Biologie was geen makkie
Theater op en langs het water
Zeeuws landschap blijft inspireren
Fietsersbond maant ziekenhuizen
Aanhouding na wilde achtervolging
Werkzaamheden rioolgemalen
Gewonden bij botsing
kunst
Duiveltje voor
Racoon-gitarist
CDA-debat over
kunst en religie
dinsdag 30 mei 2006 17
VLISSINGEN - De ziekenhuizen op Walcheren en de Oos-
terschelderegio moeten bij hun fusieplannen erop letten
dat de zorg goed bereikbaar blijft per fiets, openbaar ver
voer en auto. Volgens de Fietsersbond Zeeland wordt bij
verplaatsing en uitbreiding van voorzieningen doorgaans
te laat gedacht aan fietsenstallingen, beloopbare afstan
den naar bushaltes en autogebruik. De Fietsersbond be
pleit dat de ziekenhuizen vroegtijdig een mobiliteitstoets
doen als zij besluiten welke behandelingen op welke loca
ties gebeuren zullen. De bond wil die toets ook toegepast
zien op een eventuele topkliniek voor hoogspecialistische
zorg. Tachtig procent van de Nederlandse ziekenhuizen,
de hospitalen in Goes en Vlissingen/Middelburg horen
daarbij, kampen met parkeerproblemen en verkeersover
last in de omgeving, argumenteert de bond.
ZIERIKZEE - De politie heeft zondagnacht na een wilde
achtervolging een 35-jarige automobiliste uit Zierikzee
aangehouden. Surveillerende agenten zagen de vrouw in
haar woonplaats achter het stuur van een auto langsrij
den, terwijl bij hen bekend was dat ze niet in het bezit is
van een geldig rijbewijs. Ze werd gemaand te stoppen,
maar in plaats daarvan ging de vrouw er met hoge snel
heid vandoor. De agenten zetten een achtervolging in,
waarbij ze zowel binnen als buiten cle bebouwde kom
snelheden haalden van 120 tot 140 kilometer per uur. De
Zierikzeese nam de wijk richting Noordgouwe en reed ver
volgens binnendoor naar Nieuwerkerk. Volgens de politie
leverde dat onderweg gevaarlijke verkeerssituaties op. De
vrouw negeerde onder andere een stopbord en nam een ro
tonde linksom. Om ongelukken te voorkomen, besloten de
agenten de achtervolging te staken. Even later zagen ze
de vrouw in Nieuwerkerk, waar ze haar auto had gepar
keerd. Ze werd aangehouden en meegenomen. Met een
proces-verbaal op zak mocht ze naar huis.
GOES - Het waterschap Zeeuwse Eilanden voert tot eind
augustus werkzaamheden uit aan het rioolgemaal Nis-
se-Drieweg (kruispunt Driepweg-Kruiningenpolderweg).
Het gaat om een vergroting van de capaciteit. Dat is no
dig om de toenemende hoeveelheid afvalwater te kunnen
verwerken. Het rioolgemaal transporteert het rioolwater
naar de zuivering Willem Annapolder in 's Gravenpolder.
Het waterschap begint deze week ook met een capaciteits
vergroting van gemaal De Luyster op Sint-Philipsland.
Het gemaal pompt overtollig water uit Sint-Philipsland
in de Oosterschelde en zorgt voor een juist waterpeil in
sloten en waterlopen. Begin september moet de verbou
wing klaar zijn.
OUD-VOSSEMEER - Een motorfiets en een personen
auto zijn zondagavond laat met elkaar in botsing geko
men op de Molendijk in Oud-Vossemeer. De botsing vond
plaats toen de voertuigen elkaar passeerden. Waarschijn
lijk hield één van de twee niet genoeg rechts. De 32-jarige
motorrijder uit de gemeente Moerdijk had last van een
pijnlijke heup en voet. De 27-jarige automobilist uit de ge
meente Tholen bleef ongedeerd. Beide voertuigen raakten
beschadigd aan de linkerzijde.
Alida Verhelst had gisteren een pittige dag.
Eerst aardrijkskunde en daarna nog eens Neder
lands. De Kruiningse vmbo-leerlinge van het Cal-
vijncollege kijkt echter met vertrouwen terug op
deze maandag. Ze heeft, zo weet ze zeker, twee
maal een voldoende gescoord.
Aardrijkskunde was volgens haar niet echt moei
lijk. Ook had ze voldoende tijd om alle vragen
rustig te lezen en de antwoorden te bedenken.
De samenstellers van het eindexamen hadden
tot tevredenheid van Alida fiks wat inzichtvra-
gen opgesteld.
Het examen Nederlands ging eveneens, hoewel
dat onderdeel van het centraal schriftelijk eind
examen best moeilijk was, aldus de zestienjarige
leerlinge. Na thuiskomst dook ze even weg in
een lekker boek over dappere vrouwen die tij
dens de Tweede Wereldoorlog streden tegen de
Duitse overheersers, 's Avonds gingen de boeken
voor natuur- en scheikunde weer open want mor
gen volgt dat examenonderdeel. Vandaag eerst
nog Engels, maar daar kan je volgend haar nau
welijks voor leren.
Berbel Lippe zat gisteren om acht uur 's mor
gens al achter haar economieboek. De Middel
burgse leerlinge van de Christelijke Scholenge
meenschap Walcheren is een echt ochtendmens
en heeft de ervaring dat ze 's morgens veel beter
kan leren dan 's avonds.
Dus stond ze vroeg op en nam snel plaats achter
haar bureau om de hoofdstukken zeven tot en
met twaalf te bestuderen. Zondag had ze reeds
de eerste zes bestudeerd en vandaag de hoofd
stukken dertien tot en met achttien. De stof valt
volgens haar mee. Morgen weet ze of ze goed ge
studeerd heeft want dan moet ze op.
Na het studeren had Berbel nog ruim de tijd om
even langs te gaan bij haar vriendje. En gister
avond keek ze een beetje televisie.
Vwo-Engels was goed te doen, aldus een zelfver
zekerde Paul Mertens. Nu moet wel gezegd wor
den dat deze leerling van het Reynaertcollege in
Hulst niet de beste persoon is om te oordelen
over de moeilijkheidsgraad van Engels. Hij is
een kei in dat vak en staat gemiddeld maar liefst
een 9,5. Stiekem hoopt hij dan ook dat hij dat
examenonderdeel zo goed heeft gemaakt dat er
straks een tien prijkt op zijn eindlijst. Of dat
lukt, daar was hij gisteren nog niet zeker van.
Een paar strikvragen had hij in ieder geval wel
ontdekt. Dus, even afwachten'.
Gisteravond zat ook hij weer te blokken. Van
daag is zijn wiskundedag. Daarvoor staat hij,
naar eigen zeggen, niet zo goed. „Maar een ze
ven", aldus de inwoner van Vogelwaarde. Dat cij
fer mag absoluut niet omlaag. Om die reden zat
hij nog geruime tijd gebogen over de formules
die vandaag aan bod kunnen komen.
door Emile Calon
Examen op de computer is ook
niet alles, vinden Ellen Haak
en Tom Hengeveld. De beide leer
lingen van de Christelijke Scholen
gemeenschap Walcheren in Middel
burg deden gisteren deels hun exa
men met behulp van zo'n machine.
Prima te doen zolang er maar geen
storing optreedt.
Dat gebeurde echter wel toen de bei
de havisten bezig waren. Moesten
ze noodgedwongen uitwijken naar
een andere computer. „Echt sto
rend is dat niet", verzekerden Tom
en Ellen onafhankelijk van elkaar.
„Wel vervelend want je verliest er
tijd mee."
De beide zestienjarige leerlingen
van het CSW zijn te spreken over
het examen biologie. „Wel goed te
doen", vatte Tom het samen. „Het
ging wel", luidde de reactie van
zijn klasgenote. De Vlissingse was
ruim op tijd klaar. De inwoner van
Veere had een tiental minuten meer
nodig maar kon ook iets voor het
einde een van de drie computerloka
len verlaten.
Ellen vond het examen enigszins op
pervlakkig. Ze had de afgelopen da
gen allerlei termen en begrippen uit
het hoofd geleerd maar tot haar
niet geringe verbazing werden die
allemaal uitgelegd. „Heb ik toch
een beetje voor niets geleerd", mop
perde ze.
Ook Tom oordeelde dat de samen
stellers van het centraal schriftelijk
eindexamen bij hun vragen over za
ken als vogels, paarden en het hart
niet al te diep in waren gegaan op
de stof. Welk cijfer ze gisteren ge
scoord hadden, durfden ze niet te
voorspellen. „Vast en zeker wel een
voldoende", aldus Ellen. Ook,Tom
wist zeker dat hij voor biologie
geen onvoldoende zal halen. Beide
leerlingen staan gemiddeld ruim
een zes. Hun eindcijfer zal beslist
niet lager uitvallen.
Populair vak
Docent Kees de'Jong vond het exa
men 'wel te doen'. Hij benadrukte
dat het echter beslist niet makke
lijk was. „Het was gewoon van ni
veau met behoorlijk wat te lezen.
Niet buitengewoon moeilijk." Het
viel de docent wel op dat velen tot
op het laatste moment werkten aan
Het examen biologie viel de havisten Tom Hengeveld en Ellen Haak van de Christelijke Scholengemeenschap Wal
cheren niet tegen. foto Ruben Oreel
het examen en dat een aantal van
de CSW'ers zelfs niet op tijd klaar
was met het invullen van de vragen.
Op het CSW is biologie een popu
lair vak. Zowat de helft van de ha
visten heeft het in zijn eindexamen
pakket. Dat komt volgens De Jong
doordat biologie, in vergelijking tot
een aantal jaren geleden, veel toe
gankelijker is geworden, minder
scheikundeachtig, en veel meer op
de leefwereld van alledag ingaat.
„Mens en medisch staat centraal.
Dat spreekt aan."
Vooral dat medische spreekt ook
Tom aan. Hij gaat na de zomer naar
de Hogeschool Zeeland voor een stu
die HBO-verpleegkunde. De inwo
ner van Veere helpt graag mensen.
In eerste instantie wilde hij fysiothe
rapie studeren maar daar ziet hij
vanaf omdat dat vak volgens hem
weinig toekomstperspectieven
heeft. Voor verpleegkunde daarente
gen zijn de perspectieven prima.
Werk zat, zo vat hij die samen. Hij
Oorspronkelijk had ze het idee om
een studie aan een kunstacademie
te volgen. Daar ziet ze vanaf omdat
zo'n studie erg zwaar is en de toe
komst ongewis. Dan gaat ze liever
de hulpverlening in.
Normandië
Ze is wel van plan om na een jaar
pendelen te verhuizen naar de ha
venstad. Haar ouders vinden haar
nu nog te jong voor het bewonen
van een kamer in zo'n grote stad.
Na haar examen gaat ze wel een
maand naar Frankrijk om te wer
ken op een kleine boerderijcamping
in Normandië. Vorig jaar was ze
daar ook al te vinden. Nu wederom.
Deels om haar Frans nog wat bij te
schaven, deels omdat het gewoon
leuk werk is. Zo'n vijf jaar geleden
stond ze samen met haar familie op
die camping. De eigenaar zei toen,
'voor de grap', dat ik terug mocht
komen als ik vijftien was om te hel
pen. Zodoende.
heeft voor de HZ gekozen omdat hij
geen zin heeft om elders op kamers
te gaan. „Ik blijf lekker dicht bij
huis."
Ellen gaat vanaf augustus dagelijks'
op en neer treinen naar Rotterdam.
Daar gaat ze een studie sociaal pe
dagogische hulpverlening volgen.
Net als Tom wil ze met mensen wer
ken en mensen helpen. Haar toe
komst ligt in de tienerzorg of de be
jaardenzorg. Welke kant ze straks
opgaat, daar heeft ze nog geen be
sluit over genomen.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Het Zeeland
Nazomer Festival blijft erin sla-
»en verrassende plekken te vin
den voor haar locatievoorstellin
gen. Behalve de zeesluizen bij
Terneuzen, de Binnenhaven van
Vlissingen (een voorstelling van
iijna vijf uur!) en het voormali
ge Ambonezenkamp in Westka-
?elle wordt dit jaar voor het
eerst ook een voorstelling op het
water gespeeld.
Het klassieke en in de jaren tach-
gerestaureerde stoomschip
De Hydrograaf uit 1910 werd
tot in de jaren dertig gebruikt
voor koninklijke bezoeken aan
Hollandse eilanden en is nu
onder meer bekend als pakjes
boot bij de aankomst van Sinter
klaas. Tijdens de komende, zes
de editie van het Zeeland Nazo
mer Festival (van dinsdag 29 au
gustus tot en met zaterdag 9 sep
tember) doet het als dienst als
varend theater.
Tijdens het varen wordt de voor
stelling De ondergang van de Ti
tanic opgevoerd. Het stuk, eind
vorig jaar door De Tijd als mono
loog door Lucas Vandervost in
Antwerpep opnieuw op de plan
ken gebracht, is gebaseerd op
GOES - Dennis Huige .van de
Zeeuwse band Racoon is door
collega-muzikanten gekozen tot
beste gitarist van Nederland.
Hij heeft daarvoor een Duiveltje
ontvangen, een prijs van het Na
tionaal Popinstituut.
De Duiveltjes zijn afgelopen
weekeinde voor de vierde keer
uitgereikt. De winnaars werden
door internetstemming bepaald.
Ruim duizend muzikanten de
den daaraan mee.
De andere Duiveltjes gingen
naar Cesar Zuiderwijk van Gol-
Earring (beste drummer),
Anneke van Giersbergen van
The Gathering (beste zanger of
zangeres), Bart Geevers van
Peter Pan Speedrock (beste bas
sist), Pim Kops van De Dijk (bes
te toetsenist), Junkie XL (beste
dj/producer) en 013 in Tilburg
(beste poppodium).
Paskal Jakobsen van Blof won
in 2003, toen de prijzen voor het
eerst werden uitgereikt, een Dui
veltje als beste zanger.
het gelijknamige versepos van
de Duitse dichter en essayist
Hans Magnus Enzensberger.
Het gaat onder meer over de
grootheidswaan van de moder
ne mens die gelooft in technolo
gische wonderen.
De speciaal voor het nazomerfes
tival gemaakte versie doet diver
se Zeeuwse havens aan. Na de
première in Zierikzee dienen
achtereenvolgens Sas van Gent,
Yerseke en Tholen als vertrek
punten. De voorstelling wordt
gecombineerd met een maaltijd
aanboord.
Het is de eerste keer dat het fes
tival op het water speelt. Eerder
werd wel een schip als decor ge
bruikt (bij Ship of Troy op Neel-
tje Jans, in 2001) en als vervoer
middel naar het eiland De Ha-
ringvreter, waar in 2003 Philok-
tetes werd gespeeld. Door uit
meerdere havens te later vertrek
ken, kan het festival ook voor
stellingen bieden op de Bevelan-
den, Tholen en Schouwen-Dui-
veland.
De andere locatievoorstellingen
zijn op Zeeuws-Vlaanderen en
Walcheren. Al bekend was dat
het festival op dinsdag 29 augus
tus wordt geopend met Wagners
opera Der fliegende Hollander,
bij de zeesluizen van Terneuzen.
Deze grootste productie van het
festival tot nu toe maakt ge
bruik van echte schepen (onder
meer een historische driemas
ter) en 150 zangers en musici.
Nog niet eerder werd Wagners
opera in Nederland aan het wa
ter gespeeld.
Voor deze voorstelling werkt
het festival samen met het or
kest van de Vlaamse Opera en
het Brabant Koor. Dirigent Ed
Spanjaard heeft de muzikale lei
ding, terwijl John Bröcheler (ka-
GOES - De CDA-Statenfractie
houdt morgen een discussie
avond over de relatie tussen
kunst en religie. De bijeenkomst
wordt gehouden in 't Beest in
Goes en begint om 19.30 uur.
Twee sprekers leiden het onder
werp in: Andries Knevel van de
Evangelische Omroep en cul
tuurgedeputeerde Harry van
Waveren. Na de pauze is er een
discussie onder leiding van de
Goese oud-wethouder Charles
Linssen.
pitein Willem Vanderdecken of
wel Der Hollander), Henk van
Heijnsbergen (kapitein Daland),
Turid Karlsen (Senta), Charles
Hens (Erik), Alison Metternich
(Mary) en Bernard Loonen (Der
Steuermann) als solisten optre
den. De regie is van Jeroen Lo
pes Cardozo. Na de première
zijn er voorstellingen op 1, 3, 6
en 9 september.
De Vlissingse binnenhaven, bij
de vismijn, is de locatie voor Ma-
rius, Fanny en César, de trilogie
van de Franse toneelschrijver en
regisseur Marcel Pagnol. Het
Vlaamse gezelschap Comp. Ma-
rius (voorheen De Onderne
ming), onder aanvoering van
Waas Gramser en Kris Van
Trier, speelde al in 1999 het eer
ste deel. In de zomer van 2001
volgde langs de Schelde in Ant
werpen voor het eerst de comple
te trilogie, die de afgelopen op
meerdere plaatsen te zien is ge
weest.
De combinatie van Marius (een
komedie die slecht afloopt), Fan
ny (een drama) en César (een tra
gedie die goed afloopt) betekent
maar liefst bijna vijf uur lang to
neel in de openlucht, onderbro
ken door een 'zuiderse maal
tijd'. Tijdens het nazomerfesti
val wordt het zes keer gespeeld,
dagelijks van 1 tot en met 6 sep
tember.
In het voormalige Ambonezen
kamp in Westkapelle is vanaf 31
augustus De vrouwen van
Kamp Westkapelle te zien, opge
voerd door Theatergroep Delta.
Regisseur en initiatiefnemer is
Anis de Jong, die opgroeide in
kamp Havendorp bij Vlissingen.
De tekst is van Paul Pourveur
terwijl Alex Mallems, artistiek
leider van het nazomerfestival,
de dramaturgie verzorgt.
Het stuk gaat over de onrust in
het kamp van Westkapelle in au
gustus 1956, inmiddels vijftig
jaar geleden. In het kamp zaten
voormalige militairen van het
Koninklijk Nederlands-Indisch
Leger en hun gezinnen die lid
waren van de Partai Nasional
Maluku Selatan, die het
strengst vasthield aan het Mo
lukse ideaal.
Nadat het kamp de militaire sta
tus had verloren, werden de be
woners niet langer onderhouden
door de Nederlandse regering.
De bewoners reageerden woe
dend, omdat zij vonden dat de
regering voor hen diende te zor
gen tot hun ideaal een feit was
en zij definitief konden terugke
ren naar de Molukse eilanden.
In augustus 1956 gingen ze in
het dorp demonstratief proleta
risch winkelen. De mannen in
het kamp werden gearresteerd.
Het toneelstuk richt zich op de
vrouwen en kinderen die des
tijds achterbleven en onder zwa
re omstandigheden het heft in ei
gen hand moesten nemen. Daar
bij dienden zij te kiezen tussen
de idealen van hun echtgenoten
en de dagelijkse zorg voor hun
kinderen.
In het voormalige Ambonezenkamp in Westkapelle is vanaf 31 augustus De vrouwen van Kamp Westkapelle te zien, opgevoerd door Thea
tergroep Delta.
door Anita Tournois
TERNEUZEN - Met de expositie
'Zeeuws Landschap' in de hal en de pas
serelle van het stadhuis sluit de Werk
groep Tentoonstellingen Terneuzen
aan bij de viering van zeventig jaar
landschapsbeheer in Zeeland. Het
Zeeuws landschap blijkt al eeuwenlang
voor veel kunstenaars een inspiratie
bron. Dat ervaring en weergave divers
kunnen zijn wordt door vier in Zeeland
woonachtige kunstenaars getoond in
deze expositie.
Hun werken variëren in stijl van im
pressionistisch tot hedendaags realis
tisch en abstract. Vooral de verschillen
in kleurintonatie is opvallend.
Kunstschilder Willem Roos, beeldend
kunstenaars Paul Kamper en Michiel
Paalvast en fotogi'aaf Rien Loiis maken
ons via hun werk deelgenoot van hun
liefde voor het Zeeuws landschappelijk
schoon. Paalvast, geboren in Waarde,
maar woonachtig in Veere en Goese-
naar Lous zijn er geboren en getogen.
Roos komt oorspronkelijk uit Scheven-
ingen, vertoefde geruime tijd in Italië
en woont sinds kort in Terneuzen. Kam
per zag het levenslicht in Krefeld,
woont al tien jaar in Wissenkerke en is
als kunstenaar zeker geen onbekende
meer. Op het beeldend vlak deed hij al
vele malen van zich spreken door zijn
artistieke werkwijze in diverse discipli
nes met installaties, stalen beelden, fo
tografie en schilderijen. Recent nog
nam hij deel aan een internationale ex
positie met bewegende beelden op Neel-
tje Jans.
Naar aanleiding van zijn tachtigste ver-
jaai'dag woi'dt een boek uitgegeven met
een overzicht van zijn kunstenaarsle
ven. Na een privé-studie bij Bau-
haus-schilder Georg Muche bezocht hij
diverse academies en maakte kennis
met tachisme, nieuwe realiteit en co-
bra. Hij ontwikkelde een eigen vorm
van landschapsweergave, waarin oer-
krachten als water, vuur en aarde een
belangrijke rol spelen.
Verliefd
Door een kunstbeurs studeerde hij klas
sieke Japanse schilderkunst in de geest
van Zen aan de staatsacademie Gedei
in Tokio. Na zijn terugkeer in Europa
werd hij verliefd op de weidsheid van
de Zeeuwse landschappen en het be
roemde Zeeuwse licht.
Met de werken die in de passerelle te
zien zijn toont hij zijn band met de
Zeeuwse natuur. In fotografieën op pa
pier water-land-afgesloten en wa-
ter-land-begrenzing in zwart- wit vol
gens een specifieke techniek. En in de
grote fotoafdrukken op linnen in zach
te lente-achtige tinten als roze, beige
en blauw, eveneens bewerkt volgens
een eigen procédé. Plastische afbeeldin
gen in een strakke belijning, vrijwel ab
stract, met de horizon als bepalende
factor, tonen vooral sfeerimpressies.
Enkele voorbeelden zijn Ochtendlicht
en Terugkijk naar. Ook Roos, nog niet
zo lang geleden exposei'end in Echo-Au
dio, bedient zich van een typisch eigen
kleurenpalet met timbre, dat sterk refe-
reert aan de herfst.
Contrast
Zijn werk is zeer ingetogen en volgens
de kunstenaar hangt dit vooral samen
met zijn karakter en de voorkeur voor
de sprekende kleuren van herfst en win
ter. Het contrast met Paalvasts manier
van werken is dan ook groot. Zijn werk
is juist zeer kleurig en vertegenwoor
digt het hedendaags realisme. Felle, die
pe tinten zijn veiwerkt binnen een
krachtige lijnvoering. Afbeeldingen
van bijvooi'beeld koeien in de wei, een
bomenrij of een abstract landschap vra
gen onmiddellijk de aandacht.
Ook de fotowerken van Lous, in het da
gelijkse leven werkzaam als reclame-
en industrieelfotograaf, kennen een
strakke vormgeving naast primaire die
pe tinten. In onderwerpen als fietser op
dijk, schelpen op 't strand of landbouw
grond-aardappelvoren spreekt zijn gra
fische achtergrond. Zwervend door het
Zeeuwse land, de camera in de aanslag,
ontdekt hij opnieuw de schoonheid van
polders met boerderijen of het sti'and
met paalhoofden. Specifieke kenmer
ken van het Zeeuws landschap, die
hem vooi'dtui'end inspireren om zijn
grafische vormen weer te geven.
Tentoonstelling t/m 22 juni in hal en passe
relle van het Stadhuis, Oostelijk Bolwerk
4, Terneuzen. Openingstijdenma. t/m do
van 9.00 - 17.00 uur. vr. van 9.00 - 20.00
