Reve wist media te bespelen
P2C
PZC
Voordelig lekker eten tijdens
Pasar Malam Senang!
Moeders persoonlijk
kookboek met 30% korting
22
ctie
DOE JE ZO!
vrijdag 21 april 2006
Lezersredacteur A. J. Snel is
bereikbaar per post op het
adres van de
Centrale Redactie van de PZC,
Stationspark 28,
Postbus 31,
4460 AA Goes.
Telefonisch: 0113 - 315660.
E-mail:Lezersredacteur@pzc.nl
Het forum waarop lezers zich
kunnen uiten over actuele
zaken is bereikbaar via
internet: www.pzc.nl.
De lezers van de Provinciale
Zeeuwse Courant ontgaat niets.
Soms lijkt het daar even op. Zo
als deze week. In de krant van
dinsdag stond op de laatste
sportpagina een foto van zeven
piemelnaakte rugbyers uit het
Engelse Coventry. De heren wer
den te Goes ontgroend en daar
hoorde de scène bij.
Als regel volgen op plaatsing
van zo'n foto direct reacties.
Van zeer kuise lezers die het on
gepast vinden dat zulke beelden
getoond worden en van vrijere
types die met vrolijke compli
menten komen.
Ditmaal bleef iedere reactie uit.
Tot M. Boot uit Goes ons mailde
dat het hier. ging om een kwestie
waartegen de SGP/CU moet op
trekken. Desnoods door een
strafrechtelijke procedure te be
ginnen tegen de sportclub To-
vaal, die de Engelsen te gast
had. Boot wenst de politici die
hij tot actie maant, veel sterkte
toe. Dat zullen ze nodig hebben.
Plaatsen
Dan was er, weer eens, een brief
je van Bei Cok uit Kruiningen.
Die ons verweet binnen een kor
te spanne tijds drie keer plaats
namen te hebben verwisseld in
artikelen. Hij heeft gelijk: op
Noord-Beveland is geen station.
Goes is geen Reimerswaal en
Krabben dijke en Kattendijke
zijn mooie, maar geheel verschil
lende dorpen.
door A.J. Snel
Als iemand in Nederland begreep
hoe de media kunnen worden be
speeld, dan was dat Gerard Reve. Rond
zijn overlijden bevestigde de journalis
tiek dat, gewild of ongewild, door Reve
consequent als volksschrijver aan te dui
den. Die titel had de auteur zichzelf aan
gemeten. Door eindeloos te herhalen
werd het woord van Reve vanzelf waar
heid.
Het zou de moeite waard zijn aan het
fenomeen Reve niet alleen in literatuur
studies aandacht te besteden, maar ook
in de opleidingen voor journalisten.
Zijn werkend leven lang heeft hij de me
dia in zijn voordeel laten werken, waar
bij het van weinig belang was of er posi
tief of negatief over hem werd bericht.
Geen schrijver was of is zo mediageniek
als hij. Natuurlijk, Wolkers heeft zich
in de publiciteit in de loop van vele ja
ren ook ontwikkeld tot een ondeugende
doch aimabele oude heer, maar hij heeft
kranten, radio en televisie niet zo kun
ne manipuleren als Gerard Reve deed.
Dat 'manipuleren' moet niet worden ge
lezen in de negatieve betekenis. De
schrijver beïnvloedde de wereld name
lijk met open vizier. Het is de laatste da
gen uit en te na gezegd en geschreven:
bij Reve kon je nooit zeker weten waar
ironie eindigde en ernst begon. Maar
over zijn omgang met publiciteit was
hij heel direct. „Ik heb een winkel, die
ik draaiend moet zien te houden. Er
moet brood op de plank komen", zei hij.
En steeds opnieuw lukte het hem op
grond van die overweging, golven van
publiciteit teweeg te brengen. Er hoeft
geen twijfel over te bestaan: hij wilde
natuurlijk, omdat hij zijn boodschap
van betekenis achtte, dat zijn geschrif
ten onder ogen van velen zouden ko
men. Maar dat van die winkel was óók
waar.
Soms leek het of de literator even verge
ten was. Hij werkte dan op een afgele
gen plek in het noorden van Nederland,
in Frankrijk, Engeland of België. Maar
steeds opnieuw doorbrak hij de stilte en
wel op een manier die niet genegeerd
kon worden. Hij maakte nieuws. In
april 1965 verscheen in het tijdschrift
Dialoog een publicatie waarin Reve zijn
God voorstelde als een ezel die zijn ge
liefde was. De passage zou later deel uit
maken van zijn roman Nader tot U. De
SGP'er Van Dis stelde kamervragen en
Reve moest zich voor de rechter verant-
Gerard Reve, december 1998 gefotografeerd, terwijl hij in de werkkamer van zijn woning in het Belgische Machelen aan een
glaasje wijn nipt. foto Marcel Antonisse/ANP
woorden. Tot in drie instanties werd de
auteur vrijgesproken. Het proces, en de
polemiek die eromheen geweven werd,
maakten dat geen van de media om hem
heen kon. Hij bereikte, naar eigen zeg
gen zonder daar op uit te zijn, dat min
der bevangen over homoseksualiteit ge
sproken en geschreven werd. En hij
wist een zuiverend debat te laten voe
ren over de verhouding tussen vrijheid
van godsdienst en vrijheid van menings
uiting, waarbij hij zelf voor een magis
trale laatste ronde zorgde.
Archieven
Ik heb nog eens ver teruggekeken in de
archieven van de Provinciale Zeeuwse
Courant om te zien hoe wij destijds met
het ezelsproces omgingen. Ik deed dat
in de veronderstelling dat in de krant
van die dagen grote terughoudendheid
zou worden betracht in formuleringen
rond de zaak. Mijn vermoedens werden
niet bewaarheid. Op 3 april 1968 plaats
te de PZC het volgende bericht: „De au
teur Gerard Kornelis van het Reve heeft
zich in zijn boek 'Nader tot U' niet
schuldig gemaakt aan godslastering.
Dit blijkt uit een arrest van de hoge
raad der.Nederlanden. In 'Nader tot U'
stelt de schrijver God voor als een ezel,
waarmee hij gemeenschap heeft."...
„De hoge raad stelt dat de passages in
Van het Reves boek niet smalend be
doeld zijn. Ook het Amsterdamse hof
vond dat de bedoeling maatgevend is.
Van het Reve heeft zich dus niet schul
dig gemaakt aan godslastering omdat
hij de bedoeling hiertoe niet gehad
heeft."
Zo zorgde Reve ook tot in het destijds
nog vrij geïsoleerde en gedeeltelijk be
houdende Zeeland voor ongebruikelijke
vrijmoedigheid.
Hij zou de media immer in zijn ban hou
den. Door de toenmalige minister Mar-
ga Klompé van Cultuur te kussen toen
ze hem de P.C. Hooftprijs uitreikte,
door zijn Grote Gerard Reve Show te
brengen bij de NOS, door zich te beke
ren tot het rooms-katholicisme en voor
al ook door ruzie te maken en bij voor
beeld Harry Mulisch te beschimpen met
het kromme rijm: 'De werken van Mul-
lis, niks als vullis' een oordeel dat televi
siemakers onlangs lieten volgen door
een bars 'Harry Mulisch? Hou je muil
is.'
Tegen de achtergrond van een curricu
lum vitae als dat van Reve valt de over
weldigende aandacht rond zijn dood en
uitvaart te verklaren. Een uitvaart die
door vrijwel geen enkele Nederlandse
schrijver werd opgeluisterd. Die had
den het wellicht te druk om het uitein
delijk net zo ver te schoppen als de gro
te volksschrijver Reve, wiens stijl in de
Dikke van Dale van een woord is voor
zien: reviaans.
Met enige regelmaat benaderen lezers mij met een woord van spijt
over het afschaffen van de rubriek Goed Nieuws, die tot kort gele-
den op deze plaats stond. Ze hoeven dat echter helemaal niet jam
mer te vinden. Dit deel van de wekelijkse halve pagina Redactie
Reactie is niet voor niets 'Divers' gaan heten. Het kan hier over van
alles en nog wat gaan, ook over aangereikt goed nieuws dus.
Connexxion
Mart van Duijvenvoorde uit Middelburg kan dus zijn verhaal kwijt
Hij schrijft: Enkele weken geleden stapten wij in Rptterdam-Zuic-
plein in een bus van Connexxion, die ons naar Vlissingen zou bren
gen. Dachten wij. Het bleek de verkeerde bus en in de haast van he:
overstappen in de juiste bus vergaten wij een tas. Jammer; maar ko:-
te tijd later hoorden wij de chauffeur een gesprek voeren met een
collega in een andere bus over een achtergelaten tas. Ik sprak onze
chauffeur hierover aan en vernam dat we de vergeten tas op het bus
station van Oude Tonge zouden kunnen ophalen.Toéh ik daar op
zoek wilde gaan kwam de chauffeur al met het gevonden voorwerp
aan. Een woord van dank aan de chauffeurs en voor de service van
Connexxion is hier wel op zijn plaats, meen ik."
Dialect
Het komt nogal eens voor dat stukken in de krant een effect hebbes
waarvan de schrijver in de verste verte niet kon vermoeden dat het
zou optreden. Zo zullen de auteurs van het dialectenrubriek in de
bijlage Buitengebied die op dinsdag in deze krant staat, er nooit
aan hebben gedacht dat hun stukken worden gebruikt om kalmte
brengen in het brein van een verwarde oudere.
Deze week ontving ik een brief van een dame uit Leiden, wier moe
der lijdt aan de ziekte van Alzheimer, in een vergevorderd stadium
„Ik heb gemerkt dat als ik het Zeeuws met haar probeer te spreken,
ze daar beter op reageert. Mijn moeder komt uit Sint Laurens. Om
dat ik wel wat Zeeuws kan spreken, maar niet echt vlot, ben ik op
zoek naar verhaaltjes in het Zeeuws, om haar zou voor te lezen."
De Walcherse stukken van Frans van der Heijde vinden dus hun
weg naar Leiden.
Roken
De kantonrechter heeft bepaald dat de gemeente Schouwen-Duive-
land rokende werknemers niet ongevraagd tegen zichzelf in bescher
ming mag nemen. De rookkamer in het gemeentehuis mag niet ge
sloten worden. Op Forum, de digitale zeepkist van deze krant, were
de zaak besproken.
T.H. v.d. Worp zag het heel ruim: „Natuurlijk moet de rookkamer
niet gesloten worden. Er moet ruimte blijven voor het toegeven aai
je verslaving. Maar dan wel wat minder selectief: niet alleen voor
rokers. Dus ook graag:
- een spuitcabine
- een snuifhok
- een bar met koelkast
- een pinautomaat voor koopverslaafden
- een klein winkeltje voor de kleptomanen
- een pestpaal voor de afdelingschefs
- een grootbeeldtelevisie voor soapverslaafden
In zo'n gemeentehuis wil iedereen wel werken!"
Citaat:
Als ik de dag sluit, gaat hij nooit meer open.
Exclusieve
aanbiedingen en
kortingen voor
abonnees van PZC
ri-Srii-' .-"'-' ri. -'.ar
In dit gepersonaliseerde kookboek vind je geen
ingewikkelde en tijdrovende recepten. Wel staat het
vol met heerlijke, snelle én gemakkelijke recepten
voor alledag. De complete ingrediëntenlijst en de
heldere beschrijving zorgen ervoor dat een etentje
een waar feest wordt.
Een subliem kookboek voor moederdag of om voor jezelf te bestellen
als smakelijke inspiratiebron.
Ja, ik wil graag het persoonlijk kookboek bestellen en
betaal €9,05 incl. BTW en excl. verzendkosten (€1.95)
De gegevens die in het boek gezet kunnen worden:
Gegevens voor de verzending en betaling:
Woonplaats:
Abonneenummer:
(indien bekend)
Ik machtig Personalgifts om eenmalig €11,-
van mijn rekening af te schrijven
Handtekening:
VOORWAARDEN ELDERS OP DEZE PAGINA VAN TOEPASSING.
In het boek wordt de naam van moeder diverse malen op een grappige
wijze verwerkt en wordt ook de afzender genoemd. Natuurlijk is er ook
voldoende ruimte voor een persoonlijke boodschap in het voorwoord van
het boek.
Bestel nu voor 9,05!
Als abonnee van PZC kimt u het boek bestellen met 30% korting.
Normale prijs €12,95 (excl. €1,95 verzendkosten).
Vul de bon volledig in en stuur deze op naar:
Personalgifts, PZC-abonneevoordeel,
Antwoordnummer 7206
3800 TE Amersfoort.
Binnen 15 werkdagen krijgt u het boek toegestuurd.
het alfabet van Zeeland
In de Zeelandhallen in Goes vindt van 5 tot en met 7 mei
2006 de Pasar Malam Senang plaats. De hallen die dan
zijn omgetoverd tot een warm paradijs met Oosterse
geneugten bieden culturele zaken, mooie cadeautjes,
handnijverheid, muziek, dans én lekker eten. Deze bon
biedt u 2,50 korting per persoon op een maaltijd van
tien euro.
Het ene gerecht nog lekkerder dan het andere. Daarvoor zijn verschillende
restaurants ingericht, elk in de keuken van een specifieke Indonesische
regio zoals de Javaanse en Sumatraanse keuken. Natuurlijk ontbreken ook
de Balinese danseressen niet en zijn er diverse muziekgroepen. Onder de
artiesten is ook Wieteke van Dort (Tante Lien). Zij luistert het feest op met
oude en nieuwe liedjes en conferences.
Algemene voorwaarden abonneevoordeel
Niet in combinatie met andere aanbiedingen. Geen korting achteraf op reeds betaalde kaarten. Alleen
bonnen van krantenpapier worden in behandeling genomen PZC is met verantwoordelijk en kan niet
aansprakelijk worden gesteld voor het gebodene en de financiële en administralieve afwikkeling bij
de deelnemende organisaties. Wijzigingen in de spelregels, data, aanvangstijden en geldende pri|zen
zi|n te allen tgde voorbehouden. Prijzen worden uitgegeven zolang de voorraad strekt. PZC BV gaat
zorgvuldig om met persoonsgegevens. Zie het colofon van PZC voor meer informatie.
De toegangsprijs bedraagt 7,50.
65-plussers 5,-
Kinderen tot en met 12 jaar gratis.
Openingstijden zijn op vrijdag 5 mei
van 16.00 tot 23.00 uur, op zaterdag
6 mei van 13.00 tot 23.00 uur en op
zondag van 12.00 tot 21.00 uur.
Meer informatie staat op
www.pasarmalamgoes.nl
€2,50 korting op een maaltijd van €10,-
..■■Naam:
.AdresLT
Randtekening:
Abonneenummer:.,
Jindian.bekend)—
Alleen originele, volledig ingevulde bonnen worden geaccepteerd.
Uw gegevens worden enkel gebruikt voor de administratie van de PZC.
Let op!
Bonnen inleveren bij alle 3 de restaurants tijdens de Pasar Malam
Senanq. Maximaal 1 bon per 4 p
