PZC
Philadelphia ademt
kunst en historie
KRETA
www.skytours.nl
Reis in 5 clicks
Redactie bijlagen: 0113-315680
www.pzc.nl
E-mail: redactie@pzc.nl
Postbus 31,4460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Noord-en Midden-Zeeland: 0113-315520
Zeeuws-Vlaanderen: 0114-372770
Nationaal: 020-4562500
zaterdag 29 juli 2006
Reizen
4Ê&
'.International Tours
Philadelphia is de vijfde
stad van de Verenigde
staten. De city is na New
York de grootste stad aan
de oostkust. Voor meer bijzonder
heden: www.Philadelphia.org
(met mooie stadskaarten),
www.pcvb.org/nl. www.visit-
pa.com, www.fi.edu/franklin
en www.barnesfoundation.org
US Airways is de enige maatschap
pij die rechtstreeks op Philadel
phia vliegt www.usairwavs.com
Snel inkopen doen
Voor de vakantie moeten er inko- 0)
pen gedaan worden. U kunt na
tuurlijk niet aankomen met een
logge draagbare cd-speler als de C
nieuwste Ipod alweer op de markt
is. En op uw zonnebril zit ook al
een krasje. De vakantie lijkt een 8
uitgelezen excuus om uw boekje te
buiten te gaan. Wat schaft u aan?
Stem mee in de Graadmeter. Ga
naar de website van deze krant en 1
klik op de rubriek Reizen
Verstandige reiziger
U blijkt een verstandige reiziger. Na
tuurlijk vergeten we en masse de opla
der van onze mobiele telefoon of laten
we wel eens wat boeken op het nacht
kastje liggen. Echter uw vliegticket of
paspoort vergeet u zelden. Wij vroegen
u vorige week 'wat bent u wel eens
vergeten naar uw vakantiestemming?'
De uitslag;
Oplader (telefoon, ed)
34%
Boeken
21%
Tent
15%
Medicijnen
13%
Ondergoed
10%
Paspoort
7%
Vliegticket
1%
Vraag antwoord
Wat moet ik doen als ik op vakantie in het buiten
land mijn paspoort kwijtraak?
Hennie Bergs van het ministerie van Buiten
landse Zaken: 'Als eerste dient u aangifte te
doen bij de politie. Daarnaast kunt u het beste
contact opnemen met de Nederlandse ambas
sade. Om terug te kunnen reizen heeft u een
geldig reisdocument nodig. In de meeste geval
len zal dit in de vorm van een nooddocument
zijn. Een nieuw paspoort duurt namehjk we
ken.'
'Vaak denken de mensen dat ze eventjes snel
een nieuw reisdocument kunnen ophalen bij
de ambassade. Dit gaat echter helemaal niet
zo makkelijk. De ambassade verifieert eerst de
identiteit en nationaliteit van de persoon. Dit
doen ze door contact op te nemen met de ge
meente in Nederland. Dit neemt een paar da
gen in beslag. Ik adviseer mensen altijd om
voorafgaande aan de reis een goede kleurenko
pie van hun paspoort te maken, zodat een en
ander bij verlies iets sneller kan gaan. Het ge
beurt niet zelden dat de terugreis een paar da
gen of zelfs meer dan een week uitgesteld
moet worden.'
Heeft u ook een vraag? Mail naar
redactie@wegenermultimedia.nl. Voor meer vra
gen en antwoorden: ga naar de website van deze
krant en klik op de rubriek Reizen.
Philadelphia is een bijzondere stad aan de Amerikaanse
oostkust. Met niets van het adhd-karakter van New York,
Washingtonse streberigheid of de oudgeld-kak van
Boston. Wat de bezoeker vooral opsnuift is een kwaliteit,
die in de naam verborgen zit; broederlijke liefde en
liberale vrijdenkerij. Bush is hier niet populair. Op een
bikini zit belasting, op een badpak niet.
ANVR wil code reisaanbiedingen
Het is het ANVR een doorn in het oog dat met
name luchtvaartmaatschappijen de consu
ment blijven misleiden met aanbiedingen, ter
wijl bij het boeken nog tal van toeslagen, hef
fingen en andere onvermijdbare kosten wor
den doorbelast. Het ANVR pleit voor eerlijke
concurrentie op de Nederlandse reismarkt
richting de consument. Aangesloten reisagen
ten en touroperators streven naar een invoe
ringsdatum van 1 april 2007 om met een Code
Reisaanbiedingen te komen. De Europese Com
missie wil een wetgeving om alle prijzen eer
lijk te vermelden alleen voor Europese airlines
invoeren. Op een latere datum dan het ANVR
voorstaat, bovendien heeft de EC alleen ge
sproken over vliegtickets. De Code van het
ANVR wordt van toepassing op alle reclame-ui
tingen gericht op de Nederlandse markt betref
fende reis-, recreatie-, vervoers- en verb) ij fs-
diensten en zal in het najaar aan de staatsse
cretaris van Verkeer en Waterstaat worden
aangeboden.
Nieuwsgierig naar het weer op
de plaats van uw bestemming?
Over weer wordt veel gepraat,
ook op internet. De actuele
temperaturen, gemiddelden,
satellietfoto's en de weersver
wachtingen. Onder meer bij
Weeronline kunt u de water
temperatuur checken. Zo kunt
u van tevoren inschatten of
het een frisse duik wordt of een warme. Ook
handig ICNMI.nl: Fahrenheit omrekenen naar
Celsius. Als u niet meer weet hoe het reken
sommetje ging.
Meteonet: www.meteonet.nl
Weather: www.weather.com
Weeronline: www.weeronline.nl
Weathemews: www.weathernews.nl
KNMI: www.knmi.nl
Verleden
Philadelphia laat in alle hoeken en om
elke bocht zijn rijke historische verle
den zien. Hier werd de Onafhankelijk
heidsverklaring getekend, hier hangt
de beroemde Liberty Bell. Deze grote
klok is met het Vrijheidsbeeld in New
York de trots van natiebewust Ameri
ka.
Het is niet makkelijk om de klok, met
barst, die op 8 juli 1776 luidde om de
"gers op de Onafhankelijkheidsver
klaring te attenderen, aan te raken. Op
een plein waarmee de stadsarchitecten
niet goed raad weten, tegenover het
even functionele als uitnodigende Na
tional Constitution Centre staat de In
dependence Hall met klok. Ze zijn er zo
zuinig op, dat je na het binnenkomen
een volleerd stripper bent. Alles moet
uit en open, jassen, schoenen, riemen,
petten en tassen. De bewakers met be
vroren gezichten, kogelvrije vesten en
zwarte pistolen lijken in het gastvrije
Philadelphia van Benjamin Franklin en
William Penn van een andere planeet
te komen.
Als we even later buiten een foto ne-
Veremjdjr St a t e n ..Ht*
Franklin in brons tussen illustere tijdgenoten.
men, terwijl een schoolklas voorbij
komt, zakt de sfeer nog verder in. Een
schreeuwende juffrouw roept naar een
dikke agent met oranje zonnebril dat
we onmiddellijk moeten ophouden.
Onze bedoelingen met de foto's zou
den verkeerd kunnen zijn, legt een aar
dige mevrouw ons uit.
Snel dan maar naar de tentoonstelling
over Benjamin Franklin, driehonderd
jaar geleden geboren, symbool van hel
der en tolerant denken: Hij is de Leonar
do da Vinci van de Verenigde Staten die
zijn politieke, wetenschappelijke en fi
losofische denkbeelden verenigde in
watje alleen maar de Franklin-kosmos
kunt noemen. Op zijn 300ste verjaar
dag, 17 januari, was er in het Convent
ion Centre een dagdurend feest vol har
telijkheid, waaraan de hele stad deel
nam. Dit hele jaar door zijn er vele ten
toonstellingen over het genie van Ben
jamin. Zijn graf op de hoek van 5th en
Archstreet is altijd bedolven onder
Boston
Pittsburgh®
Philadelphia
4 *1
Atlantische
Oceaan
300km
V
Washington DC
muntstukken. Zijn wellicht beroemd
ste aforisme was immers: 'A penny sa
ved is a penny earned'.
Geloof
We noemden al een andere naam, Wil
liam Penn. Hij stichtte de staat Pennsyl
vania ('De Bossen van Penn') en bouw-,
de daarmee een huis voor hen die van
wege hun geloof zware tijden in Euro
pa doormaakten, zoals de Amish. Van
de ruim 200.000 streng gelovigen die
technische vooruitgang en contact met
de buitenwereld schuwen, leven er
veel in de buurt van Philadelphia. In
Dutch County, net als Mennonieten en
de Brethren.
We komen ze tegen in de Reading Ter
minal Market, een boerenmarlct die se
dert 1893 zijn karakter nooit heeft ver
loren. In de schaduw van Penn, die op
een pilaar hoog boven City Hall en de
stad torent, is deze overdekte markt
een dagelijks feest voor de inwoners,
bezoekers en toeristen. De geuren van
voedsel uit vijf werelddelen, fruit, ver
se vis, brood, ijs, tientallen restaurant
jes en van tweedehands boeken buite
len door de lucht. Overal klinkt mu
ziek.
Een van de hoeken staat vol winkels
van de Amish met brood, banket, zui
vel- en vleesproducten, jam, honing en
huisvlijt. We praten even in het Engels
met twee leden van de familie Kauff-
man, de vader met baard, de dochter
met wit hoofdkapje. Geanimeerd
wordt het nooit. Onder elkaar spreken
ze 'Pennsilfaani-Deitsch'. Ze gaan elke
avond terug naar hun veilige omge
ving.
Niet ver van deze markt begint de oude
stad met een lang lint aan historische
gebouwen. Nog geen tien jaar geleden
waren hier huisjes te kopen voor een
krats, nu zijn ze onbetaalbaar. Er hangt
rust uit andere tijden in deze straten,
in diep contrast met swingend en dyna
misch downtown. Versierde koetsjes
met koolzwarte paarden rijden hier
toeristen rond. We lopen langs de be
roemde City Tavern, waar ook Benja
min Franklin en medestanders in de
achttiende eeuw hun biertje'dronken,
's Avonds proeven we hoe het eten uit
die tijd was: zwaar, een pasteitje zakt
als een dieptebom in de maag.
Indianen
Het hart van Philadelphia - Philly, zoals
de stad liefkozend wordt genoemd -
ligt tussen de rivieren Delaware en
Schuylkill. Die laatste naam is gewoon
Hollands, de kil, het water waar men
schuilde. Deze en andere Nederlandse
namen zijn makkelijk
te verklaren, want de
oranje-blanje-bleu vlag
en de Zweedse waren
de eerste die indianen
stammen als de Delaware's zagen.
Philadelphia heeft een kapitale naam
op kunstgebied. Het Museum of Art,
het Rodin Museum en de Philly Sound
(jazz) zijn befaamd. Zeer bijzonder is
de Barnes Foundation, even buiten de
stad. Albert Coombs Barnes kwam in
1922 op het idee mensen niet alleen te
laten kijken naar kunst maar ze ook op
te voeden, in de traditie van schoon
heid. Nog altijd zijn de cursussen volge
boekt. Het museum annex hortus is
krankzinnig. De vele honderden schil
derijen zijn op thema gerangschikt, op
propvolle wanden tussen de smeedijze
ren hengsels waar Barnes ook gek op
Foto's GPD
was. Hij kocht kisten vol Franse impres-
sionisten,181 Renoirs, 69 Cézannes, 18
Rousseaus, Picasso hangt er 46 keer en
in andere zalen stapelt onbetaalbare
Afrikaanse en inheemse kunst zich op.
We vragen conservator Henry Butler
naar de waarde. 'Vele miljarden'.
Belasting
Licht overvoerd voelen we ons ook in
de eindeloze tempelzalen van de Grote
Loge der Vrijmetselaars aan One North
Broad Street. Het is een avontuurlijke
tocht, adembenemend in zijn weelde
righeid en verbeelding langs Griekse
zuilen en Egyptische piramides.
De heldere lijnen van de ook in Neder
land zo geliefde saxofonist Branford
Marsalis tijdens een masterclass in Kim-
mel Centre voelen daarna als een op
luchting. Zijn kritiek is nooit zuinig,
maar de aanwezigen en
deelnemers creëren
een sfeer van puurheid,
van oprechtheid, die
bij Philly hoort. Wie
verder wil krijgt hier een kans.
Dat is al zo sedert Penn dit stuk Ameri
ka inrichtte. Een heerlijke stad om te lo
pen en kunst en historie te ademen.
Een stad van principes. Dat zie je ook
in de winkels, met aantrekkelijke prij
zen. Dat komt omdat sedert de eerste
immigranten nooit belasting geheven
wordt op gebruiksgoederen, wel op
luxe. Wie dus een paar schoenen
koopt, is goedkoper uit als iemand
voor de kassa met lichtgevende Nikes.
En een badpak is belastingvrij, maar de
bikini met bontstukjes niet. Soms een
beetje verwarrend, maar wel eerlijk en
oprecht. Philadelphia dus.
Franklin-stad is
eerlijk en oprecht
Koetsjes in het historische deel van de binnenstad.
rinnr THQM OLINK
Op de hoek van Broad- en
Walnutstreet gonst het
van de voetgangers. Een
donkere trompettist en
zijn Caraïbische bongospeler knallen
funky latin-jazz de lucht in en tiental
len ambtenaren met middagpauze blij
ven staan en gooien geld in de instru
mentenkoffer. Het weer is donker,
maar hier in het hart van Philadelphia
schijnt toch de zon, een opgewektheid
die de binnenstad typeert. Een grote
boekenzaak, ietsje verderop, zit drie
hoog vol met kopers en lezers en ook
hier hangt die sfeer van ruimte .en tole
rantie.
Natuurlijk heeft ook Philadelphia als
grote Amerikaanse stad (1,6 miljoen in
woners) wolken met donkere randen.
Tot voor kort waren delen verkrot en
zeer onveilig en had de stad een hoog
misdaadcijfer. Maar in de wijken van
de overheersend gekleurde inwoners is
nu wat licht gekomen. Één programma
heeft megasucces; de ruim 1400 schitte
rende muurschilderingen hebben de
lust tot wilde en stomme graffiti sterk
getemperd.
Grote bedragen worden besteed aan
wat' de affo-amerikaanse muzikant
daar op de hoek noemde 'het schoon
wassen van deze mooie en oude stad'.
Toen we hem vertelden dat we de vol
gende dag de wereldberoemde saxofo
nist Branford Marsalis zouden ontmoe
ten begon hij te applaudisseren: 'He's
THE brother.'
Philadelphia telt zo'n 1400 murals.
