Hel van Guantanamo verfilmd
Boeren gaan in elektriciteit
PZCFeiten Meningen
PZC
3VO wenst snellere
invoering alcoholslot
De warme aarde
versterkt zelf
het broeikaseffect
VS houden volgens makers echte terroristen elders gevangen
24 mei 1956
et
ro
Groene stroom
woensdag 24 mei 2006
Drie jonge Britse moslims wer
den ruim twee jaar vastgehou
den op het Amerikaanse deten
tiekamp in Guantanamo Bay.
De als de 'drie van Tipton' be
kend staande mannen kwamen
.in 2004 vrij en figureren nu in
de film 'The Road to Guantana
mo' van Michael Winterbottom.
Vanaf 1 juni is de film in Neder
land te zien.
door Frans van den Houdt
Natuurlijk zijn ze geradicali
seerd, na twee jaar lang op
Guantanamo Bay te zijn ver
hoord, mishandeld, gefolterd,
kortom murw te zijn gemaakt,
verzekeren Asif, Ruhel en Sha-
fiq. Maar niet in negatieve zin.
„We zijn radicaler geworden in
onze standpunten over politiek.
We zijn ons er nu meer van be
wust wat er in de wereld aan de
hand is. Hoe leiders als Bush en
Blair iedereen met leugens om
de tuin proberen te leiden." Ter
illustratie slaken ze af en toe
wat kreten als 'Bush is de groot
ste fucking terrorist' en 'Bush
en Blair vormen de as van het
kwaad, niet Iran of Syrië'.
De drie Britse moslims zijn een
paar dagen in Amsterdam om
de film The Road to Guantana
mo over hun ervaringen in het
Amerikaanse dententiecentrum
op Cuba te promoten. Op het
eerste gezicht gewone twinti
gers, gestoken in vrijetijdskle-
ding, die zodra de verveling toe
slaat naar hun mobieltjes grij
pen om. met hun voeten op de
bank, spelletjes te spelen en te
sms'en. Het enige opvallende is
misschien hun baard, die ze 'uit
protest' hebben laten staan.
„Op Guantanamo werd steeds
gezegd dat je naar huis mocht,
als je je baard afschoor. Bela
chelijk, alsof die baard al het
kwaad vertegenwoordigt." Van
het gewelddadige moslimterro
risme, benadrukken ze alle drie,
moeten ze niks hebben. „An
ders maken we dezelfde verwer
pelijke fout als Bush, die om
niks naar geweld grijpt", zegt
Asif. „Als ik mezelf opblaas,
schiet ik daar niks mee op, be-
V ,J% v
De drie jonge moslims die in Guantanamo hebben vastgezeten. Vlnr: Ruhal, Shafiq en Asif. De als de 'drie van Tipton' bekend staande
mannen kwamen in 2004 vrij en figureren nu in de film The Road to Guantanamo van Michael Winterbottom. foto Bram Budel/ANP
wijs ik niemand een dienst. Het
enige wat je bereikt is dat men
sen alle moslims gaan haten, ter
wijl alleen een paar individuen
slecht zijn."
De Britten zien meer in het ver
tonen van 'hun' film, om de we
reld bewust te maken van het
kwaadaardige karakter van het
Amerikaanse regime. „Om vol
ken en religies bij elkaar te
brengen, in plaats van verder
uit elkaar te spelen. Zodat we
de situatie in de wereld van
voor (de aanslagen van) 11 sep
tember herstellen", aldus Asif.
Met zijn persoonlijke verhaal
begint de lijdensweg van de zo
geheten 'drie van Tipton'. In
september 2001, nog voor de
aanslagen in de VS, reist Asif Iq-
bal vanuit Tipton in Birming
ham, Engeland, naar een dorpje
niet ver van Faisalabad in Paki
stan, om zijn door zijn moeder
uitgezochte bruid te ontmoeten.
Zijn vrienden Ruhel, Shafiq en
Monir - 'vooral moslim in
naam' - volgen. Onderweg loge
ren ze gratis in moskeeën. In Ka
rachi raken ze in de ban van
een imam, die hen aanspoort
om geloofsgenoten in Afghanis
tan te helpen. „Het ging om hu
manitaire hulp, voedsel, de
kens, en zo", zegt Shafiq.
De Britten zijn enthousiast en.
reizen met een gratis bus naar
de Afghaanse hoofdstad Ka
boel. Daar aangekomen begin
nen vrijwel onmiddellijk de
Amerikaanse bombardementen.
De jongens zijn bang en willen
zo snel mogelijk terug naar Pa
kistan. Dat lukt niet meer. Uit
eindelijk komen ze in een deten
tiekamp van de Noordelijke Al
liantie terecht. Een van de man
nen, Monir, verdwijnt. Mogelijk
is hij voor een Talibanstrijder
aangezien en doodgeschoten.
De Amerikanen die het kamp la
ter innemen doen eerst net alsof
ze de gevangenen bevrijden,
maar beginnen er vervolgens op
los te meppen. „Onze handen en
voeten werden gebonden en we
kregen een zak over ons hoofd",
zegt Shafiq. Met vijftig anderen
worden ze in een vliegtuig ge
gooid en naar Kandahar ge
bracht. Na tweeënhalve week
gaan ze opnieuw op transport
naar, zonder het te weten, Guan
tanamo. Zeker 24 uur duurt de
vlucht, met één stop ergens in
het zuiden van Turkije, of noor
den van Afrika, denken de man-
door Heieen Paalvast
Het oogt als een groot mo
bieltje, en kan in de auto
worden gemonteerd op het
dashboard. Het gaat om het
alcoholslot, in landen als
Zweden en Canada, en een
trits Amerikaanse staten al ja
ren in gebruik. Nederland zal
er in 2009 ook aan moeten ge
loven als het aan minister
Peijs (Verkeer) ligt.
Want de groep zware drin
kers, die wordt gepakt met
1,3 promille, büjft onvermin
derd groot. Zij zitten achter
80 procent van het aantal on
gevallen waarbij alcohol in
het spel is, terwijl het rijden
onder invloed alsmaar daalt.
Op een industrieterrein in
Zoetermeer zetelt Drager.
Een medewerker van het van
oorsprong Duitse bedrijf,
wiens kind betrokken was bij
een ongeluk waar alcohol in
het spel was, vond het eerste
prototype van een alcoholslot
in 1950 uit, vertelt hoofd mar
keting Mare Ettema.
Drager werkt samen met
3VO. Als het aan 3VO ligt,
wordt het alcoholslot niet
over drie jaar pas ingevoerd.
Vorig jaar spande 3VO enkele
sporters voor haar karretje.
Onder hen Tjerk Bogtstra,
captain van het Nederlandse
Davis Cup-tennisteam. Hij
liet zich ook overhalen om
een alcoholslot in zijn auto te
laten inbouwen. Daar is geen
ruchtbaarheid aan gegeven.
„We hebben nog geen vastom
lijnde plannen. We wilden
hem en technisch directeur
Charles van Commenee van
NOCNSF, die ook zo'n slot
heeft, als een soort ambassa
deur voor het slot inzetten",
aldus de voorlichtster.
Zelfbescherming
Bogtstra juicht invoering van
het slot toe. Hij drinkt zelf
niet, en is tegen het gebruik
van alcohol. De coach vindt
verplichte invoering van het
slot echter ook weer niet zo
nodig. Hij ziet het slot eerder
als een vorm van zelfbescher
ming en een hulpmiddel 'voor
mensen die aan zichzelf twij
felen'.
Van stigmatisering als een
zware drinker die aan de ket
ting, lag, had Bogtstra als
niet-drinker geen last. Hij
rijdt overigens intussen in
een nieuwe auto, zonder slot.
„Rare blikken heb ik nooit ge
kregen. Het was meer de onbe
kendheid met het slot. Men
sen vreesden dat ze al met één
biertje op de auto niet meer
zouden kunnen starten."
Volgens de mensen van Dra
ger is die angst onterecht. Het
slot werkt heel eenvoudig, al
dus Ettema. Met zijn collega,
accountmanager Jakob de
Vries, als proefkonijn tijdens
een proefritje is de test een
fluitje van een cent. Voor het
wegrijden moet De Vries enke
le seconden blazen in het ap
paraatje, voorzien van een
mondstuk. Een goedkeurend
piepje ('een fout piepje klinkt
anders') klinkt op. Op het
schermpje verschijnt de tekst
'test ok' en vervolgens 'goede
reis'. Jakob kan zonder pro
blemen wegrijden.
Sjoemelen
Sjoemelen is vragen om pro
blemen. Een 'zwarte doos',
een kastje onder het dash
board bevestigd, slaat allerlei
gegevens op, zoals pogingen
tot starten zonder blazen of
pogingen om de auto weg te
duwen of slepen als drank in
het spel is.
Een automobilist onder in
vloed kan proberen iemand
anders in zijn plaats te laten
blazen. Als dat al zou lukken,
zijn onderweg een of meer
hertesten vereist. Al rijdend,
wel te verstaan. „Volgens de
SWOV, de Stichting Weten
schappelijk Onderzoek Veilig
heid, is zo'n test veilig, veili
ger zelfs dan handsfree bel
len", aldus de 3VO-voorlicht-
ster. De verzamelde data wor
den met de automobilist be
sproken door een soort rehabi
litatie-ambtenaar die de
spijtoptant begeleidt. Minis
ter Peijs wil het slot immers
inbedden in een medisch-psy-
chologisch programma, met
een meerdaagse cursus, dat
twee jaar kan duren. De juis
te voorwaarden moeten nog
met Justitie worden afge
stemd. 3VO verwacht veel
heil van de invoering van het
slot. „In het buitenland valt
65 tot 90 procent van de deel
nemers niet terug in zijn
oude, foute alcoholge
bruik. "ANP
nen. „Plet was er erg heet." Na
twee weken horen ze via een me
dewerker van het Rode Kruis
dat ze op Guantanamo Bay zit
ten.
Hier worden ze, soms dagen ach
tereen en vier keer per dag, ver
hoord en geslagen. „Het ergste
is dat ze geen vragen stellen,
maar alsmaar beschuldigingen
naar je hoofd slingeren. Dat je
lid bent van Al Qaeda en bij de
aanslagen van 11 september be
trokken was", memoreert Asif.
Hun lichamelijke houding tij
dens de verhoren noemen ze
'zeer stressvol', omdat ze met
handen en voeten zijn vastgeke
tend aan de grond. Vier maan
den zitten ze in de isoleercel.
Overdag is het bloedheet,
's nachts ijskoud.
Krankzinnig
„Het is een hel. De mentale en
fysieke marteling maken je
krankzinnig", stelt Shafiq. „Ik
heb veel gevangenen gezien die
zelfmoord willen plegen, die
een laken of deken om hun nek
knopen. Ook wij hebben daar
aan gedacht. De steun die we
aan elkaar hadden hield ons op
de been." De situatie verandert
drastisch als uit de vele berich
ten in de Britse media duidelijk
wordt dat de drie geen gevaarlij
ke terroristen zijn, maar on
schuldige Britten. Opnieuw krij
gen ze alleen van het Rode
Kruis te horen dat ze vrijko
men. „De Amerikanen hielden
hun mond, ze probeerden ons
zelfs toen nog schuldbekentenis
sen te laten tekenen", aldus Ru
hel. Helemaal normaal wordt
hun leven nooit meer, bena
drukt Asif. Ondertussen loopt
het proces tegen Bush en zijn
Defensieminister Rumsfeld.
Geëist worden een schadever
goeding van 22,5 miljoen dollar
en sluiting van de basis op Cu
ba. „Dat geld is eigenlijk maar
bijzaak", zegt Ruhel. „Het is
ons vooral te doen om sluiting
van Guantanamo en vrijlating
van iedereen die daar onschul
dig vastzit. De échte terroristen
zitten niet op Cuba, die houden
de Amerikanen elders op gehei
me plekken vast.GPD
De door broeikasgassen opge
warmde aarde zorgt op haar
beurt ook weer voor toename
van deze gassen. Dat ver
hoogt het risico van klimaat
verandering, volgens klimaat
onderzoekers uit Nederland,
Duitsland en Groot-Brittan-
nie. De resultaten van hun on
derzoek zijn gepubliceerd in
Geophysical Research Let
ters.
van onze redactie binnenland
Tot dusver werd het effect
van terugkoppeling van
de warmte door de aarde in
de meest gangbare voorspel
lingen niet meegenomen. De
wetenschappers denken dat
het effect ervan is dat de kli
maatverandering weieens
een stuk harder zou kunnen
gaan dan tot nog toe werd
vermoed.
In de huidige prognoses voor
het broeikaseffect gaat het In
ternational Panel on Climate
Change uit van een tempera
tuurstijging van 1,5 tot 4,5
graad in 2100.
De onderzoekers, onder wie
de Wageningse hoogleraar
prof. di'. Maarten Scheffer,
schatten dat de modellen
voor de berekeningen van de
opwarming van de aarde fors
moeten worden verhoogd,,
met een geschat percentage
dat uiteenloopt van 15 tot 78
procent.
„Het tempo en de mate waar
in de opwarming van de aar
de zich voltrekt, blijkt flink
te zijn onderschat", zegt
Scheffer. „De verwachte
maximale temperatuurstij
ging van 4,5 graad in 2100
zal, voor zover we nu kunnen
inschatten, zeker worden ge
haald en wellicht nog hoger
worden.
Extra maatregelen
De Europese wetenschappers
weten zich gesterkt in deze
stellingname door een Ameri-
ïiiilit'
:ic la
zelfs,
pcrdi
iiwwi
{Bet.
kaans onderzoeksteam datop
grond van een andere studie
tot een soortgelijke schatting
komt. Of de alarmerende \Pf
boodschap leidt tot extra
maatregelen (schonere moto-
ren, minder houtkap) om
uitstoot van broeikasgas?
als koolzuur en methaan^
te verminderen, is nog maar
de vraag.
De aanbevelingen over kli.
maatbeheersing, zoals ge-
daan in het Kyoto-verdraJ Jggs
worden volgens Scheffer nog
urgenter dan ze al waren
Voor Nederland betekent dat
onder meer dat meer maatre
gelen nodig zijn om de
ging van de zeespiegel en hét
waterpeil in de'rivieren af te
remmen.
Voor de studie heeft het on
derzoeksteam oud poolijs ea
groeiringen van bomen onder
zocht. Op basis hiervan heb
ben zij veranderingen in het
klimaat uit het verleden gere
construeerd. De onderzoe
kers vonden dat in eerdere pe
rioden tussen twee ijstijden*
de hoeveelheid kooldioxide
(CO,) in de atmosfeer net als
nu hoger was dan tijdens de
koudere eeuwen.
inonz
1de
inilig
ssari:
Sro I
naai
het
de
ijiidd1
eren*
al
Algen
De mens had toen nog ge
noemenswaardige invloed
de aarde, bijvoorbeeld door
uitstoot van broeikasgassen.
De warmere aarde
in het verre verleden bijvoor
beeld voor dat algen, die kool
dioxide opnemen, minder voe
ding hebben. Zodoende blijft
meer C02 in de lucht hangen.
Andersom werkt het proces
ook. „Tijdens de Kleine Us-
tijd (globaal van 1550 tot
1850), bekend van de vele
klassieke Hollandse ijspret-
schilderijen, was de aarde
kouder (waarschijnlijk voor
namelijk ten gevolge van een
verminderde zonneactiviteit),
en daalde het CO,-j
van de atmosfeer", schrijft
het onderzoeksteam. GPD
VEERHAVEN - Breskens is
naarstig op zoek naar mogelijk
heden om het dorp aantrekke
lijk te houden voor toeristen.
Dat is nodig, nu het ministerie
van Verkeer en Waterstaat
heeft besloten dat de nieuwe
veerhaven niet meer in het cen
trum van Breskens komt te lig
gen. De nieuwe aanlegplaats
voor de provinciale veerboten
wordt westelijk van het dorp
de
gel
sle
ikinj
ei'lee
nch(
ïddu
van de bloembollen is het
tal bezoekers van de tentoon
stelling de laatste tijd mei
sprongen gestegen. Mevrouw
Bijl heeft vier waardebonnen
plus een reis van een week
door Nederland voor tweeper
sonen gekregen.
KEUKENHOF - De Vlissingse
C. Bijl is gisteren als 500.000e
bezoeker in De Keukenhof in
Lisse verwelkomd. Met het
mooie weer en het uitkomen
RUS
kgro
BUSONGELUK - Een bus me! !rsin
Oostenrijkse toeristen is bij jril
het Italiaanse Bolzano in een jar li
ra vijn gereden. Daarbij zijn ir|E
achttien mensen om het leven
gekomen. Toen de chauffeur ,Kde
merkte dat de remmen weiger
den, probeerde hij tegen een
bergwand vaart te minderen,
maar dat was tevergeefs.
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A, L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-maïl: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
acceptgiro
n.v.t
62,00
233,30
E-m
,nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 4E
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Tel: (0114)372776
Fax: (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (01111454651
Fax: (0111 )454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en Hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17,00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving
per maand: 20,55
per kwartaal: 59,75
per jaar: €229.20
Voor toezending per post geldt
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor hei
einde van de betaalperiode,
PZC, t.a.v. lezersservice.
Postbus 31, 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,80
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen,
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax: (076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord-en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax, (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771
Business to Business/Onroerend gosd
Tel:'(076)5312277
Fax:(076)5312274
bib!
iciji
inisl
»Ke
lade
sve
'l'SU:
brN
jellir
cijf
nds'
Internet: w
:c.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij,Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-ooncem, De door"
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruik' vooroiw
(abonnementen)administratleen om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en p:o-
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteei-
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: li_
Postbus 314460 AA Goes.
Behoort tot WGGGNGR
Boeren hebben een nieuwe goud
mijn ontdekt: elektriciteit uit
mest. In rap tempo verrijzen bio
gasinstallaties, installaties waar
mee mest wordt omgezet in
warmte en elektriciteit, bij de
boerderijen.
door Peet Vogels
Henk Eissen heeft er een
paar monden meer bij te
voeden. Naast zijn 150 melk
koeien moet hij nu ook zijn twee
biogasinstallaties voeren. Veer
tig ton maïs stopt hij er per dag
in. Samen met 40 ton runder-
mest levert dat 30.000 kilowatt
groene stroom op.
Eissen is een van de pioniers
met biomassavergisting. „Ik ben
hier zes jaar geleden begonnen
en wilde iets doen' naast de melk
veehouderij. Toevallig liep ik
aan tegen wat toen nog mestver-
gisting werd genoemd." Eissen
krijgt steeds meer navolgers,
weet Henk Brink, bestuurder bij
LTO Noord, de branchevereni
ging voor boeren in Noord-Ne
derland. „Het leeft heel erg in
de agrarische sector. Momenteel
staan er tien of twintig biogasin
stallaties, maar eind volgend
jaar zullen dat er al meer dan
honderd zijn."
Een studie van Senter Novem,
het agentschap voor duurzaam
heid en innovatie, toont dat er
mogelijk ruimte is voor circa
2800 installaties. In dat geval
krijgen in de toekomst meer dan
een miljoen huishoudens hun
stroom van de boerderij. „Dan
De productie van groene
stroom verloopt in een aan
tal stappen.
Eerst wordt de mest verhit tot
een temperatuur tussen de 28 en
52 graden. Bij die temperatuur
voelen de bacteriën in de mest
die het methaangas produceren
zich het best.
De mest wordt vermengd met
een coproduct, maïs of een an
der product, en in de vergister
gepompt. Daar zetten de bacteri
ën het product om'in methaan
gas en een restproduct.
Het methaangas wordt daarna
gebruikt om een motor te stoken
die elektriciteit maakt. 40 pro
cent van het gas wordt omgezet
in stroom, 60 procent is warmte.
Het restproduct gaat naar een
navergister die de laatste restjes
methaangas er uithaalt. GPD
Melkveehouder Eissen wekt stoom op uit maïs en mest.
zijn we ook meteen verlost van
de discussie over kernenergie",
meent Eissen.
De populariteit van biogasinstal
laties is verklaarbaar. Per kilo
watt geproduceerde elektriciteit
krijgt de boer 15 eurocent, 5
cent van het elektriciteitsbedrijf
en 10 cent rijkssubsidie omdat
het groene stroom is. Dat bete
kent dat een installatie al na vijf
jaar winstgevend kan zijn.
Op de varkenshouderij geld ver
dienen met mest in plaats van
de mest tegen hoge kosten af te
zetten, dat klinkt te mooi om
waar te zijn. Vandaar dat bio
gas een veelbesproken onder
werp is in het zuiden, waar een
groot mestoverschot heerst.
Dankzij de subsidie is biogas
rendabel, weet Mart Smolders
van het Praktijkcentrum Var
kenshouderij in het Brabantse
Sterksel. Daar experimenteren
ze al jaren met een installatie
die loopt op varkensmest en an
dere producten. „We hebben
hem al komkommers gevoerd en
andere restproducten uit de voe
dingsindustrie. Want je voert de
bacteriën in de mest."
Een goudmijn is het echter niet,
zegt Smolders. „Een installatie
'kost al snel 2 tot 3 miljoen euro
en hij moet in vijf tot zeven jaar
worden afgeschreven. Het pro
bleem is da't slechts 40 procent
van de opgewekte energie wordt
omgezet in stroom. De rest is
warmte die we nu nog niet kun
nen gebruiken. Als we die warm
te ook kunnen verkopen is dat
het beleg op de boterham."
Bomen
Eissen heeft het met zijn 220
hectare grote bedrijf in Gassel-
temijveenschemond in de Drent
se Veenkoloniën wat dat betreft
gemakkelijker. De maïs die hij
aan zijn bacteriën voert, teelt
hij op zijn eigen land. „Maïs le
vert veel energie en. is daarom
ideaal om bij te mengen." De in
stallaties bij Eissen zijn zo groot
als een vakantiehuis. „Met een
paar bomen er omheen zie je er
niets van", meent Eissen. Dat
scheelt veel in de maatschappe
lijke acceptatie. Tot een paar
jaar geleden waren de windmo
lens populair, maar die mogen
boeren bijna niet meer op hun
erf zetten omdat die het land
schap aantasten.
Eissen adviseert boeren die wil
len beginnen met biogas dan
ook vooral de milieuaspecten te
benadrukken. „De eerste keer
dat ik een vergunning aanvroeg,
maakte ik de fout dat ik zei dat
ik een mestvergistinstallatie wil
de bouwen. Ze schrokken zich
een ongeluk bij de gemeente. Ze
dachten dat het hele mestcircus
naar hier zou komen."
De tweede keer maakte Eissen
foto Harry Tielman/GPD
die fout niet meer. „Toen zei ik
dat ik groene stroom wilde op
wekken met behulp van biomas
sa. Toen waren ze direct enthou
siast." Toch is er een probleem:
het restproduct van de vergis
ting, het zogenoemde digestaat.
Volgens de letter van de wet is
dat mest. Met andere woorden:
een boer met een biogasinstalla
tie zit aan het einde van het pro
ces met twee keer zoveel mest.
En dat terwijl er al een mesto-
verschot'is.
Afzetmogelijkheden
Daarom onderzoeken de ministe
ries van Milieu en Landbouw
naarstig naar nieuwe afzetmoge
lijkheden. Een van de opties is
het digestaat als kunstmest te
verkopen. Dat zou het probleem
grotendeels oplossen. Ook het in
drogen van het digestaat, waar
bij het water gezuiverd wordt
en op het riool geloosd, wordt
onderzocht. Het droge restpro
duct kan dan eventueel ver
brand worden.
Volgens Eissen ziet de toekomst
er veelbelovend uit: „Toen we
vijf jaar geleden nadachten over
een biogasinstalatie was de prijs
voor een kilowatt 17 guldenscen
ten. Nu is het 15 eurocent. De
prijs voor elektriciteit zal blij
ven stijgen. Over een jaar of tien
is subsidie niet meer nodig óm
rendabel te draaien." GPD
