Museumbus verbindt steden
PZC
Zeeuwse activiteiten
Kerk krijgt nieuwe
vloer
25
Schouwen-Duiveland
Walcheren
Bevelanden
Zeeuws-Vlaanderen
Monumentale beuk wordt laatste eer betoond
Historische graffiti in
Kaaipoort te bezichtigen
dinsdag 5 september 2006
BURGH-HAAMSTEDE:
PKN kerk: orgelspel; Slot Haam
stede, 11.00-11.45 uur: Conjun-
ta Bela Epoca; Bewaerschole: ex
positie; Plompe toren: informa
tie over nationaal park Ooster-
schelde; 't Oude Anker: schilde
ren wapenschilden of voc-sche-
pen; wandelroute voor kinderen
langs monumenten.
RENESSE
Jacobuskerk, 13.00- 13.45 uur:
Conjunta Bela Epoca; en verder
optredens van Schouws kamer
koor, Kleinkoor en orgelspel.
ZIERIKZEE
Zuidhavenpoort en Muziektent
Havenplein, 10.30-11.15 uur:
Gilde van Torenblazers; Stad
huismuseum, 12.30-14.00 uur:
Zeeuwsche Rei; 15.00-15.45
uur: Conjunta Bela epoca; Ge
reformeerde kerk Sint Domus-
straat, 16.00 uur: Kinderthea
ter; Nieuwe kerk, 20.00 uur: M
uziekprogramma met Muse con-
Naction (zang/piano) en Baro
nie Operettevereniging; Nobel-
poort: Stichting Naammaak;
AAGTEKERKE
Hof Hazenberg; Molen; Protestantse
Kerk;
ARNEMUIDEN
Scheepswerf Meerman, ook hoogaar
zen zijn te bezichtigen; Museum Oud
Stadhuis;
BIGGEKERKE
Molen en Dorpskerk;
DOMBURG
Protestantse kerk en toren, met boe
kenmarkt en wereldwinkel, toren te
beklimmen; Stadhuis, (10-13 urn-);
Molen Weltevreden; Buitenplaats
Duinvliet, hal, keuken en tuin te be
zichtigen;
GAPINGE
Protestantse Kerk;
Dorpsstraat/Schotse Hoek;
GRIJPSKERKE
Buitenplaats 't Munnikhof, alleen
buiten te bekijken; Boerderij 't Mun
nikhof, theeschenkerij in de schuur
of bij mooi weer buiten;
Michaëlskerk, met fancy fair en ten
toonstelling over doopjurken en
doopkaarten, torentje te beklimmen;
KOUDEKERKE
Molen de Lelie; Michaëlskerk, verto
ning films over kerk en kerkelijke
feesten;
MELISKERKE
Molen en Odulphus-kerk;
MIDDELBURG
Abdijcomplex; Zeeuws museum, Lan
ge Jan, de toren is open; Hofje onder
de Toren: Gasthuiskerk; Stads-
schuur; Leger des Heils; Baron Chas-
see, Patriciërshuis waarin Heerenso
ciëteit zit; Gortstraat 43, galerie ma
ritieme kunst; Kloveniersdoelen;
Stadhuis; De drukkerij, Markt 51;En-
gelse Kerk, overblijfsel van Cellebro-
dersklooster, Bodenplaats; Doopsge
zinde kerk; Van de Perrehuis, van 11
tot 15 uur open, rondleidingen met
gids en expositie schatten uit het
Zeeuwse Archief in de middeleeuwse
kelders vrij te bezichtigen; Lutherse
kerk; Oostkerk; De Roosemaryn-
boom; Pakhuis De Kemel, nu in ge
bruik bij watersportvereniging De
Ame; Korendijk 56, 18e eeuws pak-
Gasthuiskerk en Willibrordus-
kerk: orgelspel
Stadhuismuseum, 11-12 uur en
14-15 uur: presentatie streek-
drachtvereniging De Arke; Ma
ritiem museum: demonstraties
scheepsmodelbouw, houtsnij
werk, keramiek; Stads- en Com-
merciewerf: restauratie Arm
17 (enige Hoogaars met spriet-
tuig in Nederland); Nobelpoort;
demonstratie houtrestauratie;
Nieuwe kerk: tekeningen, aqua
rellen Zierikzeese monumenten
van Tonnie Schouwenaar;
Stads-en commerciewerf: expo
sitie geschiedenis en restaura
tie
De Zuidvliet, enige bewaard ge
bleven gemotoriseerde veer
boot in Zeeland; Rondje Monu
menten: stadswandeling (11 en
14 uur) onder leiding van gids,
aanmelden bij VW-kantoor;
Bakkerijmuseum Witte
Yestraat: museumspeurtocht.
BRUINISSE:
Brusea: mosselen koken, bolus
sen bakken, sokken breien,
strokuns t/h ou ts ni j werk
huis is nu kunstenaarsatelier; Galery
T; Buitenplaats Toorenvliedt, exposi
tie van leden Zeeuwse Kunstkring;
NIEUW- EN SINT JOOSLAND
Molen Buiten Verwachting;
OOSTKAPELLE
Kasteel Westhove; Buitenplaats
Duinbeek, gebouwen niet openge
steld, park wel; Buitenplaats Berken
bosch, gebouwen niet opengesteld,
park wel; Buitenplaats Overduin,
aantal benedenvertrekken villa open
voor publiek; Buitenplaats Zeeduin,
park en oranjerie open; Protestantse
Kerk en toren, toren te beklimmen;
Molen d'Arke;
OOST-SOUBURG
Korenmolen De Pere; De Karolingi
sche Burg;
RITTHEM
Fort Rammekens, Gids van IVN
geeft rondleidingen om 11.00, 12.00,
13.00 en 14.00 uur; Hervormde kerk;
SEROOSKERKE
Molen de Hoop en Johanneskerk;
VEERE
Stadhuis; Grote Kerk, toren te be
klimmen; Kleine Kerk; Panden mu
seum de Schotse Huizen, tentoonstel
ling Oógdagen, over feestelijke mo
menten op Walcheren;
VLISSINGEN
Gemeentearchief; Sint Jacobstoren;
Apostolische Zendingsgemeente; Zee
manserve, het Cornelia Quackhofje;
Willem III-kazerne; Oranjemolen en
Duitse bunker; Kazematten en garni
zoensbakkerij in Keizersbolwerk;
Rondeel, schietsportvereniging De
Fles toont antieke kanonnen;
VROUWENPOLDER
Protestantse Kerk, Fort den
Haakweg2;
WESTKAPELLE
Vuurtoren, toren te beklimmen;
Molen de Noorman (9,30-16.30 uur);
ZOUTELANDE
Bunkermuseum, Hof Groot Werendij-
ke, erf en schuur open voor publiek;
Catharinakerk.
BORSSELE
Molen de Hoop en Verwachting, 't
Hof Monster, "t Hof Reigersberg,
DRIEWEGEN
Nederlands hervormde kerk.
ELLEWOUTSDIJK
Rondleidingen en demonstraties in
Fort Ellewoutsdijk.
'S-GRAVENPOLDER
Nederlands hervormde kerk,
'S-HEER ABTSKERKE
Nederlands hervormde kerk.
HEINKENSZAND
Boerderij aan Dorpsstraat 183, mo
len De Vijf Gebroeders.
NISSE
Mariakerk.
OVEZANDE
Rooms-katholieke kerk, voormalige
Nederlands hervormde kerk.
OUDELANDE
't Hof Tiengemete,
GOES
10.00: Beukenfeest bij honderd jaar
oude beuk bij de muziekschool;
10.00-16.00: Rondleidingen door de
stad vanaf het lunchcafé op de
Markt;
11.00-16.00: Paardentram van en
naar de Hollandse Hoeve;
10.30-15.30: Organisten bespelen het
orgel van de Grote Kerk.
Open voor bezichtiging:
Stadhuis; Grote of Maria Magdalena-
kerk; rooms-katholieke kerk; Mu
ziekschool; Edelsmederij Mare de
Regt (Vlasmarkt); Atelier Van Dort
(St. Jacobstraat); Oosterscheldewerf;
Ambachtencentrum Hollandse Hoe
ve; Remise van de stroomtrein
Goes-Borsele.
'S-HEER ARENDSKERKE
10.00-12.00: Kinderspelen;
11.00-12.00: Ringsteken op fietsen;
14.00-17.00: Dans en muziek op po
dium Torenring
Open voor bezichtiging:
Molen; Protestantse kerk; De Panhoe-
ve (Arendstraat 2a); Tuin en thee
schenkerij (Vermetstraat 17).
'S-HEER HENDRIKSKINDEREN
Demonstraties bij rijtuig- en meubel-
stoffeerderij Brouwer aan de Nieuwe
Rijksweg 8.
KLOETINGE
Geerteskerk en Molen aan Kapelse-
weg.
WEMELDINGE
Nederlands hervormde kerk: Molens
De Hoop en Aeolus.
HANSWEERT
Rooms-katholieke kerk: met tentoon
stelling van liturgische gebruiksvoor
werpen. (open tot 14.00 uur).
KRUININGEN
Johanneskerk met orgelmuziek, ko
renmolen De Oude Molen.
WAARDE
Kerk en Standerdmolen De Hoed,
YERSEKE
Rondleiding Oesterputten om 11.00,
13.00 en 15.00 uur.
OUD-VOSSEMEER
Hervormde kerk; Rooms-katholieke
Willibrorduskerk; In het Ambaehts-
herenhuis is een foto-expositie over
de watersnood te zien.
POORTVLIET
Nederlands hervormde kerk.
SCHERPENISSE
Hervormde kerk.
SINT-ANNALAND
Hei-vormde kerk en de boerderijen
Nooitgedaeht (Annavosdijkseweg)
en Landzicht (Breedenvlietsedijk).
SINT-MAARTENSDIJK
Gemeentehuis en Monumentale pan
den Markt.
SINT PHILIPSLAND
Molen De Hoop en Hervormde kerk.
STAVENISSE
Korenmolen; Restanten kasteel Van
Tuyl van Serooskerken, Hofstee De
Roosentuyl; Hervormde kerk.
THOLEN
Voormalig stadhuis; Molen De Hoop,
Grote Kerk; Rooms-katholieke kerk;
Gasthuiskapel. Om 10,00 uur wor
den de kanonnen afgevuurd.
De Open Monumentendag in Nederland (9 september) staat in het
teken van Feest. Op diverse plaatsen zijn extra activiteiten, zoals
tentoonstellingen, uitvoeringen, rondleidingen en demonstraties.
In Vlaanderen ivordt de Open Monumentendag een dag later (10
september) gehouden. Daarbij wordt aandacht besteed aan het on
derwerp Import/export. Voor het totaalprogramma aan activiteiten
in Zeeland zie ook www.openmonumentendag.nl.
Speciaal voor bezoekers
van de Open Monumen
tendag rijdt een museum
bus tussen Middelburg en
Vlissingen. De bus vertrekt
vanaf de Nieuwe Haven in
Middelburg om 10.00 uur,
11.30 uur, 13.30 uur, 15.00
uur en 16.30 uur richting
het Bellamypark in Vlissin
gen. Daar staat de bus, bij
reptielenzoo Iguana, om
10.45 uur, 12.15 uur, 14.15
uur en 15.45 uur om mensen
naar Middelburg te bren
gen. Het vervoer is gratis.
Nieuw dit jaar is de gratis
lijndienst tussen Middel
burg en Arnemuiden, via
Nieuw- en Sint Joosland. De old
timerbus geeft bezoekers de gele
genheid in Arnemuiden de pas
gerestaureerde Meermanwerf te
zien, het museum en in Nieuw-
land molen Buiten Verwach
ting. Daar stopt de bus aan de
Oude Rijksweg, telkens tien mi
nuten na vertrektijd in Middel
burg en Arnemuiden. De bus
vertrekt in Middelburg vanaf de
Nieuwe Haven om 10.00 uur,
11.00 uur, 12.30 uur, 14.00 uur,
15.00 uur en 16.00 urn-, In Arne
muiden staat de bus aan de
Zuidwal klaar om 10.30 uur,
11.30 uur, 13.00 uur, 14.30 uur,
15.30 uur en 17.00 uur.
Monumentendag krijgt in Mid-
delburg een extra feestelijk tint
je door de tocht langs zeven
kerkorgels. Op elk orgel wordt
een concert gegeven, allemaal in
een ander genre. Tussen de con
certen is telkens een pauze van
een kwartier, zodat bezoekers
de tijd hebben om bij de volgen
de kerk te komen. De tocht be
gint om 11.00 uur in de Gast
huiskerk in de Lange Delft.
Daar laat René Molenaar horen
hoe de zang in de kerk vroeger
werd, en nu wordt begeleid. Be
zoekers kunnen meezingen.
Open
Monumentendag
In de nieuwe kerk vertelt Albert
Clement om 11.45 uur over de
geschiedenis en het uiterlijk van
het onlangs gerestaureerde or
gel. Organiste Margreeth de
Jong laat horen hoe het klinkt.
Om 13.15 uur speelt Jos Vogel in
de Hofpleinkerk met accordeo
nist Johan de Witte en klarinet
tist Roger Neijt Joodse klezmer-
muziek. Drie kwartier latei-
speelt Bram de Wolf dansmu
ziek uit de zestiende en zeven
tiende eeuw in de Lutherse
kerk. Jazzmusicus Gerard van
der Langkruis improviseert om
14.45 uur in de Oostkerk. In de
Engelse kerk speelt Anco Vleu
gel om 15.30 uur Engelse orgel
muziek. Het slotconcert is om
16.15 uur in de Doopsgezinde
kerk. Organist Bram de Wolf
speelt samen met vocaal ensem
ble Syrinx ni et-religieuze feeste
lijke en humoristische liederen.
Stadswandeling
In Middelburg kan meegedaan
worden aan een stadswandeling
waarin aandacht wordt gegeven
aan gevelstenen in relatie tot
het huisnaamgëbruik. De wan
delingen, onder leiding van Ed
de Graaf, beginnen om 10.00,
11.30,14.00 en 15.30 uur. Ver
trekpunt is de Vismarkt en de
duur is 75 minuten.
Ook in Vlissingen wordt een
stadswandeling gehouden. Die
duurt anderhalf uur. Ronald
den Broeder is de gids. Het start
punt is bij het Zeeuws archief
aan de Hellebardierstraat, van
af 10.00 uur.
De Kaaipoort in Aardenburg?
Daar kun je toch alleen onder
door rijden? Ja, dat is 364 dagen
in het jaar inderdaad het geval.
Maar niet op Monumentendag.
Je leunt er dan niet alleen door
heen, maar ook nog eens op en
in. Zo is een bezoek aan het uit
1650 daterende houten torenka
mertje van de Kaaipoort een be
zoek meer dan waard. Wat de
functie van het kotje is geweest,
blijft deels gissen. „Het staat
sinds eind negentiende eeuw op
de Kaaipoort en dient als om
hulsel voor het mechanisme dat
het carillon aanstuurt. Daar
voor stond het hokje op een on-
AXEL
Streekmuseum Het Land van Axel;
Stadsmolen; Watertoren; Heemtuin
en kunstbos; Witte's museum Foto
grafie en Radio; Gereformeerde Kerk
Vrijgemaakt; rooms-katholieke kerk.
BIERVLIET
Hervormde Kerk; Rooms Katholieke
kerk; Gouden Bruiloft, toneelvoor
stelling, vertrek om 16.00 uur vanaf
het dorpshuis; Molen De Harmonie
PHILIPPINE
Rooms-katholieke kerk.
SAS VAN GENT
Industrieel museum; Onderaardse
gangen van het Bolwerk Generali
teit, van 14 tot 16 uur; Cuyperskerk.
HOOFDPLAAT
Nederlands Hervormde Kerk, Dorps
straat 4. Na de inpoldering in 1778
bekostigd door een ambachtsheer.
NIEUWVLIET
Nederlands hervormde kerk;Molen,
korenmolen grondzeiler uit 1850.
OOSTBURG
Nederlands-Hervormde kerk, Oecu
menisch monumentenprogramma
met orgelconcert Mario Goethals;
Rk Eligiuskerk, oecumenisch monu
mentenprogramma met tentoonstel
ling Bouw en beginjaren rk Eligius
kerk, concert Zeeuws-Vlaams Ka
merkoor (11-11.30 uur), 16.30-17.00
uur vesperdienst met parochiekoor;
Oorlogsmuseum Switch Back.
SLUISKIL
Stoomgenerator, Industrieweg.
TERNEUZEN
Schoolmuseum; Gegidste wandeling,
vanaf 10 uur bij het stadskantoor,
Oostelijk Bolwerk 4; Kerk van het Le
ger des Heils; Goede Herderkerk;
Hervormde kerk; Feest in Vissteeg.
WESTDORPE
De Zwartenhoekse Zeesluis; Mu
seum Sint. Oud Westdorpe; rooms-ka
tholieke kerk; Transformatorstation.
ZAAMSLAG
Christelijk Gereformeerde kerk;
Schelpenmuseum; Boerderij Eben
Haëzer.
ZANDSTRAAT
Rooms-Katholieke kerk.
RETRANCHEMENT
Standerdmolen, Staakmolen uit
1643; Molencentrum, filmvertoning
Retranchement en zijn molen; Neder
lands Hervormde Kerk; Drieling
grenspalen; Op de wallen; Bezoekers
centrum 't Zwin.
SCHOONDIJKE
Bergmuien, Molenkreek.
Rondleiding
SINT ANNA TER MUIDEN
Beschermd dorpsgezicht; Neder
lands Hervormde Kerk, met beklim
ming van de toren olv gids. beelden
de kunst van Ton Koops, Open Dicht-
huis met dichters van toen en nu en
muziek; Voormalig stadhuis, 16.00
uur vertellingen in het dialect door
joop Minnaard; Streeklandbouwmu-
seum Agrimuda; Waterpomp Markt
plein, Lodewijk XVI-stijl,
bekende plek. Wat de functie
van het hokje toen was, weten
we ook niet", zegt conservator
A. Willeboordse van de gemeen
te Sluis.
Bezienswaardig zijn ook de vroe
gere vormen van graffiti op het
hout, waarmee bezoekers lieten
weten in het hokje te hebben ge
staan. Willeboordse: „Zo staan
er krabbels uit eind negentiende
eeuw en begin jaren dertig op.
En het is natuurlijk ook een
wonder dat het hokje ongeschon
den uit allerlei oorlogen is geko
men." De Kaaipoort zelf rust op
fundamenten uit 1299.
foto Camile Schelstraete
In Goes wordt tijdens de monumentendag een
feestje gehouden bij de ruim honderd jaar oude
beuk, die voor de Zeeuwse muziekschool staat. Op
initiatief van kunstenares Jolien Hemmes uit Zie-
rikzee brengen verschillende mensen een eerbe
toon aan het fraaie stukje natuur. Alles is daarbij
geoorloofd: van poëzie tot dans en van toneel tot
fotografie. Na het zogeheten Beukenfeest is het ge
daan met de boom. Hij is sterk aangetast door de
tonderzwam en staat volgens de gemeente zo'n
beetje op instorten. In het najaar gaat de zaag er
in. Het feest wordt om 10.00 uur geopend door
voormalig wethouder C. Linssen, waarna een pu
bliek debat volgt over het rooien van de beuk. De
kunstzinnige uitingen zijn vervolgens nog tot
16.00 uur te bezichtigen, foto Dirk-Jan Gjeltema
ZUIDDORPE
Rooms-Katholieke kerk, Dorpsplein.
AARDENBURG
Kaaipoort; rooms-katholieke kerk,
Doopsgezinde Kerk; Burgerwees
huis; Gemeentelijk archeologisch mu
seum. Herleving van het Romeinse
verleden met rondleidingen om 13,
14, 15 en 16 uur; Sint-Baafskerk,
Park en Kasteel De Elderschans, met
rondleiding door park en kasteel om
15.00 uur; Castellum; Vestingwallen;
Grenspalen,
CADZAND
Molen Nooitgedaeht; Nederlands
Hervormde Kerk; Boerderij Familie
Van de Plasse, Herenweg 2, met rond
leidingen door tuin en boerderij.
GROEDE
Nederlands Hervormde Kerk; Evan
gelische Lutherse kerk; Vlaemsch
Erfgoed, Slijkstraat 1.
SLUIS
Stadhuis; tentoonstelling voormalige
Sint-Janskerk Sluis, Raadskelder,
Korenmolen De Brak; Voormalige
Hoofdwacht; Stadsmuur; Vèstingwal-
len; Restanten Sint Janskerk, Gewijd
aan Johannes de Doper, wiens hoofd
men er als kostbaar relikwie bewaar
de; Stadspoorten; Oostenrijkse gren
spalen, Kaai.
WATERLANDKERKJE
Nederlands Hervormde Kerk. Karak
teristieke zaalkerk uit 1674.
IJZENDIJKE
Molen, met tentoonstelling klein
landbouwmateriaal en molenaarsbe
nodigdheden, rondleiding, maalde-
monstratie, verkoop van het gemalen
meel, raadwedstrijd van oude land
bouw- en molenvoorwerpen; Neder
lands Hervormde Kerk; Het Bol
werk, museum voor de Staats-Spaan-
se linies, met tentoonstelling Van
Maurits tot Napoleon; Ravelijn.
De Grote of Sint Nicolaas-
kerlt in Brouwershaven is
in meerdere opzichten fascine
rend. Zwarte grafstenen herin
neren aan de families die de
smalstad in een ver verleden tot
een belangrijke handelshaven
hebben gemaakt. De vloer is
echter drastisch aan restauratie
toe. Naar verwachting gebeurt
dat de komende winterperiode,
wanneer de onverwarmde kerk
altijd al dicht is voor publiek.
Bij elkaar moet er aan vijftien
honderd vierkante meter na
tuurstenen tegels worden uitge
haald, hersteld en terug in een
stevige laag betonmortel ge
legd. Omdat daarbij flink wat
stof vrijkomt, worden het orgel
en de preekstoel ingepakt in
plastic. Alles wat verder de
kerk uit kan, wordt wegge
haald.
Een derde deel van de vloer
werd al gerestaureerd, maar
toen was het geld op. Ook nu
heeft het stichtingsbestuur
weer moeite om de financiële
eindjes aan elkaar te knopen
voor het 200.000 euro kostende
karwei. Na de restauratie is de
volledige oppervlakte van de
preek- en koorkerk hersteld.
Het gebouw heeft zwaar te lij
den van optrekkend vocht en
zout, een erfenis van de waters
noodramp van 1953. Door het
zout lost het voegwerk tussen
de gekapte natuurstenen op,
waardoor ze los komen te lig
gen en beschadigd raken.
De graven die onder de vloer lig
gen, worden ongemoeid gela
ten. Van de historische grafste
nen worden alleen de scheuren
gerepareerd.
foto Dirk-Jan Gjeltema
