Appel raakte geheim van 't leven
PZC
Falkland-veteranen in Argentinië lijden dubbel
Intelligentie is dom compliment
uyr
Koude oorlog in
de Stille Zuidzee
Wereldberoemd kunstenaar ooit door ambtenaren beschimpt
5 mei 1956
r #it J
vrijdag 5 mei 2006
dopr Prancoise Ledeboer
Toen Karei Appel in het voor
jaar van 2000 door Wim
Kayzer werd geïnterviewd voor
de VPRO-televisieserie Van de
schoonheid en de troost, was hij
bijna tachtig. Omringd door
acht schilderijen die hij uit alle
fasen van zijn loopbaan had ge
selecteerd, vatte hij de kern sa
men van wat hem als kunste
naar al die jaren voor ogen had
gestaan. Net als Vincent van
Gogh wilde Appel 'het geheim
van het leven raken"
Wat is dan dat geheim, wilde
Kayzer natuurlijk graag weten.
..Dat is het onuitsprekelijke. Bij
een goed doek houd je je bek",
antwoordde hij met de niet mis
te verstane directheid die hem
kenmerkte.
Nu Nederland met Karei Appel
een wereldberoemd kunstenaar
heeft verloren, denken een paar
Amsterdamse oud-ambtenaren
misschien nog eens beschaamd
terug aan hoe ze hem ooit. be
schimpten.
Via directeur Willem Sandberg
van het Stedelijk Museum had
Appel in 1949 de opdracht ver
worven voor een wandschilde
ring in de kantine van het stad
huis. De geschokte ambtenaren,
die beweerden dat ze voortaan
geen hap meer door de keel zou
den krijgen, kregen al snel voor
elkaar dat zijn Vragende kinde
ren werd afgedekt met een
schot dat er vele jaren zou blij
ven zitten.
Parijs
Zij waren Icing niet de enigen
die Appels vernieuwende Co
bra-beeldtaal- totaal niet begre
pen. Sandberg gaf Appel, Cor-
neille, Constant en andere leden
van de groep vernieuwers uit
Kopenhagen, Brussel en Amster
dam in 1949 weliswaar een gro
te expositie in zijn museum en
kocht geregeld werken aan,
maar dat kon het vertrek van de
Nederlanders naar Parijs niet
voorkomen.
Bij het grote publiek verguisd,
ontvluchtte ook Appel het bene
pen kunstklimaat in de Lage
Landen om zich te laven aan de
avant-garde in de Franse hoofd
stad. Hoe hij daar vanaf 1950 in
armoedige omstandigheden
woonde en werkte in een sloop-
rijp fabriekspand tegenover de
leerlooierij waar hevig stinken
de koeienhuiden werden ver
werkt, is een bekend verhaal
door de vele interviews die Ap
pel in de loop van tientallen ja
ren gaf.
De arme Amsterdamse kappers-
zoon bezocht vanaf 1942 een
paar jaar de Rijksacademie van
Beeldende Kunsten maar kon
dat alleen bekostigen met een
beurs van het door de Duitsers
ingestelde departement van
Volksvoorlichting en Kunsten.
Adriaan Venema en Jan Fred
van Wijnen beschreven in Vrij
Nederland (VN) van 3 novem
ber 1990 hoe Appel daarover ge
regeld correspondeerde met de
nationaal-socialist Ed Gerdes,
het hoofd van de afdeling Bouw
kunst, Beeldende Kunsten en
Kunstnijverheid. 'Maar Appel
was absoluut geen nationaal-so
cialist. Hij heeft, zoals heel veel
1921-2006
ben bij elkaar zo'n vijftien jaar
van mijn leven ondervoed ge
weest. Dat is nogal wat, als je
dat bedenkt."
New York
De Appel die oprijst uit de sta
pel boeken en kranteknipsels
over zijn leven en werk, is in de
eerste plaats de gedrevene voor
wie het van jongs af aan vanzelf
sprak dat hij de barrières van
zijn afkomst zou overwinnen
omdat hij niets anders dan kun
stenaar wilde zijn.
Vanaf zijn succesvolle Ameri
kaanse debuut in 1954 bij Mar
tha Jackson in New York lag de
armoede definitief achter hem
en kon hij zich reizend van ate
lier naar atelier voortaan zon
der materiële zorgen ont
plooien.
Wie ook maar een fractie van
Appels schilderijen, gouaches,
tekeningen en sculpturen kent,
weet dat hij zich in de loop van
zijn lange carrière ver verwij
derde van 'de felle heldere kleu
ren, simpele vormen en stevige
lijnen van de vriendelijke, on
schuldige kindwezens en fanta
siedieren' die Willemijn Stokvis
in haar standaardwerk over Co
bra prijst.
Laat hoogtepunt van zijn voort
durende drang tot vernieuwing
waren de dertien doeken van
ruim twee bij twee meter waar
op Appel in de zomer van 2000
in het Stedelijk Museum een
feestelijke lofzang van licht en
kleur op het Nederlandse land
schap schilderde. In 1955 deed
Appel in Vrij Nederland tegen
over Jan Vrijman zijn meest ge
citeerde uitspraak: „Ik rotzooi
maar een beetje aan." Dat was
humoristisch bedoeld, maar
was natuurlijk koren op de mo
len van de sceptici in zijn vader
land.
'Zie je wel, dat kan mijn neefje
ook', is overigens nog steeds de
obligate reactie van 'kunstanal
fabeten' die menen dat zij toch
een opinie over hedendaagse
kunst moeten uiten.
In Van de schoonheid en de
troost vertelde Appel lang na
dien nog eens bevlogen hoe zorg
vuldig hij juist te werk ging bij
het kiezen en mengen van zijn
kleuren. Maar bovenal toonde
hij zich een oprecht gevoelig
man, die zijn emoties welbe
wust kanaliseerde en kwijt wil
de raken in zijn werk.
Wijzend naar zijn prachtige
schilderij uit 1983 van een in
tens treurige, grimassende
clown zei de kunstenaar toen:
„Als iets ontroering overbrengt
aan een medemens, kan men
spreken van kunst.
Zwijgen
Wie zijn beklemmende getralie
de echtpaar uit 1953 kent, geïn
spireerd op een foto van de we
gens spionage in de VS tot de
doodstraf veroordeelde Rosen
bergs die elkaar voor het laatst
mogen kussen, zou er volgens
Appels richtlijnen het zwijgen
toe moeten doen, zó goed is het.
Maar hij had er vast mee inge
stemd dat ook dit schilderij nu
als voorbeeld dient voor de vele
werken in zijn oeuvre waarop
hij de kern van het leven wist te
raken door te ontroeren. GPD
anderen, zijn oorlogsverleden
gewoon wat mooier gemaakt',
benadrukten de auteurs overi
gens al aan het begin van hun
artikel.
De kunstenaar was om een reac
tie gevraagd, maar deelde in
VN via zijn advocaat mee dat
hij daar geen behoefte aan had.
Een paar maanden later deed
hij dat wel tegenover Vera Illès
in Elseviers Weekblad: „Als ik
rijke ouders had gehad, had ik
geen beurs voor de academie
hoeven aan te vragen. Dan had
Adriaan Venema mij niet zwart
kunnen maken. Dat van die
beurs is waar, voor de rest is al
les gelogen. Hoe kan ik mij ver
weren? Ik heb in de oorlog mijn
broer verborgen om hem uit
Duitsland te houden en toen
dat uitkwam, heb ik door het
land gezworven. Niemand had
iets over voor kunstenaars. Ik
heb tot 1953 honger geleden, ik
De eilandstaatjes in de Stille
Zuidzee zijn de inzet van een
harde strijd tussen China en
Taiwan. Meer dan een mil
jard euro steken de twee in po
gingen hun politieke invloed
in de regio uit de breiden.
door Erwin Tuil
Als de Chinese premier
Wen een gevolg van twee
honderd ambtenaren mee
neemt op een buitenlandse
reis, is dat een zware delega
tie. Maar als zo'n delegatie
neerstrijkt op het eiland Fiji,
dan is de eerste vraag die er
gesteld wordt: wat staat ons
nu weer te wachten? Wen en
de zijnen waren op Fiji om
met zes eilandstaten in de re
gio te spreken over nauwere
samenwerking. Nu de Britse,
Amerikaanse en Franse in
vloed er afneemt, ruiken de
Chinezen hun kans.
China verzekert eenieder van
zijn vredelievende intenties.
De Chinezen hebben al negen
diplomatieke posten in het ge
bied, meer dan welk ander
land. Bovendien zijn acht
staatshoofden van landen in
de Stille Zuidzee met alle
egards in Peking ontvangen.
Rijkere landen in die con
treien, zoals Australië, heb
ben zo hun bedenkingen.
Susan Windybank van de Au
stralische denktank 'Center
for Independent Studies'
wees er onlangs op dat de re
gio weliswaar rijk is aan
grondstoffen, maar dat China
vooral politieke doelen na
streeft. „Een koude oorlog tus
sen China en Taiwan", aldus
Windybank.
Taiwan, volgens China een op
standige provincie, wordt
door slechts 26 landen ter we
reld erkend als het échte Chi
na. Zes daarvan liggen in de
Stille Zuidzee. De Volksrepu
bliek China probeert nu door
leningen met een lage rente
en andere financiële steun,
die staatjes zover te krijgen
dat zij Taiwan aan de kant
schuiven en Peking erkennen
als het enige Chinci. Ook
tracht Peldng zo steurrte win
nen bij internationale organi
saties, meent Windybank.
Taiwan probeert 'de; concur-
rent te frustreren door nog
meer geld dan China op tafel
te leggen, in een-ppging de
gunst van de betrokken lan
den te behouden! Gezamen
lijk hebben de twee' China's
al meer dan een milfard euro
aan hun strijd gespendeerd.
Zelden haalt dit soort cheque-
boekdiplomatie het^ nieuws,
Maar vorige maand braken in
Honiara op de Salomqneilan-
den rellen uit na vérkiezin-
gen. De oude regering steun
de Taiwan. De nieuwe wil
China als nieuwe broeder, als
er maar geschoven wórdt. Bei
de partijen beschuldigden el
kaar van omkoping. De Chine
se minderheid op de Salomon-
eilanden moest uiteindelijk
vluchten, nadat de autochto
ne bevolking hun winkels en
bedrijven had verwoest.
Het is niet ongebruikelijk dat
de eilandstaatjes hun loyali-
teit bepalen aan de-hand van
de hoogte van de bedragen
die China of Taiwan bieden.
Nauru en Kiribati hebben er
al meerdere malen hun voor-1
deel mee gedaan. De nieuwe
regering van de Salomoneilan-
den praat inmiddels met bei
de China's over hulpen inves
teringen.
Corruptie
Oprechte ontwikkelingshulp
is uitstekend, stelde de Au
stralische senator Ellison on
langs. Maar de meeste hulp
die China en Taiwan nu bie- j
den gaat onder tafel en leidt
tot corruptie. De georgani-
seerde misdaad vaart er wel
bij, terwijl de betrokken staat-
jes zelf er nauwelijks beter
van worden.
Australische politici waar
schuwen er al voor dat de ri
valiteit tussen China en Tai
wan voor politieke en econo-
mische instabiliteit in het Stil
le Zuidzee-gebied zorgt, waar
van de gevolgen niet te over
zien zijn. GPD
door Frans Lindenkamp
Genegeerd, geminacht en be
schimpt. De Argentijnen
miskennen hun veteranen van
de Falklandoorlog (1982). Niet
vanwege de nederlaag tegen de
Britten, maar omdat zij een
herinnering vormen aan don
kere jaren van de dictatuur
(1976-1983). Veel veteranen
worstelen nog steeds met onver
werkte oorlogstrauma's. Elke
maand slaat wel een ex-strijder
de hand aan zich zelf.
De opvangruimte voor oud-
Falklandstrijders van de staats-
welzijnsorganisatie Pami geeft
goed weer hoe de Argentijnse sa
menleving met haar veteranen
omspringt. Het gebouw in het
centrum van de hoofdstad Bue
nos Aires heeft meer weg van
een obscuur kraakpand dan van
een bureau waar je aanklopt
voor psychische bijstand. Bij Pa-
mi-ambtenaar Carlos Sanchez,
zelf ook veteraan, kunnen zij
hun hart luchten. Sanchez:
„Veel van de veertienduizend
oud-Falklandstrijders kampen
24 jaar na dato nog met oor
logstrauma's. De oorlog heeft
ons blijvend getekend."
Zelfmoord
Dat nog steeds veel oud-militai
ren met psychisch letsel kam
pen, tonen de cijfers aan. Elke
maand pleegt er eentje zelf
moord. Sinds het einde van de
strijd in juni 1982 hebben 350
Argentijnse oorlogsveteranen
zich van het leven beroofd. De
torpedering van het oorlogs
schip Generaal Belgrano buiten
beschouwing gelaten zijn er
meer doden gevallen door zelf
moord, dan dat er aan (Argen
tijnse) militairen gesneuveld
zijn. De kans dat een Falk-
land-veteraan de hand aan zich
zelf slaat ligt 108 keer hoger
dan voor de gemiddelde Argen
tijn.
Kanonnenvlees
De ongeschoren en sjofel gekle
de Sanchez (44) stelt dat de
ex-strijders het bij terugkeer in
de burgermaatschappij extra
zwaar te voorduren hadden. „El
ke soldaat keert mentaal gebro
ken terug uit een oorlog. Maar
voor ons was het extra moeilijk.
Wij bestonden niet voor de Ar
gentijnse maatschappij. Mensen
willen niet aan de dictatuur her
innerd worden. We vormen een
nationale schaamte."
Sanchez, destijds infanterist,
kan zich er nog steeds heftig
over opwinden. „Ook wij zijn
slachtoffers van de dictatuur.
Het regime heeft ons gebruikt
als kanonnenvlees om zelf te
overleven. Met de invasie speel
den de militaire dictators hun
laatste kaart uit. Als jonge speel
se honden gingen we de oorlog
in om er 74 dagen later als psy
chische wrakken uit terug te ke
ren. Bij thuiskomst voelde ik me
een oude versleten man. Ik wor
stelde ermee te hebben moeten
doden om te overleven."
In de voorstad Quilmes bestie
ren de veteranen met eigen mid
delen een woning die ze als
'clubhuis' gebruiken. Vrijdaga-
I m I fi
Argentijnse veteranen komen elke week bijeen om elkaar te steunen.
foto Frans Lindenkamp/GPD
vond is hun wekelijkse samen
komst. Er wordt gekaart en ge
barbecued. Marcelo Alejandro
Odello (42), in de oorlog mijnen-
legger, hangt de lolbroek uit.
Maar zijn aan elkaar genaaide
onderbeen verraadt zijn labili
teit. Twee jaar geleden besloot
hij uit het leven te stappen. Zijn
vrouw had hem verlaten. Hij leg
de zichzelf op de rails, maar de
uitvoering verliep anders dan ge
pland. Waarom? „Omdat God
groot is", roept hij met een bre
de lach uit. „Achteraf ben ik
blij, dat ik nog leef. Maar de
mentale wond die de oorlog ver
oorzaakt heeft, heelt nooit. Mijn
kinderen lijden erg onder mijn
onstandvastigheid.
Afgestorven
Adolfo Mamani (56), gepensio
neerd beroepsmilitair, vertelt
met brok in de keel dat zijn
vriend Ignacio slaagde waar Ale
jandro faalde. „Hij trok de een
zaamheid niet meer na zijn
scheiding. Maar de waarheid is
dat Ignacio al jaren psychisch
en sociaal afgestorven was."
Sanchez hoort het gesprek van
een afstand aan. „De meesten
van ons zitten in een vicieuze cir
kel van alcoholisme, kalmerings
middelen en werkloosheid.
Werkgevers zijn bang oorlogsve
teranen in dienst te nemen. Wan
neer het uitdraait op echtschei
ding nemen velen dat ene onom
keerbare besluit." GPD
Onze samenleving is in toenemende
mate geneigd om bijzonder begaaf
de of intelligente kinderen en jongeren
een aparte behandeling te geven. Er is
zelfs een beweging aan de gang om wat
heet toptalent al heel vroeg op te spo
ren, via onder meer tests, en in aparte
instituten onderwijs en vorming te ge
ven. Zeg maar elite-onderwijs. Op die
manier zouden die talenten pas echt tot
ontplooiing komen en de samenleving
van dienst kunnen zijn.
Klopt die redenering? Ik betwijfel het.
Er is een regel in mijn vak, de psycholo
gie, die luidt dat je mensen dom kunt
maken door ze te vertellen dat ze intelli
gent zijn. Die regel vindt steun in een
flinke hoeveelheid onderzoek, waarvan
een prachtig overzicht wordt gegeven
in het boek van de psycholoog Robert
Sternberg met de veelzeggende titel
Why smart people can be so stupid
(Waarom slimme mensen zo dom kun
nen zijn). Een voorbeeld. Een groep kin
deren in de leeftijd van tien tot twaalf
jaar kreeg een uitdagende opdracht om
uit te voeren. Het lukte ze allemaal om
die goed te doen en ze werden allemaal
geprezen voor hun succes. Maar op ver
schillende manieren. De ene helft werd
geprezen voor hun intelligentie en de
andere helft voor hun inzet.
Tot grote verbazing van de onderzoe
kers had die verschillende manier van
prijzen een enorm effect.
Dat bleek toen ze aan de kinderen vroe
gen wat ze vervolgens voor opdracht
wilden hebben. Een opdracht die ze de
gelegenheid bood iets nieuws en belang
rijks te leren, maar die bepaald moei
lijk was? Of een 'veiliger' opdracht, een
waarbij succes zo goed als verzekerd
was?
De grote meerderheid van de kinderen
die om hun intelligentie waren gepre
zen, wilden het laatste, kozen voor 'vei
lig'. Ze waren geneigd de kans iets zin
vols te leren te laten lopen om er maar
zeker van te zijn dat ze een intelligente
indruk zouden blijven maken. Ze gin
gen voor 'zelfbescherming'.
Daarentegen koos 90 procent van de
kinderen, die voor hun inzet waren ge
prezen, voor de moeilijke opdracht. Zij
waren bereid om risico's te nemen en
zich onder druk te laten zetten. Zij von
den het belangrijk om nieuwe dingen te
leren.
Maar het meest verrassende en veront
rustende effect van de manier waarop
de kinderen geprezen waren, bleek in
de volgende fase van het onderzoek.
Beide groepen kregen nu een echt moei
lijke taak waarop ze over de hele linie
ook veel slechter scoorden. Wat bleek?
De kinderen die voor hun intelligentie
waren geprezen vonden de taak niet
leuk meer zo gauw ze op moeilijkheden
stootten en ze waren in meerderheid
ook niet bereid om er thuis, bijvoor
beeld samen met hun ouders, aan te
gaan zitten.
Bij de kinderen die voor hun inzet wa
ren geprezen, gebeurde er iets heel an
ders. Zij vonden de moeilijke taak een
uitdaging, waaraan ze wilden blijven
werken tot ze 'm onder de knie hadden.
De meesten wilden de taak daarom ook
MONUMENT - Koningin Julia
na heeft op de Dam in Amster
dam het nationaal monument
ter nagedachtenis aan de strijd
in de jaren 1940-1945 onthuld.
Ook prins Bernhard en de prin
sessen Irene, Margriet en Ma
rijke waren aanwezig bij de
onthulling van het monument,
dat de eeuwenoude Dam een
nieuw aanzicht geeft.
DELTAWET - Het voorlopige
verslag van de Tweede Kamer
op de ontwerp-Deltawet is ver
schenen. De samenstellers van
het verslag zeggen 'naar een ze
kere mate van beperking ge
streefd te hebben', maar deson
danks is het een boekwerk van
ruim 32.000 woorden'gewor
den. Desondanks staan er veel
vragen en beschouwingen in!
maar nog weinig nieuws: daar
toe is het wachten op het ant
woord van de minister.
ONTWIKKELINGSHULP
Frankrijk heeft bij de Navo
een plan ingediend om hulpver
lening aan ontwikkelingslan
den doeltreffender te maken
Het plan moet bestaande pro
gramma's aanvullen. In de
plannen van de Fransen gaan
de Verenigde Staten hét meest
bijdragen. Dat zou in „1958 in
moeten gaan.
mee naar huis nemen om er verder aan
te werken, eventueel met hun ouders.
De onderzoekers vonden nog iets an
ders. De kinderen die geprezen waren
voor hun intelligentie vonden zichzelf,
nu ze faalden op een volgende taak, op
eens niet meer (zo) intelligent. En dat
bleek voor de toekomst ingrijpende ge
volgen te hebben. Want toen loeide groe
pen kinderen tot slot nog een taak kre
gen die precies even moeilijk was als de
allereerste taak (die waarvoor ze gepre
zen waren voor hun intelligentie dan
wel inzet), deed de groep 'intelligente'
kinderen het opeens beduidend slech
ter dan de eerste keer. Terwijl de groep
'inzet-kinderen' het veel beter deed.
De conclusie is duidelijk. 'Ouders, on
derwijzers en samenleving, intelligen
tie is in meerdere opzichten een dom
compliment'.
René F.W. Diekstra
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31 i
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
Bezorgklachten:
D. Bosscher(ad|unct)
0800-0231231
A. L. Kroon (adjunct)
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
Centrale redactie:
zaterdags tot 12.00 uur.
Stationspark 28
Postbus 31
Abonnementen:
4460 AA Goes
0800-0231231
Tel: (0113)315500
autom. afschrijving acceptgiro
Fax: (0113)315669
per maand: 20,55 n.v.t
E-mail: redactie@pzc.nl
per kwartaal: 59,75 62^00
per jaar: €229,20 233i30
Lezersredacteur: A. J. Snel
Voor toezending per post geldt een
Stationspark 28
toeslag.
Postbus 31
E-mail: lezersservice@pzc.nl
4460 AA Goes
Beëindiging van abonnementen
Tel: (0113)315660
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het
Fax: (0113)315609
einde van de betaalperiode.
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 314460 AA Goes
Middelburg:
Losse nummers per stuk:
Buitenruststraat18
maandag t/m vrijdag: 1,25
Postbus 8070
zaterdag: .1,80
4330 EB Middelburg
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Tel. (0118)493000
Fax: (0118)493009
Bankrelaties:
E-mail: redwalch@pzc.nl
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
Advertenties:
4460 AA Goes
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
Tel. (0113)315670
overeenkomstig de Algemene
Fax. (0113)315669
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
E-mail: redgoes@pzc.nl
de Regelen voor het Advertentiejivezen.
Terneuzeri:
Overlijdensadvertenties:
Willem Alexanderlaan 45
maandag t/m vrijdag:
Postbus 145
tijdens kantooruren
4530 AC Terneuzen
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0115)645769
Tel. (076)5312550
Fax, (0115)645742
Fax. (076)5312340
E-mail: redtern@pzc.nl
Personeelsadvertenties:
Hulst: Baudeloo 16
Tel: (076)5312240
Postbus 62
Fax: (076)5312340
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Fax: (0114)372771
Tel. (076)5312104
E-mail: redhulst@pzc.nl
Fax. (076)5312340
Zierikzee: Grachtweg 23a
Voor gewone advertenties:
Postbus 80
Noord- en Midden-Zeeland
4300 AB Zierikzee
Tel. (0113)315520
Tel: (0111)454651
Fax (0113)315529
Fax: (0111)454657
Zeeuws-Vlaanderen
E-mail: redzzee@pzc.nl
Tel: (0114)372770
Fax: (0114)372771
Opening kantoren
Business to Business/Onroerend goed
Goes, Zierikzee
Tel: (076)5312277
en Hulst:
Fax: (076)5312274
Maandag t/m vrijdag
van 8.30 tol 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl/adverteren
Autoursrochton v<
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wogener-concern.'De dooru I
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze I
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten on pro' I
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteer- I
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, Ie-
Postbus 314<160 AA Goes.
Behoort tot *£l' WGGGN6R
