Geef de lokale historie niet weg
PZC
Vliegende start van Muziek 9 Daagse
Dwingende foto's tonen
veerkracht na tsunami
Roosevelt-studenten schilderen Middelburgse rust
19
kunst
GELICHT
Oorlogsmuseum
Protest tegen ontpoldering
Verkoop zuivel markt uitgesteld
Gewonde bij aanrijding Sloeweg
Archiefbeheer moet beter
Musica Cordis in
's Heer Abtskerke
Concert Tears of
Blood Poortvliet
zaterdag 6 mei 2006
HnorRené Schrier
De meest vooraanstaande oorlogs
musea en oorlogsdocumentatie
centra in Nederland deden maandag
een oproep aan de bevolking om nog
eens op zolder te snuffelen naar spulle
tjes uit de oorlog. Mochten er nog
oude granaten, Ausweisen of legerkist-
jes van opa liggen, gelieve die dan te
brengen naar het verzetsmuseum in
Friesland, de Anne Frank Stichting,
museum Bronbeek, het Nederlands In
stituut voor oorlogsdocumentatie of
twaalf andere soortgelijke instituten
verspreid over het land.
Dat is mooi en aardig, maar het
oorlogsmuseum Infatuate in Nieuw-
dorp of het oorlogsmuseum Switch
back in Oostburg staan niet in dat
lijstje. Laat staan het bunkermuseum
in Zoutelande. En die willen ook wel
spulletjes van die rommelzolder ont
vangen. Sterker nog, een belangrijk
deel van de collectie van Kees Traas
van het museum uit Nieuwdorp komt
van die zoldertjes.
„Driekwart heb ik zelf verzameld. Ik
door Ernst Jan Rozendaal
Kees Traas houdt een fotoboek vast van luitenant-kolonel J. J. van Oort. Naast hem een pop met het uniform van de luite
nant-kolonel. Het materiaal is geschonken door de familie Van Oort uit de omgeving van Utrecht, foto Dirk-Jan Gjeltema
ben als kleine jongen begonnen. Nu
ben ik 48 en op zeker moment heb ik
tegen mezelf gezegd: 'Daar moet je
wat mee doen'. Je kunt wel blijven ver
zamelen tot de spullen zo ongeveer
voor het huis tegen de dijk liggen,
maar je kunt er ook wat mee doen. Ik
wil de geschiedenis doorgeven aan de
mensen."
Veel van de verzameling van Infatuate
komt van de oude stortplaats bij
Nieuwdorp. Daar stond Traas vroeger
heel wat uurtjes, en eigenlijk nog te
weinig. „Ik had er nog veel meer weg
kunnen halen", zegt hij. Hij krijgt veel
en moet het hebben van mond-
tot-mondreclame of een stukje in de
krant.
„Ik was vroeger timmerman en als ik
dan bij mensen thuis aan het werk
was, begon ik onder de koffie een
praatje en al snel ging dat over de
oorlog. En van het een kwam het an
der. Zo liep ik nogal eens tegen wat
aan. Maar nog steeds krijg ik weke
lijks wel wat aangeboden. Pas nog
had de school de Sprienke een project
over de oorlog. De leerlingen zijn hier
ook geweest. Vervolgens belde de juf
frouw van die klas met de vraag of ik
eens naar de spullen wilde kijken.
Daar was nog een originele Duitse
Rode-Kruishelm bij. Die mocht iknaee-
nemen. Zo komt er steeds weer wat
bij."
„Laatst kreeg ik een telefoontje van ie
mand uit Voorburg. Die had nog alle
PZC's uit de oorlogsjaren en allerlei in
teressante documenten, zoals Auswei
sen, uit Middelburg. Die waren van
zijn vader die uit Middelburg kwam."
Traas sprak onlangs op een informatie
avond over de Sloespoorlijn een top
man van Prorail. „Ik wist dat die een
potje hebben dat ze kunnen besteden
als ze projectielen vinden tijdens het
werk aan de spoorlijn. Ik zeg tegen die
man dat hij de helft van het geld over
houdt, want de helft van die projectie
len heb ik al opgeruimd."
Verhaal
Erik Adriaanse van het oorlogsmu
seum Switchback uit Oostburg ver
gaat het al niet anders. Hij heeft het
liefst streekgebonden voorwerpen. De
ze week is hij weer bij een boer ge
weest die wat wilde opruimen. „De
spullen die uit de streek komen heb
ben echt een meerwaarde. Vaak zit er
een verhaal achter. Dat leggen we
vast. De bezoekers vinden het ook
leuk dat ze nog iets van de achter
grond van die spullen kunnen herken
nen."
Ook Traas noteert de verhalen achter
de spullen. „Dat maakt de voorwer
pen extra bijzonder. Ik weet niet of
die verhalen bewaard blijven als die
Zeeuwse spullen naar een museum er
gens in het land gaan. Ik heb hier ook
geen dingen over de Slag om Arnhem.
Dat is voor de musea daar veel interes
santer."
De Zeeuwse oorlogsmusea proberen el
kaar aan te vullen. Zo houdt het mu
seum Switchback in Oostburg zich
vooral bezig met de slag om de Schel-
demonding, terwijl Infatuate zich
richt op de landing op Walcheren.
Traas: „Wij moeten het hebben van sa
menwerking. Ik verwijs toeristen ook
door naar Oostburg en naar het bun
kermuseum in Zoutelande als ze inte
resse hebben. Op die manier kunnen
mensen die Zeeland bezoeken er een
hele dag van maken."
Traas kan de oproep van de landelijke
musea wel begrijpen: „Iedereen pro
beert aan zijn spullen te komen. Het
zou alleen jammer zijn als op die ma
nier spullen uit Zeeland naar musea
ergens in het land verdwijnen. Je kunt
toch de lokale geschiedenis niet wegge
ven? Als mensen uit Zeeland wat weg
geven, hoop ik dat ze denken aan het
oorlogsmuseum in de buurt."
Adriaanse merkt dat ook via internet
nogal eens oorlogsspullen van eige
naar verwisselen. Vooral in Duitse at
tributen is een zekere handel ont
staan. Op beurzen komt hij de laatste
tijd niet meer. Gewoon omdat hij er
niet meer veel van zijn gading kan vin
den.
Ooit zal de stroom met interessante
spullen wel een keer opdrogen, maar
voorlopig is Adriaanse daar nog niet
bang voor. Hij merkt dat er nu juist
een generatie aankomt van oudere boe
renmensen die kleiner willen gaan wo
nen. Verder zijn er volgens hem nog
veel documenten onder de mensen:
„Ouderen zien toch het belang van die
spullen wel in, anders hadden ze het
niet bewaard. Als ze in de gaten heb
ben dat de kinderen niet geïnteres
seerd zijn, kunnen ze het ook weer
niet over hun hart verkrijgen om het
weg te gooien. Dan kloppen ze vaak
bij ons aan. En dan vinden ze het ook
weer hartstikke leuk om te komen kij
ken hoe wij die dingen presenteren.
Soms nemen ze dan hun kleinkinde
ren mee."
Ordedienst
Ook Traas is niet bang dat er geen
spullen meer onder de mensen zijn:
„Het zal nog wel een jaar of tien tot
vijftien doorgaan. Ik weet zeker dat er
nog veel spullen op zoldertjes liggen.
Vooral oudere mensen bewaren die
dingen. Ze zijn er nog niet los van. En
niet iedereen doet er even gemakkelijk
afstand van. Zo heb ik hier het comple
te archief van de OD (Ordedienst,
red.) van Nieuwdorp. De man die het
in zijn bezit had, had moeite om het
aan het museum af te staan, want er
stond toch persoonlijke informatie in.
Pas nadat ik hem ervan overtuigd had
dat ik er gepast mee om zou gaan, kon
hij het afstaan. Informatie uit dat ar
chief is bijvoorbeeld verwerkt in het
boek over de slag op de Sloedam.
Maar het is uniek dat er nog zo'n com
pleet OD-archief is."
Het oorlogsmuseum Infatuate in Nieuw
dorp is iedere eerste zaterdag van de
maand van 10.00 uur tot 17.00 uur ge
opend en op afspraak. Het oorlogsmu
seum Szvitchback in Oostburg is vanaf 3
juni geopend, op zaterdagen in juni, juli
en augustus tussen 13.00 uur en 17.00
uur en op afspraak.
RILLAND - Om de actie tegen plannen voor ontpoldering'
langs de Westerschelde te onderstrepen, hebben jonge
boeren langs de A58 een protestbord geplaatst en een
berg zandzakken neergelegd. 'Land terug aan de zee, ont-
polderen nee, nee, nee' luidt de boodschap.
Het bord en de zandzakken staan aan de Koedijk tussen
Krabbendijke en Rilland. De agrariërs, verenigd in het
Zeeuws Agrarisch Jongeren Kontakt (ZAJK), vinden het
onverteerbaar dat vruchtbare landbouwgrond terug
wordt gegeven aan het water. Doel van de actie, naast
aandacht vragen voor het verzet tegen ontpoldering, is
ook de discussie erover gaande houden. Het ZAJK vindt
dat er gekeken moet worden naar andere oplossingen
voor natuurherstel in de Westerschelde. De boeren wijzen
als voorbeeld op het Arabische emiraat Qatar, waar door
Nederlandse baggeraars nieuwe eilanden opgespoten wor
den.
De zandzakken zijn symbolisch bedoeld. Met deze zakken
werden afgelopen eeuwen gaten in de dijken gedicht. Tus
sen de zandzakken staat een vogelverschrikker, die - met
een verwijzing naar het verhaal over Hansje Brinker bij
Haarlem - een vinger in de dijk houdt. De jonge boeren
plaatsten ook de Zeeuwse vlag met het wapen Luctor et
Emergo ('ik worstel en kom boven'), die moet onderstre
pen dat de agrariërs het verzet tegen ontpolderen niet op
geven.
RENESSE - De verkoop van zuivel op de biologische
markt in Renesse is uitgesteld. Er zijn problemen met aan
voer van de producten.
De handelaar die de zuivel zou gaan verkopen kan de
producten niet koelen tijdens de rit van Noordgouwe
naar Renesse en dat is wettelijk voorgeschreven. De orga
nisatie hoopt binnen afzienbare tijd een oplossing të vin
den.
VLISSINGEN- Bij een aanrijding op de Sloeweg in Vlis-
singen is gistermiddag om 13.00 uur een 15-jarige Sou-
burgse jongen gewond geraakt. De 36-jarige Souburgse
automobilist, bij wie de jongen in de auto zat, merkte te
laat op dat de auto voor hem afremde.
De jongen kreeg de gordel in zijn maag en hij klaagde
over pijn. Hij is per ambulance naar het ziekenhuis Wal
cheren vervoerd.
ZIERIKZÈE - De manier waarop bij de gemeente Schou-
wen-Duiveland stukken worden gearchiveerd kan en
moet beter. Dat blijkt uit onderzoek van de gemeentear
chivaris. Daarom is een plan gemaakt waarin alle mede
werkers nog eens worden gewezen op het belang van het
goed archiveren. Zo moeten afgehandelde dossiers sneller
worden overgedragen aan het gemeentelijk archief en
zijn er handleidingen gemaakt hoe een dossiermap moet
worden ingericht.
Dat de regels aangescherpt worden is volgens gemeentese
cretaris niet omdat het nu slecht zou gaan. „Maar meer
om cle procédure te stroomlijnen, zodat stukken gemakke
lijker en sneller teruggevonden kunnen worden. Mensen
houden nu dossiers wel eens wat te lang onder zich."
VEERE - Pianiste Sylvie Cour-
voisier en violist Mark Feldman
hebben de Muziek 9 Daagse Zee
land gisteravond een vliegende
start gegeven. Als het spelple-
zieren de kwaliteit van hun con
cert maatgevend zijn, valt voor
muziekliefhebbers tot en met
volgende week zondag nog veel
te beleven in de Grote Kerk in
Veere.
De Muziek 9 Daagse kan het bes
te worden beschouwd als de op-
van het Festival Nieuwe
Muziek. In negen concerten laat
de nieuwe directeur Willem
Kniknie zien en horen wat hij
van plan is met de organisatie
waaraan tot voor kort onlosma
kelijk de naam van Ad van 't
Veer was verbonden.
Courvoisier en Feldman speel
den muziek van de Amerikaanse
saxofonist, en componist John
Zorn. Dat zou als een beginsel
verklaring kunnen worden opge
vat, want hij is iemand die voor
enkele muziekstijl zijn
neus ophaalt. Hij is een feno
meen in de jazz en de géïmprovi-
muziek, een vernieuwer
van de hedendaagse filmmuziek
en drijvende kracht achter Na
ked City, een band die in under-
groundkringen beroemd en daar-
luiten berucht is, vanwege zijn
verpletterende punk en hardco
re. Bovendien mag Zorn graag
patten uit het klassieke repertoi-
|e, zij het dat hij daar zelden
■ets van heel laat.
Aangezien de komende week al
lerlei soorten hedendaagse, mo
derne en klassieke muziek op
kei programma staan, leek de
keuze voor Zorn symbolisch,
maar in werkelijkheid bepaalde
de beschikbaarheid van de musi
ci het openingsconcert.
Courvoisier en Feldman kun je
als programmeur ook niet laten
lopen. Ze bleken virtuoze vertol
kers van Zorns werk. Courvoi-
siers vingers beperkten zich niet
tot de toetsen, regelmatig graai
de ze in de piano naar de sna
ren. Feldman legde op zijn
beurt de strijkstok af en toe op
zij om gitaar te spelen op zijn
viool. Het ene ogenblik leek hij
een zigeunermuzikant, het vol
gende was hij de Jimi Hendrix
van de vier snaren.
Het duo putte vooral uit het re
pertoire dat Zorn heeft geschre
ven voor zijn groep Masada. Uit
gangspunt daarin is de joodse
klezmermuziek.
Een huiveringwekkend hoogte
punt was een compositie uit The
book of angels waarin het leek
of een joodse bruiloft verander
de in een spookhuis. De meesle
pende melodie ging over in ge
schraap op piano en riool, in
eens kraakten deuren, gierde de
wind en trippelden ratten over
de zolder. De geschiedenis van
het joodse volk in onconventio
neel piano- en vioolspel. En dat
op 5 mei.
Vanavond wordt de Muziek 9
Daagse vervolgd met een cd-pre-
sentatie van de Middelburgse com
ponist Douwe Eisenga.
Violist Mark Feldman en pianis
te Sylvie Courvoisier zorgden
gisteravond voor een geslaagde
start van de Muziek 9 Daagse
Zeeland in Veere.
foto Dirk-Jan Gjeltema
^oor Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Laagdrempeli-
?er kan het niet. Eén keer per
Jiaand, gelijktijdig met de Mid
delburgse kunstroute, houdt Jac-
•jueline Eversen open huis. Ter-
m kinderen zelf de verfkwast
interen, kunnen volwassenen
®°rgen kennis nemen van een
kunstproject met studenten van
de Roosevelt Academy.
haar initiatief de naam
bipo 170 meegegeven, een ver
ding naar het nummer van
h3ai' kleine huis aan de Middel
burgse Noordsingel. Aanvan
kelijk wilde Eversen meedoen
aan de Middelburgse kunst
route. Ze had het idee dat ze
daar iets aan kon toevoegen.
Maar haar huis ligt buiten de
route, het is geen galerie en zelf
is ze geen professionele kunste-
.nares, dus stonden de organisa
toren niet te trappelen. Dat
heeft Eversen er niet van weer
houden toch aansluiting te zoe
ken.
Morgen opent ze voor de tweede
keer haar deuren. Ze heeft con
tact gezocht met kunstzinnige
studenten van de Roosevelt Aca
demie met de waag of ze hun im
pressie van Middelburg wilden
weergeven op een' doek van 40
bij 50 centimeter. Vijftien stu
denten gaven gehoor aan haar
oproep, onder wie een complete
schildersgroep: Artco.
Tegelijk vroeg Eversen, wier
huis ongeveer tussen de studen
tenhuisvesting aan het Bagijn-
hof en het Roggeveenhof in ligt,
buurtbewoners naar hun impres
sie van de studenten. Dat lever
de zes schilderijen op.
De werken van de studenten
zijn samengevoegd tot één groot
paneel. „Het centrale thema is
de rust die Middelburg uit
straalt", zegt Eversen. „Dat is
hoe de stad op de studenten
overkomt."
De buurtbewoners geven een po
sitief beeld van de studenten.
„Ze veranderen het straatbeeld,
ze verlevendigen Middelburg, ze
maken de stad internationaal",
verklaart Eversen. „Zo komt
dat tenminste in de kunstwer
ken naar voren."
De Middelburgse is zo teweden
over het resultaat dat ze pro
beert de werken nog elders te
exposeren. Maar voorlopig is
niet zeker dat ze ook na morgen
middag kunnen worden be
wonderd.
Om de tentoonstelling aan huis
extra feestelijk te maken, heeft
Eversen de studentenband die
afgelopen maandag onder de
naam Noroque meedong naar de
Freedom Music Award ge
vraagd een akoestische set te
verzorgen.
En zoals gemeld kunnen kinde
ren bij Expo 170 de handen uit
de mouwen steken. Ze kunnen
een vlag maken.
Expo 170, aan de Noordsingel 170
in Middelburg, is morgenmiddag
geopend van 13-17 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
VEERE - Voor manager Carla
van Tilburg van Stichting De
Grote Kerk Veere was het een
uitgemaakte zaak. Een exposi
tie over de wederopbouw na de
tsunami met als titel Veer
kracht, die moest ze naar Zee
land halen.
Het gaat om 32 foto's van Pieter
van der Houwen. Ze zijn tot en
met 11 juni te zien in de Grote
Kerk in Veere.
Van Tilburg werkt een aantal
dagen per week bij de ontwikke
lingsorganisatie Memisa. Die is
verwant aan Mensen in Nood,
de organisatie die de tentoonstel-
's HEER ABTSKERKE - Het vo-
caal ensemble Musica Cordis uit
Goes geeft vrijdag 12 mei een
concert in het monumentale
maar intieme kerkje van 's Heer
Abtskerke.
De culturele commissie van de
protestantse kerk heeft het en
semble uitgenodigd om onder
meer Engelse geestelijke muziek
uit de Renaissance en de woege
twintigste eeuw te zingen. Ook
staan enkele achtstemmige koor
werken van Mendelssohn op het
programma. Kaarten zijn ver
krijgbaar bij aanvang van het
concert, om 20.00 uur.
POORTVLIET - Metal-cover-
band Tears of Blood treedt vrij
dagavond 12 mei na een korte
rustpauze voor het eerst weer
op, in café 't Centrum in Poort
vliet.
Tears of Blood heeft de adem
pauze na een druk jaar met zo'n
vijftien optredens gebruikt om
een nieuw repertoire op te bou
wen en een live-demo te maken.
De live-demo, een registratie
van een aantal optredens van
Tears of Band, wordt tijdens het
concert in Poortvliet gepresen
teerd. Het optreden van de
coverband uit Sint-Annaland
begint om 21.00 uur.
ling Veerkracht mede mogelijk
heeft gemaakt.
„Zelf heb ik niets met de exposi
tie te maken, maar ik zag de fo
to's en ik wist dat ik ze naar
Veere moest halen", vertelt Van
Tilburg, die verantwoordelijk is
voor het tentoonstellingsbeleid
in de Grote Kerk.
Wederopbouw nadat huis en
haard door het water zijn wegge
spoeld, dat is iets waarmee men
sen in Zeeland zich verbonden
voelen, zo redeneerde ze. En
dan een titel waarin bijna de
naam Veere voorkomt.
De foto's zijn allemaal volgens
hetzelfde stramien gemaakt. Ge
troffenen van de tsunami pose
ren. Ze staan centraal in beeld,
op een plek die nog sporen van
de ramp vertoont, of waarvan
juist duidelijk is dat daar een
nieuwe wereld wordt opge
bouwd.
„Het is heel mooie fotografie",
meent Van Tilburg. „De foto's
maken een statische indruk,
maar het is dwingend zoals de
mensen je aankijken. Je kunt
niet anders dan onder de indruk
raken van de manier waarop de
ze mensen hun leven weer op
pakken."
Bij de foto's hoort een aantal
verklarende teksten. Ze zijn in
hun eenvoud net zo doeltreffend
als de afbeeldingen: 'Jaffarudin
is bouwvakker. Hij is blij dat hij
zijn oude beroep weer kan op
pakken, het geeft hem moed. Jaf
farudin heeft een zware tijd ach
ter de rug. Door de tsunami ver
loor hij zijn vrouw. Zijn twee
kinderen hebben de ramp geluk
kig wel overleefd, en samen ma
ken ze er het beste van. Praten
over het verleden doet hij niet
graag. Anderen helpen hun huis
weer op te bouwen, dat wil hij.
Want volgens hem verdient ie
dereen een thuis.'
Expo: Veerkracht, t/m 11 juni in
de Grote Kerk in Veere, open da
gelijks van 11 tot 16.30 uur.
Jaffarudin (40), bouwvakker.
foto Pieter van der Houwen
