groep heeft
zich op lage muurtjes genesteld
en geniet van de zon.
De nieuwe generatie gastarbei
ders in Engeland is het gesprek
van de dag, sinds kort geleden
de migratiecijfers bekend wer
den gemaakt. Sinds de EU-uit-
breiding in 2004 met tien lan
den hebben zich hier 427.000
Oost-Europeanen (53 procent
Pools) laten registreren.
Bezorgd
Dat is 32 keer zoveel als de La-
bourregering voorspelde. De
Britten zijn bezorgd over de
komst van evenzoveel Roeme
nen en Bulgaren, die vanaf ja
nuari EU-burger hopen te wor
den. Het gros van de nieuwko
mers de afgelopen twee jaar,
zegt echter slechts tijdelijk te
blijven. Ze willen Engels leren,
snel een paar duiten verdienen
en dan terug naar huis. „Er is
veel competitie", zegt loodgieter
Lucjan Kowalczyk (33). „Als
een contractant naar ons toe
komt, duikt iedereen op de klus
en biedt de laagste prijs. Soms
neem ik een opdracht aan onder
het minimumloon, maar dat is
nog altijd het drievoudige van
wat ik in Polen verdien."
Veel mannen wonen op kamers,
sommigen delen die, en sturen
hun inkomsten naar familie in
hun thuisland. Manusje-van-al-
les Mikolaj: „We hebben veel lol
in de bouw, maar buiten het
werk om zien we geen Britten.
We pakken een biertje, dat is
voor de jongens die geen Engels
spreken wel prettig."
'Polski skleps' ofwel Poolse winkels zijn tegenwoordig overal in Londen te vinden.
foto Esther Gotink/GPD
De rechtse media berichten wei
nig vleiend over de Polen. Afge
lopen maand schreef de Mail on
Sunday dat Polen hun kinderen
in weeshuizen stoppen, en de
Sunday Times repte over hon
derden verlaten huisdieren, om
dat hun baasjes kiezen voor een
beter leven in Londen.
„Het is triest hoe de Britse pers
de migratie beschrijft", zegt de
Tjechische Gabi (28). „We heb
ben het over mensen die goed na
denken voordat ze besluiten
hun leven ingrijpend te verande
ren. Het levensonderhoud is
duur in Engeland, de stijl van le
ven anders, evenals de mentali
teit. In begin moet je het nog
zonder werk doen en spreek je
de taal nog niet. Het is een stap
die niemand makkelijk zet."
Visum
Gabi uit Tsjechië woont vijfen
halfjaar in het groene Bucking
hamshire. „Mijn verhaal is an
ders dan van de meeste Tsje
chen. Ik heb veel geluk gehad.
Ik kwam hier Engels leren, om
dat ik het in Praag verder wil
schoppen dan secretaresse. Ik
had als au pair een visum voor
twee jaar en kreeg een relatie
met een Brit, dus wilde ik niet
naar huis. Nu heb ik een full-ti
me baan en betaal ik belasting.
Sinds de EU-uitbreiding is mijn
leven een stuk eenvoudiger ge
worden. Ik kan nu ook zelf bepa
len hoe lang ik hier blijf."
Ook de Tsjechische Jane kwam
voor de taal naar Engeland. „De
Britten accepteerden me toen ik
had bewezen een harde werker
te zijn. Dit voelt nu als mijn
thuis. Niet iedereen was overi
gens meteen vriendelijk, Engel
sen zijn erg gereserveerd omdat
ze hun eigen cultuur proberen
te bewaren."
De Britse economie profiteerde
flink van de immigratiegolf.
Zonder de goedkope Oost-Euro-
pese arbeidskrachten had de
Britse huizenmarkt niet zo geflo
reerd als nu. Met name Polen lij
ken goed te kunnen aarden in
Engeland, vanwege de histo
risch sterke Poolse gemeen
schap in het land. In Londen be
staan al sinds de Tweede We
reldoorlog tientallen Poolse or
ganisaties, winkels, kranten en
biersoorten. Wie een 'polski
sklep' (Poolse winkel) binnen
loopt, wordt niet in het Engels
geholpen. Poolse eigenaren blij
ken niet afhankelijk van Britse
klandizie. Morawski Delicates
sen stamt uit de jaren vijftig. De
ze winkel verkoopt enkel Poolse
artikelen, van traditionele wor
sten en 'pierogi' tot Poolse merk-
verpakkingen houtskool en
rijst. Anna, die de zaak in 2003
van de Morawski's overnam
zegt: „Onze locatie is goed, pre
cies naast het arbeidsbureau dat
iedere dag door veel Polen
wordt bezocht. Ook zitten we in
de buurt van The Dome, een
Poolse discotheek."
Bij het arbeidsbureau komt Tho-
masz naar buiten lopen. Hij
woont nog geen maand in Enge
land. De kans is groot dat Tho-
masz binnenkort zijn weg vindt
naar de parkeerplaats van
Wickes. GPD
NAJAARSBEURS - In
Utrecht is gistermorgen de
67ste Jaarbeurs geopend. Op
de beurs kwamen duizenden
belangstellenden uit heel het
land af. De Utrechtse politie
had samen met de Koninklijke
marechaussee maatregelen ge
troffen om de verkeersstromen
door de nauwe binnenstad in
goede banen te leiden. Vooral
de elektrobeurs trok veel be
zoekers. In totaal exposeerden
1969 firma's uit 22 landen hun
produkten.
TELEFONEREN - De telefoon
centrale voor Aardenburg,
Groede en Hoofdplaat is giste
ren geautomatiseerd. Daaira
is de automatisering van helt
lefoonnet in West-Zeeuw
Vlaanderen, met uitzonden
van de centrale in Oostba
voor lokaal verkeer een fi
Ter gelegenheid van de aut»
matisering werd in het geraees
tehuis van Aardenburg een re
ceptie gehouden.
WERELDRECORD - De h
Vladimir Kuts heeft g
in Moskou een nieuw wereldre
cord op de 10.000 meter gete
pen. Kuts deed 28 minuten a
30 seconden over de afstand
Het oude record was In han
den van Sandor Iharos.
Hoofdredactie:
Peter Jansen
Dick Bosscher (adjunct)
Arie Leen Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (01111454651
Fax:(0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en Hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8,30 tot 17.00 uur
Uitgeverij Provinciale Zee
aan ons verstrekte gegev
(abonnementen)administ
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
aulom. afschrijving acceptgiro
per maand: 21.50 n.v.t
per kwartaal: 61.50 64,50
per jaar: €236.00 239,00
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voortel
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31,4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,80
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevc*-'
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volgt1
de Regelen voor het Advertentiewezsn
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax (076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771
Business to Business/Onroerend je™
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
'advert^
irdeel van het Wegener-concem
1 een bestand dat wordt gebruikt voer®®
e (latenl informeren over voor u relevante diensOT"^
aucien van oe maïs en ae werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig
de derden. Als u op deze informatie geen pri|s stelt dan kunt u dit schriftelijk melden biprö-
zersservice. Postbus 31.4460 AA Goes
Behoort tot 'ii* WGGGNGR
