Stamcel kan hart versterken Emotie-eters krijgen hulp KRAS.NL Het begint bij de vraag om meer psychosociale zorg Inspuiten lichaamseigen materiaal is heilzaam voor zieke rikketik i MlMdlÉF Autoreis GARDAMEER jj De Duitse HARZ VELUWEMEER Hilton WEIMAR Hilton SOESTDUINEN EMILIA-ROMAGNA In het Leids Universitair Me disch Centrum (LUMC) experi menteert een team medisch on derzoekers rondom cardioloog Douwe Atsma met stamcellen om hartpatiënten te helpen. De resultaten zijn veelbelovend. door Wilfred Simons LEIDEN - Hart- en vaatziekten zijn doodsoorzaak nummer één in Nederland. In de kleine en drukke afdeling cardiologie van het LUMC hangen borden waar mee de medewerkers elkaar aan sporen de sigaret te laten liggen, meer te bewegen, twee stuks fruit en honderd gram groente per dag te eten. Dat zijn de be langrijkste manieren om hart kwalen en -falen te voorkomen. Cardiologen bedachten de afge lopen decennia nieuwe technie ken om het hart aan de gang te houden: bypasses, dotterbehan delingen. 'stents' die dichtgeslib de slagaderen openhouden en de harttransplantatie als ultieme oplossing. Cardioloog Douwe Atsma van het LUMC: „Hart- en vaatziek ten zien we vaak bij ouderen. We zien steeds meer gecombi neerde kwalen: een kapotte hart klep met een hartritmestoornis, of een klepprobleem en een by pass. We slagen er steeds beter in patiënten in leven te houden, maar er zijn nieuwe technieken nodig om de kwaliteit van leven te verbeteren." Vijf jaar geleden begonnen Ats ma en zijn collega's met stamcel therapie: „We weten al dertig jaar dat in het beenmerg nieuwe cellen worden gemaakt, waaron der bloedcellen." Die nieuwe cel len worden niet kant-en-klaar in het beenmergvocht gevonden. Er zijn stamcellen maar ook 'voorlopercellen' die kunnen 'uitgroeien' tot één bot- of spier cel." Atsma is geïnteresseerd in 'mesenchymale stamcellen' die uitgroeien tot hartspiercellen en in endotheelvoorlopercellen die bloedvaten worden. De Leidse specialist bedacht dat het mogelijk moest zijn om been mergvocht op te zuigen uit het Cardioloog Douwe Atsma bewerkstelligt door het inspuiten van stamcellen in het hart van hartpatiënten de aanmaak van nieuwe hart spiercellen. „We laten de genezing over aan Moeder Natuur." foto Henk Bouwman/GPD heupbot ('een heel simpele in greep'), de cellen die nodig zijn eruit te zuiveren en in te spuiten in de linkerkamer van het hart. Dat is een plaats die niet met de rest van het hart kan 'meeklop- pen', omdat de hartspier er te weinig bloed ontvangt om sa men te kunnen trekken. Pijnloos Sinds 2001 zijn zeventig patiën ten behandeld, dat is nagenoeg pijnloos, al vinden de patiënten de behandeling wel zwaar. Vol gens Leidenaar Jan-Pieter Kwestro (77), de tiende patiënt die het experiment onderging 'maak je de operatie bij volle be wustzijn mee'. „Je ligt vieren half uur op de tafel." De gedach te was dat de stam- en voorlo percellen in het hart uitgroeien tot nieuwe hartspiercellen en bloedvaten. Dat lijkt inderdaad te gebeuren. De effecten zijn goed bij patiënten met ischemie, van wie het hart onvoldoende is doorbloed. Zij klagen over 'pijn op de borst' (angina pectoris). De harten zijn na behandeling beter doorbloed, knijpen beter samen en de patiënten hebben veel minder pijn. Ook werkt de methode na een acuut hartin farct- Daarbij sterft een deel van de hartspier af, maar na de injecties herstelt die zich ten minste gedeeltelijk. Gemengde resultaten Bij mensen met een slechte hart spierfunctie zijn de resultaten gemengd. Volgens Atsma wacht een deel van deze mensen eigenlijk op een harttransplantatie. „Hun hartfunctie bedraagt soms maar eenvijfde van die van een ge zond mens. Bij sommige patiën ten zien we verbeteringen, bij andere niet." Aanvankelijk was het voor de cardiologen een raadsel wat er in het hart ge beurde. „We weten dat stamcel len schade herstellen. Na een hartinfarct zien we altijd méér voorlopercellen in het bloed. Waarschijnlijk is er van nature enig herstel. Dat hangt van de persoon af, van zijn bloeddruk en cholesterolgehalte en of hij rookt of niet. Het natuurlijke ef fect is onvoldoende, dus wij ver sterken het." Maar hoe die cellen te werk gaan, wist Atsma niet: „We spo ten ze in en lieten de genezing over aan moeder natuur." Inmid dels heeft Atsma wel enig idee wat de voorlopercellen doen. „Ze beginnen een recruterings- bureautje", zegt hij. „Ze trek ken cellen aan die zich ontwik kelen tot spier- en bloedvatcel len. Ze doen niet zozeer zelf iets, ze zetten iets aan. De stamcellen die we normaal in het hart vin den, doen dat van nature waar schijnlijk ook." Na zeventig pa tiënten is Atsma ervan over tuigd dat stamcelbehandeling veilig is. „We hebben geen gek ke dingen gehad. Bij het overgro te deel van de patiënten bereik ten we goede resultaten." Toch is het te vroeg om er een standaardbehandeling van te maken, want het succes is niet wetenschappelijk bewezen. Ats ma en zijn medewerkers zijn druk doende met het dubbel blind onderzoek dat dit bewijs moet leveren. Niet onomstreden Stamcelonderzoek is overigens wereldwijd niet onomstreden: de Koreaanse stamcelonderzoe ker Hwang Woo-suk publiceer de in mei 2005 in het gerenom meerde tijdschrift Science hoe hij, als eerste ter wereld, mense lijke embryo's kloonde om daar stamcellen aan te onttrekken voor het behandelen van onge neeslijke aandoeningen als sui kerziekte of de ziekte van Park inson. Eerder kloonde hij met succes een hond. In mei van dit jaar waarschuw de de Inspectie voor de Gezond heidszorg voor de stamcelthera pie van het Nederlandse bedrijf Cells4Health. Dat neemt lichaamseigen stamcellen af bij patiënten met multiple sclerose en de zenuwziekte ALS. Na 'op werking' injecteert het bedrijf de cellen weer. Hoe de opwer king in zijn werk gaat, is niet be kend. Het ALS Centrum Nederland (een kenniscentrum op het ge bied van amyotrofische lateraal sclerose) noemt injectie van stamcellen bij ALS-patiënten 'onzinnig'. Het opwerken ge beurt in het Duitse Freiburg en in het Britse Plymouth. Behan delingen vinden plaats in klinie ken in Azerbeidzjan, Dubai en Istanboel. GPD doorJans Goënga Een bezoek aan de super markt om in onze dage lijkse levensbehoefte te voor zien is niets bijzonders. Een bezoek aan een ziekenhuis, ook een levensbehoefte, erva ren wij als bijzonder. Zeker is dat de gevoelens van een consument in een super markt of in een ziekenhuis van elkaar verschillen. Komt dit omdat wij in het ge val van een supermarkt zelf bepalen wanneer wij gaan, zelf uitmaken wat wij nodig hebben en zelf afrekenen. Ei gen keus en dus onafhanke lijk? In het ziekenhuis stelt de consument zich afwachtend op. Van het artikel (medicij nen, onderzoeken, operatie) wat 'verkocht' wordt, heeft de consument weinig kennis en hij is overgeleverd aan de kennis van de dokter en ver pleegkundigen. Geen eigen keus, dus afhankelijk? Ontbreekt er in de super markt een artikel dan is het vanzelfsprekend dat aan het personeel gevraagd wordt of het artikel voorradig is of eventueel besteld kan wor den. Dat wij consument in een ziekenhuis zijn, realise ren wij ons niet altijd. Zoals reclame op televisie en in weekbladen voor de super markt nodig zijn, is voorlich ting over een medische in greep ook onontbeerlijk. Er bestaan folders waarin uitge breid wordt beschreven wat allerlei onderzoeken en opera ties inhouden zodat je als con sument zo goed mogelijk voor bereid bent om zorgvuldig een beslissing voor een medi sche ingreep te nemen. Je kunt de vergelijking door trekken van zorgverleners in een ziekenhuis die uitgaan van een holistische benade ring van de patiënt (niet al leen aandacht voor het medi sche aspect, maar ook aan dacht voor de hele mens) naar een supermarkt. Je zult hier bij ontdekken dat er vaak één artikel ontbreekt; namelijk de psychosociale zorg. De psychosociale zorg hoort een vast onderdeel te zijn van de totale hulpverlening. Het gaat niet alleen om die juiste en snelle diagnose. Het gaat ook om de totale mens in zijn sociale context. Wij worden mondiger en heb ben over het algemeen geen moeite meer met het wagen van hulp bij lichamelijke pro blemen. Een hulpwaag voor emotionele problemen die een ziekenhuisopname nu één maal met zich meebrengt ligt moeilijker en lijkt gecompli ceerder. Uit de praktijk blijkt dat als psychosociale zorg in een zie kenhuis aanwezig is, de pa tiënten zich begrepen voelen. Angst en onzekerheid worden minder. Is onze mondigheid dan toch nog niet genoeg ge groeid? Zijn wij zelf de veroor zakers dat een vorm van psy chosociale zorg niet als nor- male hulpverlening wordt ge zien? Volgens de marktwer king: geen vraag, geen aan bod, de investering is te groot. Toch erkent de gezondheids zorg steeds meer dat niet al leen lichamelijke aspecten be langrijk zijn, maai- dat wagen over gezin, werk en toekomst meegenomen worden tijdens een opname. Ook voor een arts kan het heel belangrijk zijn te weten of er eventueel sociale problemen zijn, die ziekmakend kunnen werken of de genezing kunnen be moeilijken. De zorg moet niet alleen gericht zijn op het op heffen van de medische pro blemen maar ook op het func tioneren van de patiënt als psychosociaal individu. Een vergelijking tussen super markt en ziekenhuis levert één overeenkomst op: het be gint bij de waag. Jans Goënga is maatschappe lijk werker bij de Oosterschel- deziekenhuizen. Zij zijn niet gelukkig, maar zij eten dat nare gevoel weg. Ber gen winegums, pakken stroop wafels, zakken chips en veel cho cola. Even geeft dat een gevoel van bevrediging, maar daarna komt onherroepelijk de kater. Zij krijgen een hekel aan zich zelf, omdat zij zich weer hebben laten gaan. Een speciale trai ning moet de 'emotie-eters' van hun eetbuien aflielpen. door Gerard Akkerman LEEUWARDEN - Het is als een snoepje voor een kind dat huilt, nadat het is gevallen. Emo tie-eters vinden ook troost in eten dat zij bij vlagen in grote hoeveelheden naar binnen wer ken. Zij eten hun frustraties, ver driet of verveling weg. Naderhand voelen zij zich schul dig en zij slaan aan het lijnen, maar dat houden ze niet vol. Zit het even tegen dan doen zij toch weer een greep in de snoeptrom- mel of de koelkast. Zij jojoën door het leven. Onlangs is psycholoog Irma van Steijn, van Maarsingh van Steijn in Leeuwarden, een spe ciale training begonnen voor emotie-eters. De training is erop gericht de momenten te hei-ken nen waarop je gaat eten en dan te kijken wat nu de werkelijke reden is waarom je je niet goed voelt. „Is dat om dat je alleen bent, moe of onzeker. Ga daar dan iets aan doen, sporten bij voorbeeld, in plaats van eten." Het gaat dus vooral om verande ring van gedrag en leefstijl. Het eetgedrag ontstaat vaak al op jonge leeftijd. Janny had geen fijne jeugd. Thuis waren er veel problemen. „Maar die wer den goed gemaakt met eten. Als er weer iets naars was gebeurd, dan kreeg je daarna wat lek kers. Dus na het zuur het zoet. Dat werd een patroon. Had ik een slecht cijfer op school, dan ging ik eten, Ik voelde me even gelukkig, maar naderhand voel de ik mij schuldig en stond weer op de weegschaal." Dit eetpatroon heeft zij nooit kunnen doorbreken. Toen haai man werd uitgezonden naar Bosnië als militair kwam zij ki lo's aan. „Ik was een half jaar al leen en voelde me heel eenzaam. Dan kon ik me niet meer beheer sen en sloeg weer aan het eten. Afhankelijk van de stemming at ik koekjes en chocola of alle maal hartige dingen." Een Amerikaan staat op het punt een gigantische hoeveelheid kip naar binnen te werken die is klaarge maakt in een mobiele barbecue die in staat is gelijktijdig 3,5 ton vlees te roosteren. foto RTR Marjan was vroeger zo mager als een lat. Volgens haar moeder was zij daardoor vaak ziek. Haar gewicht was een groot hangijzer. „Ik moest eten, het werd er bijna letterlijk inge pompt. Wanneer ik maar at, dan werd ik gewaardeerd. At ik niet, dan was het een drama thuis." Tot zij twaalf werd en een hor moonbehandeling onderging. In één jaar tijd kwam ze dei-tien ki lo aan. „Toen was ik te zwaar en moest ik ineens gaan oppassen. Eerst vond ik het allemaal heel prettig. Ik kreeg immers de aan dacht die ik wilde. Maar toen ik vijftien was, woog ik zestig kilo en was te zwaar. Toen werd ik met de vinger nagewezen." Ook Marjan heeft haar eetgedrag nooit echt kunnen veranderen. Aanstaren Beide vrouwen zijn nog steeds te zwaar en niet gelukkig met hun lichaam. Marjan ging zich steeds ongezonder voelen en Jan ny had het gevoel dat iedereen haar aanstaarde op straat. Aan een nieuwe broek passen beleeft ze geen plezier meer. Aan hun echtgenoten ligt het niet. Die zijn blij met hun wouwen en vin den hoogstens dat het wel iets minder kan. Tijdens de training wordt sterk gekeken naar het gedrag en dan vooral de smoesjes om dit goed te keuren. 'Ik heb zware botten', 'het past bij me', 'ik ben gestopt met roken', 'het zit in de familie' en 'het is de schuld van ze ko men allemaal voorbij en worden doorgeprikt. Er is veel aandacht voor allerlei feiten over eten. Bijvoorbeeld dat niet ontbijten dik maakt. Hierdoor vertraagt de stofwisse ling, waardoor meer eten uitein delijk wordt omgezet in vet. Het zelfde geldt voor lijnen, ook dat leidt tot een tragere stofwisse ling. Gaan mensen weer gewoon eten, dan komen ze toch aan. Bo vendien bestaat er een grote kans op jojoën en het opnieuw ontstaan van eetbuien. Het kenmerk van eetbuien is dat mensen niet bewust eten. Ze hebben er volgens Van Steijn nauwelijks erg in wat ze naar binnen werken. Daarom is er binnen de training veel aan dacht voor bewust eten. „Kies nou eens met aandacht wat je eet en doe dat heel langzaam. Proef echt de smaak en de struc tuur. Dan blijkt soms dat je din gen, die je anders zonder naden ken naar binnen werkt, hele maal niet lekker vindt omdat ze korrelig zijn of opeens heel an ders smaken. Bovendien ben je sneller vol wanneer je heel be wust eet." Zo vond Janny M&M's ineens helemaal niet zo lekker meer. Stylingadvies De cursus is niet alleen maar zwaar. Er is ook plezier en aan dacht voor leuke zaken, zoals een stylingadvies. „De wouwen krijgen een avond advies over welke kleding en welke kleuren het beste bij hun passen. Ze le ren in hun kleding en make up die lichaamsdelen te accentue ren die mooi zijn, waardoor ze trotser op hun lijf kunnen zijn en weer meer kunnen genieten. Iedereen heeft mooie kanten." Meer kennis over eten en wat dat met je lichaam doet en voor al meer kennis over de redenen waarom je aan het eten slaat, moeten het gedrag positief beïn vloeden. En dat gaat niet snel, hebben de wouwen gemerkt. „In het begin waren ze wat onge duldig, maar nu zien ze toch ver andering. Ze beseffen dat het tijd en inzet kost." Janny vindt het moeilijk. „Het gaat met val len en opstaan, maar je bent je wel bewuster van wat je aan het doen bent." GPD 4-/5-daagse autoreis Midden-Duitsland 8-/15-daagse autoreis Italië Aankomstdata: 29/7,5-12-19-26/8 verblijf in het moderne 4-sterren hotel Olimpia**** ligt op loopafstand van het levendige centrum van Imola voorzien van restaurant, lift, tuin met zitje en Americanstyle bar Italiaans ontbijten 3-gangendiner golvende groene heuvels en vele olijfboomgaarden velden met de eindeloze rijen wijnstokken brede zandstranden aan de schitterende Adriatische Rivièra Bologna, vrijstaatje San Marino en de mozaïken van Ravenna Reisnummer AUTO 17.568, zie www.kras.nl/auto17568 8-/15-daagse autoreis Italië Aankomstdata: 5-12-19-26/8 verblijf in de uitstekende Hotels Caravel La Vela**** inTorbole Italiaans ontbijtbuffet, diner, 1 x candlelight dinner, muziekavond o.a. restaurant, bar, lift, zwembad met zonneterras en beautycenter ligt aan de noordkant van het populaire Gardameer dé bekende hotspot voor watersporters een heerlijk klimaat en gezellige strandjes de heerlijke Italiaanse keuken en stralende zon leuke stadjes zoals Malcesine en Sirmione Reisnummer AUTO 17.784, zie www.kras.nl/auto17784 Informatie, voorwaarden en boekingen: www.kras.nl 073 - 5 999 999 ma t/m vr.: 08.30-18.00 uur. za.: 10.00-15.01 Of boek bij één van onze 21 reisbureaus! WWW.KRAS.nl WWW.KRAS.nl WWW.KRASJHi I 5-/6-/7-/8- daagse autoreis Duitsland Vrijwel iedere ma., di., za. en zo. van 29/7 t/m 30/10 verblijf in Hilton Weimar**** in prachtig Thuringen aan het historische Goethepark, op loopafstand van het centrum o.a. gezellige bar, restaurant, binnenzwembad, sauna, whirlpool, solarium, schoonheidssalon en bowlingbanen tips: de bakermat van de Duitse klassieke literatuur, interessan te musea zoals Goethemuseum, geboortehuis van Goethe en Schiller, uitstapjes naar indrukwekkende stad Dresden,het 1200 jaar oude Erfurt en de beroemde stad Naumburg Reisnummer AUTO 17.524, zie www.kras.nl/auto17524 Vrijwel iedere ma. en vr. van 24/7 t/m 30/10 verblijf in luxe Hilton Pare Soestduinen**** midden in het bos o.a. bar, lounge, a la carte restaurant en binnenzwembad heerlijk fietsen op de Leusder Heide, de Utrechtse Heuvelrug landgoed Huis ter Heide met prachtige bossen en vennen Amersfoort de Onze LieveVrouwetoren en de Muurhuizen de gezellige plaats Baarn met knusse winkelstraten Bilthoven met haar prachtige binnenstad en prachtige natuur winkelstad Utrecht met haar gezellige binnenstad en de Dom Reisnummer AUTO 17.681, zie www.kras.nl/auto17681 3-/4-/5-/8-daagse autoreis Putten 3-/4-/5-daagse autoreis Midden-Nederland Vrijwel iedere maandag en vrijdag van 24/7 t/m 27/10 verblijf in hotel Mercure Veluwemeer**** in Putten o.a. ruime comfortabele lounge, restaurant met meerzicht GRATIS gebruik van sauna, fitness en parkeergelegenheid Nationaal Park de Hoge Veluwe met prachtige bossen, eindeloze zandvlaktes, kleurrijke heidevelden met divers wild en vele vogels pittoreske plaatsjes als Putten, Ermelo, Elburg en Hattem het Kröller Müller Museum, het Dolfinarium en Walibi World heerlijk winkelen in Utrecht, Amersfoort of Apeldoorn Reisnummer AUTO 17.758, zie www.kras.nl/autol 7758 maandag 24 juli 2006 (Advertentie) Vrijwel iedere vrijdag van 25/7 t/m 23/10 verblijf in Hotel RamadaTreffVier Jahreszeiten***+ ligt in het moderne plaatsje Hahnenklee in bosrijke omgeving hoogste streek van Midden-Duitsland met naaldwouden en meren o.a. restaurant, binnenzwembad,Turks stoombad, fitnessruimte tips: de plaats Harzgerode met maar liefst 200 km aan wandel paden, authentieke dorpen en leuke stadjes met vakwerkhui zen, de grotten Tropfsteinhöhlen, het grootste natuurwonder van de Harz, een stadswandeling door de keizerstad Goslar Reisnummer AUTO 17.590, zie www.kras.nl/autol 7590 Spotgoedkoop, ook in het hoogseizoen!

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2006 | | pagina 6