Reve zocht bekoring in het banale Twijfels over de elektrogun Reve was niet te imiteren PZC PZC Chinese homo's veroveren langzaam plek in samenleving Overleden auteur gold als provocerend en profetisch 10 april 1956 maandag 10 april 2006 door Nico de Boer Joost Zwagerman, schrij ver: „Een tijdperk is voor bij. Van de Grote Drie is nu alleen Harry Mulisch nog over. En hoe ziek hij al gerui me tijd was, zijn verscheiden stemt mij toch zeer droevig. Ik ben met zijn werk opge groeid. Ik ben ook schatplich tig aan hem. „Hoe hij herinnerd zal wor den? Zijn werk zegt nieuwe generaties niets. De ironie uit zijn brievenboeken 'Nader tot U' en 'Op weg naar het einde', voor mij de hoogtepunten uit zijn oeuvre, ontgaat jongeren geheel. Alsieen jonge lezer die boeken tot zich neemt wordt hij al gauw gezien als een ver literatuurde zonderling" meent Zwagerman. Staatsse cretaris Medy van der Laan (Cultuur): „Gerard Reve heeft ons een uniek en veelzijdig oeuvre nagelaten. Zijn dood betekent een groot verlies voor de Nederlandse letteren. Zijn werk is bijzonder humor vol en in een onnavolgbare plechtstatige stijl. Zijn oeuvre is een enorme ver rijking van de Nederlandse taal en ook van groot belang voor de homo-emancipatie." Definitief Nico Keuning, Reve-kenner, publicist en uitgever die twee boeken over Reve uitgaf: „Re ve was natuurlijk al lang ziek. Zijn dood komt niet als een verrassing. Toch ervaar ik zijn dood als een schok. Het voelt alsof ik een dierba re heb verloren. Je weet dat hij ernstig ziek is, toch komt zijn overlijden hard aan. Nu is het echt afgelopen. De dood is definitief. Hij was een volstrekt oorspronkelijke fi guur in de Nederlandse litera tuur. Wij, de oudere genera ties, kunnen dan ook zeggen: wij hebben Johan Cruijff én Gerard Reve nog meege maakt!" Jan Wolkers, schrijver: „We wisten al langer dat hij in ge- leende tijd leefde. Het was eerder wonderlijk dat hij nog in leven was. Reve was een ge niale schrijver van boeken en verhalen die onvergankelijk zijn. Hij maakte verhalen waarvan je zeker (weet dat ze over 50 of 100 jaar nog wor den gelezen. Ongelooflijk dai hij 'De Avonden schreef op zijn 23e." Bert de Groot, de af gelopen 32 jaar de uitgever van Gerard Reve: „Het is droevig dat zo'n groot schrij ver, die eigenlijk al drie, vier jaar niet meer bij ons was, het tijdelijke voor het eeuwige heeft vei*wisseld. Aan de ande re kant ben ik erg blij dat het nu gebeurd is. De afgelopen jaren waren een ongelooflijke martelgang voor Gerard, met zijn Alzheimer en dementie." De uitgever schat dat er van Reves literaire werk zo'n an derhalf tot twee miljoen exem plaren zijn verkocht in de Ne derlandse taal. „Zijn werk be hoort tot het beste wat de Eu ropese literatuur in de vorige eeuw heeft voortgebracht." Harry Mulisch, schrijver, roemt vooral zijn vroi j werken: „Hij was al lang niet meer onder ons als Gerard Re ve." Reve en Mulisch waren gebrouilleerd. „Hij schreef le- lijke dingen over mij, ik over hem". H.C. ten Berge, schrijver, dichter, P.C.Hooftprijswin- naar 2006: „Ik heb nooit zo veel met Reve gehad. Ik las 'De avonden', een cultboek voor velen, maar ik vond van een onvoorstelbare grauwheid. Bovendien kende ik die periode die het be schrijft maar al te goed. Daar over hoefde ik ook niet nog eens te lezen. Zijn grootheid schuilt natuurlijk vooral in zijn stijl. Hij heeft talloze imi tators gekend, die allemaal zijn beklemmende stijl pro beerden na te bootsen. Maar ze vielen allemaal door de mand. Want wat je ook over Reve kan zeggen, hij is niet te imiteren." GPD door Jaap Goedegebuure Van Gerard Reve staat één en kel beeld scherp in mijn ge heugen geëtst. Het is bij de be grafenis van een letterkundige, eind jaren tachtig. We staan met honderden om het graf. Re ve, evenmin als ik een intimus, is van achteruit de stoet naar vo ren gelopen en heeft zich opge steld achter de zoon van de over ledene, een jongen van ongeveer zestien op wie het predikaat 'rank en bevallig' van toepas sing is. De schrijver houdt het hoofd uit piëteit gebogen, maar loert in tussen schuin van onder zijn wenkbrauwen naar de jongen. Ik word beslopen door een niet weg te drukken associatie: graaf Dracula, begerig naar verdriet, tranen, tekenen van de stigmata die de Dood slaat. Dit is zonder enige twijfel de man achter het werk, de altijd meeslepende maar even zo vaak ook verzet en irritatie wekkende auteur van sadomasochistische martelkitsch, pseudo-ironisch racisme en tweeslachtig Gods verlangen, een tegendraadse, de facto ketterse raoms-katholiek die al zijn leven lang de Dood eert en viert. Het heeft lang geduurd voordat Reves ware bedoelingen werden verstaan. Het klimaat hier te lande was er eenvoudig niet naar. Men begreep hooguit zijn humor, maar zag niet dat die hu mor school in een diepgeworteld gevoel dat ver voorbijging aan de grenzen tussen grappig en ge wijd. Pas wanneer je achteraf te rugkijkt naar dat wonderbaarlij ke debuut 'De avonden', begrijp je hoe de beroemde Claus in de slotpassage moet lezen: 'Het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven.' Wat hier wordt be noemd is niets minder dan de liefdevolle blik van een god die alles omvat. Het bijzondere en wat mij betreft ook bewonde renswaardige is dat Reve die god nooit heeft vereenzelvigd met zoete catechismusplaatjes of pastoors- en domineespraat jes, maar er zijn eigen beelden vrij snel duidelijk dat hij zich niet als homoseksueel bekend had gemaakt om vervolgens te worden uitgeroepen tot het boeg beeld van een emancipatiebewe ging. Evenmin had hij de inten tie om gemene zaak te maken met de taboedoorbrekende revo lutionairen van de jaren zestig. Het is denkbaar dat hij daarom eens te meer het scherp van de snee heeft opgezocht en moed willig het politiek-correcte ta boe op vreemdelingenhaat heeft geschonden. Banaliteit Het verschil tussen denken en doen impliceert een verschil tus sen literatuur en werkelijkheid. In die waterscheiding staat het geloof aan de kant van de litei'a- tuur. In het brievenboek 'Het lie ve leven' worden we geconfron teerd met de volgende stelling: 'De kunst is goddelijk, is ei genlijk net zoiets als de religie, is dus ook a-moreel. Maat schappelijke kunst is haast niet denkbaar. Kunst heeft geen nut. Door de kunst kan het Kwaad in de wereld gevierd worden tot gelding komen, geloof ik, dat wel.' Hoewel het er niet staat is de verleiding groot om Reve de bedoeling toe te schrijven dat hij zijn werk ziet als een middel waarmee het kwaad wordt er kend, bevestigd en wie weet ook wel uitgedreven. Reve was altijd op z'n best wanneer hij het hui selijk hield, aards in de meest letterlijke zin van het woord, wanneer hij de majesteit Gods ons ten gerieve wist aan te wij zen in een met oude fietsbanden volgeworpen achtertuin. Hij zocht het altijd in de demoni sche bekoring van de banaliteit. Daarmee staat hij in onze litera tuur, niet alleen die van na de oorlog, nagenoeg alleen: niet zo zeer omdat Nederlandse schrij vers geen aandacht voor de alle daagse werkelijkheid zouden hebben, integendeel, ze hebben zich er eerder blind op gestaard. Maar bij de symboolbewuste en symboolbeluste Reve werd alles beeld en gelijkenis, spiegelingen van het onkenbare in een nu nog duistere rede. GPD en zijn eigen taal voor heeft ge vonden, beelden en taal die Ne derland nog nooit had gezien en gehoord. Ezel Berucht werd Reve om het tafe reel waarin hij God oproept in de gedaante van een ezel met wie hij gemeenschap heeft. Hij werd er om aangeklaagd bij het gerecht, met blasfemie als ten lastelegging, en pas in hoger be roep van blaam gezuiverd. De af faire was voor hem een zegen in vermomming. Niet alleen rezen zijn ster en zijn'omzet tot grote hoogten, ook kreeg hij de inspi ratie om zich voor eens en altijd over zijn geloof uit te spreken. Dat deed hij in een pleitrede, die klinkt als een credo. Reves god heeft lief, lijdt, en moet wor den getroost in het intiemste en kostbaax-ste wat mensen bezit ten: hun seksualiteit. Die seks richt zich hier op het meest schuldeloze wezen van de schep ping, een wezen dat niet toeval lig ten nauwste is verbonden met leven en sterven van Jezus, voor Reve zijn 'Meester, Slaaf en Broeder, Geslachte en Verre- zen God'. Het ezelproces vormt een markant moment in Reves schrijverschap, maar het staat zeker niet op zichzelf. Vanaf zijn debuut gold deze auteur als controversieel. De toenmalige staatssecx-etaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, Jo zef Cals, weigerde Reve een reis beurs omdat de masturbatiescè ne in het verhaal hem niet be viel. Na het ezelproces haalde Reve zich de woede van welden kend Nederland op de hals met zijn quasi-ironische tirades aan het adres van gekleurde mede landers. Hoe onbehaaglijk ook, ze zijn wel degelijk tekenend voor de radicale manier waarop hij zijn geestelijke autonomie al tijd heeft verdedigd tegen de an nexatie van de weldenkende linkse gemeente. Reve maakte al Gerard Reve in 1998 in de tuin van zijn woonhuis in het Belgische Machelen. foto Marcel Antonisse/ANP door Erwin Tuil Homoseksualiteit werd vijf jaar geleden in China nog gezien als geestelijke afwijking. Opname in een inrichting be hoorde tot de behandelmogelijk- heden. Inmiddels wordt er ge sproken over het homohuwe lijk. „Het klinkt triest, maar door de ziekte aids zijn wij een factor in de samenleving gewor den die moet worden be noemd." De Amerikaanse kaskraker over homoseksuele cowboys Broke- back Mountain is niet te zien in de Chinese bioscopen. Homofilie is ongeschikt voor het grote publiek, zo oordeelde de censor. Maar dat publiek rea geerde toch anders. „Het is een van de bestverkochte dvd's", zegt Lian. een straathandelaar in illegale kopieën in Shanghai. Het onderwei'p ligt nog steeds gevoelig in China. Volgens offi ciële cijfei's zijn er tussen de vijf en tien miljoen homo's in het land, relatief gezien een veel la ger aantal dan in het Westen. Cijfers over'lesbiennes bestaan niet. maar de populareit van de film toont aan dat homoseksuali teit uit de taboesfeer wordt ge- tx'okken. „Eigenlijk is het sinds 2001 erg snel gegaan", vertelt de 32-jari- ge advocaat en activist Zhou Dan. „Er wordt nu zelfs serieus gesproken op het Volkscongres over het homohuwelijk. Het voorstel is al driemaal afgewe zen, maar er wordt wel over ge discussieerd." Vijf jaar geleden zou een open lijke bekenning homo te zijn nog tot opname in een psyciatri- sche inrichting hebben geleid, zegt Zhou. Hooliganisme Belangrijk voor deze omslag was onder meer dat in 1997 'hooligaixisme' uit de strafwet werd gehaald. Homoseksualiteit viel daar ook onder, net als 'omkoping' en 'er verdacht uitzien'. „Dat die regel werd geschrapt had niets te maken met accepta tie. Eerder een gelukkige samen loop van omstandigheden." Ook werd in 2001 homoseksuali teit van de lijst van geestelijke afwijkingen gehaald. Tot die tijd werden homo's gex'egeld naar heropvoedingskampen ge stuurd. Van volledige acceptatie is ech ter nog geen sprake. Homo's (tongzhi, kameraad) en lesbien nes (lala) krijgen vaak te maken met discriminatie. Ouders vinden het vreselijk als hun kind, veelal het enig kind, homoseksueel is. „De schande is dat er geen nageslacht komt", legt Zhou uit. Sommige homoseksuelen slui ten daarom een 'allergisch huwe lijk', zoals hij het noemt: een ho mo en een lesbienne die met el kaar trouwen om van het gezeur af te zijn. Om van partij en sa menleving geen last te hebben. Dwars zitten De politie gebruikt nog regelma- tig allerlei excuses om homo's dwax's te zitten. „Dan sluiten ze homobar Eddy's met de medede ling dat de bezoekers er vreemd uitzien, of dat er te weinig vx-ou- wen binnen zijn en dat geeft aan leiding tot relletjes." In werkelijkheid is er niet ge noeg smeergeld betaald aan de politie. Zhou had een belangenorganis- tatie voor homoseksuelen opge- xicht: Seksuele Minderheden. „Ik koos voor die naam omdat de autoriteiten met zo'n bena ming kunnen leven." Zijn infolijn voorzag homosek suelen van infoi*matie over on der meer hiv en aids en verleen de juridische bijstand in geval van discriminatie of ontslag. „De veranderde positie van ho moseksuelen heeft deels te ma ken met de verspreiding van aids. Het klinkt triest, maar door die ziekte zijn wij een fac tor in de samenleving geworden die moet worden benoemd", zegt Zhou. Zijn infolijn is inmiddels verle den tijd, want de autoriteiten sloten de telefoon af. Maar plan nen voor een nieuwe hotline lig gen al klaar. Als meest px-ominente homo van China is hij voor diverse medici dé aangewezen persoon om de verspreiding van de ziekte on der homoseksuelen in te perken. „En het werkt. De aanleiding is natuurlijk niet leuk, maar we worden langzaam serieus geno men en niet alleen vanwege aids." GPD EILAND-AF - Het eiland Mar ken krijgt binnenkort een vas te verbinding met de wal. De aanleg van de dijk kan op 15 december volgend jaar zijn vol tooid, waarmee Max-ken dan ei land-af is. VOLKS VLIEGTUIG West-Duitsland gaat het suc ces van de Volkswagen trach ten te evenaren met een volks vliegtuig. Het toestel gaat Mo ra heten en kost 14.000 mark. SPUIBOEZEM - Dertien jaar geleden werd voor het eerst ge opperd de Spuiboezem van de polder Walchei'en, die veel Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax:(0113)315609 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraatl 8 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)31566'9 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierïkzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierïkzee Tel: (01111454651 Fax: (0111 )454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren Goes, Zierikzee en Hulst: Maandag l/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Vlissingei's een doorn in hel oog is, te dempen. Tot op he den is dit werk afgeketst op df hoge kosten. In de laatste ge- meenteraadsvergadex-ing is e: weer naar gevraagd. Beslote» is, een nota over de kwestie op te stellen. EMANCIPATIE - De Twee* Kamer heeft uitvoerig gepras: over de handelingsonbe kwaamheid van de gehuwde vrouw. Reeds geruime tijd gele den is een wetsontwerp inge diend tot opheffing van deze achtei'haalde bepaling. Ove: de gemeenschap van goedere: wordt nog gediscussieerd. Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving acceptgiro per maand: 20,55 n.v.t per kwartaal: 59,75 62.00 per jaar €229.20 233,30 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor hel einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk. maandag t/m vrijdag. 1,25 zaterdag. 1,80 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgt® de Regelen voor het Advertentieweten. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag', van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (076)5312550 Fax. (076)5312340 Personeelsadvertenties: Tel: (076)5312240 Fax:(076)5312340 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel (076)5312104 Fax. (076)5312340 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Business to Business/Onroerend goed Tel: (076)5312277 Fax: (076)5312274 Internet: www.pzc.nl/adverteren rtuieursrucriiuri vuuiuuiiuuuöii Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Is een onderdeel van liet Wegener-concern, De dooi aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor om (abonnementon)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten onP ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselen de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk m6lden blj'rzv, - zersservïce. Postbus 314460 AA Goes. Behoort tot W6G6N6R De politie wil arrestatieteams uitrusten met stroompistolen. Deze elektroguns zijn omstre den. Experts vinden dat er on voldoende onderzoek is gedaan naar de risico's, vooral voor hartpatiënten, drugsgebruikers en gestoorden. Er zijn in de VS al doden bij gevallen. „Claims van de fabrikant moet je altijd met een korreltje zout nemen. door Ferdi Schrooten Veertien keer vuurde een agent in Orange County, Flo rida, in juli 2002 met zijn Ta- ser-elektrogun op Gordon Ran dall Jones. De verdachte, die eer der die dag nog coke had ge bruikt, overleefde de stroomsto ten van 50.000 volt niet. De dood van Jones en anderen wordt in Amerika veelvuldig door critici van de Taser aange haald. Niettemin zetten wereld wijd steeds meer politiekorpsen het stroompistool in. De Nederlandse politie wil het wapen toevoegen aan het arse naal van arrestatieteams. Het tij delijk verlammen van een ge vaarlijke verdachte met elektros hocks is veiliger dan een schot uit een pistool. Dat beweren al thans de fabrikant en de honder den korpsen wereldwijd die de Taser al gebruiken. Het wapen x'édt juist levens, stelt producent Taser: levens van verdachten die anders met een vuuiwapen worden neerge schoten. Afgenomen In sommige steden zou het aan tal verwonde criminelen dank zij het gebruik van elektrogun met driekwart zijn afgenomen. In een aantal korpsen in de VS draagt elke agent daarom al een Taser. Maar de twijfel groeit. Volgens de lijkschouwer van Orange County was Jones gestikt, maar zowel de stroomstoten uit de Ta ser als zijn cokegebruik hebben daar aan bijgedragen. En Jones is niet het enige twijfel geval. Een journalist van de Palm Beach Post turfde vorig jaar augustus voor de Verenigde Staten zeker 132 dubieuze 'taser- doden' tot dan toe. Van de 27 die in een periode van vijf jaar in Florida overleden, bleek bij het gros sprake van hai*tkwalen, drugsgebruik of op gewonden gedrag. Bovendien was tweederde voor hun dood meerdere keren met het stroom- Een demonstratie van de Parijse politie met de taser. De Nederlandse politie wil arrestatieteams uitrus ten met stroompistolen. Deze elektroguns zijn omstreden. Experts vinden dat er onvoldoende onder zoek is gedaan naar de risico's voor hartpatiënten en drugsgebruikers foto Franck Prevel/GPD pistool beschoten. Heel wat an ders dan de tests op proefperso nen - tot dan toe uitsluitend ge zonde agenten - die zich vrijwil lig één keer in een laboratorium- situatie hadden laten 'taseren'. Arrestatieteams hebben steeds meer te maken met gestoorden en drugsgebruikers, zegt politie socioloog Jaap Timmer. „Het komt vaker voor dat arres tanten komen te overlijden na extreme opwinding en emotie. Mensen kunnen een vergroot hart hebben en een te hoge hart slag of bloeddruk. Ik kan me voox-stellen dat shocks van zo'n elektrowapen een rol kunnen spelen bij een fatale afloop." Pepperspray Timmer is een van de Nederland se experts die aandringen aan op diepgaand en onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar de Taser. Mensenrechtenor ganisatie Amnesty Internatio nal, dat zich in een rapport erg kritisch ovex- het wapen heeft uitgelaten, vindt dat de onder zoeken tot nu toe veel te veel leu nen op gegevens van de fabri kant en de politiekox-psen. „Fabrikanten willen graag vex'- kopen. Hun claims moet je dus altijd met,een korreltje zout ne men," zegt wetenschapper Otto Adang, die eerder de invoering van pepperspray bij de politie begeleidde. Volgens de fabrikant zou pep perspray in negen van de tien keer een vex;dachte zodanig uit schakelen dat hij probleemloos kan worden aangehouden. Adang: „Bij ons onderzoek wa ren dat er zes van de tien." Er liggen al wat kritische rap portages over de Taser. Uit Brits ondex'zoek blijkt al dat de elektrische opdonder die een 'doelwit' krijgt nogal afhanke lijk is van de dikte van de kle ding en hoe strak die zit. Een Amerikaanse forensische expert beweert dat Tasers fatale hartritmestoornissen kunnen verooi'zaken. De schade is vol gens hem niet per se meteen dui delijk. En wat te denken van xïsico's bij verkeerd gebruik? „Je kunt ook mis schieten. Wat dan?" zegt politiesocioloog Timmer. Een Zwitserse vrouw heeft nog steeds stukjes metaal en plastic in haar gezicht zitten na een mis lukt Taserschot. in 2003 op haar afgevuurd tijdens een demon stratie. Bij verwijdering riskeert de vrouw pex'manente verlam ming. Oefenen Toch denkt Adang dat als de Ta ser ergens in goede handen is, dat bij arrestatieteams is. „Die oefenen veel meer en veel beter dan gewone agenten," zegt Adang. Hij voelt er niks voor om alle politiemensen een Taser te geven, naast pepperspray, pi stool en wapenstok. „Dan wordt het wel erg lastig om snel in te schatten wat je moet doen. Ge bruik van wapens is al moeilijk genoeg." GPD 1

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2006 | | pagina 4