Veel natuurgebieden zijn ziek
Kleinschalig kamperen in opmars
Financiële hulp
ouders scholieren;
blijkt broodnodij
Verdroging, vermesting, watervervuiling, versnippering, licht- en geluidhinder
Als de herfststormen komen, is de dijk klaar
Hotelschool Bergen op
Zoom in ruimtenood
AIdbftfslijt, pdptw kdi4vyi!
Werkzaamheden aan het eind van de Kastelijnsweg.
door Maartje Huijben
SINT MAARTENSDIJK - Bergen zand,
greppels en provisorische dammetjes van
slik en stenen. Wie gaat uitwaaien op de
dijk bij het strandje aan de Pluimpot,
waant zich op een slagveld. Op de anders
zo rustige plek, wordt met man en macht
gewerkt aan dijkverzwaring.
Vanaf de punt bij Görishoek zijn de kra
nen goed te zien. Op werkdagen en zelfs af
en toe op zaterdag draaien ze lustig in het
rond. Het lijkt wel een productielijn.
Kraan één maakt de dijk vlak, kraan twee
pakt de oude dijkbekleding (de haringman-
blokken) op en zet haar achter zich neer.
Kraan drie deponeert ze op de vrachtwa
gen. Kraan vier zorgt voor een gestroom
lijnde laag grind. Kraan vijf zet de nieuwe
dijkbekleding, zogeheten betonzuilen, op
het grind. Kraan zes zorgt weer voor een
egale grindlaag en kraan zeven plaatst een
volgende rij betonzuilen. Vrachtwagens en
tractors rijden af en aan om de materialen
aan te voeren. Bovendien moeten de werk
lui ook nog eens rekening houden met het
getij.
Flinke klus
Het verstevigen van de dijk is een flinke,
niet alledaagse klus. Dit jaar wordt op
Tholen een stuk van circa 3,5 kilometer
lang onder handen genomen. „In totaal is
dat ongeveer 64.000 vierkante kilometer
glooiing. Het verschil tussen hoog en laag
water is ongeveer drie meter", weet Oli
vier Sinke van Rijkswaterstaat. „Een dijk
is veel breder dan wat de mensen ervan
zien. Helemaal onderin zit een steencon
structie. Dat is een rij paaltjes met daar te
genaan een betonnen rand. Hier komt de
dijkbekleding tegenaan. Om het geheel te
verstevigen brengen we aan de andere
kant van de paaltjes blokken steen aan."
Dijkverzwaring betekent niet dat de dijk
wordt opgehoogd. Alleen de bekleding
wordt vervangen. Ondanks de Oosterschel-
dekering is dat nodig. „Vanwege de kracht
waarmee de golven tegen de dijk slaan",
meldt Sinke. „De steenconstructie is vol
gens de hedendaagse eisen te zwak. Een
dijk moet bestand zijn tegen een storm die
statistisch gezien eens in de vierduizend
jaar voorkomt. De huidige haringmanblok-
ken zijn te dun en liggen stijf tegen elkaar.
Daardoor kan water moeilijk de dijk in,
maar als het gebeurt, kan het water er niet
uit. Hierdoor krijg je een enorme kracht
van binnenuit waardoor de betonnen blok
ken, die toch zo'n 140 kilo wegen, uit de
dijk kunnen klappen."
Het projectbureau Zeeweringen, waar wa
terschap Zeeuwse Eilanden, waterschap
Zeeuws-Vlaanderen en Rijkswaterstaat in
vertegenwoordigd zijn, gebruikt daarom
een andere techniek. Op de kleilaag van
de dijk komt een doek waar wel water,
maar geen grond doorheen kan. Daarop
komt een laag grind die als filter dient.
„Die zorgt ervoor dat de dijk niet weg
spoelt", weet Sinke. Op de grindlaag ko
men betonzuilen van verschillende maten.
Ze liggen niet stijf tegen elkaar. „Die ope-
foto Robert van den Berge
ningen zijn belangrijk, want het water
kan er in, maar nog belangrijker, het kan
er ook weer uit."
Zuinig
Om de kosten te drukken worden op som
mige plekken de huidige haringmanblok-
ken opnieuw gebruikt. „We zijn zuinige
Zeeuwen, we gooien niets weg", lacht
Rien Vroegop van waterschap Zeeuwse Ei
landen. „Op sommige stukken dijk zetten
we de haringmanblokken op zijn kant.
Welke stukken dat zijn, hangt af van de
golven. Daar zijn allerlei rekenmodellen
voor. De overige blokken voeren we af
naar een depot in Sint Philipsland. Vol
gend jaar gaan we daar namelijk aan de
slag en dan kunnen we ze weer hergebrui
ken. De blokken die kwalitatief niet meer
in orde zijn, worden gebroken. Die komen
onder aan de dijk te liggen."
Veiligheid
Projectbureau Zeeweringen hoopt de
werkzaamheden voor 1 oktober af te ron
den. „Dan begint het stormseizoen",
meldt Vroegop. „Mocht blijken dat we het
niet redden, dan slaan we stukken dijk
over. Wat opengebroken is, maken we in
orde. De veiligheid is prioriteit nummer
één, maar we gaan er vanuit dat we voor
die tijd klaar zijn."
In april volgend jaar begint het bureau
met het verstevigen van het stuk dijk tus
sen de Oesterdam en Poortvliet. Ook de
dijk in Kramer- en Prins Hendrikpolder
op Sint Philipsland is dan aan de beurt.
door Edith Ramakers
DOMBURG - Door de afschaf
fing van de Wet op de Open
luchtrecreatie op 1 januari 2008
kunnen gemeenten twee vliegen
in een klap slaan. De kleinschali
ge kampeerboeren breiden uit
van 15 naar 25 tenten/caravans
en tegelijkertijd wordt het kam
peerterrein en de landelijke om
geving aantrekkelijker ge
maakt. Dat is de visie van de Ve-
kabo afdeling Walcheren en de
land- en tuinbouworganisatie
ZLTO.
In een notitie hebben beide orga
nisaties aangegeven hoe zij de
kwaliteitsimpuls voor kleinscha
lig recreëren op het platteland
willen bereiken.
De visie werd gisteren aangebo
den aan wethouder W. van Ta-
tenhove van de gemeente Veere.
De Vekabo en de ZLTO zien een
groei in populariteit van klein
schalig kamperen onder vooral
ouderen en gezinnen met jonge
kinderen.
Het plattelandstoerisme is bo
vendien een goede aanvulling
op het totaal aanbod van ver-
blij fsrecrea tie en levert een bij
drage aan het vitaal houden van
het platteland.
De organisaties onderstrepen
dat niet alle kampeerboeren wil
len uitbreiden. Op Walcheren
zijn op dit moment 170 kampeer
boeren actief, die een bezettings
graad van honderd procent in
het hoogseizoen hebben. Gemid
deld bereiken ze over de hele
verhuurperiode een bezettings
graad van 60 procent.
De boeren die uit willen breiden
moeten er ook iets voor over
hebben. De ZLTO en de Vekabo
pleiten voor een 'verevening',
dat komt voort uit het
voor-wat-hoort-wat principe.
De kampeerboeren moeten wil
len investeren in bijvoorbeeld
de opwaardering van het land
schap of de restauratie van een
gebouw met cultuurhistorisch
waarde op hun eigen kavel. Ze
kunnen ook kiezen voor een col
lectief doel in de omgeving.
Drinkput
Voorbeelden voor verevening
die genoemd worden zijn: de
aanleg van een drinkput, de
restauratie van een wagen
schuur, of de aanleg van een
wandelpad over de akkers.
Daarvoor is maatwerk nodig.
De provincie Zeeland wil een
bijdrage van ten minste 5000 eu
ro van de kampeerboeren ont
vangen die een inspanning ver
richten voor de ontwikkeling
van het Zeeuwse platteland en
8000 euro als de vereveningsin
vestering op de eigen kavel ge
beurt. In de Veerse gemeente
raad wordt de visie van de kam
peerboeren deze maand onder
werp van gesprek.
„Het college is voorstander van
25 kampeermiddelen voor
kampeerboeren, maar we
moeten het nog eens worden
over de voorwaarden waaron
der die verruiming tot stand
komt", zei Van Tatenhove. Me
dio volgend jaar zal duidelijk
zijn hoe Veere de wet in zal voe
ren. Van Tatenhove adviseerde
om ook met de campingeigena
ren die aangesloten zijn bij de
Recron, de belangenorganisatie
voor recreatieondernemers, in
overleg te treden.
Papier is zo vanzelfsprekend dat wij er nauwelijks bij stilstaan hoe bijzonder het is. i«r
Want waar vertrouw je je eerste ingevingen voor een verhaallijn aan toe? Natuurlijk, MB I papieren karton
papier en karton. Geïnteresseerd? Kijk op www.papierenkarton.org.
dinsdag 5 september 2006 bllJ
door Miriam van den Broek
VLISSINGEN - Steeds meer ge
zinnen die financiële steun no
dig hebben voor hun schoolgaan
de kinderen, kloppen aan bij de
Stichting Leergeld Vlissingen.
Dat blijkt uit het jaarverslag
2005. Inmiddels heeft de stich
ting haar werkterrein vergroot
en is de naam veranderd in
Stichting Leergeld Walcheren.
De economie mag dan wel weer
aantrekken, voor (eenouderge
zinnen met een minimuminko
men blijft het moeilijk om de
kinderen dezelfde dingen te la
ten doen als hun klasgenoten.
Als er geen enkele andere oplos
sing is, biedt Leergeld hulp door
bijvoorbeeld de contributie voor
de sportvereniging te betalen of
een voorschot te geven voor het
schoolgeld.
Vorig jaar deden negentig gezin
nen een beroep op de organisa
tie. In 2004 vroegen 69 gezinnen
hulp. Per gezin konden meerde
re aanvragen worden ingediend.
Het merendeel (142) van de aan
vragen in 2005 had betrekking
op de contributie van een sport
vereniging. In 51 gevallen werd
een bijdrage gevraagd voor deel
name aan schoolreisjes.
Het mee laten doen van school
gaande kinderen aan sociale of
culturele activiteiten is één doel
stelling van de stichting. Daar
naast heeft Leergeld een signale
rende functie naar de overheid.
En dat lijken ze bij de gemeente
Vlissingen, waar Leergeld al rijf
jaar werkt, nog niet goed in de
gaten te hebben, zeggen I. van
Gelder en J. de Looff van de
stichting.
„We heten niet voor niks Leer
geld. De gemeente lijkt het soms
wel makkelijk te vinden dat wij
bestaan. Maar eigenlijk vervul
len wij de functie die zij zou
moeten uitvoeren. Vlissingen
heeft wel geld voor sociaal-cul
turele activiteiten van kinderen
van ouders met een minimumin
komen. Maar de mensen moeten
eerst zelf dat bedrag voorschie
ten. En dat kunnen ze nu net
niet. Bovendien maakt cl
meente het geld over aanï
ouders, met het risico dat hei'l
drag ergens anders voor I
bruikt wordt. Wij storten ba®
de rekening van de voetbal*
of de school."
Met- de uitbreiding naar ijl
Walcheren, moet Leergeld]!
zoek naar meer geldschiel®
„We worden niet gesub*
eerd". verduidelijkt De L®
„Daarom is het zo beland!
dat we vaste sponsoren vin»
We hopen dat er bedrijvecB
particulieren zijn die een toe®
ging willen doen voor bij*
beeld twee of drie jaar. Z«F
we voor de kinderen de conté!"
tie ook kunnen blijven betale|
Milieuvriendeli)
afwassen van
aangroei boten
OUDDORP - Er valt grote
lieuwinst te behalen i
nieuw te ontwikkelen boten»
serette die de fouling (aanga
onder de waterlijn) van schip
verwijdert.
Dat is een van de conclusiesi|
het onderzoek clat Marina
Zélande naar milieuvriendeli:
anti-fouling in zout water he
verricht. Zonder borstels,
laserstralen en hogedruksth
kan de scheepshuis milieuvré
delijk en effectief gereinigd'
den. De anti-fouling en hetvj
die tijdens het reinigen van
scheepshuid afkomen, wore
apart opgevangen. Wel moe;
de schepen meerdere keren p
jaar naar de wasserette. Het
de kant halen van het sd
moet daarom zo snel f
het totale proces niet meerei
een minuut of twintig magi
ten. Het rapport bespreekt
schillende, volautomatische
voeringen van de wassen;
waaronder een demontabele i
verplaatsbaar is. Die zou dt
enkele clubs of ondernemers
men gekocht kunnen worden
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - Veel Zeeuwse
natuurgebieden zijn er slecht
aan toe. Ze lijden aan één of
meer kwalen als verdroging, ver
mesting en verzuring, vervui
ling van het water door te veel
voedingsstoffen, versnippering,
bodemverontreiniging. Ook heb
ben sommige gebieden last van
licht- en geluidhinder. Aanpak
van de knelpunten kost komen
de zeven jaar ruim 45 miljoen eu
ro.
Dit blijkt uit het rapport Van
ruigtes naar parels, waarin de
provincie de milieutekorten in
de belangrijkste honderd na
tuurgebieden heeft onderzocht.
Die blijken zich in tachtig gebie
den in meer of mindere mate
voor te doen (één of meer milieu
tekorten). De overvoeding van
het water (met als gevolg algen-
explosies, ook wel 'groene soep'
genoemd) doet zich vrijwel over
al voor. Ook is in grote delen
sprake van verdroging.
Her en der doen zich problemen
voor met vermesting van cle bo
dem, bodemverontreiniging
(vooral van brandstoffen en be
strijdingsmiddelen), lichthinder
en geluidhinder. Flink wat ge
bieden zijn versnipperd, dat wil
zeggen: ze worden doorsneden
door barrières voor planten en
dieren zoals wegen, spoorlijnen,
beschoeide kanalen, grootschali
ge akkers en stadsuitbreiding.
Geluidhinder komt met name
van industriegebieden en daar
naast valt de invloed van het ver
keer op dammen en bruggen op.
Een aantal wegen door natuur
gebieden vormt duidelijk een
probleem (zoals die door de zuid
kust van Schouwen en de Kop
van Schouwen). De duisternis in
de natuurgebieden wordt in toe
nemende mate door lichtbron
nen van buitenaf aangetast.
De provincie vindt verbetering
van de milieukwaliteit in en
rond de natuurgebieden noodza
kelijk. Daarvoor worden ook
voorstellen gedaan. Veel opper
vlaktewateren moeten worden
gebaggerd. Grond- en opper
vlaktewater moet op diverse
plaatsen beter worden vastge
houden. Vermeste bodems moe
ten worden afgegraven (ge
plagd). Door middel van fauna
passages kan versnippering
door wegen worden aangepakt.
Plaggen
Per milieuthema is aangegeven
in welke volgorde problemen
moeten worden bestreden. Voor
aanpak verdroging staat de zuid
kust van Schouwen bovenaan,
gevolgd door de Vogel en
Hengstdijkse Putting, de Kapel-
se en de Yersekse Moer. Plaggen
is het eerst aan de orde op de
vroongronden en in de Zeepedui-
nen van de Schouwse Westhoek,
in de Manteling van Walcheren
en de Kriekenputten (Clinge).
Er is één gebied dat op alle on
derdelen als 'zeer ernstig' wordt
aangemerkt: de wallen van Aar
denburg (68 hectare).
De kosten van deze maatregelen
voor de periode 2007-2013 zijn
becijferd op 45,1 miljoen euro.
Het grootste deel moet gestoken
worden in het schoonmaken van
het oppervlaktewater (bijna 26
miljoen euro). De provincie gaat
ervan uit dat zij zelf bijna 6 mil
joen euro moet ophoesten en dat
bijna 13 miljoen euro van der
den (waterschappen, gemeen
ten, rijkswaterstaat, particulie
ren) komt. Voor het Rijk blijft ex-
een bedrag van cix-ca 25 miljoen
eui-o. Of dat geld er komt, is een
kwestie van ondei-handelen.
Netwerk
Totaal is 150.000 hectare in Zee
land doorgelicht. Het gros ervan
behoort tot de zogeheten Natura
2000-gebieden, het Eui-opese
netwerk van belangrijke leefge
bieden voor planten en vogels
(waax-voor meestal ook de vogel-
en habitatrichtlijnen gelden).
Het onderzoek is gedaan op
grond van landelijke richtlij
nen, in overleg met de ministe
ries van LNV en VROM en de
terrein- en waterbeheerders.
Naast de honderd onderzochte
natuurgebieden zijn er in de pro
vincie nog vele kleine natuui-ge-
bieden. Ook daar laat de milieu
kwaliteit te wensen over. Maar
ze zijn niet meegenomen in het
onderzoek. Vanwege de geringe
oppervlakte zijn milieumaatre
gelen doorgaans niet doelmatig.
Een uitzondering is gemaakt
voor enkele bijzondere kleine ge
bieden, zoals kreekrestanten in
Zeeuws-Vlaanderen met natte
schrale graslanden.
weten hoe het er dan voor
staat." Het ROC West-Brabant,
waar de hotelschool onder valt,
maakte eerder bekend een flink
verhuisplan in petto te hebben.
Het hoofdgebouw van het Mar-
kiezaat College zou van Roosen
daal naar Bergen op Zoom ver
kassen en de economische oplei
dingen zouden in Bergen op
Zoom worden geconcentreerd.
Volgens Engelen zijn deze plan
nen echter in de ijskast beland,
omdat de instantie er zelf nog
niet aan uit is, maar ook omdat
er geen locatie in Bergen op
Zoom op het oog is.
Kleinschalig
Engelen zegt dat de middelbare
hotelschool in ieder geval klein
schalig wil blijven: 450 leerlin
gen is het maximum. Maar vol
gens het afdelingshoofd is dat
niet ingegeven door de capaci
teit van de voox-malige Canisius-
school. „Het is absoluut niet ons
streven om door te groeien naar
zevenhonderd leerlingen of zo.
Hoe meer leerlingen scholen heb
ben, hoe minder contact er is
met die leexiingen. Ze worden
nummers en dat willen wij niet.
Wij houden het graag overzichte
lijk."
De groei van het leerlingenaan
tal stelt de hotelschool, behalve
wat betreft huisvesting, niet
voor andere facilitaire proble
men, aldus Engelen. Zo zijn er
volgens hem voldoende compu
ters. „Het is niet haalbaar om
voor élke leerling een computer
in huis te hebben."
door Ad Goddrie
BERGEN OP ZOOM - De toe
loop van leerlingen op de mid
delbare hotelschool is zo groot
dat de instelling kampt met
ruimtenood. Voorlopig zijn twee
klaslokalen in een kantoorge
bouw in de directe omgeving in
gebruik; in november komen er
twee semipermanentc lokalen
op het terrein van de school aan
de Meeussenstraat.
De hotelschool, die in 2002 de
deuren opende in de voormalige
Petras Canisiusschool, telt nu
406 leerlingen. Op zich is het ge
bouw daar op berekend, zegt af
delingshoofd Ton Engelen.
„Maar het probleem is dat de
leerlingen niet evenredig zijn
verdeeld over groepen. We kun
nen dus nog wel wat meer leer
lingen hebben, alleen zitten we
qua aantal groepen vol."
Noodlokalen
Daarom heeft de school tijdelijk
twee lokalen ingericht in een
kantoorcomplex aan de Zuid
oostsingel. „Daar blijven we tot
november, daarna kunnen we te
recht in twee lokalen die op ons
terrein aan de Meeussenstraat
komen. De vergunningpx-ocedu-
re loopt daar nu voor."
Volgens Engelen is de ondex-wijs-
instelling dan voorlopig uit de
brand.
„Want die lokalen blijven tien
jaar staan. Over een paar jaar
kijken we dan wel hoe het daar
na verder moet. Je kunt nu niet
