KRAS.Nl!
Pijnloos lopen kan weer
pzci_
Zelfs film volgen is onmogelijk
mega-uitverkoop:
Patiënten zijn geen
poststukken die je
geen aandacht geeft
CARIBISCH TOPVOORDEEL
Mensen met gezichtsblindheid doen jaren over het herkennen van iemand
DOMINICAANSE
DOMINICAANSE
DOMINICAANSE REP?***5
CUBA****
maandag 7 augustus 2006
(Advertentie)
9-/12-/16-daagse strand vakantie Puerto Plata
9-/12-/13-/18-daagse strandvakantie Cancun I
Diverse data van 119 t/m 13/10
verblijf in het luxe 4-sterren Occidental Allegro Playacar direct
aan het hagelwitte strand op ca. 3 km van het centrum van
Playa del Carmen 2 zwembaden met kinderbad buffetrestau-
rant 2 a la carte restaurants pizzeria bars winkeltjes kids-
club vele (water)sportfaciliteiten aan het strand dagelijks
entertainment discotheek golfbaan in nabije omgeving
superior kamers met o.a. airco, kluisje en balkon/terras
Reisnummer SUNZ 19.437, zie www.kras.nl/19437
Informatie, voorwaarden en boekingen; J
www.kras.nl
073 - 5 999 999 ma t/m vr.: 08.30-18.00 uur, za.: 10.00-15.00 uut j j
Of boek bij één van onze 20 reisbureaus! ij
www.kras.nl www.kras.nl www.kras.nl
door Mario de Lijser
Teveel managers in de
zorg; toenemende bureau
cratie en steeds duurdere ge
zondheidszorg. Wat is er aan
de hand? Kostenstijgingen
hangen samen met vergrij
zing, welvaart en verbeterde
behandelmethoden. Technolo
gie maakt steeds meer moge
lijk. Zag je vroeger nogal wat
bejaarden krom lopen met
een stok, tegenwoordig plaat
sen we een kunstknie. Die
kost drieduizend euro, een
stok misschien dertig. Door
digitalisering komen röntgen-
beelden direct overal beschik
baar, maar dat kost wel een
paarmiljoen. Door toegeno
men opleiding en internet we
ten patiënten beter wat moge
lijk is. Maar moet ook altijd
wat kan? Zoveel geld is er
niet, dus moet gekeken wor
den naar de reële behoeften.
Artsen gaan daar zo goed mo
gelijk mee om, maar het valt
soms niet mee om kwaliteit
en kosten af te wegen. Som
mige geneesmiddelen kosten
tachtigduizend euro per jaar,
waardoor de patiënt bijvoor
beeld een jaar langer kan le
ven. Is dat dan een criterium?
Het zal je moeder of kind
maar zijn. Ziekenhuismana
gers kijken daarom samen
met artsen naar oplossingen
waar ieder voordeel aan
heeft. Kun je de zorg rondom
eenvoudige ingrepen stan
daardiseren zodat de patiënt
eerder naar huis kan en er
meer tijd vrijkomt voor com
plexere zorg? Of kan je op
een slimme manier de wacht
lijst verkorten?
Ziekenhuizen passen daarbij
principes uit het bedrijfsle
ven toe, zo ontstaan termen
als 'zorgprocessen' en 'patiën-
tenlogistiek'.
Planbare zorg is mooi, maar
patiënten zijn geen poststuk
ken. Het ziekenhuis is ook
geen gewoon bedrijf. Onze
klanten komen bij ons uit
noodzaak en 'kopen' meestal
geen product uit luxe. Omdat
patiënten van ons afhanke
lijk zijn, moeten wij hen al
het mogelijke geven en niet
alleen professioneel. Toen ik
zelf eens in een operatiehemd
je klaar lag voor een ingreep,
heb ik ondervonden hoe ge
ruststellend het is om ook
wat menselijke aandacht te
krijgen. Efficiënt plannen
gaat beter in organisaties van
voldoende schaalgrootte. Na
deel is dat er dan omwille
van beheersbaarheid veel pro
tocollen gemaakt worden en
die tijd wordt niet besteed
aan directe zorg.
Daarnaast verwachten instan
ties dat we transparant zijn
en rekenschap afleggen door
rapportages, enquêtes en
prestatie-indicatoren. Op
zich terecht, maar het wordt
wel steeds meer. Ook de kos-
tenfinanciering zorgt voor bu
reaucratie. Er zijn duizenden
behandelingen mogelijk. Die
moeten geregistreerd wor
den, maar dit brengt steeds
meer afstemming en admini
stratieve rompslomp met
zich mee. Hoezo minder re
gels? Geen wonder dat artsen
gaan klagen. Zij hebben hun
jarenlange studie toch vooral
gevolgd om zo goed mogelijk
patiënten te behandelen?
Feit blijft dat we steeds meer
zorg, kwaliteit en informatie
moeten leveren met steeds
minder geld.
De taak van de manager daar
bij is om de arts en verpleeg
kundige zo goed mogelijk te
ondersteunen: vrijmaken van
geld en capaciteiten en er
voor waken dat de overhead-
en rapportagelast zo beperkt
mogelijk blijft. Samenwer
ken om de expertise en dienst
verlening steeds te verbete
ren. Zorg bieden op een ma
nier die ook voor de klant
'zichtbaar beter' is. Daar
doen we het tenslotte toch
voor?
Mario de Lijser is Hoofd On
derzoek- en Behandeldienst;
Stichting Zorg Saam
Zeeuws- Vlaanderen
In één keer van je rugpijn af het
lijkt te mooi om waar te zijn.
Maar voor een specifieke groep
rugpatiënten is er echt een won-
dermethode: hun rug wordt met
botcement verstevigd. Een be
handeling van luttele uren heeft
direct effect.
door Vanda van der Kooi
GELDROP - Het was een open
baring: eindelijk lopen zonder
pijn", vertelt Door Groenland
(74) uit Heeze. Ze onderging
eind juni als een van de eerste
patiënten bij het St. Annazieken-
huis in Geldrop een behande
ling met botcement.
„Na een paar dagen was de pijn
weg. Ik kan het iedereen aanra
den, die vertebroplastiek", lacht
ze. Radioloog Hans Ronnen,
hoort het glimlachend aan.
„Wat een verschil twee cc ce
ment kan maken, hè. Het is
dankbaar werk, je ziet snel re
sultaat."
Bij de behandeling vertebroplas
tiek wordt een patiënt plaatse
lijk verdoofd, waarna hij een
uur plat op een röntgendoorla-
tende tafel moet liggen. De ra
dioloog steekt aan weerszijden
een holle naald naar binnen en
spuit in totaal vier milliliter bot
cement in de wervel. Via rönt-
genbeelden op een monitor kan
hij precies zien wat hij doet. Na
nog eens vier uur absolute bed-
rust is het cement uitgehard en
de wervel verstevigd. De frictie
erin is weg, en daarmee de pijn
lijke prikkeling van de zenuwen
in het bot,
„Soms merken mensen het al zo
dra ze van de behandeltafel af
komen", aldus de radiologen
Frits Jansen en Alexander Ti el-
beek van het Catharinazieken-
huis in Eindhoven.
Wondermiddel
„Franse artsen zijn er in de ja
ren tachtig mee begonnen, in Ne
derland is de behandeling nog
nieuw. Een wondermiddel? Zo
ervaren de mensen het wel. Ze
voelen zich na de ingreep als her
boren." Maar lang niet iedereen
met rugpijn heeft er baat bij.
Mensen die rugpijn hebben door
slijtage of hernia hebben er
niets aan. Het helpt alleen men
sen die aanhoudende rugpijn
hebben door ingezakte rugwer
vels. Het zou gaan om ruim drie
duizend mensen van zeventig
tot tachtig jaar. Mensen leven
langer, dus er komen meer oude
ren met broze botten en extra ri
sico op botbreuken of inzakken
de wervels. Bij de helft van de
mensen die een ongeluk krijgen,
is de pijn na een maand over. De
andere helft moest tot nu toe
doorsukkelen met pijn en pijn
stillers. Ze kunnen minder dan
voorheen of worden zelfs bedle
gerig. Voor hen is er nu een alter
natief. Samen met andere zie
kenhuizen zoekt het Catharina-
ziekenhuis uit voor welke pa
tiënten de behandeling het
meest geschikt is.
Behandeling is in elk geval niet
zo effectief als de wervel van de
patiënt al langer dan een jaar is
ingezakt. Door Groenland had
geluk dat ze in de doelgroep viel
en dat haar ruggewervel recent
was ingezakt. Zelf had ze dat
aanvankelijk niet eens in de ga
ten. „In december werd ik op de
fiets geschept door een auto. Ik
had een gebroken been en een
gebroken arm, daar ging alle
aandacht naar uit. Thuis lag ik
in een speciaal bed, maar ik had
altijd pijn in mijn rug. Anders
zitten, pillen slikken: het hielp
niet. Toen ik in maart weer met
krukken ging lopen, merkte ik
dat ik niet langer dan tien minu
ten kon staan." Groenland was
de vierde patiënt in het St. An-
naziekenhuis die de nieuwe be
handeling onderging.
Goud waard
„Ik ben banger voor de tand
arts. Vlak van tevoren heb ik
nog een lolletje gemaakt met de
dokter. Tijdens de ingreep voel
de ik wel dat ze bezig waren,
maar ik had geen pijn. Een zus
ter vertelde me precies wat ze
deden. Ik dacht: het is nieuw
voor ze, dus ze zullen heel se
cuur te werk gaan. Het kan niet
fout gaan. En als ik van die pijn
verlost wordt, dat is me goud
waard."
En dat lukte. „De volgende dag
kon ik al naar huis, niet scheef
lopend, maar rechtop! Na vier
dagen was ik pijnvrij. Dat kan
je je niet voorstellen, wat een
openbaring dat is. Na maanden
lang elke dag maar pillen slik
ken, dag en nacht, om die pijn
maar weg te krijgen. Dat ik nu
langer dan tien minuten aan het
aanrecht kan staan, kan liggen
zonder pijn en net zo lang bood
schappen doen als ik wil. Het ra
re is: het is nu een maand gele
den, en ik loop alweer zonder er
bij na te denken." GPD
'l
Goedkoper kan niet! KRAS Stervakanties is erir f
geslaagd tegen messcherpe prijzen vliegtuigstoel#
in te kopen vanaf Brussel naar het Caribisch gebied!!
heeft de keuze uit de tropische bestemmingen;
Dominicaanse Republiek, Mexico en Cuba. En wai1
dacht u van de prijs? Een luxe 9-daagse strandvakan.r
tie boekt u nu al vanaf slechts 499! Een fantastisch; i
aanbieding, zeker als u bedenkt dat u ook nog eens ver v
blijft o.b.v. all inclusive! Maak snel uw keuze uit onder-
staande tropische topaanbiedingen, want is eenh
beperkt aantal plaatsen per vertrek en vol echt voi d
den kunnen lastig functioneren
met zo'n handicap.
Theo heeft sinds vijf jaar een
ernstige hersenbeschadiging:
„Prosopagnosie lijkt mijn groot
ste beperking. Fysiek probeer ik
zo actief mogelijk te blijven,
maar het werkt niet. De zin van
het leven neemt sterk af." Ge
zichtsblindheid is uitermate hin
derlijk, zo blijkt ook uit de woor
den van Liesbeth: „Het is lastig
om met zo'n handicap te leven.
Nooit kon ik mijn tandarts, klas
genoten, buren en zo meer her
kennen. Nooit durfde ik mijn
nichtjes of neefjes mee te nemen
in de menigte, bang dat ik ze
niet zou terugvinden. Het kost
me jaren voordat ik iemand kan
herkennen en dan lukt het al
leen als die persoon zijn haar
niet laat kleuren of knippen of
een bril gaat dragen."
Trucjes
De Gelder vertelt dat gezichts-
blinden zich van trucjes bedie
nen om geen blunder te slaan bij
hun bekenden. „Ze letten op de
kleding, de manier van lopen,
de stem om iemand te herken
nen." Dat doen ze ook om niet
voor arrogant te worden versle
ten: „Ze groeten je niet als je ze
bij de slager tegenkomt." Haar
ervaring is dat de patiënten zich
gerustgesteld voelen als ze ho
ren wat ze mankeren. „Ze den
ken: Hé, ik ben niet gek."
Joyce vernam via een program
ma op BBC voor het eerst van ge
zichtsblindheid: „Meteen was ik
blij dat het een naam had. Al
die jaren schaamde ik me er
voor. Ik dacht dat het een blijk
van desinteresse was in men
sen."
Waarom is pas recent ontdekt
dat gezichtsblindheid als ont-
wikkelihgsstoornis bij zoveel
mensen voorkomt? De Gelder:
„Je gaat niet naar de huisarts
met de klacht dat je twee jazz
muzikanten niet uit elkaar kunt
houden." GPD
De naam van Joyce is gefingeerd.
Haar uitspraken in dit artikel be
rusten op mails die ze aan Beatri
ce de Gelder heeft geschreven.
Meer info: www.uvt.nl via het
zoekschermpje Expertise.
Diverse data van 9/9 t/m 14/10
verblijf in het 4-sterren Tropical Beach Resort Spa meest
luxueuze hotel van het Lifestyle Hacienda Resort direct aan
het strand van Cofresi op ca. 7 km van het gezellige centrum
van Puerto Plata diverse zwembaden 3 buffet- en 4 a la carts
restaurants fitness beautycenter winkeltjes kidsclub
diverse (water)sporten aan het strand discotheek kamers me
uitzicht over zee en o.a. airco, koelkast en balkon
Reisnummer SUNZ 19.431, zie www.kras.nl/19431
„Ik loop met mijn man in de
stad. Hij ontmoet iemand van
badminton, maakt een praatje.
Ik geef hem ook een hand en we
lopen door. Even later op de te
rugweg groet mijn man iemand.
Wie is dat?, is mijn geijkte
vraag. Ongelovig kijkt hij me
aan. Blijkt het dezelfde man te
zijn. Nog steeds geef ik mensen
i een hand, stel me voor en dan
i blijkt dat ik dat al voor de derde
keer doe.
door Will Gerritsen
TILBURG - Gezichtsblindheid,
het niet herkennen van je buur
man, collega of familielid, komt
veel meer voor dan gedacht. On
derzoekers stellen dat 4 a 5 pro
cent van de bevolking er last
van heeft.
It
Gezichtsblindheid ofwel prosop
agnosie. Zo heet de stoornis die
het sociale leven van Joyce in de
war brengt. Zij heeft een boven
gemiddelde intelligentie, maar
zij slaagt er niet in bekende ge
zichten te herkennen.
Gezichtsblinde Cecilia Burman
vergelijkt op haar website ge
zichten met keien. Zoals mensen
i nauwelijks in staat zijn één be-
i paalde steen te herkennen in
I een verzameling soortgelijke ste-
i nen, zo lastig is het voor mensen
I met prosopagnosie om gezich-
ten te onderscheiden. In extre
me gevallen kunnen mensen met
gezichtsblindheid hun eigen kin
deren en partner niet eens thuis
brengen. „Of ze herkennen zich
zelf niet eens. Ze werpen een
blik in de spiegel en vragen zich
af: Hé, wie staat daar nou?" zegt
Beatrice de Gelder (hoogleraar
cognitieve neurowetenschap
pen, Universiteit van Tilburg)
die in wetenschapsbladen over
gezichtsblindheid heeft gepubli
ceerd.
Joyce leeft al van kinds af aan
met deze aandoening. „Als kind
had ik dit euvel al, maar ik
schonk er verder geen aandacht
aan. Ik verwisselde vaak namen
van mensen. Riep op straat de
|l verkeerde personen aan en ik
schaamde me dan dood dat het
anderen bleken te zijn." Niet al-
Gezichtsblindheid, het niet herkennen van je buurman, collega of familielid. Het komt vaker voor dan werd aangenomen.
leen op straat roept gezichts
blindheid verwarring op. Joyce:
„Films kijken is een ramp. Om
de haverklap moet ik vragen
wie wie is. Algauw weet ik niet
meer waarover het gaat. Voor
mijn gevoel loopt iedereen door
elkaar en komen er steeds nieu
we personages bij die dan dezelf
de blijken te zijn. Ze dragen dan
andere kleding of het kapsel is
anders."
Ontwikkeling
In de jaren zeventig ontstond
het idee dat de handicap ook het
gevolg kan zijn van een ontwik
kelingstoornis - vanaf de geboor
te - waarbij geen sprake is van
hersenschade. Beatrice de Gel
der: „In 2000 waren pas zeven
gevallen beschreven van dit
type prosopagnosie." Onlangs
hebben wetenschappers een
sterk vermoeden gekregen dat
veel meer mensen met gezichts
herkenning worstelen. In een
Amerikaans/Brits project waar
bij zestienhonderd mensen aan
een test werden onderworpen,
concludeerden de onderzoekers
dat liefst 2 procent gezichtblind
was. Dat komt overeen met een
onderzoek in 2004 onder vijfhon
derd scholieren in het Duitse
Münster.
Beatrice de Gelder zet vraagte
kens bij het project, omdat die
volgens haar eerder het geheu
gen op de proef stelt dan puur
gezichtsblindheid vaststelt: deel
nemers moesten plaatjes van ge
zichten en objecten onthouden.
In Tilburg is een eigen test ont
wikkeld: proefpersonen krijgen
bijvoorbeeld twee detailopna
mes van een paar ogen te zien
en moeten aangeven welke ogen
bij een portretfoto horen. Op
verzoek van een beveiligingsbe
drijf dat Schiphol als werkter-
illustratie GPD
rein heeft, werd het personeel
op gezichtblindheid getest. Her
kenning -van verdachte sujetten
is cruciaal in hun werk. „Tien
van de vijftig medewerkers be
vonden zich op de kritische
grens en van 4 a 5 procent van
de mensen zou je kunnen zeggen
dat ze gezichtsblind zijn. Eigen
lijk moet je alle politiemensen
laten screenen op gezichtsblind-
heid. Waarom zou je de test niet
als standaard in de beroepentes
ten laten opnemen?" vindt De
Gelder. Onderwijzers, receptio
nistes, chefs, trainers, zakenlie
den en nog veel meer werken-
Radioloog Hans Ronnen in gesprek met een patiënte. „De behandeling vertebroplastiek toepassen is dankbaar werk, je ziet snel resultaat."
foto Ton de Hond/GPD
9-/11-/12-/13-/14-/16-daagse strandvakantie Punta Cana
Diverse data van 2/9 t/m 16/10
verblijf in 4-sterren-deluxe-Canoa Coral by Hilton aan het
hagelwitte zandstrand nabij Bayahibe vlakbij één van de top
duikplekken van het eiland 4 restaurants en 5 bars groot
zwembad met zonneterras casino fitnessruimte spa en
schoonheidssalon 9 holes minigolfbaan tennisbanen kids
club watersportcentrum regelmatig (live) entertainment vooi
jong en oud kamers met o.a. airco, kluisje en een ruim balkon
Reisnr. SUNZ 19.433, zie www.kras.nl/19433
9-/ll-/12-/13-/l4-/l6-daagse strandvakantie Punta Canal
Diverse data van 2/9 t/m 16/10
verblijf in 5-sterren super-de-luxe Majestic Colonial Punta Cana-
aan het mooie Bavaro Beach zwembaden en jacuzzi's apart
kinderbad 2 buffetrestaurants 5 a la carte restaurants 8 bars
winkeltjes spacenter met Turks bad sauna en massage-
diverse (water)sporten waaronderzeilen,surfen en snorkelen-
casino entertainment voor jong en oud moderne junior sui
tes met o.a. airco, minibar en ruim balkon of terras
Reisnr. SUNZ 19.434, zie www.kras.nl/19434
9-/12-/13-/16-daagse strandvakantie Varadero
Diverse data van 119 t/m 13/10
verblijf in het 4-sterren Hotel Hotetur Palma Real het hotel is
geheel in Cubaanse stijl gebouwd gelegen in het centrum van
Varadero met gezellige bars en restaurants op slechts enkele
minuten van het strand receptie restaurant pizzahuis -2
bars zwembad met zonneterras en ligstoelen danslessenen
aerobics nachtclub regelmatig entertainment diverse
(water)sporten kamer met o.a. airco en balkon
Reisnummer SUNZ 19.436, zie www.kras.nl/19436
