PZC
Betrapt op varen in verboden gebied
Controle op de Oostersehelde
Voor erfgoed mag je best wat over hebben
weerwoord
namen
jjclie bijlagen: 0113-315680
BMC.ÓI
Ljhedactie@pzc.nl
:^us 31,4460 AA Goes
Intentie-exploitatie:
*,ïen Midden-Zeeland: 0113-315520;
^-Vlaanderen: 0114-372770;
tonaal: 020-4562500.
ag 25 juli 2006
Nederlands grootste na
tionaal park Ooster
sehelde is beschermd na
tuurgebied. Daar horen ge
bruiksregels bij. Of die re
gels door de mensen worden
nageleefd, controleren diver
se instanties op het land en
vanaf het water. De provin
cie voert patrouilles uit met
het ms Branta, dat milieu
vriendelijk vaart op kool
zaadolie. De zomer is top
tijd voor buitengewoon op
sporingsambtenaren Dirk
van der Wolde en Flip Meij-
aard en hulpschipper Centi-
nus Geluk.
Het ras Branta vaart uit voor
een inspectie.
Hij betaalt meer dan genoeg
belasting en dus moet hij
kunnen varen waar hij wil. Zegt
de man in de witte snelle rubber
boot, nadat hij op heterdaad is
betrapt op varen in verboden ge
bied. Hij houdt zich, met vrouw,
op in de westgeul van de Roggen-
plaat. Dat inmiddels alle zeehon
den van de plaat zijn verdwe
nen, deert hem niet. Mompelt
iets in de geest van: 'ze worden
toch ook doodgeknuppeld'.
Schipper Dirk van der Wolde is
samen met Flip Meijaard erop
af gegaan. Op afstand signale
ren ze vanaf de Branta dat er bij
de Roggenplaat een bootje
vaart. In een oogwenk is de volg
boot (die als het moet tachtig ki
lometer per uur haalt) in het wa
ter getakeld en stuiven de twee
provinciale opsporingambtena
ren erop af. De man, afkomstig
uit het Westland en met zijn
boot afgemeerd in Burghsluis, is
er met zijn bijboot op uitgetrok
ken.
Taboe
Van der Wolde neemt even de
tijd voor uitleg. Hij geeft aan
dat op kaarten duidelijk staat
aangegeven waar boten in de
Oostersehelde taboe zijn en
waarom dat zo is. Dat geldt ook
voor de regels voor het betreden
van platen en het droogvallen.
Van een gebruiker-watersporter
mag worden verwacht dat hij
zich op de hoogte stelt van de si
tuatie. De man krijgt een pro
ces-verbaal aangezegd en kan
een flinke boete verwachten.
Hij heeft geen legitimatiebewijs
bij zich, maar kan via het regis
tratienummer van zijn boot wor
den getraceerd. „Daar kun je
vervelend over doen, maar dat
kost te veel tijd. Je moet er een
De volgboot wordt van het ms Branta in het water getakeld.
Flip Meijaard, Centinus Geluk en Dirk van der Wolde (vlnr).
beetje praktisch mee omgaan",
stelt Van der Wolde. Het is tij
dens de ruim vier uur durende
patrouille van de Branta in het
westelijk deel van de Ooster
sehelde het enige 'heterdaadje'.
Boten genoeg op het water,
maar het verboden gebied bij de
stormvloedkering (niet alleen
gesloten vanwege de natuur,
ook uit veiligheidsoogpunt)
wordt met rust gelaten. Ook zijn
Zeeland grossierde vroeger in
haventjes. Veel zijn er verdwe
nen, in onbruik geraakt of heb
ben een andere bestemming ge
kregen. In de serie Aanmeren
aandacht voor dit maritiem erf
goed, met illustraties van Adri
Karman. Deze week: de haven
bij Sint-Philipsland.
er geen tekenen die duiden op
visstroperij. Van der Wolde zit
er niet zo mee. „Wij moeten niet
zonodig scoren. Als je weinig te
gen komt, dan is dat op zich een
goed teken dat de mensen zich
aan de spelregels houden. Kom
je veel overtredingen tegen, dan
is er wat aan de hand en moet je
je afvragen of de regels duide
lijk zijn en of de voorlichting
wel goed is. In de Oostersehelde
is sprake van een redelijke nale
ving van de regels. Helemaal
honderd procent krijg je nooit.
Ik denk dat je met tachtig pro
cent blij mag zijn."
Soms wordt aan bepaalde situa
ties wat extra aandacht besteed.
Zoals enige tijd geleden aan het
(verboden) varen door het Olie
geultje bij de Roggenplaat. Vas
te prik is kijken of mensen op
voldoende afstand van de storm
vloedkering blijven, om niet te
worden meegezogen door de
sterke stroming. Van der Wolde
heeft één keer drie kano's door
de kering zien schieten en aan
meer hartkloppingen heeft hij
geen behoefte.
Vlag
Volgens de schipper is lang niet
altijd sprake van kwaadwillig
heid. „Het is een mengeling.
Soms tref je avonturiers die met
een autokaart het water opgaan
en die bij een ton denken aan
een regenton." Hij onderstreept
dat de aanwezigheid van de
Branta - in de opvallend hoge
mast wappert de provincievlag
en in grote letters staat op de zij
kanten 'natuurbeheer' - de men
sen ook duidelijk maakt dat er
gecontroleerd wordt op nale
ving van de regels.
Kort na het verlaten van thuis
haven Kats - waar de Branta in
de zomer vooraan ligt - wordt
Bouwt op Sint An
de mier haar hopen,
de winter zal niet
zacht verlopen
(Sint Anna is 26 juli)
foto's Willem Mieras
de volgboot al vaarklaar ge
maakt. De bemanning noemt
het een 'grijze jurk'. Daarmee
kan een plaats zowel snel als be
hoedzaam worden bereikt.
„Niet opvallen is belangrijk als
je bijvoorbeeld op stroperij af
gaat", vertelt Van der Wolde.
„Scheuren is het laatste wat je
doet, alleen als het niet anders
kan."
Zorgplicht
Als de opsporingsambtenaren
met de volgboot weg zijn, houdt
Geluk het roer van de Branta.
Voor hem, al enkele jaren in de
vut, is het werk een leuke klus.
„Ik zit liever niet achter de gera
niums." Hij kent de Zeeuwse wa
teren als z'n broekzak. „Een
mooi trekje wind", omschrijft
hij de windkracht vier die sa
men met afgaand tij voor een
flinke deining zorgt. Voor de
landrot zwaar genoeg om voor
een opspelende maag te zorgen.
De overtredingen hebben vooral
te maken met het betreden van
de droogvallende platen (daar
om wordt drie uur voor en drie
uur na laagwater gepatrouil
leerd) en aanwezig zijn in geslo
ten gebied. Daar wordt trou
wens niet tot op de centimeter
nauwkeurig naar gekeken.
Want om nu te zeggen dat de re
gels heel helder zijn... Van der
Wolde wil geen boeman spelen.
Hij neemt ook de zorgplicht se
rieus: letten op de veiligheid en
te hulp schieten als boten in pro
blemen verkeren.
Rinus Antonisse
Ze had het gevoel dat ze
al weken naar
Zeeuws-Vlaanderen moest,
maar het kwam er niet van.
Niet om het een of ander,
j maar het kwam er gewoon
niet van. Vandaag zou ze
eindelijk gaan, ook naar
Bresjes, naar Jaap Keijmel.
Dat kwam goed uit, dat ze
nog naar Keijmel zou gaan,
want dat is een interessan
te achternaam. Die komt
ruim dertig keer voor. Bui
ten Zeeland echter nauwe
lijks, zelfs buiten West-
Zeeuws-Vlaanderen gaat
het slechts om enkele indivi
duen.
De Keijmels zijn verbon
den met de families die in
1631 uit Salzburg en omge
ving naar de Nederlanden
kwamen, 'om des geloofs
wille'. Om het eens deftig
te zeggen. Het bestuur van
het Vrije van Sluis verzocht
aan de Staten-Generaal of
er ook een stel Salzburgers
naar het ontvolkte West-
Zeeuws-Vlaanderen kon ko
men. Ze kwamen en sommi
gen bleven.
Onder hen de Keijmels, ver
nederlandst van Kaimel,
Kamel, Kaiml en Kambl.
De naam zal in oorsprong
de naam van een woning
zijn, de kameel, de kemel.
In Duitse landen komen Ka
mel en andere varianten al
sinds de 13e eeuw als een
huisnaam voor. Bij ons trou-
j wens ook.
Duitse familienamen zijn
hier meer. Zo moeten er
nog lieden met de naam De
Kruijter wonen, hoewel ze
via het telefoonboek niet in
het westelijk deel van
Zeeuws-Vlaanderen zijn te
vinden. De Kruijter is de
Salzburger familienaam
Kreutzer geweest. Mis
schien was de eerste ie
mand die 'aan een kruis
ing) woonde', of afkomstig
van een plaats 'Kreuz'.
Als ze de volgende keer
door de tunnel gaat, zal ze
wellicht nog meer afstam
melingen van de Salzbur
gers ontmoeten. Wie weet,
je moet Trudy Murre een
beetje de tijd geven. En
vooral de ruimte. Al denkt
Jaap Keijmel daar anders
over.
Lo van Driel
Enkele jaren geleden hing
het voortbestaan van de ha
ven bij Sint-Philipsland aan
een zijden draadje. Omdat er
geen handelsactiviteiten meer
plaats grepen, wilde het dage
lijks gemeentebestuur de boel
opdoeken. Per motie sprak een
meerderheid van de gemeente
raad zich daar tegen uit. De ha
ven mag dan meer kosten dan
opbrengen, als cultuurhisto
risch erfgoed hoort hij onlosma
kelijk bij het dorp, evenals de
geelkleurige, achtkantige hou
ten molen uit 1724 op de haven-
dijk.
Gelukkig voor Marco Verkam
man van de Hollare en andere
schippers die Sint-Philipsland
als thuisbasis hebben. Zij kun
nen nu regelmatig - in de zomer
of met kerst - in de haven afme
ren. Verkamman heeft zijn impo
sante beunschip (genoemd naar
vice-admiraal Marinus Hollare,
die in 1631 de Spaanse vloot op
het Slaak versloeg) aan de kade
gelegd. Vakantie én gezinsuit
breiding, waarvan vlaggen getui
gen. Deze week ligt ook het
beunschip Krabbenkreek er:
eveneens vakantie en komst van
een baby.
Verkamman vindt het erg leuk
dat hij de haven nog kan gebrui
ken. Zo blijft de band met
Sint-Philipsland bestaan, ook al
is hij met zijn schip - ingericht
voor het transport van zand,
veel naar België - veel op pad.
Veel voorzieningen zijn er niet,
maar dat is ook niet nodig, zegt
hij. Het dorp ligt immers vlak
achter de havendijk. Verkam
man is wel een tikje ongerust
over de oprukkende Japanse oes
ters. Die veroveren in toenemen
de mate de zate, het bij eb droog
vallende deel langs de be
schoeiing en dat kan het afme
ren gaan bemoeilijken. Zal de
gemeente er toch weer geld aan
moeten spenderen.
Voor cultuurhistorisch erfgoed
mag je best wat over hebben,
ook al is het een nauwelijks
meer gebruikte getijhaven. Die
is altijd aan het dorp verbonden
geweest, vanaf de eerste bedij
king in 1487. Begin 20ste eeuw
is de haven nog verbeterd en in
1920 is een deel van de oude ha
ven gedempt en werd een beton
nen kademuur gebouwd. In
1960 is nog 5000 ton goederen,
hoofdzakelijk suikerbieten, ver
scheept, zeg maar drie ladingen
Hollare.
Net achter de dijk, aan de Sta
tionsstraat (Flipland had een
tram), ligt een pakhuis te verin
teresten. Daar staat ook de ge
sloten weegbrug. Verkamman
heeft horen waaien dat het com
plex gesloopt gaat worden, om
plaats te maken voor apparte
menten. Mooi plekje, aan de ha
ven in de Krabbenkreek, zijgeul
van de Oostersehelde (en mee
dingend naar de titel 'mooiste
plek van Nederland'). Wel op
passen bij springtij en storm.
Niet voor niets waarschuwt een
bord aan de oprit: 'mogelijk wa
ter op de kade; parkeren op ei
gen risico'.
De haven is letterlijk voor jong
en oud. Aan de ene kant een met
veel graffiti tot hangplek omge
vormde container. Een opschrift
nudity.beach verwijst naar een
zeer bescheiden zandstrandje
ernaast, waar een caravan en
wat stoelen staan. Helemaal aan
de andere kant, naast de molen,
prijkt op de dijk een praathuisje
voor ouderen, 't Wachtje ge
naamd. Het is op slot. Op het
bankje ervoor koestert een moe
der met kinderwagen zich in de
zon. Dat is in het dorp een veel
voorkomend beeld.
Rinus Antonisse
