PZC
Badpaviljoen
trekt weer
beau monde
Restauratie voormalig
badhuis in Domburg
In onze tuin staat een
Hans en Grietje huis
riedactie bijlagen: 0113-315680
www.pzc.nl
E-mail:redactie@ pzc.nl
Postbus 31, 4460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Noord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Zeeuws-Vlaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500.
zaterdag 22 april 2006
Keuken als architectonisch
hoogstandje W3
DE VOORDEUR
De voordeur biedt toegang tot een woning, maar wat
daar achter schuil gaat, blijft voor velen onzichtbaar.
In deze serie een kijkje achter de voordeuren van
Zeeuwse huizen. Iedere week gaat een andere deur
open en geeft de bewoner een blik in zijn of haar leven.
foto's Mechteld Jansen
Ze vindt dat ze het 'meest onooglijke huis' aan de
Ring in Dreischor heeft en begrijpt niet waarom
we bij haar aanbellen. Fransje van der Swan (79) moet
er dan ook smakelijk om lachen als ze de reden hoort.
„Oh, ik was de eerste die open deed. Ja, de meesten
zijn nu aan het werk." Ze twijfelt nog even want 'we
zijn aan het verbouwen, dus het is wel een rotzooi',
maar eenmaal binnen vertelt ze vol enthousiasme over
het 'verrassende huis', de verbouwing, het 'Hans en
Grietje huisje' in de tuin en 'haar' mussen. „Ik heb ze
net gevoed. Prachtige kwajongens zijn het. We hebben
er hier zo'n veertig of vijftig.
Ze is een markante verschijning met haar twinkelende,
blauwe ogen achter de brillenglazen en het zilverwitte
haar. Haar verhaal is doorspekt met humor. Ploewel ze
de zwarte kant van het leven keihard heeft ondervon
den, blijft ze overeind met een lach. „Het heeft geen
zin om met je heus op de grond te blijven lopen. Dan
kom je nergens. Je moet doorgaan." En dat doet deze
dame, begin september wordt ze tachtig, vol verve.
De woning aan De Ring is zeker niet onooglijk. Niet
aan de buitenkant en al helemaal niet binnen. „Het is
wel een huis vol verrassingen. We hebben het nu zo'n
33 jaar. Eerst als tweede woning en later zijn we er per
manent gaan wonen. Het is een heerlijk huis en het uit
zicht is fantastisch. Hoewel, mijn vriendin woont een
stukje verder, en die heeft het mooiste zicht op de
kerk."
„We wonen hier heerlijk. Het is een fijn huis. Toen we
het kochten, was dat wel anders. Echt, wat we toen
aantroffen... Vreselijk. Ik geloof dat de laatste grote
verbouwing in 1913 was gedaan. Toen is onder meer
het puntdak vervangen voor een Franse kap." Ze wijst
op de zijgevel: „Kijk, het huis bestaat eigenlijk uit
twee aan elkaar gebouwde woningen. Zie je de twee
soorten baksteen?"
Eenmaal binnen valt het niveauverschil direct op. Dan
blijkt dat, gemeten vanaf de de voordeur tot het einde
van de achtertuin, het hoogteverschil maar liefst 1.60
meter bedraagt. Veel trapjes dus. De bewoonster er
vaart dat nog niet als hinderlijk. „Och", zegt ze badine
rend, „ik wil niet zeggen dat ik erop vlieg, dat gaat
niet meer zo snel."
In de voorkamer staan gerieflijke fauteuils, ,,'s Avonds
schijnt de zon hier binnen, dan zitten we hier lekker
met een kopje koffie te genieten van het uitzicht." Een
trapje leidt naar een ruime keuken en weer een trapje
naar de achterkamer. Daar is duidelijk de serre in aan
bouw te zien. De bouwput is inmiddels bevloerd. „Dat
is wel fijn, maar ik mag niet zeuren. We hebben het im
mers zelf gewild en als het straks af is zitten we hier
als God in Frankrijk."
In de tuin ligt een vijver. „Het barst van het dril,
straks zwemmen de kikkers in colonne door de vijver."
Aan het water grenst een apart huisje. „Ik noem dat
ons Hans en Grietje huisje. Daar schilder ik. En boven
hebben we slaapruimte. Het was eerst de opslag van de
aannemer van wie we het huis gekocht hebben." Nu is
de ruimte gevuld met werk van de Schouwse, lid van
de Zeeuwse Kunstkring. Dit is echt haar paradijsje bij
huis.
„Mij krijg je hier niet weg," klinkt het vasbesloten.
Dus dat 'onooglijke' valt uiteindelijk heel erg mee.
Annemarie Zevenbergen
De restauratie van het oude badpaviljoen in Domburg is nog in volle gang.
foto's Ruben Oreel
weerspiegelt straks het rijke ver
leden. De vroegere balzaal
wordt het middelpunt als entree
voor de appartementen. Daarbij
zijn oude vloertegels en houten
ornamenten niet weg te denken.
In april 2004 is Bouwgroep Pe
ters met de klus begonnen, de
oplevering staat gepland voor
zomer 2007. Uitvoerder Henk
Minderhoud van de bouwgroep
geeft graag een rondleiding. „Zo
iets maak je maar één keer in je
leven mee", vertelt hij. „Het is
echt een schitterend project."
Uitzicht
Losse planken en balken wer
den weggehaald. Stenen werden
gebikt voor hergebruik, houten
kozijnen opgelapt, fundamenten
verzekerd tegen verzakking. En
kele weken geleden werden de
steigers rondom het pand verwij
derd en kwam het resultaat in
het zicht. Dat lijkt misschien al
heel wat, maar binnen ziet het
er nog naargeestig uit. Het stuc
werk komt van de muren en
overal ligt een dikke laag stof.
Het houtwerk is hier en daar
compleet weggerot. „Daar heb
ben wij op de werkplaats gespe
cialiseerd personeel voor in
dienst. Die maken alles exact
na", vertelt Minderhoud. De te
keningen voor de binnenkant
van het monumentale pand zijn
nog niet binnen, daar wordt
voorlopig dan ook niets aan ge
daan.
Alle aandacht gaat nu uit naar
de nieuwbouw aan de achterzij
de. De ruwbouw van het souter
rain is klaar. Daar wordt bin
nenkort de eerste etage over
heen gestort. De nieuwbouw
wordt drie verdiepingen hoog
en komt door het verloop van de
duinen hoger te liggen dan het
huidige paviljoen.
Aan de zeezijde komt een hore
cagelegenheid. Dat moet een be
taalbaar soort luxe worden
waar iedereen onder het genot
van een glas bier of wijn kan ge
nieten van het prachtige uit
zicht. „Ook willen we de grote
zaal in de toekomst geregeld als
expositieruimte gebruiken. Op
die manier heeft het grote pu
bhek er ook wat aan", aldus
Van Garderen.
Wat de projectontwikkelaar nu
nog dwarszit is het feit dat au
to's straks voor het paviljoen
moeten worden geparkeerd.
„Wij willen eigenlijk nog een
parkeerkelder in de duinen ma
ken". vertelt Van Garderen. Het
zou gaan om 75 plaatsen, waar
van 20 voor de eigenaren van de
appartementen. Het waterschap
mag dat plan vooralsnog niet
goedkeuren, ook vanwege de
aangescherpte richtlijnen voor
het bouwen in zeewering. „Het
laatste woord is daarover nog
niet gezegd", reageert Van Gar
deren.
Anita Janse
menten aan de Keizersgracht in
Amsterdam van de troon gesto
ten. De appartementen variëren
qua oppervlakte van 100 tot 200
vierkante meter. En dan gaan
de geruchten. Dat minister
Zalm er een optrekje heeft ge
kocht. En Marco Borsato. „Alle
bei niet waar", weet Van Garde
ren. „Ik heb de lijst met kopers
hier voor me, maar er zitten niet
echt bekende Nederlanders bij.
Het zijn wel allemaal mensen
die iets met Domburg hebben.
Die er bijvoorbeeld al jaren met
vakantie komen."
Tweede woning
Alle appartementen zijn ver
kocht als tweede woning, hoe
wel ze ook permanent bewoond
mogen worden. Vooralsnog is
dat niet het eeval. De geschiede
nis herhaalt zich in Domburg.
Het dorp blijkt nog steeds on
weerstaanbaar als badplaats
voor de beau monde.
In het gebouw komen tien appar
tementen, die op één na alle
maal uitzicht over zee bieden.
In het oude, gerestaureerde ge
bouw komen drie appartemen
ten en in het nieuw te bouwen
gedeelte aan de achterkant wor
den nog zeven appartementen
gerealiseerd.
Uiterlijk wordt het gebouw in
dezelfde stijl doorgetrokken. Ar
chitect Hoogenberk uit Voor
stonden tekende zijn ontwerp
met aandacht voor sfeer en de
tail. Kenmerkend voor de
neo-renaissancestijl zijn de trap
gevels met sierelementen zoals
tegeltjes, schoon metselwerk en
natuursteen. Ook de binnenkant
grootschalig werd. Daarop ont
stond het idee om appartemen
ten in het gebouw te realiseren.
In 1995 diende een andere pro
jectontwikkelaar ook al een
plan in voor dertig appartemen
ten. Dat was niet levensvatbaar
en verdween in de prullenmand.
Het bleek ook nu een utopie om
binnen korte termijn iets te rea
liseren.
Bezwaar op bezwaar volgde. Te
gen de bestemmingsplanwijzi
ging, tegen de bouwvergunning,
tegen de ontheffing van het wa
terschap om te bouwen in de zee
wering. Intussen stond het pavil
joen er zieltogend bij. Boven
dien dreigde de overheid de kan
jersubsidie van 1,8 miljoen gul
den in te trekken als er geen
schot in de zaak zou komen.
„Hoe langer het leegstond, hoe
duurder het werd", vertelt
J. van Garderen van het gelijk
namige projectbureau. „Natuur
lijk hebben we wel een paar
keer gedacht: 'we stoppen er
mee'. Maar dit gebouw was zo'n
beetje ons geesteskindje." Dus
zette de projectontwikkelaar
door. „Wij zagen ook dat het
iets unieks kon worden. Want
waar in Nederland kun je nou
bovenop de duinen wonen?"
Volgens Van Garderen is het
voor het laatst dat er op deze
manier in de duinen wordt ge
bouwd. „Inmiddels zijn de eisen
vanuit het waterschap veel
zwaarder geworden. Zoiets lukt
nooit meer."
De projectontwikkelaar hoeft
geen spijt te hebben van het
avontuur. Alle appartementen
zijn vlot verkocht. Er bestond
zelfs een wachtlijst van 400 ge
gadigden.
Omgerekend naar vierkanteme
ter-prijzen is het badpaviljoen
inmiddels het duurste gebouw
van Nederland. Het heeft met
10.000 tot 13.000 euro per vier
kante meter de duurste anoarte-
Het begon allemaal met
twee welgestelde Middel
burgse dames die een bezoek
brachten aan Scheveningen. De
droom van het badpaviljoen
was geboren. In 1837 werd in de
duinen van Domburg het eerste
badhuis gebouwd. Ruim vijftig
jaar later verrees een nieuw pa
viljoen dat het oude ruim
schoots overtrof. Een pand dat
zich kon meten aan de allure
van Scheveningen. Een oord
waar vrouwen buiten in de scha
duw onder het genot van een
kop thee de laatste nieuwtjes uit
wisselden en de mannen
elkaar++ opzochten in de grote
zaal waar ze ongestoord konden
bomen over binnen- en buiten
landse politiek.
Niemand had in die tijd kunnen
vermoeden dat het paviljoen
honderd jaar later een schand
vlek zou zijn op het Domburgse
blazoen. Toch raakte het pand
sinds de jax-en tachtig in verval.
Wind en regen kenden geen ge
nade; het paviljoen was overgele
verd aan de elementen. Project
ontwikkelaar Van Garderen
Dekker plaatste zich met de aan
koop in 1999 voor een complexe
opgave: het pand moest behou
den blijven voor Domburg,
maar een restauratie moest ook
financieel haalbaar zijn. Een
plan voor een grand-hotel met
honderd suites werd door de pro-
\rinpip afrrpwpzpn nmdat het te
De restauratie van het
badpaviljoen in Dom
burg is nog in volle gang.
Het pand mag zich inmid
dels scharen onder de duur
ste gebouwen van Neder
land. Toch zijn alle apparte
menten al verkocht. Het pa
viljoen blijkt opnieuw een
trekpleister voor de beau
monde.
