Proeftuin voor zoute planten
lw:
GIRO 309
Waterpolitie wil
bergers geen brood
uit de mond stoten
Vlas op Zeeuws-Vlaamse
akkers klaar om te rapen
Tussen
en werkelijkheid
Stichting Duinbehoud zoekt geschikte plek in Oosterscheldegebied
dfi oom
1/êtL
papier en i^ehn1
donderdag 10 augustus 2006 w!2
door Frank Balkenende
ZIERIKZEE - Zeeuwse ber
gingsbedrijven hopen dat het
geen regel wordt dat de politie
te water en reddingsboten aan
de grond gelopen jachtjes vlot-
trekken. Aanleiding voor hun
zorg is een reeks gevallen op
met name de Oosterschelde,
waarbij de waterpolitie of red
dingsmaatschappijen gestrande
pleziervaarders uit de brand
hielpen.
Volgens operationeel chef J.
Elias van de groep Hansweert
speelt de waterpolitie alleen
voor sleper als de nood echt aan
de man is. „We zijn daartoe wet
telijke verplicht." Gisteravond
nog ondernam de waterpolitie
samen met reddingsmaatschap
pij KNRM een poging om een
jacht vlot te trekken, dat net bui
ten het havenkanaal bij Zierik-
zee aan de grond was gelopen.
Bij de mislukte poging brak de
mast van het jacht af. Volgens
Elias omdat de gestaging niet in
orde was. „Bij de minste ruk
brak hij al af. Overigens is voor
af afgesproken dat de eigenaar
de risico's voor zijn rekening
zou nemen." Vannacht is gepro
beerd het jacht alsnog vlot te
trekken.
Bergers hadden in dit geval
niets kunnen uitrichten, zegt
Elias. „We waren aanwezig met
een bijbootje van de P28, omdat
het water op die plek heel on
diep is. De Zephyrus van Multra
ship volgde de situatie, maar
kon er zelf niet dicht genoeg bij
komen en had geen bijbootje bij
zich." Afgelopen weekeinde
sleepte de waterpolitie een jacht
je naar de vaargeul in het Bra
bants Vaarwater. Volgens Elias
is besloten direct aan te pikken
vanwege het tij. „Anders had
dat gezinnetje zeker tot 's
avonds negen uur vastgezeten
en dan wordt het al donker. Dat
vonden we niet verantwoord.
We zijn wettelijk verplicht hulp
te verlenen, zeker als er mensen
levens op het spel kunnen
staan."
Tientallen van dergelijke inci
denten spelen zich in het recrea-
tieseizoen af. De bergers moetJ
dan toezien hoe waterpolitie J
reddingsmaatschappij jachtje
vlottrekken, terwijl ze midden
op de Oosterschelde paraat zijn.
Zo ligt bergingsbedrijf Muite
ship met twee schepen (Zephv-
rus en Mistral) voor anker bijde
Witte Tonnen Vlije.
Directeur L. Muller begrijpt te:
de waterpolitie in noodgeval
hulp moet verlenen. „We hope
wel dat het bij incidenten blijft
en dat de bergers gerespecteesj
blijven, want iedere cent die it; I
kunnen verdienen, willen r,
verdienen."
Argusogen
Dat de bergingsbedrijven elkb
cident met argusogen volge.
snapt hij maar al te goed. „ifej
de huidige communicatie- en ti-
vigatietechniek stranden steei
minder schepen. In de zomergc-
beurt er in de beroepsvaart ns>
welijks iets. Vandaar richten és
bergers zich de laatste tijc
steeds meer op de pleziervaati,
die een nieuwe bron van inkom
sten vormt."
Elias benadrukt dat de waterpo
litie de bergers geen brood m;
de mond wil stoten. „Niettemin
opereren we vaak in een grijs ge
bied, waarbij je dan soms de be
slissing neemt om een plezier-
vaarder direct te helpen. Ja, er
dan kan er wel eens een conflict
ontstaan."
Staatscircus
in Renesse
RENESSE - Het Staatscircus
van Moskou-Holiday slaat ziji
tenten op in Renesse.
Van vrijdag 11 tot en met zon
dag 13 augustus geeft het circis
twee keer per dag een voorstel-
ling op het terrein naast manes
Grol. Er zijn acts van ond;:
meer de Russische huisclown;
Dennis Vladimir, Bengaals
tijgers en acrobaten. Op vrijdag
en zaterdag begint de show on
16.30 en 20.00 uur en op zondag
om 15.00 en 19.30 uur.
door Rinus Antonisse
j LEIDEN - De Stichting Duinbe
houd wil op vier plekken aan de
Nederlandse kust proeftuinen
I voor zeeplanten aanleggen.
Naast Texel, Velsen en Hoek
van Holland is ook het Ooster-
't schelde-gebied voor deze bijzon-
I dere heemtuinen in beeld. Daar
wordt gezocht naar twee loca-
j ties.
Met het ontwikkelen van de
proeftuinen wil de Stichting
Duinbehoud aandacht vragen
voor zoutminnende planten en
de waardevolle overgangsgebie
den tussen zout en zoet water.
De bijzondere waarden in deze
zone worden versterkt door de
invloed van de getijbeweging.
De planten zijn op veel plaatsen
langs de kust te vinden, zegt Jo-
han van Vliet van Duinbehoud.
Maar vaak in voor mensen moei
lijk toegankelijke (natuurgebie
den en in heel lage aantallen,
waardoor ze vrijwel onopge
merkt blijven. „We hebben ons
afgevraagd: hoe kun je die plan
ten beter aan de mensen laten
zien. Zo kwamen we op het idee
van proeftuinen met zoutplan-
ten", vertelt Van Vliet.
Er is inmiddels wat onderzoek
gedaan naar de zoutplanten en
het gaat al gauw om vijftien tot
twintig soorten, van zeewier tot
zeedistel. Daaronder zijn beken
de gewassen als zeekraal en
zeeaster (in Zeeland lamsoor ge
naamd) en soorten als zee
venkel, zeepostelein en zeekool.
Volgens Van Vliet dringen som
mige planten vanuit het zuiden
op naar Nederland. Een gevolg
van de klimaatverandering, met
hogere temperaturen. Duinbe
houd wil niet alleen op makke
lijk toegankelijke wijze de plan
ten laten zien, maar ook de eet
baarheid ervan onderzoeken en
bevorderen. Zeekraal en
lamsoor gelden al als smaak
makende groenten.
Van Vliet: „Minder bekend is
dat veel van de overige kustplan-
tensoorten ook van groenten af
geleide namen hebben, zoals zee
kool, zeepostelein, zeevenkel en
zeesla. In Vlaanderen wordt met
de eetbaarheid geëxperimen
teerd. Met zeegerst is er zelfs
een graansoort en ook zeewier
wordt voor allerlei toepassingen
gebruikt."
Het lijkt hem een leuk idee om
in overleg met lokale restau
ranthouders aan recepten met
deze planten te werken. In over
leg met het nationaal park Oos
terschelde zoekt Stichting Duin
behoud twee geschilde plekken.
Op Texel zijn er contacten met
Ecomare, in Velsen met de ge
meente en in Hoek van Holland
met Stichting De Ark. Wanneer
voldoende geld bijeen gebracht
kan worden en de vergunningen
vlot afgegeven worden, kan in
de loop van volgend jaar met de
aanleg van de zeetuinen worden
begonnen.
door Jan Jansen
HULST - Enorme rollen in de polder
vertellen dat de vlasoogst zoetjesaan
binnengehaald moet worden. Ruim een
maand na de dit jaar abnormaal vroege
pluk, is het nu tijd om te 'rapen'; het
vlas wordt van het land naar de schuur
getransporteerd, klaar voor verdere be-
werking.
Het weer heeft tot dusver uitstekend
meegewerkt, vertelt de bijna 90-jarige
oud-vlasser René Martinet. De warme
en droge periode die aanbrak na de
pluk, is precies wat vlassers graag heb
ben.
Het plat op de klei gedeponeerde vlas
I moet eerst veertien dagen drogen voor
j het gerepeld kan worden. Bij het repe-
len worden de zaadbolletjes van de
I stengel gehaald. Dat gebeurt uiteraard
I machinaal en op het land. „Dat was
j vroeger wel anders. Dan moest je het
eerst naar de schuur rijden om te re-
pelen en daarna weer terug naar het
land voor het dauwroten", weet Marti-
5 net.
Het zaad is een belangrijk bijproduct.
Geen drogist die niet over een voorraad-
je lijnzaad beschikt dat onder andere
bekend staat om zijn geneeskrachtige
werking. Maar meestal zal dat niet uit
Zeeuws-Vlaanderen komen, want deze
regio heeft altijd het beste zaaizaad ter
wereld geproduceerd en die handel is
j lucratiever.
Als het weer meewerkt is het repelen in
heel de regio in een week gepiept. Daar
na breekt een zeer belangrijke fase aan:
het dauwroten. Die van oudsher beken
de methode werd in de vorige eeuw
naar de achtergrond gedrongen door
vele vlasroterijen. Daar ging het vlas
kopje onder in bakken warm water om
het roten te versnellen. In dat procédé
maken bacteriën de stengel broos zodat
de vezel vrijkomt - en daar is het alle
maal om begonnen.
Maar de roterijen braken later de nek
over te hoge kosten. Met name het pro
bleem van het stinkende afvalwater
dat regelrecht in kreken en sloten ver
dween, bleek onoplosbaar.
Dauwroten
Vlassers grepen weer terug op het alou
de dauwroten. Dat wil zeggen: terwijl
het vlas op het land blijft liggen, laten
ze het afbreken van de stengel over aan
de weergoden. En daar is, de naam
dauwroten zegt het al, vocht bij nodig.
„Na het droge weer dat perfect was om
te repelen, kwam de regen begin augus
tus dus als geroepen. Dat kon echt niet
beter. Je moet daar echt geluk bij heb
ben. Ik weet nog dat we soms tot okto
ber moesten wachten voor het vlas van
het land kon, zo lang bleef het dan
droog. Je hebt geen keus. Als het niet re
gent, moet je het gewoon laten liggen",
zegt Martinet.
Voor het vlas van het land kan, moet
het minstens één keer worden gekeerd,
zodat de schimmels alle stengels goed
kunnen aanvreten. Dat is nu haast over
al gebeurd, zodat de Martinets afgelo
pen weekend al her en der machines op
Opgerold vlas wordt binnengehaald in Absdale. Daarna gaat het de zwingelmachines in. foto Camile Schelstraete
het land zagen verschijnen die het vlas
oprollen, klaar voor transport.
„Dat hebben we van de boeren afgeke
ken die zo hun stro verwerkten. Met
een kleine aanpassing aan de machi
nes, kon je er ook het vlas mee oprol
len. Het bespaart opslagruimte en wat
ook mooi is: eenmaal binnen, rol het je
het zo weer uit, regelrecht de zwingel
machines in. Ja, zwingelinstallaties
hebben we nog genoeg in Zeeuws-
Vlaanderen. Bijna al het vlas dat hier
wordt geteeld, wordt ook verwerkt in
de regio." René Martinet kijkt een tikje
zorgelijk naar buiten. Pluvius is dezer
dagen iets te gul en legt het rapen stil.
„Het roten mag niet overgaan in rotten.
In tegenstelling tot wat veel mensen
denken, is dat niet de bedoeling. Maar
nog geen nood hoor. Boeren klagen
soms te snel, maar als het straks een
paar dagen droog is, is binnen de kort
ste keren al het vlas geraapt. Het ligt er
overal klaar voor."
Papier is zo vanzelfsprekend dat wij er nauwelijks bij stilstaan hoe bijzonder het is.
Want waar vertrouw je de eerste schetsen van het beeld dat je voor ogen hebt aan
toe? Natuurlijk, papier en karton. Geïnteresseerd? Kijk op www.papierenkarton.org.
papieren karton
Wit.pdptwtnl(drlbon. OPJ
Dieren.
Beestachtig
behandeld.
Verwaarloosd.
Mishandeld.
rpiTJ
Help ons.
Help de dieren.
Samen zijn we
verantwoordelijk.
