Publiek is trouw
aan schouwburg
PZC
Gevolgen van nationalisering
energiesector Bolivia ongewis
V-,
PZC
Egypte houdt vast f
aan noodtoestand
Bush zet plaats in
geschiedenis op spel
Historicus: zonder subsidie geen theater
te gast
-S"
3 mei 1956
h
'ii
:i
woensdag 3 mei 2006
Historicus Henk Gras: „Opgelegde cultuurverbreding heeft nooit gewerkt." foto Marco Hofste/GPD
Er was vijftien jaar onderzoek
voor nodig, maar nu is vastge
steld dat er niets constanter is
dan het schouwburgpubliek. His
toricus Henk Gras keek naar de
publieksgegevens vanaf 1699 tot
1973 en heeft geconstateerd dat
geen enkele maatregel tot ver
breding van het publiek ooit ge
werkt heeft. „Mensen worden
doodgegooid met verhalen over
de beschavende werking van ho
gere kunst, en keren zich daar
van af.
door Wijbrand Schaap
Historicus Henk Gras, onder
zoeker aan de Rijksuniversi
teit Utrecht, kent ze bijna per
soonlijk. „Sommige families te
kenen al zeker twee eeuwen in
op dezelfde schouwburgrangen.
In 1959 zaten er bijvoorbeeld in
de Rotterdamse Schouwburg ne
gen mensen op plekken die hun
familie in 1773 al bezette."
Hij toont de lijst met namen.
„Een echte Gleichman. De eer
ste zat er al bij de opening in de
achttiende eeuw. Als dat geen
trouw is, dan weet ik het niet."
Gras onderzocht, samen met
ict-specialist Harry van Vliet en
econometrist Philip Hans Fran-
ses, het schouwburgpubliek in
de Randstad. Het onderzoek be
gon in Rotterdam, waar dankzij
een klein wonder alle archieven
van alle schouwburgen in de
stad het bombardement van mei
1940 hebben overleefd. Latei-
werd het onderzoek uitgebreid
met de gegevens van Amster
dam, Den Haag, Dordrecht en
Leiden. Inmiddels worden ook
de gegevens van de Utrechtse
Stadsschouwburg bekeken. Am
sterdam doet nauwelijks mee,
maar dat is logisch. Gras: „Daar
is de schouwburg in de afgelo
pen eeuwen twee keer afge
brand, met alle archieven erin."
Uit de gegevens die wel over
zijn uit de andere grote steden
in Nederland, komt een opval
lend beeld naar voren: het thea
terpubliek is onveranderd af
komstig uit de gegoede burgerij,
hoog opgeleid en van middelba
re leeftijd. Lagere sociale klas
sen zijn nauwelijks in de
schouwburgen te vinden en de
arbeidersklasse ontbreekt vrij
wel geheel. En dat is al zo sinds
de eerste schouwburgen open
gingen in het midden van de
achttiende eeuw.
Gras: „Wat we hebben geleerd
is dat theatervernieuwingen
lang niet de proporties hebben
gehad, die veel mensen er nu
aan toeschrijven. Theaterhistori
ci beweren voortdurend dat de
arbeidersklasse massaal de me
lodrama's bezocht, die populair
waren in de jaren twintig en der
tig van de negentiende eeuw.
Die opvatting is niet houdbaar.
Uit de intekenlijsten blijkt dat
de elite daar ook massaal naar
toe ging. Het verschil in smaak
tussen de rangen was heel klein,
blijkt uit de kaartverkoop. His
torici zeggen dan dat in 1870 de
elite terug aan de macht kwam
en er met serieus kunstzinnig
drama 'de petten van de eerste
rangen werden gejaagd'. Daar is
helemaal niets van terug te vin
den. Echte arbeiders treffen we
zelden aan in de lijsten."
Galerij
Het enige grote historische feit,
zegt Gras, is dat het galerij-pu
bliek in 1835 massaal de
schouwburg heeft verlaten om
nooit meer terug te komen. „De
goedkoopste plaatsen zijn nooit
meer echt populair geworden.
Het is aan te nemen dat het pu
bliek dat daar ooit zat en dat
vooral bestond uit de lagere mid
denklasse en jongeren, gewoon
zijn interesse in het burgerlijke
theateraanbod verloor."
Natuurlijk zijn er wel golfbewe
gingen geweest in de belangstel
ling voor theater. In 1813 was
de zaal leger dan in 1870, en in
de vijftiger jaren van de vorige
eeuw bezochten meer mensen
dan ooit een schouwburg. In de
grote lijn van de geschiedenis
zijn die toppen en dalen in het
bezoek echter volledig terug te
voeren op conjunctuurgolven.
Gras: „We hebben een samen
stel aangetroffen van een korte
golfbeweging die globaal de kor
te handelsconjunctuur volgt, en
ongeveer elke dertien jaar wis
selt, en er zijn langere golfbewe
gingen, met lengtes van 50, 74
en 124 jaar." Dergelijke golven
duiden volgens Gras op een
weerstand tegen verandering
die losstaat van modegrillen.
Het staat buiten kijf dat stimule
ringsmaatregelen, maatregelen
om een diverser publiek voor to
neel te krijgen, eigenlijk alleen
maar hebben geholpen binnen
de 'burgerlijke' cultuur: „Dank
zij de invoering van subsidies in
de twintigste eeuw neemt het
theaterbezoek onder de gegoede
middenklasse heel sterk toe.
Dergelijke regelingen steunden
dus de leidende cultuur."
Vergrijzing
Een ander thema is vergrijzing:
„De laatste tijd klaagt men over
de vergrijzing van het publiek.
Maar uit de intekenlijsten blijkt
dat al vanaf 1770 het publiek al
behoorlijk oud was", aldus
Gras. „Maar het blijft natuur
lijk ook bizar dat in de schouw
burgen nog steeds een klassen
en rangen-systeem is, terwijl
daar in de bioscopen altijd veel
minder sprake van is geweest.
Tot in de jaren dertig zaten de
mindere klassen op de galerijen
in de schouwburg op houten
banken, terwijl ze in de bio
scoop voor minder geld in het
pluche hingen."
De reden waarom bepaalde groe
pen altijd en andere groepen
nooit haar het theater gaan,
stelt Gras, is puur cultureel van
aard. „Het is daarom ook zin
loos om ernaar te streven om
multiculturele minderheden en
jongeren in onze schouwburgen
naar onze klassieken te laten kij
ken. Waarom moeten ze dat?
Laat ze alsjeblieft hun eigen cul
turele identiteit vinden in hun
eigen zalen. Opgelegde cultuur
verbreding heeft nooit ge
werkt." Dus voor straf maar be
zuinigen? „En dan? Keer je dan
terug naar de situatie van de ze
ventiende eeuw, naar het An
cien Regime? Veroordeel je to
neelspelers weer tot de bedel
staf? Theater is een volstrekt on
economische bedrijfstak gewor
den, dus. zonder subsidie over
leeft het toneel niet." GPD
door Ursula Lindsey
Overal ter wereld worste
len regeringen om een ba
lans te vinden tussen burger
lijke vrijheden en veiligheids
maatregelen tegen terroris
me. In Egypte is die balans af
gelopen zondag doorgeslagen
naar het laatste, toen het par
lement erin toestemde de 25
jaar oude noodtoestand in
het land met nog eens twee
jaar te verlengen.
Premier Ahmed Nazif: „Ge
zien de bomaanslagen in Da-
hab verleden week, waardoor
ten minste achttien mensen
omkwamen is deze verlening
relatief kort, als je de geva
ren die ons bedreigen in ogen
schouw neemt." Critici wij
zen er echter op dat presi
dent Hosni Moebarak al voor
de aanslagen had aangekon
digd de wet te verlengen en
menen dat het belangrijkste
doel ervan is dissidenten de
mond te snoeren.
„De regering misbruikt de
noodtoestand tegen burgers,
oppositiepartijen en politieke
bewegingen", zegt directeur
van de Egyptische Organisa
tie van Mensenrechten, Ha-
fez Abu Saeda. „De regering
is niet in staat het land te be
sturen zonder dat de noodtoe
stand van kracht is."
President Moebarak heeft
sinds hij in 1981 aan de
macht kwam, na de moord op
zijn voorganger Anwar Sa-
dat, het land onder noodbe-
stuur geregeerd. Hierdoor
zijn veel burgerrechten die in
de Egyptische grondwet zijn
vastgelegd ontwricht, zoals
vrijheid van meningsuiting,
vrijheid van bijeenkomst, het
recht op privacy en het recht
op een eerlijk proces. Mensen
kunnen zonder aanklacht
worden vastgehouden of wor
den doorverwezen naar het
staatsveiligheidstribunaal.
Tegen uitspraken van die
rechtbank kan men alleen bij
de president beroep aanteke
nen. Volgens de mensenrech
tenorganisatie Human Rights
Watch worden er tussen de
acht- en negenduizend men
sen zonder aanklacht vastge-
houden door de Egyptische V
veiligheidsdienst. Honderden
van deze gevangenen zijn bij PI
recente terroristische aansla-
gen opgepakt. - oo
Volgens beleidsmedewerker
Abdel Moneim Said weet de Rl
regering 'dat zij momenteel itg
de kennis ontbeert ojn zonder 'ni<
de noodtoestand het terroris- iet
me te bestrijden'. Critici stel- ul[
len dat een beter: opgeleide jnd
politiemacht een veel beter
wapen is tegen extremistisch 'ol£
geweld. „Na 25 jaar noodtoe- eh
stand zijn de terrorïsmedrei- eu;
ging en het geweld riog geens- ;op
zins afgenomen", 'zegt links et
politicus Amin Iskander. Op- osi
positiepartij Moslim Broeder- ,atl
schap zegt dat 75 van haar le- ;rel
den zijn opgepakt tijdens een
demonstratie tegen verlen-
ging van de noodtoestand, st
Ook de Verenigde'^ Staten
dringen er bij Egypte --op aan
de noodtoestand, die in juni I
dit jaar had moeten aflopen,
op te heffen. [A'J
Anti-terrorismewet
Tijdens zijn presidentiële ial<
campagne in 2005 beloofde iao
Moebarak dit ook te ;doen en iac
plaats daarvan een .nieuwe en.
anti-terrorismewet In'te voe
ren. Maar volgens Said is er Ion
in de regering géén overeen- ens
stemming over deze nieuwe i n
wet. Moebarak zelf. zei on- ïiei
langs dat het wel twee jaar ree
kan duren voordat de nieuwe eve
wet klaar is en de noodtoe- feu
stand daarom met twee jaar en
moet worden verlengd an1
Toen er afgelopen zondag ge- og
stemd werd, stemde 25 pro- art
cent van het door Moebaraks rei
partij gedomineerde parle- en
ment - voornamelijk leden reg
van het Moslim Broeder- iele
schap - tegen verlenging van e p
de noodtoestand. Demon- er'
stranten die maandag-in Caï- igc
ro bijeenkwamen om tegen ha
de verlenging te protesteren, rer
werden door agenten in bur- ine
ger uiteen gedreven en in el- res
kaar geslagen. GPD ooi
jak
President Bush is steeds minder geliefd bij het Amerikaanse
volk. Hij heeft nog weinig tijd om grip te herwinnen op bran
dende kwesties. Bush verving zijn chef-staf en er is een nieuwe
woordvoerder. Gaat het slechts om betere presentatie van het
beleid of komt er een koerswending? Bush kan baat hebben bij
samenwerking met de oppositie.
door Ruud van Dijk
Net als alle presidenten in
hun tweede ambtsperio
de is George Bush geïnteres
seerd in het oordeel van de ge
schiedenis. In zijn buitenland
se politiek heeft hij al zijn
kaarten gezet op de oorlog te
gen Al Qaeda en hervormin
gen in het Midden-Oosten.
Binnenslands wil hij graag
herinnerd worden als de man
die de twintigste-eeuwse wel
vaartsstaat ombouwde tot
een 'samenleving van aan
deelhouders' waar het indivi
du grotendeels verantwoorde
lijk is voor onderwijs, ziekte
kosten en pensioen.
Het ziet er eerder naar uit
dat Bush de geschiedenis in
gaat als iemand die er, grote
visioenen najagend, een ben
de van gemaakt heeft. Een
meerderheid van de Amerika
nen gelooft nu dat de rege
ring en het door de Republi
keinen beheerste Congres in
competent en corrupt zijn.
Omdat vriendjespolitiek ja
renlang benoemingen in het
regeringsapparaat bepaal
den, zijn er grote gaten gesla
gen. Schrijnende voorbeel
den van de gevolgen zijn de
overheidsreactie op orkaan
Katrina en de wederopbouw
van Irak.
Het herwinnen van de natuur
lijke achterban lijkt essen
tieel. In november zijn er ver
kiezingen voor het Congres
en staan zetels in het Huis
van Afgevaardigden en in de
Senaat op het spel. Iets ge
daan krijgen aan het einde
van een presidentiële rit is al
moeilijk genoeg als de eigen
partij de volksvertegenwoor
diging beheerst. Met een De
mocratisch Huis en/of Se
naat lijkt dat welhaast onmo
gelijk. Waar je ook kijkt die
nen de grenzen van het moge
lijke zich aan. De risico's van
militaire actie tegen Iran lij
ken onacceptabel, ook vanwe
ge de onzekerheden op de we-
i'eld-oliemarkt. Daarmee is
direct ook een acuut binnen
lands probleem genoemd,
want de meeste Amerikanen
lijken psychologisch niet
klaar voor een bezineprijs
van meer dan de huidige drie
dollar per gallon (ongeveer
zestig eurocent per liter).
Er is geen- efficiënte Witte
Huis-operatie en geen publi
citaire strategie mogelijk,
zonder dat Bush kiest tussen
succes op korte termijn en
wat werkelijk in het belang
is van het land. Zijn partijge
noten in het Congres willen
overheidsinterventie voor la
gere benzineprijzen, want
hun zetels staan op het spel.
Het landsbelang vraagt ech
ter dat de mensen gedwongen
worden minder olie te gebrui
ken. De prijzen op hun be
loop laten is volgens velen
het minimum wat de presi
dent kan doen.
Uit uitlatingen van de laatste
weken lijkt het dat Bush
daarover denkt; het ziet er
naar uit dat hij eindelijk se
rieus wil zoeken naar alterna
tieven voor olie. Hij lijkt be
reid te zijn in de binnenland
se politiek impopulaire idee-
ën te verdedigen. Hij gaat zo
in tegen grote delen van zijn
eigen partij. Maar kan Bush
zich een conflict in eigen gele
deren veroorloven in zijn
grimmige politieke positie?
Bush zou de eerste president
niet zijn die samenwerking
zoekt met de oppositie. Over
een herverkiezing hoeft hij
zich geen zorgen meer te ma
ken, over het oordeel van de
geschiedenis wel. Pragmatis
me zou zo niet alleen goed
zijn voor het land, het zou
ook wonderen kunnen doen
voor de historische evaluatie
van George Bush. GPD
Dr. Ruud van Dijk is histori
cus en verbonden aan de Uni
versiteit van Wisconsin-Mil
waukee.
door Sal Stam
Belofte maakt schuld. De president van
Bolivia, Evo Morales, heeft woord ge
houden en kondigde deze week de nationali
sering aan van de energiesector in zijn
land. Hij hoopt zo de kloof tussen arm en
rijk in zijn land te kunnen verkleinen. De
gevolgen van de maatregelen moeten zich
echter nog uitkristalliseren. De oliemarkt
kwam gisteren nauwelijks in beweging.
Morales kwam in januari aan de macht, na
een campagne waarin hij beloofde de enor
me armoede in zijn land aan te pakken. On
geveer 70 procent van de bevolking leeft on
der de armoedegrens. De armoede treft
vooral de Boliviaanse indianen, de bevol
kingsgroep waartoe ook Morales zelf be
hoort. Hij wil nu dat de staat een groter aan
deel krijgt in de belangrijke energiesector.
Zijn land heeft na Venezuela de grootste
gasreserves van Latijns-Amerika.
Buitenlandse energiebedrijven die in het
land actief zijn, moeten de komende maan
den opnieuw onderhandelen over hun con
tracten. In de tussentijd krijgen zij niet
meer dan 18 procent van de inkomsten uit
de olie- en gasproductie. De rest gaat naar
het staatsbedrijf YPFB, dat actief is in de
oliesector.
De maatregel heeft in de eerste plaats gevol
gen voor omringende landen, zoals Brazilië
en Argentinië. Zij zijn belangrijke afne
mers van Boliviaans gas, dat regionaal
wordt verhandeld, maar niet overzee wordt
geëxporteerd. In de regio kan de nationali
sering tot een hogere gasprijs leiden. Neder
land en de rest van Europa zullen daar
geen last van hebben.
Behalve gas heeft Bolivia ook olie in de
grond zitten, maar op dat vlak is het land
een niet al te grote speler. Het voert dage
lijks een bescheiden veertigduizend vaten
(van 159 liter) uit. De olieprijs kwam giste
ren nauwelijks in beweging nadat het be
richt over de nationalisering wereldkundig
was gemaakt.
Belangen
Dat neemt niet weg dat de maatregelen
voor buitenlandse olieconcerns negatief
kunnen uitpakken. Vooral het Spaanse olie
concern Repsol en het Braziliaanse Petro-
bras hebben grote belangen in het La
tijns-Amerikaanse land. Zowel Spanje als
Brazilië heeft zijn bezorgdheid over de stap
van Morales kenbaar gemaakt.
Shell is een relatief kleine speler in Bolivia.
Het heeft een belang van 25 procent in het
bedrijf Transredes, dat gas transporteert.
Een woordvoerder van Shell wilde gisteren
niet vooruitlopen op de mogelijke gevolgen
die de nationalisering voor het Neder
lands-Britse olieconcern kan hebben. Het
bedrijf wil graag met de Boliviaanse over
heid om de tafel om over 'onze positie' te
praten, aldus de woordvoerder. Ook het
V*1"
Amerikaanse ExxonMobil, het grootste olie
concern van de wereld, hield zich in een
reactie op de vlakte.
Wat de gevolgen van de nationalisering op
termijn zullen zijn, is nog verre van duide
lijk. Volgens deskundigen kan Bolivia de
buitenlandse ondernemingen niet al te hard
aanpakken, om de eenvoudige reden dat
het land ze nodig heeft. De bedrijven be
schikken over kennis en technologie die Bo
livia zelf niet in huis heeft. Het land be
schikt bovendien over een groot aantal gas-
velden die nog ontwikkeld moeten worden.
Dat kan Bolivia niet alleen.
Of dit praktische probleem Morales uitein
delijk in een lastige positie brengt, valt nog
te bezien. Zijn verkiezingsoverwinning
volgde op een roerige periode waarin onlus
ten rond de gasopbrengsten twee van zijn
GRENSPOST - Reizigers die
de Nederlandse grens bij Sluis
willen passeren, hoeven nog
maar langs één douanecontro
le in plaats van twee: de Bel
gische douanepost Schapen-
brugge en het Nederlandse
grenskantoor Sint-Anna ter
Muiden zijn daar samenge
voegd. Het is de tiende grens
overgang die op deze manier
wordt ingericht.
VROUWEN - In de grote Tas-
manië-zaal van het dorpshuis
in Kruiningen kwamen giste
ren honderden vrouwen uit de
hele provincie bijeen voor de
voorjaarsvergadering van de
Zeeuwse plattelandsvrouwen Vï
Er werd de hoop uitgesproken
dat in dit jubeljaar -:de bondr i.
bestaat 25 jaar - het aantal
van 2500 leden gehaald wordt. II
NEDERLANDS ELFTAL >EI
Het voorlopig Nederlands elf-ïer
tal heeft gisteren een oefen-erl
wedstrijd tegen de Engelse eer-in i
steklasser Portsmouth met 3-2
gewonnen. Het publiek inlet
Feyenoord-station De Kuip int
kon niet echt tevreden zijn metan
die uitslag, want de Engelsen wa
gaven zich niet voor de volle'oo
honderd procent. Moulijn enem
tweemaal Koopal scoorden >at
voor Nederland. - ?r
Een pijpleiding waar vloeibaar gas doorheen loopt in Villa Remedios, Bolivia.
foto Jaime Razuri/ANP
voorgangers de kop kostte. Bovendien her
innert zijn linkse bewind aan een lange na
oorlogse periode waarin Bolivia een socia
listische regering had en waarin ook al spra
ke was van nationalisatie. Indertijd ging
het om de tinmijnen, die nu niet meer van
belang zijn.
Staatskapitalisme
Bolivia kende tussen 1985 en begin dit jaar
een soort staatskapitalisme. Die periode
bracht politiek en economisch weliswaar
meer stabiliteit, maar het armoedepro
bleem bleef. Morales heeft nu een eerste
concrete stap gezet om hier iets aan te
doen. Gezien de omvang van het armoede
probleem (Bolivia is het armste land van
Zuid-Amerika), zal het nog wel even duren
vooral de kloof zichtbaar kleiner is. ANP
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax, (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (01111454651
Fax: (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en Hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur
_lnÉ
rerl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand. 20,55 n.v.t
per kwartaal: 59,75 62,00
per jaar. €229.20 233,30
Voor toezending per post geldt een
toeslag. f
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor ht
einde van de betaalperiode.
PZC. t.a.v. lezersservice.
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag-1.25
zaterdag: 1,80
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
A8N AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV.en volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax:(076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax-(0114)372771
Business to Business/Onroerend goed
Tel: 1076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: v
let
Deg
:he
ene
ele
!r i:
D t
rits
ure
fed
en
eb
Har
ist<
en
ed<
2ni
et.
ret<
i d
odi
>e
iv.pzc.nl/adverteren
loe
pei
Auteursrechten voorbehouden i
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concem. De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro-
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteer-
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC. le-
zersservice. Postbus 314460 AA Goes.
Behoort tot weGeNeR
