pzc
Dodenherdenking is vol zin
De aarde ligt onder vuur
pzc
Del Ponte stoort
in zaak-Mladic
Een werkende bom
maken is moeilijk
Vier mei biedt ijkpunt voor persoonlijke integriteit en moed
4 mei 1956
donderdag 4 mei 2006
In stad en dorp herdenkt Nederland op de vierde mei de gevallenen.
foto Marijke Folkertsma
Heeft Dodenherdenking zoveel
jaar na de oorlog nog wel zin?
Niet als heldenverering. Niet als
waarschuwing tegen opkomend
fascisme en racisme. En ook niet
als poging om herhaling van de
geschiedenis te voorkomen. On
ze columnist Jan Schinkelshoek
zoekt het veel meer op persoon
lijk vlak. Als standaard voor
burgermoed.
door Jan Schinkelshoek
Vanavond om acht uur is Ne
derland even stil.
Vanavond staat Nederland even
stil.
Vanavond herdenkt Nederland
met twee minuten stilte wat
meer dan een half eeuw geleden
het land in de greep heeft ge
had, wat zo veel leed heeft ver
oorzaakt, wat zo veel mensenle
vens heeft gekost.
Twee minuten stilte.
In Amsterdam - bij het Natio
naal Monument.
In de duinen - op de Waalsdor-
pervlakte.
In bijna alle steden en dorpen
van ons land - bij monumenten,
herdenkplaatsen en plaquettes.
Centraal bij Dodenherdenking
staat het verhaal van oorlog en
onderdrukking, van vervolging
en verzet, van onderduik en ter
reur. Het is het verhaal van con
centratiekampen en gevangenis
sen, van doorgeschoten nationa
lisme, wanstaltige rassenwaan
en misplaatste superioriteitsge
voelens. Maar het is niet alleen
het verhaal van slachtoffers en
helden, van martelaren en folte-
raars. Het is ook het verhaal van
collaboratie en verraad, van
NSB'ers en foute keuzen. En
minstens zo zeer - misschien
wel meer dan ons lief is - het ver
haal van mensen die de andere
kant uit keken, die deden alsof
ze van niks wisten, alsof het hun
niet aanging.
Bevochten
Het is, helaas, geen verhaal met
een goede afloop. Ook na 1945 is
oorlog niet uitgebannen, geweld
kost nog steeds slachtoffers, de
mocratie en rechtsstaat zijn
geen rustig bezit, grondrechten
en tolerantie vergen permanen
te waakzaamheid, vrede moet
nog steeds worden bevochten.
Zwart-wit
Heeft Dodenherdenking, zoveel
jaren na de oorlog, nog wel zin?
Niet als heldenverering, geloof
ik. Zo zwart-wit lag het tijdens
1940-1945 niet.
Niet als kapstok om bij het min
ste en geringste te waarschuwen
tegen opkomend fascisme en ra
cisme. Die vorm van misbruik
na de oorlog is al te vaak ge
pleegd om andersdenkenden het
zwijgen op te leggen. Niet om in
het verleden te blijven hangen.
De problemen, uitdagingen en
moeilijkheden van vandaag de
dag zijn zwaar genoeg.
Niet om een herhaling van dat
leed te voorkomen. De geschie
denis herhaalt zich nooit. En als
ze zich dreigt te herhalen, dan
moet de mens in staat worden
geacht de andere kant uit te kij
ken.
En zelfs niet als een poging om
het onbevattelijke te bevatten.
De historie levert - misschien he
laas - geen pasklare antwoor
den.
De zin van Dodenherdenking
ligt op een ander, veel persoon
lijker vlak. Op het vlak van de
ethiek. Het dwingt na te denken
wat je zelf kunt doen, wilt doen,
moet doen. De oorlog-van-toen
confronteert ons met dilemma's,
morele dilemma's in hun ex
treemste vorm.
Waarom
Waar nog steeds die grote, onop
losbare vraag naar het waarom
knelt - hoe konden mensen, ge
wone mensen, zulke verschrikke
lijke dingen doen? - biedt de oor
logsherinnering ook zicht op
bijna bovenmenselijke staaltjes
van fatsoen, moed, verantwoor
delijkheidsbesef en burger
schap, afkomstig van mensen,
gewone mensen.
Die verschrikkelijke oorlog
geeft het kwaad een naam, even
zeer als ze het goede benoemt.
Concreet, tastbaar. In rond Ne
derlands. De herinnering aan
'40-'45 zet een morele stan
daard, een standaard van huma
niteit, compleet met voorbeel
den hoe het moet, hoe het zou
moeten. En dat tikt dubbel en
dwars aan in een tijd waarin al
les gerelativeerd wordt, alles
met ironie wordt bekeken, alles
met scepsis wordt overgoten.
Alleen al daarom is Dodenher
denking van vitaal belang. Als
ijkpunt voor persoonlijke inte
griteit. Als model voor burger
moed. Als aansporing. Als inspi
ratiebron. En als teken van
hoop.
Kiezen
Te meer waar die morele dilem
ma's onverminderd actueel zijn.
Dag in dag uit wordt aan politi
ci en bestuurders, aan schrij
vers, journalisten en filmprodu
centen, aan wetenschappers, di
recteuren en arbeiders, aan men
sen in bedrijfsleven en over
heidsdienst, aan gelovigen en
buitenkerkelijken, aan autochto
nen en allochtonen, aan mannen
en vrouwen, aan burgers ge
vraagd te kiezen.
Te kiezen - voor het goede, te
gen het kwade.
Dodenherdenking heeft zin. Die
'zingeving' is kort na de oorlog
treffend verwoord door Golo
Mann, zoon van de grote schrij
ver Thomas Mann, een Duits his
toricus die zelf voor de nazi's
heeft moeten vluchten. 'Bestude
ring van de geschiedenis',
schreef hij, 'is het beste tegengif
tegen fanatisme, tegen extremis
me, tegen eigendunk. Ze leert
ons geloven aan maat, aan be
hoedzaamheid, meer dan aan ei
gengereid doordrammen naar
grote oplossingen. De geschiede
nis ontwikkelt onze zin voor vrij
heid en verantwoordelijkheid.'
En later voegde Mann er, nog
pregnanter, aan toe: 'Het verle
den mag niet verloren gaan, an
ders wordt de mens blind voor
zichzelf en voor de toekomst.'
Daarom heeft het zoveel jaar la
ter nog zin om stil te staan bij
die vele duizenden die tussen
1940 en 1945 in de strijd tegen
fanatisme, extremisme en eigen
dunk moed, fatsoen en verant
woordelijkheid toonden en bij
die namenloos vele anderen die
sedertdien lieten zien wat bur
germanschap is.
door Carel Goselinq
De Europese Unie praat of
ficieel niet meer met
Servië over een handels- en
samenwerkingsakkoord. De
aanleiding vormt het feit dat
Servië er nog niet in geslaagd
is de voortvluchtige Bos-
nisch- Servische generaal
Mladic op te pakken en uit te
leveren aan het Joegosla-
vië-Tribunaal in Den Haag
De hoofdaanklaagster bij het
tribunaal, Del Ponte, heeft
steeds gezegd beweerd garan
ties van de Servische premier
Kostunica te hebben gehad
dat Mladic uiterlijk op 30
april aan haar gepresenteerd
zou worden. Zij voelt zich nu
misleid door Kostunica.
In Servië riep Kostunica Mla
dic op zich over te geven. Hij
erkende dat zijn mensen niet
weten waar de generaal uit
hangt. Er zijn wel talloze hel
pers van hem aangehouden,
maar dat leverde geen bruik
baar spoor op. Kostunica
noemde het oneerlijk dat Ser
vië nu wordt gestraft. Vol
gens hem wordt er alles aan
gedaan om Mladic te pakken
te krijgen. Feitelijk gebeurt
dat pas sinds eind 2004.
Handreiking
Of Servië zich 'gestraft' moet
voelen is de vraag. Vorig jaar
zat Kroatië in dezelfde posi
tie. Del Ponte eiste de aanhou
ding van de aangeklaagde ge
neraal Gotovina. Toen die uit
bleef schortte de EU het be
raad over een lidmaatschap
op. Gotovina werd een half
jaar later in Spanje opgepakt.
De onderhandelingen tussen
de EU en Kroatië werden her
vat en lopen als een trein.
Met Servië kan het net zo
gaan. Niet voor niets wees
EU-commissaris Rehn (belast
met EU-uitbreiding) er al op
dat de gesprekken meteen na
dat Mladic is aangehouden
kunnen beginnen en dan als
nog dit jaar kunnen worden
afgerond. Met die handrei
king geeft de EU-commissa-
ris Kostunica en dê zijnen
ook speelruimte. De ..Servi- -h
sche premier worstelt immers I
met een aantal pmblemen.I
Zijn regering steunt mede op I
partijen die uit natipnalisti-
sche overwegingen niét staan
te springen Mladic uit te leve- dc>
ren. Tegelijk is hij in -onder- en
handeling met president Ta-
die over vervroegde verkiezin- gj
gen. De zaak-Mladic is een be- m(
langrijke factor bij het ver- va
werven van de kiezersgunst. ler
Zijdelings spelen ook de on- a]{
derhandelingen over'de toe- pa
komst van provincie^ Kosovo El
en de breuk met Montenegro BI
mee. f - tei
Storende factor is Del Ponte. m(
Zij wil scoren, zeker nu. Milos
evic haar ontvallen is en het He
tribunaal in 2008 de acfivitei- ba
ten moet staken. MlacUc be- de
schouwt zij met de -eveneens i de
voortvluchtige Bosnisch-Ser- de
vische ex-leider Karadzic als wc
kroon op haai- werk. In haar 32
ongeremde ambitie h'eeft Del tei
Ponte al vaak ultimatums ge- 1 Bi
noemd die Servische leiders ov
voor de aanhouding van Mla- m<
die zouden hebben genoemd.
Die zijn vanuit -Belgrado
nooit bevestigd. Bij-elk .ulti-
matum vliegt Del Pöhte naar *■-
Brussel om de EU opjïoge po- "D
ten te laten weten dat Servië
'nog steeds' niet goed met het
tribunaal samenwerkt. -Waar
na meteen de eis volgt dat de LC
EU onderhandelingen met mi
het land over samenwerking op
moet opschorten of afblazen. lai
De EU volgt de lijn-Del 'Pon
te klakkeloos. Dat is vreemd D<
want het gaat, om in"Néder- ee
landse termen te - spreken, 1 lir
slechts om een gewone offi- da
cier van justitie. Weliswaar 1 zo
met een VN-pet op,' maar Le
daar hoeft de EU zich weinig nc
van aan te trekken. .Daar zii
komt bij dat de dé aanpak na
van Del Ponte geen vruchten j hc
afwierp. De zaak-Milosevic Di
liep hopeloos vast. Gotovina ga
werd uiteindelijk ver buiten ge
Kroatië opgepakt. GPD pl
pagina 5 wi
Servische regering pl
wankelt N:
A,
door Ferdi Schrooten
Door de glazen van zijn
'niet-schervende bril' be
studeert Peter de Bruyn een
van de uitgestalde explosie
ven voor hem. „Kijk", zegt de
ingenieur, terwijl hij uit een
enveloppe een plat pakketje
met draadjes haalt. „Dit is
nou een bombrief."
De in plastic gewikkelde
springstof is met dun koper
draad verbonden aan een Po-
laroid-batterij. „Die heeft
een mooi plat formaat", zegt
de onderzoeker. De draadjes
moeten bij het dichtplakken
van de envelop onder de plak
rand worden gedrukt. „Als je
de enveloppe opent, dan ver
breek je het stroomdraad je en
ontploft de springlading."
De Bruyn is explosievenex-
pert van het Nederlands Fo
rensisch Instituut (NFI) in
Den Haag. Daar komen jaar
lijks zo'n honderd zelfge
maakte explosieven binnen
voor onderzoek. Zo onderzoe
ken hij en zijn collega's explo
sieven die in het weekeinde
zijn gevonden in een huis in
Rotterdam-West.
Op internet is veel informatie
voorhanden over de vervaar
diging van explosieven, tot
aan complete handleidingen
die de thuisknutselaar
stap-voor-stap helpen zijn ei
gen bom te fabriceren. Veel
van de chemicaliën en andere
benodigdheden liggen ge
woon bij de drogist of in tuin
centra. De Bruyn: „Al moet je
wel de goede tuinmest pak
ken, anders gebeurt er niks."
Vraag het maar aan terreur
verdachte Samir A. In zijn
huis vond de politie onder
meer draadjes, een schake
laar, kerstboomverlichting en
kunstmest. Het geheel leek in
alles op een geïmproviseerd
explosief. Alleen: het werkte
niet. „Dat er van alles op in
ternet te vinden is, wil nog
niet zeggen dat iedereen een
deugdelijk explosief kan ma
ken", zegt De Bruyn, getui-
ge-deskundige in de straf
zaak tegen Samir A.
Hij pakt een ander staaltje
van knutselnijverheid: de
wekkerbom die in 1988 be
doeld was voor een aanslag
op het gebouw van Sijthoff
Pers in Rijswijk. Opengereten
en vervormd ligt het ding op
tafel. „Hartstikke dodelijk",
zegt De Bruyn. Net als de
zwarte bol ernaast, een tennis
bal met kruit uit strijkers
(zware rotjes) en ingezwach
teld in zwarte tape. Een strij
ker is als ontsteker door het
gat in de tennisbal geduwd.
„Vergis je niet. Deze tennis-
balbom is dodelijk."
Vaak zijn de aangetroffen ex
plosieven het werk van ama
teurs die nieuwsgierig zijn.
Afstandsbedieningen van ga
ragepoorten en schakelaar
tjes van modelbouwauto's die
nen als ontsteker. De prikkel
komt van huis-tuin-en-keu-
ken-batterijtjes. „Alkali
ne-batterijen. Ze willen wel
zeker zijn dat de bom af
gaat", zegt De Bruyn.
Maar de betere bommenma
kers maken explosieven die
ze op grote afstand tot onplof-
fing kunnen brengen. Zoals
de daders van de aanslagen in
Madrid in 2004, die hun bom
men af lieten gaan via gsm's.
Ook de afpersers die eind
2002 bommen plaatsten in de
Ikea-vestigingen in Amster
dam en Sliedrecht, gebruik
ten mobieltjes als ontstekers.
„Het werkte alleen niet", zegt
De Bruyn, die met zes colle
ga's herkomst en risico onder
zoekt van bommen of wat
daar op lijkt. „Ja, de bom in
Ikea in Sliedrecht ging wel
af, maar dat was omdat de
constructie slecht was. Daar
door ging het ding af toen de
Explosieven Opruimings
dienst het onschadelijk pro
beerde te maken."
Drukgolf
Sommige doe-het-zelfknal-
lers nemen enorme risico's.
Zoals de man die een paar
jaar geleden zijn eigen mega-
bom maakte. Om het kruit uit
grote stukken vuurwerk te
kunnen halen, zaagde hij die
door met een decoupeerzaag.
„Opeens sloeg er een vonk in
het vat waarin hij het kruit
verzamelde. De man stormde
instinctief naar buiten en
struikelde daarbij per onge
luk. Dat is zijn geluk geweest:
hij lag op de grond toen de
enorme drukgolf over hem
heen blies. Anders had hij het
zeker niet overleefd." GPD
Talloze brokstukken van steen
en ijs zwerven door de ruimte en
kunnen met onze planeet in bot
sing komen. Komende week con
fereren wetenschappers bij de
Europese Ruimtevaart Organisa
tie (ESA) in Noordwijk over het
kosmische botsingsgevaar. Intus
sen iverkt Europa aan de Don
Quichot-missie om het onheil
uit de hemel af te wenden.
door Servé Vaessen
Op 30 juni 1908 kruipt de aar
de door het oog van de
naald. Nabij de rivier de Toen-
goeska in Siberië doorklieft een
vuurtong de hemel, gevolgd
door knallen die 800 kilometer
verderop nog hoorbaar zijn. Op
de plek des onheils wordt 200
vierkante kilometer bos met de
grond gelijk gemaakt.
Allemaal het gevolg van een kos
mische steenbrok zo groot als
een.flatgebouw die met 30 kilo
meter per seconde de atmosfeer
binnendringt. Door de lucht-
weerstand in de dampkring ont
ploft het object op een hoogte
van 8 kilometer met een kracht
van vijfhonderd Hiroshima-
bommen.
Was het projectiel een paar uur
later gearriveerd, dan had het in-
slagpunt niet in het dunbevolk
te Toengoeskagebied gelegen,
maar in Sint Petersburg of Lon
den. Meer dan 160 inslagkraters
op onze planeet getuigen ei-van
hoe onveilig het heelal is. Niet
alleen de aarde fungeert als
schietschijf. Ook het oppervlak
van de maan en planeten als
Mercurius en Mars is bezaaid
met talloze littekens die duiden
op kosmisch geweld.
Kort na het ontstaan van de pla
neten 4,5 miljard jaar geleden
zwierven ontelbare brokstuk
ken als overgebleven bouwpuin
door de ruimte. Met veel geweld
bestookten zij de pas geboren
planeten. Welke rol speelde het
kosmisch bombardement in de
evolutie van ons zonnestelsel en
hoe kun je allang verweerde
inslagkraters op aarde herken
nen? Het zijn slechts enkele vra
gen waarover de wetenschap
pers in Noordwijk zich komen
de week buigen. Ook het huidi
ge inslaggevaar komt op de con
ferentie aan bod.
De meeste van deze planetoïden
houden zich op veilige afstand
van de aarde op, tussen de ba
nen van Mars en Jupiter. Soms
dirigeert de zwaartekracht van
de grote planeet Jupiter ze naar
Impressie van het hoogtepunt van de Don Quichotmissie: Hidalgo
boort zich in de planetoïde, terwijl Sancho toekijkt, foto ESA/GPD
de binnenregionen van het zon
nestelsel. Planetoïden die zover
uitzwenken dat zij in de buurt
van de aarde kunnen komen en
een potentieel gevaar vormen,
behoren tot de aardscheerders.
Reden genoeg voor de sterren
kundigen om systematische
speurtochten naar deze kosmi
sche kogels te ondernemen.
Eind vorige maand telde het
Near Earth Object-programma
(NEO) van het Amerikaanse
ruimtevaartbureau Nasa 784
planetoïden met een doorsnede
van minimaal 150 meter die de
aarde tot op 7,5 miljoen kilome
ter kunnen naderen. Geen enke
le van deze objecten ligt op ram
koers, maar door de zwaarte
kracht van de planeten verande
ren hun banen langzaam.
Toekomstige aanvaringen met
de aarde worden dan mogelijk.
Het NE O-programma schat dat
er zo'n duizend aardscheerders
met een doorsnede van 1 kilome
ter of meer door het zonnestel
sel zwei-ven. Tweederde ervan is
in kaart gebracht.
De kritische grens van 1 kilome
ter is niet toevallig gekozen,
want een inslaande planetoïde
met dergelijke afmetingen ver
oorzaakt een wereldramp. De
botsing blaast een gigantische
stofwolk de atmosfeer in, die de
zon verduistert en het klimaat
ontregelt. Een aanzienlijk deel
van de wereldbevolking over
leeft een dergelijke ramp waar
schijnlijk niet.
Dinosauriërs
Hoe groter het projectiel, des te
ernstiger de gevolgen. Zo'n 65
miljoen jaar geleden ontketende
de botsing met een kosmisch
projectiel met een doorsnede
van tien kilometer een waar in
ferno, waarin de dinosauriërs,
samen met 65 procent van de
toenmalig levende soorten op
aarde, uitstierven.
Toch is er nog weinig bekend
over de gevolgen van inslagen.
Vijf keer in de aardgeschiedenis
was er een massale uitstervings-
golf maar slechts één daarvan
kunnen we met zekerheid koppe
len aan een kosmische aanva
ring, aldus de Amsterdamse geo
loog Jan Smit.
Omgekeerd heeft de vorming
van andere bekende inslagkra
ters op aarde geen grote gevol
gen gehad voor het leven op on
ze planeet. Nog minder weten
we over de gevolgen van kleine
re inslagen. Zij richten welis
waar geen wereldwijde ravage
aan, maar hun inslagfrequentie
is groter.
Planetoïden uit de 1 kilometer
categorie komen eens in de paar
honderdduizend jaar met de aar
de in aanvaring, terwijl projec
tielen van het Toengoeska-for-
maat gemiddeld twee tot drie
keer per millennium inslaan.
Door hun kleine afmetingen zijn
deze objecten moeilijker op te
sporen dan hun grotere soortge
noten.
In sciencefictionfilms als Deep
Impact en Armageddon wordt
de aanstromende planetoïde
met kernbommen aan flarden ge
schoten, maar dat is volgens des
kundigen niet erg slim. De pla
netoïde verandert dan in een
nog gevaarlijker schot hagel.
Don Quichot
Veel beter is het om een
aardscheerder op botsingskoers
ruim van te voren een zetje te ge
ven, zodat hij de aarde net zal
missen. Hoe dit zou kunnen wer
ken, moet de Don Quichot-mis
sie uitvinden die ESA ontwik
kelt in samenwerking met de Eu
ropese ruimtevaartindustrie.
Don Quichot bestaat uit twee
ruimtesondes die kort na de lan
cering apart naar een nog nader
te bepalen planetoïde zullen rei
zen. Bij aankomst wordt Sancho
in een baan rond de planetoïde
gebracht om het object van
dichtbij te bestuderen, terwijl
Hidalgo zich met 10 kilometer
per seconde op het object te plet
ter laat vallen. Deze duw moet
zorgen voor een minieme afwij
king in de baan van de planetoï
de, die Sancho hopelijk kan me
ten. Daarna zal vanuit Sancho
een kleine instrumentencapsule
op de planetoïde neerdalen om
de inslagkrater en het uitgewor
pen materiaal nader te bestude
ren. De lancering van Don Qui
chot is voor 2011 voorzien. GPD
MOORDPARTIJEN - Ook gis
teren zijn de gruwelijke moord
partijen die aan de gang zijn
in Marrakesh de hele dag door
gegaan. De onlusten begonnen
de nacht daarvoor. Marokkaan
se nationalisten hebben het
voorzien op aanhangers van
het oude regime, pasja El
Giaoui, die onlangs overleed.
Franse politiepatrouilles zien
machteloos toe op de grens
van Arabische en Europese
woonwijken.
SCHOLEN - De Goese gemeen
teraad heeft gisteren besloten
de Kohnstammschool en de
Prinses Beatrixschool te ver
vangen en een nieuwe christe- A
lijke ulo-school te bouwen,, y
maar zonder discussie gmg dat
niet. Pas toen B en W toezeg-
den te blijven zoeken naar een
financieel zo gunstig mogelij- V
ke oplossing, stemden de he
ren raadsleden met het voor- LI
stel in. va
ni
AMBASSADEUR - Jakarta rij
wenst geen Nederlandse am- ni
bassadeur meer. Het aanbod tit
van Indonesië om ambassa- ni
deurs uit te wisselen, moet als B
verlopen beschouwd worden, va
weet een goed ingelichte ANP- de
correspondent in Jakarta te pc
melden.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-maii: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax: (0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail' redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax: (0111 )454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en Hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving aocef
per maand: 20,55 n.v.t
per kwartaal: 59,75 62,00
per jaar: €229.20 233,30
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand vodr het
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice.
Postbus 31. 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,80
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00 -
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV er^volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16,00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax: (076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax: (0114)372771
Business to Business/Onroerend goed
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: v
nr.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hel Wegener concern. De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteer
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC. le
zersservice, Postbus 31. 4460 AA Goes
Behoort tot 'ii: WGGGNGR
bl
Jd,
