De wind vormt het echte risico
17
donderdag 7 september 2006
Slaaphuisjes op het strand bij Westduin: veilig, zelfs als het stevig stormt.
foto's Lex de Meester
Op elk tijdstip kan er
iets dramatisch gebeu
ren. Zelfs als mensen den
ken dat ze uitermate veilig
wonen.
Dat ondervond ook een Cana
dees echtpaar. Het emigreerde
kort na de verkiezing van Ro
nald Reagen tot president van
de VS naar een veraf gelegen ei
land omdat het vreesde dat Ca
nada meegesleept zou worden
in een kernwapenoorlog. Dat be
wuste eiland, midden in de At
lantische Oceaan, was volgens
hen het veiligste gebied op aar
de. Niet dus. Nog geen jaar la
ter vochten daar, op de Falk-
land-eilanden, Britse en Argen
tijnse troepen een hevige strijd
uit.
In theorie is wonen in Zeeland
veilig. De Deltadijken zijn be
stand tegen een storm die eens
in de vierduizend jaar de Neder
landse kust kan treffen. De
kans dat een zwaardere storm
over Zeeland raast wordt daar
mee niet uitgesloten. Commissa
ris van de koningin Wim van
Gelder wordt niet moe te bena
drukken dat het harder kan stor
men dan in '53, het water een
hoger peil kan bereiken en dat
de waterafvoer vanuit de rivie
ren massaler kan zijn dan tij
dens die bewuste februarida
gen. In theorie kunnen die drie
factoren samenvallen. Het kan
dus erger dan in '53. Veel erger,
herhaalt hij regelmatig.
Toch waant iedereen zich veilig
achter de Deltadijken. Maar
ook de mensen die 's zomers
niet achter maar vóór de zeewe
ring wonen, zoals in de befaam
de slaaphuisjes op het Nolle-
strand bij Vlissingen. Petra Tim
mermans uit Zwolle bijvoor
beeld, samen met haar vriend
en twee kinderen begin augus
tus huurster van een van de
blauwwitte huisjes, voelde zich
zo veilig als maar kon. „De
vloedlijn ligt immers vele me
ters verderop. Zelfs bij springtij
kan het water volgens de ver
huurder de huisjes niet berei
ken."
Slaaphuisje
Calamiteitencoördinator Hans
van der Sande van Waterschap
Zeeuwse Eilanden meent dat
wonen in een slaaphuisje,
hoewel ze aan de zeekant van
de duinen staan, zeer veilig is.
Hij benadrukt wel dat die vei
ligheid seizoensgebonden is.
„Want de kans dat 's zomers het
water tegen die huisjes beukt, is
verwaarloosbaar klein. Ze
staan immers op een fiks opge
spoten deel van het strand."
Als hem gevraagd wordt waar
het veilig wonen is in Zeeland
wijst Van der Sande opvallend
genoeg een gebied aan waar
niemand woont: het Verdron
ken Land van Saeftinge. Dat
ligt volgens hem zo hoog dat
zelfs bij een extreme storm er
hoogstens een klein laagje wa
ter op staat. Het ligt zelf veel ho
ger dan de polders die daar ach
ter de dijk liggen. Ook andere
hoog gelegen gebieden zoals de
duinen, het Sloegebied, opgespo
ten tot 5,5 meter boven NAP, en
het hart van Middelburg zijn
volgens hem uitermate veilig
als het gaat om hoog water. De
regio's rondom de Oosterschel-
de eveneens, vervolgt hij. „Die
worden immers dubbel be
schermd: de Stormvloedkering
en de dijk die de scheiding
vormt tussen Oosterschelde en
vaste land."
Deskundigen zijn het er over
eens dat Zeeland goed is be
schermd tegen overstromingen
als gevolg van een storm. Het
echte risico, aldus Rob Sluijter
en Job Verkaik van het KNMI,
vormt de wind. Die kan op elk
moment van het jaar onvoorstel
bare verwoestingen en leed aan
richten. Ook 's zomers. De recen
te geschiedenis geeft hen daarin
gelijk.
Waterhoos
Zo vielen op 25 juni 1967 als ge
volg van een tornado bij Chaam
en Tricht maar liefst elf doden
en tientallen gewonden. Meer
dan honderd woningen worden
die middag verwoest en een
camping bijna letterlijk omge
ploegd. Vijf jaar later raasde op
11 augustus een waterhoos over
Ameland. Tientallen tenten en
caravans werden met inzitten
den en al door de hoos opgezo
gen en honderden meters verder
neergesmeten. Het resultaat:
vier doden en meer dan negen
tig gewonden.
Op 12 mei 1983 verraste een
zware storm tal van waterspor
ters. Tientallen pleziervaarders
raakten op de Zeeuwse wateren
en het IJsselmeer in de proble
men. Enkele mensen verdron
ken.
De kans dat op een (na)zomerse
dag een waterhoos een Zeeuwse
camping treft, is volgens de bei
de meteorologen moeilijk in te
schatten. Als ze naar alle na
tuurlijke risico's kijken die ver
bonden zijn aan wonen in Zee
land, denken ze dat het tijdelijk
wonen op een camping langs de
kust het meest risicovol is. „Ver
geleken met bewoners van hui
zen zijn campinggasten toch
minder beschermd."
Van der Sande is juist de tegen
overgestelde mening toegedaan.
Volgens hem kan je op een cam
ping meestal een windhoos wel
zien aankomen en een goed
heenkomen zoeken. Het echte
gevaar zit hem in het onder
schatten van het gevaar. „Het
risicobesef neemt af." Dat was
een paar jaar geleden goed te
zien op de Boulevard in Vlissin
gen. Bij een stevige storm na
men ouders zelfs hun kleine kin
deren mee om naar de golven te
kijken. Het waaide echter dus
danig hard dat die kinderen let
terlijk omver werden geblazen.
Van der Sande: „Door de steeds
betere beveiligingmaatregelen
treedt er een tegendraads effect
op. Het wordt voor individuen
steeds lastiger risico's goed in te
schatten."
Emile Calon
De hoogste dijk in Zeeland is de Westkappelse zeedijk: 12,5 meter en
een breedte van 81 meter. Deze zware dijk is al in de eerste helft van de
16e eeuw aangelegd en voortdurend aangepast. Dat gebeurt ook nu en
volgend jaar, als de glooiing wordt verzwaard.
