Afrikaans intellect keert terug
PZC
I
SSr: •;;v-
Met uitbreiden Panamakanaal
is vijf miljard dollar gemoeid
PZC
Mp3-moord is voer
voor psychologen
Dreigen schaadt
debat ontpoldering
Remigratie van jonge mensen is hard nodig in strijd tegen armoede
te gast
26 april 1956
woensdag 26 april 2006
Honderden jonge Afrikanen, uitgehongerd en ziek, opeengepropl in
gammele bootjes, halen de Europese kust. De velen die het niet ha
len, spoelen dood aan op de stranden. Deze beelden halen regelma
tig het nieuws. Maar aan de duizenden Afrikanen die probleemloos
Europa binnenkomen, wordt weinig aandacht besteed. Naar schat
ting verlaten jaarlijks 20.000 geschoolde vakmensen hel Afrikaanse
continent, waardoor er een groot tekort ontstaat in landen die hen
hard nodig hebben om de vicieuze cirkel van armoede en onderont
wikkeling te doorbreken.
door Andrew Quinn
en Katie Nguyen
Ooit verlieten ze Afrika van
wege politieke vervolging,
om werk te vinden, of om hun
kinderen een beter leven te
schenken. Maar sinds kort komt
een groeiend aantal Afrikanen
terug naar hun geboorteland,
om het te helpen met hun exper
tise en talent.
.,Ik heb er alleen maar spijt van
dat ik niet eerder teruggekeerd
ben", zegt de Zuidafrikaanse
zwemmer Ryk Neethling, die de
VS verliet om in 2004 tijdens de
Olympische Spelen in Athene
het Zuidafrikaanse team een
gouden medaille te bezorgen.
Hij is de enige niet. Op het hele
continent bezetten remigranten
topposities in de regering, het
onderwijs en de zakenwereld.
De Liberiaanse president Ellen
Johnson-Sirleaf studeerde af
aan de Universiteit van Harvard
en was bankier in Washington
DC. De Nigeriaanse minister
van Financiën Ngozi Okon-
jo-Iweala was vice-president bij
de Wereldbank. De Zambiaanse
minister van Financiën Ng'andu
Magande werkte in Brussel en
de woordvoerder van de Keni-
aanse regering, Alfred Mutua
was docent aan de Universiteit
van Dubai. „Men vroeg mij te
rug te keren om mijn land te hel
pen, en ik ben blij dat ik nu
mijn in het Westen opgedane
succes en kennis kan delen",
zegt de minister van Financiën
van Malawi, Gondwe, die zijn
positie bij de Wereldbank in
2002 opzegde en na ruim 20 jaar
terugkeerde.
Volgens de Wereldbank emi
greert in Kaapverdië, Gambia,
Mauritius, Sierra Leone en de
Seychellen meer dan de helft
van alle geschoolden. De meeste
Afrikaanse landen kunnen de
concurrentie niet aan met het rij
ke Westen, dat hoge salarissen,
goede werkomstandigheden en
politieke stabiliteit biedt. „De
meesten willen wel terug, maar
vragen zich af wat hun eigen
land te bieden heeft", zegt de
Keniaan David Orgut, die 9 jaar
geleden in Groot-Brittannië
ging studeren en er nu werkt als
consultant. „Honderden univer
sitair afgestudeerden in Kenia
komen maar niet aan het werk.
Totdat de regering de arbeids
markt herstructureert, zullen de
meesten liever in het buitenland
blijven werken."
Beloftes
De emigratie heeft Afrika voor
al sinds veel landen in de jaren
zestig onafhankelijk werden
veel schade toegebracht. Sommi
ge landen proberen nu mensen
terug te lokken met beloftes van
stabiliteit en goede banen.
Sinds in 1986 rebellenleider
Youweri Museveni in Oeganda
de macht greep, zijn duizenden
Aziaten teruggekeerd die door
dictator Idi Amin in 1972 waren
verdreven. De economie groeide
sindsdien met gemiddeld zes
procent. Ook Kenia zoekt remi
granten. „Geschoolde mensen
keren langzaamaan terug, voor
al in middenmanagementposi
ties", vertelt Isabel Nugugi.
Mensen keren terug om uiteenlo
pende redenen. Een van de be
langrijkste is het helpen aan de
toekomst van hun land. „Sinds
ik bij de Centrale Bank werk,
kon ik bijdragen aan verbete
ring van de economie. Ik zie een
soortgelijke rol weggelegd voor
veel anderen", zegt vice-presi
dent van de Centrale Bank van
Zambia, Denny Kalyalya, die
acht jaar in de VS woonde.
door Cor de Horde
Wekenlang twijfelde nie
mand in België eraan
dat de daders van de
'mp3-moord' Noord-Afrika
nen waren. De beelden van
de bewakingscamera's spra
ken toch duidelijke taal? Nee
dus. Het waren blanke Polen.
Psychologen doen al jaren on
derzoek naar latent racisme,
dat onuitroeibaar lijkt.
Professor dr. Vera Hoorens,
hoogleraar Psychologie aan
de universiteit van Leuven,
bewaart de krantenknipsels
over de moordzaak goed.
„Die ga ik binnenkort gebrui
ken in colleges over stereo
type denkbeelden."
De moordzaak die België
bijna twee weken in de ban
houdt, is dan ook een school
voorbeeld van onderhuids ra
cisme. De blanke tiener Joe
Van Holsbeeck werd in de vol
le hal van het centraal station
in Brussel vermoord om zijn
mp3-speler. Getuigen hadden
gezegd dat de daders jonge
Noord-Afrikanen waren.
Daarop ging de bal aan het
rollen. Een politicus van Ma
rokkaanse afkomst nam het
initiatief tot een stille tocht.
De tamelijk linkse ouders van
het slachtoffer riepen op tot
verdraagzaamheid - maar
twijfelden intussen niet aan
de getuigenissen. Toen de poli
tie tv-beelden van de roof
moord openbaar maakte, her
kende heel België twee
Noord-Afrikanen. Pas maan
dagavond drong de werkelijk
heid door: het waren Polen
met donker haar.
Professor Hoorens trapte zelf
ook in de val, erkent ze. „Nu
denk ik: hoe heb ik die men
sen op de tv-beelden voor
Noord-Afrikanen kunnen
houden?"
Racisme en andere vormen
van stereotype denkbeelden
zitten heel erg diep, legt ze
uit. „We weten inmiddels dat
als we van een bepaalde be
volkingsgroep denken dat die
agressief is, en we nemen dan
leden van die groep waar, dat
we dan sneller denken dat ze
gevaarlijk zijn. Bij deze
moordzaak is het tegenoverge
stelde gebeurd. Er was een
duidelijk teken van gevaar: er
is met een mes gestoken. De
vraag rijst wie dat gedaan
heeft. De invulling gebeurt
dan met stereotype beelden."
Er is bijna niets tegen te
doen. „Het is verschrikkelijk
moeilijk te veranderen", zegt
Hoorens.
Zelfs verdraagzame, niet-dis-
criminerende mensen zoals
de familie van het slachtoffer,
blijken bij psychologische
proefjes vatbaar te zijn voor
racisme.
„Wie niet wil discrimineren
probeert de denkbeelden te
negeren, maar het is niet mo
gelijk de denkbeelden hele
maal uit te wissen. Daar is on
derzoek naar gedaan. Mensen
die in vragenlijsten helemaal
geen racist waren, waren toch
vatbaar voor subtiele discri
minatie. Ze moesten dan heel
snel foto's beoordelen met
mensen die wel of niet een wa
pen in de hand hebben. Bij al
lochtonen oordeelden ze veel
sneller dat die een wapen had
den dan bij autochtonen."
In andere situaties, zoals dis
criminatie tussen man en
vrouw, bestaan dezelfde ver
schijnselen. „Het lijkt een al
gemeen kenmerk te zijn. Zeg
gen dat we het niet meer mo
gen doen, zal niet helpen."
Terugslageffect
Recent onderzoek suggereert
zelfs een terugslageffect: als
iemand tijdelijk zijn gevoe
lens van discriminatie onder
drukt, komen ze na een tijdje
des te heviger terug, weet
Hoorens.
De hoogleraar pleit voor truc
jes om te kunnen werken met
latent racisme. Zo moeten do
centen op sommige Franse
universiteiten de examens na
kijken zonder de naam van de
student erop. Anders zouden
ze bij het zien van een exoti
sche naam beïnvloed kunnen
worden. „Het is niet zo dat je
als maatschappij helemaal
machteloos staat tegenover
stereotypen. Je moet het zo or
ganiseren dat de impact zo
klein mogelijk is. Je moet
technieken vinden om er mee
te werken. Uitroeien van ste
reotype beelden is voorlopig
niet mogelijk." ANP
pagina 5
verdachte zit in Polen
Aankomst van een boot met 74 Afrikaanse immigranten op 21 maart van dit jaar in Cristianos op Tenerife.
Bijna elke beroepstak in Afrika
wordt beïnvloed door migratie -
van Ivoriaanse voetballers die te
kenen bij rijke Europese clubs
tót Keniaanse piloten die bij bui
tenlandse maatschappijen wer
ken.
De gezondheidssector is het
grootste slachtoffer. De Wereld
Gezonheidsorganisatie stelt dat
wereldwijd 24 procent van door
ernstige ziektes getroffen men
sen (vooral hiv/aids, malaria en
tubercolose) in Afrika bezuiden
de Sahara leven, terwijl er zich
maar 3 procent van de medici be
vinden. Veel doktoren en ver-,
pleegkundigen gaan naar
Groot-Brittannië, de VS en Au
stralië, landen die steeds afhan
kelijker worden van migranten,
vanwege personeelstekorten en
de toenemende vergrijzing.
Malawi
In Malawi wordt slechts 5 pro
cent van de artsenvacatures en
65 procent van de verpleegsters-
posten opgevuld. In het 10 mil
joen mensen tellende land is er 1
arts voor 50.000 patiënten. In
Groot-Brittannië is dat 1 op
600. Recent onderzoek in Zam
bia toont aan dat een derde van
het medisch personeel in het bui
tenland werkt. In eigen land is
er 1 arts op 14.000 patiënten.
Experts waarschuwen dat Afri
ka zo de VN-doelstellingen niet
kan halen om in 2015 de armoe
de in de wereld gehalveerd te
hebben en de gezonheidszorg te
verbeteren. „We vinden dat
voor elke arts die door hef Wes
ten weggekaapt wordt, het Wes
ten ons moet helpen er vier nieu
we op te leiden", stelt Simon Mi-
ti van het Zambiaanse ministe
rie van Volksgezondheid.
Ondanks de sombere voorspel
lingen menen analisten dat het
tij gekeerd kan worden. Vorig
jaar begon Groot-Brittannië een
hulpprogramma voor Malawi
ter waarde van 150 miljoen euro.
om de werkomstandigheden van
medisch personeel te verbeteren
foto AFP
en de 'braindrain' (vlucht van
de intelligentsia) te keren. De
doelstelling van het zes jaar du
rende programma is het aantal
verpleegkundigen te verdubbe
len en het aantal artsen te ver
drievoudigen.
De Internationale Organisatie
voor Migratie stelt dat rijke lan
den in geschoolde migranten
moeten investeren, hun kennis
moeten helpen vergroten en hen
moeten stimuieren naar hun ge
boorteland terug te keren. „Tot
dat men zich realiseert dat daar
voor iedereen voordeel in
schuilt, zal de 'braindrain' aan
houden", zegt woordvoerder
Chauzy .RTR
Het Panamakanaal is een van de meest bijzondere technische hoogstandjes van de vorige eeuw.
foto ANP
door Sal Stam
Het Panamakanaal, een van de meest bij
zondere technische hoogstandjes van
de vorige eeuw, moet worden uitgebreid.
De president van Panama, Martin Torrijos,
heeft daartoe een plan op tafel gelegd waar
mee 5,25 miljard dollar is gemoeid. Deskun
digen menen dat er goedkopere alternatie
ven zijn.
Het Panamakanaal werd aan het begin van
de twintigste eeuw gebouwd in tien jaar
tijd. De vaarroute is altijd van. groot belang
geweest voor de scheepvaart omdat die een
directe verbinding vormt tussen de Atlan
tische Oceaan en de Stille Zuidzee. Het
scheelt een duizenden kilometers lange om
weg om het Zuid-Amerikaanse continent.
Door de groei van de internationale scheep
vaart en doordat schepen steeds groter wor
den, begint het kanaal uit zijn voegen te
groeien. Deskundigen sluiten niet uit dat
binnen enkele jaren het verzadigingspunt
zal worden bereikt.
Het Panamakanaal is tachtig kilometer lang
en bestaat voor een aanzienlijk deel uit me
ren. De vaarroute is echter vooral beroemd
om de vele sluizen, waarin de schepen met
veel precisie worden gemanoeuvreerd. Dage
lijks maken er ongeveer veertig schepen ge
bruik van.
Het voorstel dat nu is gedaan voorziet in de
bouw van een tweede vaarroute en een aan
tal nieuwe sluizen, die groter zijn dan de
huidige. Op die manier kan de capaciteit
van het kanaal worden verdubbeld. Het par
lement van Panama moet nog instemmen
met het plan.
Ook zal de bevolking van het Midden-Ame
rikaanse land zich in referendum over de
voorstellen kunnen uitspreken. President
Torrijos heeft zijn onderdanen opgeroepen
'ja' te stemmen. Hij wees erop dat ook ande
re landen in de regio zouden kunnen beslui
ten een kanaal te graven. Uit opiniepeilin
gen blijkt dat een meerderheid van de bevol
king wel wat ziet in de uitbreidingsplannen.
Deskundigen denken echter dat het project
veel te duur is. Ze zien meer heil in het aan
leggen van een grote haven aan de Stille
Oceaan. Dat is veel goedkoper en er kleven
minder risico's aan, menen zij.
Tol
President Torrijos wil de bouw van de nieu
we vaarroute voor een deel financieren met
leningen. Het grootste deel van de investe
ringen moet echter worden terugverdiend
door tol te heffen. Torrijos heeft er sinds
zijn aantreden in 2004 geen geheim van ge
maakt veel waarde te hechten aan een uit
breiding van het Panamakanaal. De presi
dent spreekt van een enorme uitdaging.
Ferdinand de Lesseps, de man die tekende
voor de aanleg van het Suezkanaal, begon
in 1881 met het Panamakanaal. Hij stuitte
echter op grote problemen en moest het kar
wei staken toen in 1889 de voor de bouw op
gerichte werkmaatschappij failliet ging.
Het huidige Panamakanaal werd tussen
1904 en 1914 door de Amerikanen gebouwd.
Door allerlei bouwproblemen en ziekten als
malaria kwamen 25.000 arbeiders daarbij
om het leven.
Op 15 augustus 1914 voer het eerste vaar
tuig door het kanaal. Dat was het Ameri
kaanse stoomschip Ancona.
Het Panamakanaal is tussen de 70! en 300
meter breed. De sluizen zijn 33,53 meter
breed. Daardoor kunnen er schepen geschut
worden met een maximale breedte van 32,3
meter. Vaartuigen van deze omvang worden
in de scheepvaartwereld wel aang'eduid als
Panamax-schepen.
Aan beide kanten van de sluizen in het ka
naal loopt een tandradspoor. Zes locomotie
ven (drie links en drie rechts) trekken de
boot door de achtereenvolgende sluizen en
houden deze stabiel tijdens het vullen en le
digen van de sluis.
De Verenigde Staten exploiteerden de vaar
route het grootste deel van de vorige eeuw.
Op 31 december 1999 droegen zij het kanaal
over aan de Panamese autoriteiten. Het is
de bedoeling dat de uitbreiding van het Pa
namakanaal in 2014 is voltooid, op de kop
af honderd jaar nadat het beroemde bouw
werk werd opgeleverd. ANP
Vorige week heeft ook de
Tweede Kamer zich gem.engd
in het opgelaaide debat over
ontpoldering. Verantwoorde
lijk gedeputeerde Thijs Kra
mer was niet onder de indruk
van de Haagse volksvertegen
woordigers die de discussie
willen heropenen. De Ka
merleden Siem Buijs (CDA),
Janneke Snijder-Hazelhoff
(WD), Arie Slob (Christen
Unie), Kees van der Staaij
(SGP) en Wien van den Brink
(LPF) dienen hem van re
pliek. Buijs verwoordt hun be-
doorSiem Buijs
De PZC kopte op 22 april:
Geen nieuw debat over
ontpoldering. En gedeputeer
de Kramer kenschetste het
opereren van de volksverte
genwoordigers in Den Haag
als 'niet sterk'.
Nu is het van deze gedepu
teerde bekend dat de opstel
ling van een meerderheid in
de Tweede Kamer hem niet
bevalt, daarom is het goed
om nog eens helder te maken
waar het hier om gaat.
Bij de nu geplande verdere
verdieping van de Wester-
schelde zijn er drie uitgangs
punten geformuleerd, te we
ten de toegankelijkheid, vei
ligheid en natuurlijkheid.
Volgens de ontwikkelings-
schets 2010 zijn de toeganke
lijkheid en veiligheid goed te
realiseren zonder dat de na
tuurlijkheid wordt aangetast.
Nog duidelijker gezegd: na
tuurcompensatie daarvoor is
niet noodzakelijk.
Ruil
Dat de 600 hectare estuariene
natuur (ontpolderen) toch is
toegevoegd is louter en alleen
op basis van het feit dat de
Zeeuwse Milieu Federatie dit
heeft bedongen in ruil voor
het afzien van juridische pro-
cedures die het verdere pro
ces zouden kunnen vertragen.
Alle opmerkingen over de Vo
gel- en Habitatrichtlijn en
eventuele maatregelen van de
Europese Commissie zijn drei
gementen djle de gedeputeer
de niet kan ivaarmaken.
Doelstellingen
Binnenkort zal de Tweede Ka
mer in het kader van de Vo
gel- en Habijatrichtlijn de zo
genaamde "instandhouding
doelstellingen' bespreken en
pas dan kan worden beslist
wat er volgens de Vogel- en
Habitatrichtlijn al dan niet
in Nederland noodzakelijk is.
Nadat de Tweede Kamer
tweemaal een zeer indrin
gend debat heeft gevoerd met
de regering en zich heeft la
ten overtuigen over de aspec
ten toegankelijkheid en veilig
heid, heeft de regering de Ka
mer niet kunnen overtuigen
van de verplichting tot ont
poldering.
Voorwaarde
De Tweede Kamer stelde als
absolute voorwaarde, mede
gehoord de besluitvorming in
Provinciale Staten, dat ont
poldering uitsluitend kan
plaatsvinden op vrijwillige
basis.
Indien dit niet mogelijk blijkt
dan is aan de voorwaarde die
de Tweede Kamer stelde om
akkoord te gaan met het Ver
drag van Vlaanderen niet vol
daan en is er een nieuwe si
tuatie waarbij het verdrag
niet langer stand kan houden
en waarbij ontpolderen niet
langer een optie is.
Het zou van moed getuigen
als het provinciaal bestuur
van Zeeland op dit punt open
kaart zou spelen met de bur
gers en niet met dreigemen
ten probeert om haar zin
door te drijven.
Overigens dient de gedepu
teerde toch te weten dat de
Tweede Kamer zelf beslist of
en wanneer er een debat
komt. Dat dit debat er komt
staat overigens nu al vast.
BRAND - In een opslagplaats
in Amsterdam heeft gisteren
een grote brand gewoed. De
brand ontstond door zelfont
branding van zwavelkoolstof.
Zeven personen raakten ge
wond.
SPOORWEG - De president-di
recteur van de Nederlandse
Spoorwegen komt naar Minia
tuur Walcheren in Middelburg
om het spoorweg-paviljoen te
openen. In het paviljoen is te
zien hoe de Zeeuwse spoorlijn
wordt verzorgd.
FILMFESTIVAL - Op het ne
gende internationale filmfesti
val van Cannes heeft de Neder
landse documentaire film En
de zee was niet meer veel lof
gekregen.
De film is gemaakt door Bert
Haanstra.
ARBEIDERS - De gemeente
Amsterdam is op zoek naar
bouwvakarbeiders. Het is de
bedoeling om de arbeiders in
te zetten voor het bouwen van
woningen.
BRUG - In Kopenhagen is een
voorlopig plan gemaakt voor
een brug tussen Denemarken
en Zweden. De brug zou vijf ki
lometer lang moeten worden.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail; redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtem@pze.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc-.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax:(0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en Hulst:
Maandag t/m vnjdag
van 8.30 tot 17 00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand. 20,55 n.v.t
per kwartaal: 59,75 62,00
per jaar: €229.20 233,30
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice.
Postbus 31,4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,80
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax:(076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel, (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel:-(0114)372770
Fax:(0114)372771
Business to Business/Onroerend goed
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: v
v. pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze
(abonnementenadministratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro- I
n de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteer-
arijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, Ie- I
Behoort tot WGGGNGR
S!i£BiaaU33
