Prodi krijgt controle
over Senaat en Huis
Pramoedya was nestor Indonesische letteren
Broer van verdachte mp3-moord vrijgelaten
Invloedrijke econoom
Galbraith overleden
1925 -2006
1908 -2006
Vier EU-landen
zetten deur
open voor Polen
Trio
rebelleert
tegen VS
riA,
Positie beoogd Italiaans premier uiterst wankel Nederland trekt meer Peru boos over bemoeienis Chavez
Servië negeert
EU-ultimatum
uitleveren Mladic
Aardverschuiving Italië eist levens
Paul Spiegel (68) overleden
Britten jagen op aanslagpleger
Strijd op Sri Lanka eist levens
Iran belooft
J atoombureau
medewerking
door Aad Luymes
RIJSWIJK - Pramoedya Ananta
Toer geldt als de grootste schrij
ver van het naoorlogse Indone
sië. Zijn werk is in ruim 24 talen
vertaald en hij gold jarenlang
als een goede kanshebber voor
de Nobelprijs voor de literatuur.
De nestor van de Indonesische
letteren stierf gisteren op 81-ja-
rige leeftijd.
Behalve zijn jeugd op Java
speelt de onafhankelijksstrijd
een belangrijke rol in het werk
van Pramoedya. Zijn politieke
k standpunten wekten geregeld
de toorn van de autoriteiten.
Eerst van het Nederlands gezag
in Nederlands-Indië en na de on
afhankelijkheid ook van de Indo-
nesische regering. Pramoedya
werd op 20 februari 1925 gebo-
ren als zoon van een onderwij-
zer in Blora op Java. Het was
een arm milieu, waarin hij al
jong sigaretten rookte om de
r honger te verdrijven. Als tiener
trok hij naar Jakarta, waar hij
tijdens de Japanse bezetting als
typist werkte. In 1945 sloot hij
NEW YORK - In een ziekenhuis
in Cambridge, in de Amerikaan
se staat Massachusetts, is zater
dag John Kenneth Galbraith
(97) overleden. Dat maakte de
zoon van een van de invloedrijk
ste economen van de twintigste
eeuw bekend, meldde de BBC
gisteren.
De Canadees van geboorte
schreef meer dan dertig boeken,
waaronder het beroemde The Af
fluent Society, dat in 1958 werd
gepubliceerd. De progressieve
Galbraith trad op als adviseur
van verscheidene Democrati
sche Amerikaanse presidenten.
Ook diende hij onder John F.
Kennedy als Amerikaans ambas
sadeur in India.
Generaties studenten aan de
prestigieuze Harvard universi
teit kregen ondenicht van de rij
zige professor. Hij werd volgens
The New York Times bewon
derd, benijd en soms beschimpt
vanwege zijn welsprekendheid,
zijn gevatheid en zijn vermogen
ingewikkelde zaken begrijpelijk
te maken. Hij was gesteld op
zijn internationale faam als slo
per van heilige huisjes en als
non-conformistisch econoom
met zijn uitspraken die bekend
werden als 'klassieke Galbraith
ketterij'.
Galbraith was geen econoom
die met ingewikkelde formules
en berekeningen zijn gelijk wil
de halen. Hij was volgens vakge-
BRUSSEL - Vier West-Europe-
se landen openden in de afgelo
pen nacht hun grenzen voor
werknemers uit Polen en andere
Oost-Europese lidstaten.
Griekenland, Spanje, Finland
en Portugal sluiten zich aan bij
Groot-Brittannië, Ierland en
Zweden, die twee jaar geleden
de beperkingen ophieven. Bij de
toetreding van de Oost-Europe
se landen is afgesproken dat
werkers uit die landen tot 2011
geweerd mogen worden. ANP
foto Claudia Daut/RTR
i mei zuuu
John Kenneth Galbraith
noten veeleer een economisch so
cioloog met zijn nadruk op histo
rische ontwikkelingen en politie
ke veranderingen en hun in
vloed op economische wetmatig
heden. Ook zijn niet-technische
schrijfstijl, die door vijanden
wel als oppervlakkig wordt be
schreven, was een teken van
zijn sociologische belangstel
ling, zeggen vakgenoten. ANP
BRUSSEL - Servië heeft niet
voldaan aan de EU-eis om oor-
logsverdachte Mladic uiterlijk
zondag (gisteren) te overhandi
gen aan het Joegoslavië-Tribu-
naal in Den Haag.
De Europese Unie (EU) had ge
steld in dat geval de onderhan
delingen te staken over een sa
menwerkingsovereenkomst met
Servië. Europees Commissaris
Olli Rehn (Uitbreiding EU) over
legt woensdag met aanklager
Carla Del Ponte van het Joego-
slavië-Tribunaal. Rehn zal dan
vrijwel zeker besluiten de ge
sprekken stil te leggen. Ratko
Mladic is onder meer beschul
digd van de moord op achtdui
zend moslims in Srebrenica elf
jaar geleden. De EU-coördina-
tor voor samenwerkingsovereen
komsten met Zuidoost-Europa,
Oostenrijker Erhard Busek, zei
zaterdag dat Servië 10 mei voor
ziet als datum voor overdracht
van Mladic. ANP
HAVANA - De Cubaanse presi
dent Fidel Castro (links) en
zijn Venezolaanse ambtgenoot
Chavez tijdens de onderteke
ning van een handelsovereen
komst.
Ook de Boliviaanse president
Morales was daarbij zaterdag
aanwezig.
De overeenkomst is bedoeld
om de invloed van de Verenig
de Staten in Zuid- en Mid-
den-Amerika in te perken. Het
„Bolivaans Alternatief voor
Amerika" zou een socialis
tisch alternatief moeten zijn
voor de plannen van de Vere
nigde Staten voor een vrijhan
delszone in het gebied.
LIMA - Peru heeft zijn ambassadeur uit Venezuela terug
getrokken uit woede over uitspraken van de Venezolaan
se president Chavez.
Die sprak vorige week zijn voorkeur uit voor een kandi
daat in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in
Peru die in mei worden gehouden.
Chavez wil dat de nationalist Ollanta Humala wint van
de sociaaldemocraat Alan Garcia. Volgens Peru is dat een
'schandelijke inmenging' in binnenlandse aangelegenhe
den. ANP/RTR
ROME - Een aardverschuiving op het Italiaanse eiland
Ischia voor de kust bij Napels heeft gisteren vier mensen
levens geëist.
De slachtoffers werden in hun huis verrast door de mod
derstroom. Twee mensen konden door reddingswerkers
tijdig uit het puin gehaald worden. De modderlawine, ver
oorzaakt door overvloedige neerslag, trof slechts een huis
op het onder toeristen populaire eiland. ANP/RTR
BERLIJN - President Paul Spiegel (68) van de Centrale
Raad van de Joden in Duitsland is gisteren na een lang
ziekbed overleden in een ziekenhuis in Düsseldorf.
Begin februari kreeg Spiegel een hartinfarct, gevolgd
door een longontsteking. De artsen hielden hem sindsdien
in een kunstmatig instandgehouden coma. Spiegel nam
als president van de Centrale Raad van de Joden in janua
ri 2000 het roer over van de in 1999 overleden Ignatz Bu-
bis. In december 2002 werd hij voor een periode van vier
jaar herkozen. ANP
LONDEN - De Britse politie jaagt op een zwarte man die
de afgelopen maand drie aanslagen pleegde op Aziaten.
Politiewoordvoerder Heselden zei gisteren dat de verdach
te vermoedelijk uit racistische overwegingen handelde.
Heselden gaf meer informatie over een aanslag donder
dag op een winkel in het district Kennington in het zui
den van Londen. Een zwarte man gooide een brandbom
naar binnen. Het pand vloog in brand en een uit Kashmir
afkomstige werknemer kwam om. Op 14 april raakte een
Srilankaanse klant van een kiosk in de wijk Brixton aan
zijn benen gewond nadat een brandbom naar binnen was
gegooid. Op 20 april moest een Srilankaanse eigenaar uit
zijn winkel in de Londense wijk South Norwood vluchten
nadat er brand was gesticht. ANP
COLOMBO - Gevechten tussen opstandelingen en parami
litairen op Sri Lanka hebben gisteren enkele tientallen le
vens geëist. Aanhangers van de separatistische Tamil Tij
gers (LTTE) overvielen in het oosten van het land een
kampement van de Karuna-groep, een afscheiding van de
opstandelingengroepering.
Volgens de LTTE vielen er aan de kant van de door het le
ger gesteunde paramilitairen twintig doden. Bronnen bin
nen het Srilankaanse leger stelden dat tien Tamil Tijgers
de gevechten niet hebben overleefd. ANP/RTR/AFP
door Hans Heyt
ROME - Nog voordat leider Ro
mano Prodi van de centrumlink
se coalitie De Unie een Italiaan
se regering heeft kunnen vor
men, is bij de verkiezingen van
de voorzitters van de Senaat en
het Huis van Afgevaardigden de
politieke zwakte van zijn cen
trumlinkse coalitie blootgelegd.
Prodi's kandidaat Franco Mari-
ni werd zaterdag pas na drie
stemrondes en met de hakken
over de sloot tot voorzitter van
de Senaat gekozen.
Ook de verkiezing van een proté
gé van Prodi tot voorzitter van
de Kamer van Afgevaardigden
verliep moeizaam. Pas in de vier
de ronde koos de Kamer de
66-jarigè communist Fausto Ber-
tinotti tot voorzitter. In tegen
stelling tot de eerste drie rondes
had Bex-tinotti in die vierde
vakbondsleider Marini al na
twee rondes het voorzitterschap
van de Senaat in de wacht had
gesleept. De tweede ronde werd
echter ongeldig verklaard,
omdat op twee stembiljetten de
voornaam van Marini verkeerd
was geschreven. Er stond
Francesco in plaats van Franco.
De ongeldigverklaring leidde
tot tumult in de Senaat. Slechts
weinigen gingen ervan uit dat
de verkeerde schrijfwijze van de
naam per ongeluk tot stand
kwam. Ingewijden zeiden dat
het mogelijk ging om verhulde
waarschuwingen dat niet alle se
natoren achter Marini staan.
De stemming over de voorzitter
was van cruciaal belang voor
Prodi, wiens centrumlinkse coa
litie met een flinterdunne meer
derheid de parlementsverkiezin
gen van 9 en 10 april won.
Het centrumlinkse kamp van
Prodi won de meerderheid in
het Huis van Afgevaardigden
met 24.755 stemmen voor
sprong. Dat was de kleinste
zege in de moderne Italiaanse
geschiedenis, blijkt uit de offi
ciële uitslag. In de verkiezingen
voor de Senaat was de marge
groter in het voordeel van De
Unie.
De Italiaanse krant La Repub-
blica schreef zaterdag dat Prodi
in plaats van een hoopvol nieuw
begin de ondergang voor zich
ziet opdoemen.
Prominenten binnen het blok
van Berlusconi zinspeelden za
terdag al op nieuwe verkiezin
gen na de zomer en stelden dat
Prodi hooguit een 'seizoensrege
ring' zal vormen.
Ontslag
Vertrekkend premier Berlusco
ni zelf heeft zijn verhes nog
steeds niet echt willen accepte
ren.
Desondanks maakte hij zater
dag bekend dat hij morgen zijn
ontslag als premier zal indienen
bij president Carlo Azeglio
Ciampi. ANP/AFP/DP A
door John Hermse
DEN HAAG - Nederland trekt
10 miljoen euro extra uit voor
hulp aan de door geweld getrof
fen regio Darfoer in Soedan.
Dat maakte minister Van Arden-
ne (Ontwikkelingssamenwer
king) zaterdag bekend. Het geld
is bestemd voor noodhulp aan
mensen die in het gebied op de
vlucht zijn geslagen.
De minister heeft de Verenigde
Naties opheldering gevraagd
over de halvering van de dage
lijkse voedselrantsoenen voor
Darfoer die het wereldvoedsel
programma van de VN vrijdag
bekendmaakte. Nederland was
hier niet van op de hoogte. Van
Ardenne vindt dat de voedsel
hulp op peil moet blijven. Voor
de NOS-radio zei ze zaterdag
dat het in ieder geval niet als
drukmiddel mag worden ge
bruikt bij vredesonderhandelin
gen in Soedan. Overigens staat
het extra geld dat Nederland nu
voor noodhulp uittrekt hier los
van. Nederland was al langer
van plan met dit bedrag over de
brug te komen voor een hulp
fonds van de VN.
Eerder stopte Van Ardenne hier
al 20 miljoen dollar in. Bijna
drie miljoen mensen in Darfoer
zijn afhankelijk van voedsel
hulp.
Achterblijver
In heel Soedan zijn dat er onge
veer zes miljoen. Voor deze ope
ratie is volgens de VN zeker 746
miljoen dollar nodig. De VS heb
ben 188 miljoen vrijgemaakt,
maar vooral de Europese Unie
blijft als cruciale donor achter.
De unie heeft voor geheel Soe
dan maar 60 miljoen op de
plank liggen.
Groot-Brittannië komt daarbo
venop zelf met nog eens 88 mil
joen. ANP
TEHERAN - Iran is bereid
'maximaal' mee te werken aan
een onderzoek naar zijn nu
cleaire programma als het
Iran-dossier door het Internatio
nale Atoomenergie Agentschap
(IAEA) wordt behandeld en niet
door de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties. Dat verklaar-
I de gisteren een woordvoerder
te- van het Iraanse ministerie van
Buitenlandse Zaken.
„We hebben gezegd dat we be
reid zijn de vraagstukken op te
lossen door dialoog. Als het
IAEA en de Veiligheidsraad be-
f reid zijn de zaak in handen van
het LAEA te laten, zijn we be
reid tot maximale medewer
king", aldus de zegsman.
„Maar als ze radicale stappen
nemen, nemen wij maatrege
len", voegde hij daar aan toe.
ANP/AFP
De ouders van Joe Van Holsbeeck (links) woonden de Poolse herdenkingsdienst bij.
door Ton van Lierop en Hans Heyt
BRUSSEL - Justitie in Brussel heeft za
terdagavond de 23-jarige broer van de
17-jarige Poolse verdachte van de Bel
gische mp3-moord weer vrijgelaten. Vol
gens de onderzoeksrechter was zijn aan
houding niet langer noodzakelijk. Dat
heeft justitie in de nacht van zaterdag op
zondag bevestigd.
Een studie van videobeelden, die kort
voor de moord zijn opgenomen, heeft uit
gewezen dat de in Polen aangehouden ze
ventienjarige wel degelijk de dader moet
zijn van de moord op de even oude Joe
Van Holsbeeck, twee weken geleden.
Diens 23-jarige broer is niet te zien op de
beelden die van de roofmoord zijn ge
maakt.
Deze is daarom zaterdag door de onder
zoeksrechter vrijgelaten, aldus de woord
voerder van het Brusselse parket giste
ren.
Joe werd vermoord in het Brusselse Cen
traal Station, omdat hij zijn mp3-speler
niet af wilde geven. Dat leidde vorige
week tot een stille mars door Brussel te
gen zinloos geweld, die 80.000 deelne
mers trok.
De hoofdverdachte vluchtte na de daad
naar Polen, waar hij donderdag is opge
pakt. Een in Brussel aangehouden Poolse
medeverdachte heeft hem ook aangewe
zen als de dader. De in Polen aangehou
den jongen ontkent echter de vijf fatale
messteken te hebben toegebracht. Hij
wees zijn 23-jarige broer aan als dader.
Die zaterdag wij gelaten broer zat vast
wegens hulp bij de vlucht van de hoofd
verdachte. De hoofdverdachte zal vol
gens de laatste berichten pas eind volgen
de maand worden uitgeleverd aan Bel
gië. Daar moet hij mogelijk voor een jury
rechtbank verschijnen. De ouders van
het slachtoffer willen dat de verdachte
na een veroordeling zijn straf uitzit in Po
len. In tegenstelling tot België komen ge
vangenen daar in de regel niet wij nadat
zij eenderde van hun straf hebben uitge
zeten. Een Poolse rechtbank heeft de
voorlopige hechtenis van de verdachte
van de moord op Joe verlengd. Recht
bankpresident Barbara Piwnik verklaar-
foto Jacques Collet/EPA
de zaterdag dat de zeventienjarige twee
maanden blijft vastzitten. Óp 31 mei
doet de rechter uitspraak of de jongen
uitgeleverd mag worden aan België,
meldde het Poolse persbureau PAP.
In de Kapellekerk in Brussel heeft de
Poolse gemeenschap van België gister
middag een herdenkingsmis gehouden
voor Joe Van Holsbeeck. De ouders van
de vermoorde jongen zaten op de eerste
rij tijdens de dienst. Ongeveer duizend
Belgische Polen woonden de dienst bij.
De priester had het in zijn preek over de
schok die de Polen in België voelden toen
het nieuws over de moord en de daders
bekend raakte. „Wij voélen mee met de
familie van Joe en delen hun pijn", aldus
de priester. ANP/BELGA
zich aan bij de Nationalisten te
gen de terugkeer van het Neder
landse bewind. Tijdens zijn ver
blijf in een Nederlandse gevan
genis schreef hij zijn eerste ro
man, De Vluchtelingover een
anti-Japanse rebel. Zijn eerst
volgende werken, zoals De Guer
rillafamilie (1950), spelen zich
af tijdens de onafhankelijkheids
oorlog.
Pramoedya schreef ook over de
sociale spanningen in de Indone
sische Republiek. Eind jaren
vijftig sloot hij zich aan bij de
communistische partij, en ver
ruilde hij de literatuur voor link
se essays en kritieken.
Als voorman van de linkse cultu
rele beweging werd hij in 1965
opgepakt tijdens de machts
greep van generaal Soeharto.
Tot 1980 zat hij gevangen zon
der te zijn berecht, de laatste
tien jaar op het onherbergzame
Molukse eiland Buru.
Tijdens zijn gevangenschap
werkte Pramoedya aan een serie
van vier boeken die tussen 1980
en 1988 verscheen en ook een
Nederlandse versie kent: Aarde
der mensen, Kind van alle vol
ken, Voetstappen en Het glazen
huis. Hierin beschrijft hij wan
toestanden onder de Nederland
se overheersing en het ontluiken
de Indonesisch nationalisme. De
twee eerste delen van de serie
oogstten veel succes in Indone
sië, totdat ze door de autoritei
ten werden verboden. De laatste
twee delen konden alleen in het
buitenland verschijnen. Naar
aanleiding van deel vier, Het
Glazen Huis, kreeg hij in 1988
een publicatieverbod. In hetzelf
de jaar werd ook een ander
werk, Meisje van het Strand,
verboden. Het vierluik is geba
seerd op het leven van Tirto Ad-
hi Soerjo, een pionier van de In
donesische pers en de nationalis
tische beweging. Pramoedya be
schrijft het rijpingsproces van
de jonge Javaan onder het Ne
derlandse koloniale bewind, die
zich ontwikkelt tot een zelfbe
wuste Indonesiër. ANP
k stemming geen tweederde meer-
I derheid van de stemmen meer
I nodig, maar slechts een absolu-
fr te meerderheid. Bertinotti kreeg
337 van de 630 te vergeven stem-
men in de Kamer van Afgevaar
digden. Zijn zege was overtui-
gender dan die van Marini in de
strijd om het voorzitterschap
van de Senaat. Hij kreeg in de
derde ronde 165 stemmen. Om
te winnen had hij er 162 nodig.
(t De vertrekkende premier Silvio
Berlusconi van het centrum
rechtse blok Huis van de Vrijhe-
K den had de 87-jarige oud-pre
mier Giulio Andreotti naar vo-
'jje- ren geschoven als kandidaat
voor het voorzitterschap van de
Senaat. Hij kreeg 156 stemmen.
Er was één blanco stembiljet in-
geleverd. De Senaat telt 315 ze-
I tels.
Klucht
De verkiezing van het voorzit-
terschap van de Senaat was vrij-
I dag nog op een klucht uitge-
L lopen. Aanvankelijk leek het er-
op dat de 73-jarige voormalige
door Bengt van Zwol
