PZC
Die tunnel
leverde veel
klanten op
RIJBEWIJS
ML
Rijschool voor de reddelozen
Hadactie bijlagen: 0113-315680
(vw.pzc.nl
jfliailsredactie@pzc.nl
Jostbus 314460 AA Goes
'dvertentie-exploitatïe:
toord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Ijsuws-Vlaanderen: 0114-372770;
Valionaal: 020-4562500.
üterdag 29 juli 2006
Zeeuws meisje gelukkig in Amsterdam 24
Toen de Westerscheldetün-
nel kwam, had hij er gelijk
een paar klanten bij. „Belden ze
me op: ik kan nooit meer naar
de overkant!Faalangst, fobie
ën, een eenbenige jockey: Mid
delburger Rinie Vaane heeft zë
in z'n leswagen gehad. „Zoals
ik zijn er vijf in Nederland. Veel
te weinig. We hebben het ra
zend druk, terwijl de gewone rij
scholen de klandizie zien afne
men."
Vaane, de man van de moeilijke
gevallen, houdt de naam van
zijn klanten discreet voor zich. Zoals
van die politieman die geen 120 durf
de te rijden. Dus vermeed hij de snel-,
weg en koos voor de B-weggetjes om
het Zeeuwse land te doorkruisen.
Maar wel met honderd kilometer per
uur! „Eh, B-wegen bestaan niet.
meer", corrigeert de rij-instructeur
direct. „Tegenwoordig spreken we
van N-wegen."
Vaane begon in 1980 als rij instruc
teur en rolde gaandeweg in de moei
lijke gevallen.
„Ik had een man van een jaar of veer
tig, die moest van zijn vrouw maar
eens leren autorijden. Hij had reuma
en reed automaat. Nou was zijn
vrouw bang van water. Dus toen had
den ze eindelijk dat autootje en dat
rijbewijs, zat ze gillend en schreeu
wend naast hem als zé langs water
reden. De oplossing was dat ik haar
óók leerde autorijden. Het is natuur
lijk een reële angst, een autó kan het
water inrijden, maar als je dat voer
tuig zelf onder controle hebt, kan
het je niet meer zomaar overkomen.
Voor dat geval heb ik contact ge
zocht met een psycholoog cüe gespe
cialiseerd was in verkeerstrauma's.
Zo ben ik me gaan verdiepen in het
hoofdstuk rijangst."
En dan komen ze vanzelf naar je toe.
heeft Vaane ervaren, „In de oplei
ding voor rij-instructeur wordt wel
een beetje aandacht besteed aan de
psychologie, maar dan meer die van
de doorsnee achttienjarige. Höë
ouder je bent, hoe meer gevaar je
ziet en hoe moeilijker het wordt."
De oudere beginner, dat is één cate
gorie."
„Wat ook vaak voorkomt is iemand
die een ongeluk heeft meegemaakt.
Een jaar of zes geleden zat ik in een
tv-programma van Lieve Martine,
zo'n 'vervul je wens'-programma,
daarin zat een man met een snel-
heidsfobie. Boven de tachtig zag hij
het volledig ioiet meer zitten. We heb
ben met de camera's erbovenop 125,
130 gereden, en ik maar op 'm inpra
ten, en die man maar zweten - dat
ging nogal. Een dag later werd het
uitgezonden. Ik zit op de bank tè kij
ken, belt er een man uit Ridderkerk
die me via internet te pakken had ge
kregen. Hij zag zichzelf, net als hon
derdduizenden anderen, als hope
loos geval."
„Die man had rijangst gekregen om
dat hij in de auto dingen deed die hij
niet moest doen - zakelijke beslom
meringen, dan krijg je dat. Na een
bijna-ongeluk ging het helemaal
mis. Je moet me helpen, zei hij. Hij
smeekte gewoon. Wat wil je, hij was
eigenaar van een multinational waar
voor hij steeds op reis moest."
De man uit Ridderkerk kwam naar
het rustige Zeeland om zijn rijangst
onder controle te krijgen.
Rinie Vaane: „Zijn vrouw reed de
Ford Scorpio, hij zat ernaast, met
zijn ogen dicht. Een paar maanden
later had hij zijn rijbewijs!
Whiplash
Vaane heeft ook het tegenoverge
stelde meegemaakt.
„Twee keer heb ik iemand gehad die
een whiplash gekregen had doordat
iemand achterop de auto was gere
den. Die losten dat allebei op door
alleen nog maar hard te rijden, heel
hard. Dan kan je niet meer van ach
ter aangereden worden, was de rede
natie. Voor hen was het een hele over
winning om dertig te rijden en erop
te leren vertrouwen dat de bestuur
der achter je, jou óók ziet en zijn ge
drag daaraan aanpast."
Het lukt eigenlijk altijd, zegt Vaane;
De truc is om kleine stapjes te ne
men. Snelheid zachtjes opvoeren,
goed letten op ademhaling, zo nu en
aangepaste lesauto die krachtig ge
noeg was voor een paardentrailer.
Daarnaast begeleid ik mensen die al
jaren een rijbewijs hebben, maar dat
door lichamelijke beperkingen regel
matig moeten laten verlengen. Dan
heb je de mensen die door een trau
ma of ongeluk niet meer durven rij
den, die hun vertrouwen in zichzelf
of andere weggebruikers zijn verlo
ren." En als laatste is er een groep
met fobieën. Opgesloten zitten in een
kleine ruimte, angst voor viaducten,
bermen, water, bruggen, wat al niet.
Strepen
„De Zeelandbrug, sjongjongejonge.
Daar ben ik al zo vaak over geweest.
De eerste keer rij ik zelf om ze te la
ten zien dat er niks mis gaat. Hij is
tegenwoordig breder dan vroeger, op
tisch gezien, door de strepen. Daar
ben ik blij mee. Maar als ik nou pech
krijg, zeggen ze dan. Na twee kilome
ter zeg ik: we hebben al twee kilome
ter gehad! Na vier kilometer: al vier
kilometer! Wat helpt, is ze naar de
mensen voor hen laten kijken. Ze la
ten beseffen dat ze hun eigen plekje
op de weg hebben, en dat de rest
maar zien moet dat ze erlangs ko
men, als ze dat per se willen." En
dan de tunnels. „Toen de Wester-
scheldetunnel kwam, had ik er gelijk
een paar klanten bij. Belden ze me
op: ik kan nooit meer naar de over
kant! Die extra verlichting die ze
hebben aangebracht is een goede
zaak, want één van de angsten is die
voor het donker, dat het buitenlicht
wegvalt. En dan duurt het tien minu
ten voor je eruit bent." Vaane: „Tien
minuten zweten is veel, maar geluk
kig staan er borden in hoever je nog
moet. Daar wijs ik dan op. Focus op
positieve dingen, zodat je weer hon
derd meter verder komt."
Soms lukt dat niet. „Op de A58 ben
ik wel eens met iemand op de vlucht
strook beland. Dat was op het punt
dat hij volledig blokkeerde en bijna
op de rijbaan tot stilstand kwam. Op
de Zeelandbrug heb ik wel eens het
stuur overgenomen en gezegd: doe je
ogen maai' dicht tot we de brug over
zijn. Tip: als je de Zeelandbrug eng
vindt, ga dan de eerste keer van Zie-
rikzee naar Colijnsplaat. Daar ligt
aan de rechterkant een fietspad,
daardoor lijkt de weg breder."
De rijschoolhouder heeft het behoor
lijk druk. Dit najaar neemt zoon
Mark een deel van het werk over, als
hij zijn bevoegdheid als rijinstruc-
teur binnen heeft.
„Daar ben ik wel blij mee. In zijn al
gemeenheid staat de werkgelegen
heid voor rij instructeurs onder druk.
Het is een teken aan de wand dat ver
schillende rijscholen wagens en free
lancers de deur uit hebben moeten
doen omdat het aantal kandidaten
afneemt. Dat komt onder meer door
die OV-jaarkaart, maar ook door de
vergrijzing."
Voor Vaane betekent die alleen maar
nog meer werkgelegenheid. „Er zijn
momenteel vrij veel ouderen in het
verkeer en die proberen we zo lang
mogelijk mobiel te houden", zegt hij.
„Zeventig-plussers moeten bij het
vernieuwen van het rijbewijs een
keuring ondergaan en als daaruit bij
voorbeeld blijkt dat ze staar hebben,
volgt een rijtest. Soms komt daaruit
naar voren dat ze moeten overstap
pen op een 45-kilometerautootje,
een brommobiel. Die vormen zo'n
twintig procent van mijn klanten. El
ke maand komen er zo'n tweehon
derd brommobielers bij in Neder
land. Het zijn allemaal automaten en
allemaal dieseltjes."
Frankrijk
„Die dingen worden gemaakt in
Frankrijk en daar mogen ze er 90
mee rijden. Niet zo moeilijk om te be
denken dat er in Nederland, waar 45
de limiet is, intussen mensen rondrij
den in opgevoerde brommobieltjes.
Ouderen én jongeren. Iedereen kan
een brommobiel kopen, een brom
fietscertificaat is de enige vereiste.
En boven de 25 kun je op het post
kantoor zo'n certificaat kopen, zon
der theorieonderwijs te hebben ge
volgd."
Vorig jaar heeft hij het 25-jarig be
staan van Vaane Verkeersinstructie
uitbundig gevierd. „Ik ga met veel
zin op naar de dertig. Echt, ik hoop
tot mijn pensioen dit werk te mogen
doen."
Ondine van der Vleuten
KONINKRIJK DER NEDERLANDEN
Perrniso de Conduction
Korekort
Führerschein
Aöeta ofinviaïx;
Drivino Licence
dan eens aan de kant van de weg
stoppen, desnoods een kopje koffie
drinken of even snacken bij een Mc
Donald's, goed luisteren wat die kan
didaat kan en wil, eventueel eens
een ontspanningsoefening tussen
door. „Gewone instructeurs verwach
ten te veel te snel. En we zijn geen ro
bots, die je kunt programmeren. De
Lieve Heer heeft ons allemaal anders
gemaakt."
Vaane komt net terug uit Zeeuws-
Vlaanderen, waar een van zijn leer-
lingén een rijtest voor invaliden
heeft gedaan. „Dat is gelukkig goed
gegaan, die mag blijven rijden. Zon
der voeten! Hij heeft ze nog wel,
maar heeft er geen gevoel meer in.
Die man rijdt met volledige handbe
diening in een automaat."
Het toeval wil dat Vaane zelf ooit
door een dreigende arbeidsonge
schiktheid na een ongeval in militai
re dienst voor omscholing tot rijin-
structeur koos. „Vandaar die affini
teit met gehandicapten. Mensen met
mogelijkheden, noemen ze dat dan
tegenwoordig, en inderdaad: je moet
kijken naar wat ze nog wél kunnen.
Dat papiertje opent deuren voor ze.
Zo'n gehandicapte die dankzij een
aanpassing nog kan blijven deelne
men aan het sociale leven en een
baan kan houden, daar is dat papier
tje ontzettend waardevol voor."
Het kost ook een aardige cent, want
de auto's waarmee Vaane lesgeeft
zijn voor veel geld aangepast en de
lessen daarom ook iets duurder.
„Aangepast lessen kost 48 euro.
Daar staan dan investeringen tegen
over van, bijvoorbeeld, 3000 euro óm
een automaat aan te passen. En een
lesauto gaat maar een jaar of vier
mee, dus dat bedrag komt telkens te
rug. Maakt niet uit wat voor handi
cap je hebt, we passen de auto even
aan. Gaspedaal links of rechts, of he
lemaal geen voetfunctie, dan komen
er hendels voor gas en rem bij het
stuur, de stoel kan voor lilliputters
helemaal naar boven of extra laag
voor heel lange mensen, of mensen
met heel lange of heel korte benen,
ei- zijn panoramaspiegels voor mén
sen die hun hoofd met kunnen
draaien. En speciale technieken, een
armige stuurtechnieken bijvoor
beeld."
Vaane werkt samen met De Linden-
hof, het revalidatiecentrum in Goes.
„Mensen die een hersenbloeding of
-infarct hebben gehad, help ik weer
de auto in en de weg op." Per jaar
heeft Vaane zo'n 25 'gewone' exa
menkandidaten: de achttienjari-
ge-die-zijn-rijbewijs-komt halen.
„Ook leuk hoor, voor de afwisseling.
Verder schijn ik in Nederland een
van de weinigen te zijn met een les
auto die geschikt is voor gehandicap
ten én voor het rijden met een aan
hanger. Mindervaliden die bijvoor
beeld voor een paardentrailer het rij
bewijs BE nodig hebben, kunnen dat
bij mij halen. Pas geleden nog kwam
er een jockey uit de buurt van Am
sterdam, een jongen die alleen zijn
linkerbeen nog heeft. Ik was blijk
baar de enige in Nederland met een
Rijschoolhouder Rinie Vaane: „Gewone instructeurs verwachten te veel te snel. En we zijn geen robots, die je kunt programmeren. De Lie
ve Heer heeft ons allemaal anders gemaakt.foto's Mechteld Jansen
