Brits extreemrechts
geeft politiek opdonder
Ahmadinejad houdt volk beeld
van een almachtig Iran voor
In het kielzog van
Europese kiezers
Amerikanen lieten
Duitse macht intact
na Wereldoorlog II
BNP wint aan populariteit onder arbeidersgezinnen
De Tijd schrapt
maandageditie
Wateroverlast
in Kenia
7
Gorilla gooit bezoeker tand uit
Patiënt vat vlam door sigaret
Thuisbasis Robin Hood berucht
Padden eindigen als kunstmest
Slechte gezondheid door Katrina
Hnnr Esther Gotink
LONDEN - In de Britse politiek
heerst grote paniek, sinds een
onderzoek dit weekeind uitwees
dat een kwart van de kiezers be
reid is op de extreemrechtse
gN'P (British National Party) te
stemmen. Op 4 mei vinden de lo
kale verkiezingen plaats. De opi
niepeilingen suggereren dat de
gyp op het punt staat Labour
een flinke dreun te bezorgen en
de gemeenteraden anders in te
kleuren.
De BNP is in de jaren zeventig
opgezet door een Britse na
zi-aanhanger die grote populari
teit oogstte onder skinheads en
racisten. Die aanhang is aan het
veranderen sinds de aan Cam
bridge afgestudeerde Nick Grif-
fin de partij overnam. Hij rekru
teerde joodse leden om een ac
ceptabeler imago op te bouwen
en exploiteerde anti-islamiti
sche gevoelens na de terreuraan
slagen in New York en Londen
en de cartoonrel in Denemar
ken.
De drie grote partijen zijn be
zorgd over de toekomst van het
politieke landschap. Ze zien in
dat ze beter naar de kiezers had
den moeten luisteren. Volgens
de auteurs van het onderzoeks
rapport heerst onder de Britten
'een gevoel van machteloosheid
en frustratie over zaken als huis
vesting, werkgelegenheid en im
migratie'.
Geschrokken
Blanke arbeidersgezinnen voe
len zich in de steek gelaten dooi
de regering en dreigen massaal
over te lopen van Labour naai
de BNP, zegt de Labourminister
van Arbeid Margaret Hodge. Zij
hielp dit weekeinde met de cam
pagne in haar eigen kiesdistrict
inOost-Londen en zei geschrok
ken te zijn van de reacties van
het publiek: „Hier zeggen acht
van de tien blanke kiezers van
BRUSSEL - De Vlaamse zaken
krant De Tijd stopt met de
maandageditie.
Het dagblad wil op die dag al
leen nog in elektronische vorm
verschijnen. De Tijd bezuinigt
omdat bedrijven niet meer ver
plicht zijn bepaalde adverten
ties, zoals aankondigingen van
aandeelhoudersvergaderingen,
te plaatsen. De krant zette al eer
der vernieuwingen in gang, zo
als een proef waarbij lezers een
soort elektronisch notitieblok
krijgen met een flinterdun
scherm waarop de krant per dag
meermaals wordt ververst. ANP
plan te zijn op BNP te stemmen.
Ik heb zoiets in al mijn jaren in
de politiek nog nooit meege
maakt. Vroeger schaamden
BNP-stemmers zich voor hun
politieke voorkeur en zwegen ze
daarover. Dat is voorbij."
Hodge is een van premier Blairs
bondgenoten, maar blijkt bereid
de partij te kijk te zetten. „Blan
ke families kunnen geen huizen
krijgen voor hun kinderen,
maar zien dat zwarte en andere
etnische minderheden wel in
trekken. Dat maakt ze woest. Ze
leggen de schuld bij Labour."
Hodge denkt niet dat de boos
heid te maken heeft met racis
me. „Het is angst voor verande
ring. En in dit district is sprake
van een onvoorstelbare verande
ring." Ze verwijt Labour een 'ge
brek aan leiderschap' over het
rassenvraagstuk. ,-,0nze partij
heeft niet met deze kiezers ge
sproken. Het enige wat we doen
is folders in brievenbussen stop
pen."
Vijftig Labourleden in het La
gerhuis hebben zich aangeslo
ten bij een campagne die het op
komende rechts-extremisme de
kop in wil drukken.
Ook de oppositie spreekt zich
uit tegen de BNP. Tory-leider
David Cameron: „De BNP is een
partij die gedijt bij haat tussen
rassen en tussen mensen van ver
schillende huidskleur, achter
grond en religie. Ik heb liever
dat mensen voor elke andere
partij stemmen dan voor de
BNP."
Hij zegt dat alle partijen een les
hebben te leren. „We hebben
nog heel veel te doen in gebie
den als Oost-Londen en we moe
ten doordringen tot de harten
van onze steden waar mensen
zeer teleurgesteld zijn." Profes
sor Peter John, die meehielp aan
het onderzoek, zegt dat de resul
taten zich niet per definitie ver
talen in een electoraal succes
voor de BNP.
„Onze vraagstelling was hypo
thetisch; we vroegen niet op wel
ke partij iemand zou stemmen
maar op welke partij iemand
bereid was te stemmen. Dat
neemt niet weg dat ik, als ik één
van de grote partijen zou verte
genwoordigen, zeer bezorgd zou
zijn over het negeren van onder
werpen die voor mijn kiezers zo
belangrijk zijn."
De anti-fascistische groepering
Searchlight verwacht dat BNP
zeventig gemeentelijke zetels
wint. Momenteel bezit ze er
slechts vijftien.
„Over duizend te verdelen ge
meenteraadszetels is dat niet
veel, maar de BNP is in op
mars", meent Nick Lowles van
Searchlight. „Ze vormt een gro
tere electorale bedreiging dan
ooit tevoren." GPD
door Esther Gotink
LONDEN - De goed opgeleide
Nick Griffin lijkt de Britse kie
zers dan toch in het Europese
kielzog mee te trekken. Na jaren
van een ogenschijnlijke immuni
teit voor extreemrechtse denk
wijzen in Groot-Brittannië -
met uitzondering van Burnley
in het noorden van het land
waar de BNP de helft van haar
vijftien gemeenteraadszetels
heeft - lijkt ook op dit eiland
het protest tegen 'een oneerlijke
verdeling' van werk en huisves
ting aan te zwellen.
Extreemrechtse partijen kregen
jarenlang geen poot aan de
grond in Groot-Brittannië om
dat ze er telkens niet in slaag
den hun extremistische bood
schap zo te camoufleren dat ze
voor de gemiddelde Brit aan
vaardbaar was. Britten zijn nu
eenmaal institutioneel van aard
en houden niet van relschop
pers. Dat het rechts-extremisme
in een aantal landen meer poli
tieke successen behaalde, kwam
bovendien door charismatische
leiders als Jean-Marie le Pen en
Jörg Haider. Griff in wordt sinds
jaar en dag gezien als 'persona
non grata' die zich telkens in de
voet schiet door onder meer de
holocaust te ontkennen en te roe
pen dat alleen voor blanken
plek is in Groot-Brittannië. Hij
zegt nu lering te hebben getrok
ken uit zijn collega's op het vas
teland, en hoopt door zijn reto
riek te matigen het geaccepteer
de gezicht van Brits nationalis
me te worden. En daar lijkt hij
steeds beter in te slagen. Even
als wijlen Pim Fortuyn - die net
als de BNP-leider van gegoede
huize kwam en hoogopgeleid
was - weet Griffin langzaam
maar zeker een veel bredere
doelgroep dan een handvol racis
ten en fascisten aan te trekken.
De BNP benadrukt niet langer
dat alle zwarte burgers het land
moeten worden uitgezet. De
nieuwe opinie is dat blanken
het niet verdienen te worden be
handeld als tweederangsburgers
in eigen land.
En een groeiend netwerk aan
kiezers - met name arbeidersge
zinnen in de verpauperde wij
ken van grote steden als Lon
den, Manchester en Liverpool -
blijkt het daar hartgrondig mee
eens. GPD
van onze redactie buitenland
HILVERSUM - De Amerikaan
se inlichtingendienst OSS kreeg
in het voorjaar van 1944 lucht
van pogingen van nazi-kopstuk-
ken om naar neutraal buiten
land te vluchten. Daar zouden
de nazi's een nieuwe oorlog wil
len voorbereiden door zich te
herbewapenen.
Daarbij wilden ze gebruikma
ken van patenten en kennis van
Duitse industriële bedrijven. Po
gingen van het OSS om dit te
verijdelen werden met succes te
gengewerkt door grote Ameri
kaanse concerns, wier belangen
nauw verweven waren met die
van de Duitse industrie. Gede
tailleerd verslag hiervan doet
Gerard Aalders, verbonden aan
het Nederlands Instituut voor
Oorlogsdocumentatie (Niod) in
het boek Operatie Safehaven.
Aalders kondigde in het radio
programma Met het Oog op Mor
gen aan, dat dit binnenkort uit
komt.
Omzeilen
De OSS wilde vooral herhaling
voorkomen van wat er gebeurde
na de Eerste Wereldoorlog. Het
Verdrag van Versailles verbood
de Duitsers zich te herbewape
nen, maar Duitse bedrijven wis
ten dat met succes te omzeilen
door via sluipwegen en stroman
nen de productie in het buiten
land ter hand te nemen. Dat ge
beurde vooral via Amerikaanse
bedrijven. Duitse banken zagen
toen Nederland als een geschikt
land om hun buitenlandse activi
teiten te financieren. Het Duitse
staalbedrijf Krupp kocht zich in
bij een Nederlands ingenieurs
bureau om onderzeeërs te ont
wikkelen die onder andere bij
de werf Feijenoord in Rotter
dam werden gebouwd. Het Duit
se elektronicabedrijf Siemens
sloot een overeenkomst met Ha-
zemijer-apparaten in Hengelo.
Zeiss, optische industrie, vestig
de zich in Venlo. Volgens Aal
ders speelde de Nederlander
Fentener van Vlissingen een be
langrijke rol bij deze Duitse acti
viteiten in Nederland. Dat ge
beurde in tal van landen en dat
verklaart volgens historici waar
om Duitsland onder Hitier zich
veel sneller kon bewapenen dan
andere landen.
De OSS wilde met de geheime
operatie Safehaven (veilige ha
ven voor nazi-kopstukken bui
ten Duitsland) voorkomen dat
op soortgelijke wijze Duitsland
later Wereldoorlog III zou kun
nen ontketenen. In het boek van
Aalders wordt beschreven hoe
de inlichtingendienst daarin,
reeds voor het einde van de
Tweede Wereldoorlog, werd te
gengewerkt door het Amerikaan
se bedrijfsleven.
Giganten als Standard Oil, Al
coa, Dow, Dupont, Remington
Anns, General Motors, Goo
dyear, Proctor and Gamble en
Union Carbide hadden overeen
komsten gesloten met Duitse
kartels als Krupp, Mannes-
mann, IG Farben, Siemens en
Schering. De akkoorden waren
voor de duur van de oorlog opge
schort, maar de Amerikaanse be
drijven wilden na de oorlog
weer op dezelfde voet zaken
doen als daarvoor. Het Ameri
kaanse ministerie van Buiten
landse Zaken werd al snel een te
genstander van de zogeheten Sa
fehaven-politiek, omdat het een
hinderpaal was in de contacten
met Zwitserland, Zweden, Span
je, Portugal en tal van
Zuid-Amerikaanse landen, die
Duitse nazi's en bedrijven een
gastvrij onderkomen hadden ge
boden.
Bovendien had de angst voor
het communisme er in het Wes
ten toe geleid, dat Duitsland
niet langer gezien werd als een
vijand, maar als een bondgenoot
in de strijd tegen het Rode Ge
vaar, aldus Aalders. ANP
NAIROBI - Duizenden Kenia-
nen hebben hun huizen moeten
verlaten door de overstroming
van een rivier.
Zeker 10.000 personen raakten
gedupeerd door de waterover
last in de normaal door droogte
geteisterde regio Malindi aan de
Keniaanse kust. De rivier Saba-
ki trad buiten de oevers na aan
houdende regenval stroomop
waarts. Zeker 3000 mensen
moesten vluchten, maakten
functionarissen gisteren be
kend. ANP/AFP
doorCarel Goselinq
DEN HAAG - In de Amerikaan
se hoofdstad Washington
wordt hij door sommigen als de
nieuwe Hitier omschreven. Zelf
ziet de Iraanse president
Mahmud Ahmadinejad zich als
islamitische heiland, waardig
opvolger van de ayatolla Kho
meini die in 1979 de islamiti
sche revolutie in Iran bracht.
Mahmud Ahmadinejad werd
op 3 augustus 2005 verrassend
tot president gekozen. In een
tweede stemronde versloeg hij
met groot verschil - 62 tegen 31
procent - Al Rafsanjani. Dat
terwijl zijn tegenstander in de
eerste stemronde nog ver voor
Ahmadinejad - geboren op 28
oktober 1956 als zoon van een
smid - had zijn overwinning
aan een aantal factoren te dan
ken. Hij was jong, streng reli
gieus en bescheiden. Hij kwam
op voor de gewone man. Boven
dien had hij zich als burgemees
ter van Teheran (2003-2005)
een behoorlijke machtsbasis in
de hoofdstad verschaft.
Al Rafsansjani was niet popu-
lair. Hij geldt als de rijkste
man in Iran doch wordt tevens
als corrupt beschouwd. Van
daar ook dat de geestelijk lei
der van Iran - de hoogste
Macht in het land -, ayatolla
Ali Khamenei, zijn steun gaf
aan Ahmadinejad. En dat gaf
de doorslag in het door sjiieten
beheerste land. Van de 71 mil
joen Iraniërs is 90 procent
sjiiet. Bovendien is de helft van
de bevolking jonger dan 25
jaar.
Eenmaal aan de macht ontpop
te Ahmadinejad zich als een
man die doet wat hij wil. Hij
ziet zich als waardig opvolger
van Khomeini. Hij wordt ge
steund door de Revolutionaire
Garde, waar hij ooit zelf deel
van uitmaakte, de militie en de
conservatieven in het land.
Hij is reuze populair bij de
doorsnee Iraniër. Bovendien is
hij direct na zijn aantreden be
gonnen met bezoeken aan de di
verse provincies om daar te luis
teren naar de noden van de
mensen. En hen toe te zeggen
dat hun problemen zullen wor
den opgelost. 'Ik ben een
vriend van het volk', is zijn mot
to.
Ahmadinejad houdt zijn onder
danen het beeld van een al
machtig Iran voor. Een wereld
macht in wording op elk ter
rein. Welvarend, trots en onaan
tastbaar. De leidende islamiti
sche natie in de wereld. Een
land dat zich door niemand de
les hoeft te laten lezen.
Het staatshoofd maakt daarbij
gebruik van de miljarden die
verdiend worden door de enor
me olie- en gasvoorraden in
Iran. Energiebronnen waar
voor het hongerige Westen en
opkomende economieën als In
dia en China him beurzen gaar
ne legen.
Het lijkt er alleen op dat dit al
les Ahmadinejad af en toe over
moedig maakt. Dan schopt hij
volkomen onnodig en zonder
aanleiding tegen internationale
schenen. Zijn ontkenning van
de holocaust is daar een voor
beeld van. Zijn pleidooi Israël
van de wereldkaart te vegen
ook.
Koppigheid
Het niet accepteren van een
Russische hand om samen ura
nium te gaan verrijken, toont
eveneens de koppigheid van
Ahmadinejad. De president
ziet het als een afgang als zijn
jonge geleerden niet in staat
zouden zijn zelf uranium te ver
rijken. Dat ze dat ook buiten
Iran kunnen doen, komt niet in
zijn hoofd op.
De eigengereidheid van de pre
sident baart geestelijk leider
Khamenei ook zorgen. Met zijn
instemming heeft Rafsansjani
al diverse pogingen onderno
men de macht van Ahmadi
nejad te breken.
Het laatste voorbeeld: enkele
uren voordat het staatshoofd
met veel ceremonieel vertoon
bekend maakte dat Iran ura
nium kon verrijken, vertelde
Rafsansjani dat nieuws al aan
journalisten in Koeweit.
Het maakte echter weinig in
druk. De Ahmadinejad-show
ging door in een zaal vol hoog
waardigheidsbekleders, live uit
gezonden op tv, inclusief witte
vredesduiven.
De positie van Ahmadinejad
lijkt onaantastbaar. Zijn tegen
standers hopen er wellicht stie
kem op dat de VS en hun bond
genoten erin zullen slagen het
land met sancties te treffen.
Maatregelen die dan tot onrust
onder de bevolking zouden moe
ten leiden waardoor er een re
den kan ontstaan zich te ont
doen van de president.
De kans dat dit scenario werke
lijkheid wordt is gering. Ahma
dinejad weet zich gesteund
door zo'n 100 landen in de we
reld. Een westerse boycot zal
hem noch zijn bevolking echt
treffen. Binnenlandse oppositie
is er vrijwel niet. Het feit dat
politieke hervormers eerder
stuk liepen op de geestelijke lei
ders van Iran zegt genoeg. Het
Iraanse verzet in het buiten
land is te krachteloos en is zelfs
met grootschalige westerse
hulp niet in staat het regime op
korte termijn ten val te bren
gen. De enige die dat kan doen
lijkt het staatshoofd zelf. Maar
dat lijkt de kleine man, steeds
gekleed in een overhemd, grijze
broek en beige windjack, aller
minst van plan. Daarvoor vindt
hij zijn missie te belangrijk.
GPD
De Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad neemt het défilé af
tijdens de militaire parade van de nationale legerdag. De presi
dent wordt door de Amerikanen al als de nieuwe Hitier bestem
peld. foto Morteza Nikoubazl/RTR
woensdag 19 april 2006
BRINDISI - Een gorilla in een Italiaanse dierentuin was
het kennelijk zo zat om de hele dag aangestaard te wor
den, dat hij een bezoeker een tand uit heeft gegooid.
De mensaap wierp in de dierentuin van Fasano in de
buurt van de stad Brindisi een steen op een groep toe
schouwers en raakte een man tegen de mond. Daardoor
versplinterde diens tand, meldde het Italiaanse persbu
reau Ansa gisteren. ANP/DPA
LONDEN - Een Britse ziekenhuispatiënt die werd behan
deld met een licht ontvlambare gel wegens een huidaan
doening, is om het leven gekomen toen hij een sigaret wil
de opsteken. De 60-jarige man vatte zelf vlam toen hij een
peukje wilde opsteken bij een nooduitgang van het zieken
huis.
Hij bezweek maandag in een brandwondenziekenhuis in
Sheffield aan zijn verwondingen, meldde de BBC giste
ren. ANP
LONDEN - Criminelen uit het Britse Nottingham, thuis
basis van de legende Robin Hood, leven in ieder geval het
eerste deel van diens filosofie 'stelen van de rijken en ge
ven aan de armen' veelvuldig na.
Inwoners van de stad Nottingham hebben volgens een
Britse verzekeraar twee keer zoveel kans dat in hun wo
ning wordt ingebroken dan overige Britten. Nottingham
werd vorig jaar al uitgeroepen tot centrum van de Britse
wapenhandel en 'Moordstad'. De stad benoemde toen een
reputatiemanager die het slechte beeld van de stad moest
verbeteren. ANP/AFP
LONDEN - Padden die de Australische deelstaat Queens
land al weken teisteren, eindigen voortaan als vloeibare
kunstmest. De Britse krant The Daily Telegraph meldde
gisteren dat een actiegroep Australiërs aanmoedigt om
van de padden die ze vangen 'paddensap' te maken.
De actiegroep Frogwatch beweert dat paddensap goed is
voor de groei van bomen en vruchten zoals bananen en pa
paja's. „De padden stinken bij het rotproces, maar uitein
delijk houd je een heldere blauwe vloeistof over", zei de
oprichter van Frogwatch Graham Sawyer. ANP
NEW YORK - Van de kinderen die vorig jaar september
voor de orkaan Katrina moesten vluchten, kampt 34 pro
cent met astma, angstcomplexen of gedragsproblemen. In
de periode voorafgaand aan de natuurramp had 25 pro
cent van de kinderen in de staat Louisiana gezondheids
problemen. Dat blijkt uit een onderzoek van de universi
teit van Columbia, waarover de krant The New York Ti
mes gisteren berichtte.
De onderzoekers hebben 650 gezinnen gesproken, die in
caravans, hotels en andere voorlopige behuizingen wo
nen. Het federale agentschap voor rampenbestrijding Fe-
ma regelde de huisvesting voor de ontheemde gezinnen.
De gezinnen zijn sinds de orkaan gemiddeld 3,5 keer ver
huisd. ANP
Nick Griffin, midden, leider van de extreemrechtse BNP in het Britse Halifax. De opiniepeilingen suggereren dat de BNP op het punt staat Labour een flinke dreun te bezor
gen en de gemeenteraden anders in te kleuren. foto lan Hodgson/GPD
