F ranse bonden kiezen
in race presidentschap
PZC
VS willen af van huidige premier Irak
Holloway-circus op
Aruba begint weer
Thaise verkiezingen
toneel van aanslagen
Water in Dresden bereikt morgen het hoogste punt
Portugal worstelt met tuberculose
Kapitein rampboot Bahrein vast
Vrouwen bespioneren verloofde
Zambia biedt gratis zorg
Massagraven voor vogelgriep
Graf Hemmij wordt monument in Japan
Vakbeweging wendt zich door arbeidswet af van premier
Israëliër vindt in Polen
moordenaars van familie
Brusselse wijk
ontruimd voor
explosiegevaar
WÊÊÈsêÈÊ^
maandag 3 april 2006
BARCELONA - Portugal kampt met de longziekte tuber
culose. Een actieplan dat tien jaar geleden werd begon
nen om de ziekte uit te bannen is mislukt.
In Portugal worden jaarlijks vierduizend patiënten be
smet door de tuberculosebacil. Dat is drie keer zo veel als
het Europese gemiddelde. Per honderdduizend Portuge
zen lopen elk jaar 31 personen de ziekte op. In de arme
wijken van de grote steden Lissabon, Porto en Setubal ko
men de meeste patiënten voor. GPD
MANAMA - De politie in Bahrein heeft de kapitein opge
pakt van een donderdag gekapseisde boot. Door de
scheepsramp voor de kust van het land aan de Perzische
Golf kwamen 58 mensen om.
Volgens politiebronnen had de kapitein zelf tegen de pas
sagiers gezegd dat de boot Al Dana te vol was. De boot
was gehuurd voor een bedrijfsuitje.
Hoofd Al Ghatim van de kustwacht in Bahrein zei dat de
boot eigenlijk niet geschikt was om te varen, omdat de Al
Dana eigenlijk een drijvend restaurant was. Volgens de In
diase ambassadeur in Bahrein is nog maar de vraag of het
vaartochtje onder het gezag van een echte kapitein werd
gemaakt. Ambassadeur Shetty stelde dat eigenlijk een
dekknecht het bevel voerde. ANP/DPA/AFP
LONDEN - Steeds meer rijke, Britse vrouwen huren een
pxivédetective in om te controleren of hun aanstaande
echtgenoot wel trouw is. De vrouwen willen daarmee een
eventuele dure echtscheiding voorkomen.
Steeds meer privédetectives bieden aan het 'doelwit' te
volgen tijdens een avondje stappen, om te kijken of hij
zich wel netjes gedraagt. Het gedrag van 90 procent van
de vei-loofdes blijkt overigens te wensen over te laten als
zijn verloofde niet in de buurt is. AN,P
LUSAKA - Dankzij een aanzienlijke vexiichting van de
schuldenlast van Zambia heeft het land dit weekeinde
gratis gezondheidszoi'g ingevoerd. Een bezoek aan een
dokter was voor de meeste bewoners van het straatarme
land veel te duur.
De schuldenkwestie werd gerégeld volgens de voorstellen
van de G8-topconfei'entie van afgelopen jaar. Zambia
heeft halverwege dit jaar een buitenlandse schuld van een
half miljard dollar, maar dat was twee jaar geleden nog
meer dan 7 miljard. ANP/RTR
LONDEN - Groot-Brittamiië overweegt de slachtoffers
van een eventuele pandemie van vogelgriep in massagra
ven te leggen. Dat meldde de krant The Sunday Times uit
een rapport van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Volgens een 'voorzichtige' schatting zouden 320.000 Brit
ten bezwijken als de gevaarlijke H5Nl-variant van de vo
gelgriep muteert in een menselijke vorm. Dergelijke grote
aantallen doden zouden bij normale begrafenissen en cre
maties leiden tot een achterstand van zeventien weken,
berekende het ministerie. ANP/AFP
door Nina Jurna
ORANJESTAD - Met behulp
van Nederlandse politieagenten
en -honden is de afgelopen da
gen in de duinen aan de noord
kant van Aruba opnieuw ge
zocht naar het lichaam van de
vorig jaar verdwenen Ameri
kaanse tiener Natalee Hollo-
way. Dat heeft geleid tot een
nieuwe invasie van de Ameri
kaanse media op het eiland, tot
ergernis van de Arubaanse be
volking.
Voi-ige week zei plaatsvervan
gend politiechef G. Dompig op
de Amerikaanse tv dat zich een
nieuwe getuige had gemeld met
informatie over de plek waar
Holloway begraven zou zijn.
Vrijdag werd door het Open
baar Ministerie de auto van D.
Kalpoe in beslag genomen, de
Surinaamse jongen die samen
met zijn broer, de Nederlandse
hoofdverdachte in de zaak, J.
van der Sloot, en Natalee in de
nacht van haar vermissing afzet
te bij het strand waar zij voor
het laatste gezien is.
De auto, een giijze Honda
Civic, wordt gébruikt voor
een reconstructie in het tv-pro-
gramma Opsporing Verzocht,
dat op 11 april wordt uitgezon
den. De advocaat van Kalpoe,
D. Knock, heeft zaterdag een
kort geding hiertegen aange
spannen. Hij vindt dat het OM
maar een vergelijkbare auto
moet huren of een foto moet la
ten zien.
Sinds woensdag zoekt een
groep Nederlandse politieagen
ten met honden opnieuw het ei
land af. Zij worden op de voet
gevolgd door een groot aantal
Amerikaanse televisieploegen.
„Het zou. geweldig zijn als ze
alsnog gevonden wordt, maar
we zijn als eiland al zo door het
slijk gehaald door de Ameri
kaanse media dat we echt niet
meer op ai die cameraploegen
zitten te wachten", aldus een be
woner.
Overigens blijkt uit de laatste
cijfers dat de zaak-Holloway en
alle negatieve publiciteit in de
Amerikaanse media er niet voor
gezorgd heeft dat het toerisme
naar Aruba gedaald is. De laat
ste maanden is zelfs een lichte
stijging van het aantal bezoe
kers, ook uit de VS, geconsta
teerd. GPD
door Judith Stalpers
iÜAKIGAWA - In een graf in het
%anse theestadje Kakigawa,
ten westen van Tokio, rust 'het
sterfelyk gedeelte van den wele-
Jelachtbaar Heer M. Gijsbert
Hcmmy, in zijn edelens leeven
Opperkoopman en Opperhoofd
van den Japansen Handel'.
Niet alle letters op de grafsteen
zijn- nog leesbaar. Geen wonder,
tweehonderd jaar weer en
wind doorstaan te hebben. Des
ondanks is het graf vorige week
officieel tot Japans monument
verklaard. Het wordt gerestau
reerd en geconserveerd zodat
het nog minstens honderd jaar
Jiee kan.
Smokkelaar, illegale handelaar,
honkelaar, rokkenjager - dat
ajn de kaï-akteristieken van
ert Hemmij, die op 17 jimi
1798 overleed. Was het een na-
tuurlijke dood? „Dat weten we
"iet zeker", vertelt japanologe
'sabel van Daalen.
Jij zocht in opdracht van de Ne
derlandse ambassade in Japan
de levensloop van Hemmij uit.
De aanleiding voor de opdracht
vormde een initiatief van een
groepje amateurhistorici, dat er
op aandrong de weinige tastba
re overblijfselen van de vierhon-
derdjarige Japans-Nederlandse
geschiedenis te bewaren.
De historici staan bekend als de
'De.ad Dutchmen Society'. Het
aantal leden vari'eert, afhanke
lijk van hun verblijf in Japan.
De constante factor - en de aan
stichter tot het behoud van het
Nederlandse erfgoed in Japan -
is nota bene een Engelsman, Ge
offrey Tudor. De Brit is trots op
de 'operatie-Hemmij'. - „Het is
een erkenning voor de kleine
man, die eigenlijk de grote ge
schiedenis maakt."
Maar zo klein was Hemmij niet.
Hij was voor de Japanners het
belangiijkste contact met de bui
tenwereld. De Japanse shogun
(veldheer van de kroon, die tot
1868 in plaats van de keizer re
geerde) had in de vijftiende
eeuw namelijk de grenzen voor
buitenlanders gesloten. Alleen
voor de Hollanders werd een uit
zondering gemaakt. Op het
schiereilandje Deshima bij Na
gasaki mocht een Hollandse han
delsdelegatie vertoeven. Gijs-
bei't Hemmij was daar van 1792
tot zijn dood in 1798 de baas.
Hemmij werd ziek op de terug
reis van zijn jaarlijkse plichtple
ging: een bezoek aan de shogun
in Edo (het huidige Tokio), meer
dan duizend kilometer van Des
hima. Het gerucht gaat dat de
shogun hem had vergiftigd uit
woede over zijn ongeoorloofde
handelsafspraken met lokale
heersers.
Om de doodsoorzaak van
Hemmij vast te stellen zou zijn
graf geopend moeten worden.
Daarvoor ontbreekt tot nu toe
het geld. Maar met de restaura
tie en het documenteren van
Hemmij 's levensloop wordt wel
een stuk Japanse geschiedenis
opgehaald. Met zijn verhaal
wordt weer duidelijk hoe de
shogun Japan onder controle
hield. GPD
door Clemens Inqwersen
TEL AVIV - De Poolse justitie
deren en twee andei'e joodse on
derduikers met messteken om
het leven gebracht door vijf boe-
vervolgt de dader van de moord ren uit de omgeving, inclusief
Joor Olivier van Beemen
PARUS- De Franse vakbonden
voelen weinig meer voor over-
met premier De Villepin in
het voortslepende conflict over
het nieuwe arbeidscontract
voor jongeren (CPE).Zij zien in
minister van Binnenlandse Za
ken Sarkozy, tevens voorzitter
van de rechtse regeringspartij
UMP, nu hun belangrijkste ge
sprekspartner.
!De CPE is een initiatief van De
i/illepin, pai'tijgenoot maar ook
[rivaal van Sarkozy in de strijd
om de rechtse kandidatuur voor
jhet Franse presidentschap.
Ruim een jaar voor de verkiezin
gen lijkt die strijd al in volle he
vigheid losgebarsten.
Officieel is De Villepin nog
steeds de belangrijkste rege-
ringswooi'dvoerder over de
iCPE-kwestie, maar Sarkozy on
derhoudt nauwe contacten met
jÉder anderen de leider van de
sludentenbond, B. Julliard. En
l'Chérèque, de leider van de ge
matigde vakbond CFDT, zei za-
g 'te voelen dat onze ge
sprekspartner niet langer de pre
mier zal zijn, maar de afgevaar-
jl« digden van de UMP, van wie
m Sarkozy de baas is'.
Scherpe kantjes
jDe toespraak van president Chi
rac vrijdagavond heeft geen ein-
ide gemaakt aan het conflict tus-
is sen de regeling en de studenten,
oppositie en vakbonden. Chirac
'igde aan dat hij het CPE
jgoedkeurt, maar dat een aantal
[scherpe kantjes van het voorstel
zal worden afgehaald. Dat moet
'es hor het parlement worden
goedgekeurd. Zo wil Chirac dat
•or de proeftijd voor jonge werkne
mers wordt beperkt tot één in
plaats van twee jaar, en moet de
werkgever geen mondélinge,
maar een schriftelijke motivatie
geven in geval van ontslag van
een nieuwe kracht.
Hoewel dat de hoofdbezwaren
waren tegen het contract, wil
len de vakbonden nog steeds
dat het in zijn geheel wordt in
getrokken. Volgens de laatste
opiniepeiling steunt 54 procent
van de Fransen de studenten en
de vakbonden. De aangekondig
de staking en demonstraties
van morgen zullen dan ook
doorgaan. Een week geleden
gingen al meer dan een miljoen
mensen de straat op tegen het
CPE.
Geen hinder
De spoorwegen hebben aange
kondigd dat diïe van de vier
TGV's en de helft van de interci-
tytreinen morgen volgens sche
ma zullen rijden. De Thalys-ho-
gesnelheidstrein tussen Amster
dam e'n Parijs zal, net als de Eu
rostar van Parijs naar Londen,
naar verwachting geen hinder
ondervinden van de werkonder
breking. Ook wordt verwacht
dat het openbaar vervoer in en
rond Parijs goeddeels normaal
zal functioneren. De luchtvaart
maatschappij Air France zal de
meeste vluchten uitvoeren, ze
ker de internationale. GPD
op een joodse vrouw en vijf van
haar kinderen in 1943. Een
kleinzoon, de Israëlische zaken
man Roni Lerner, heeft de man
in Polen getraceerd, mede door
zich als historicus voor te doen.
De toen 45-jarige Gitl Lerner
ontkwam aanvankelijk aan de
volkerenmoord op joodse Euro
peanen door onder te duiken.
Zij ging niet naar het vernieti
gingskamp Majdanek, maar zij
kon zich dankzij een Poolse
boer schuilhouden op een boer
derij. Daar werd zij echter op 30
oktober 1943 met haar vijf kin-
de boer die voor hun onderdak
had gezorgd. De daders aasden
op de bezittingen van de familie
Lerner.
Roni Lerner heeft in zijn onder
zoek naar het lot van zijn fami
lie nog één van de moordenaars
gevonden, de 92-jarige Joseph
Radchuk. Die man wist niet be
ter dat een historicus met een
filmploeg aan het werk was en
leidde Lerner ook naar de
plaats waar de stoffelijke resten
van de slachtoffers moeten lig
gen. Lerner wil die naar Israël
overbrengen, als zij worden ge
vonden. ANP
BRUSSEL - In Brussel zijn
gisteravond vier straten
ontruimd wegens ontplof
fingsgevaar, na een gasex-
plosie in de vroege och
tend. Daardoor raakte één
vrouw zwaargewond.
Zij ligt nog in het zieken
huis in kritieke toestand.
De ontruiming werd later
in de avond opgeheven,
waardoor de bewoners van
ruim honderd huizen naar
hun woning konden terug
keren.
De ontploffing vernielde
de woning van de vrouw
volledig. Ook twee aangren
zende woningen) moeten
worden afgebi'oken. De po
litie, brandweer en gas
maatschappij Sibelga zoch
ten gisteravond nog wel
naar een gaslek, maar het
explosiegevaar was gewe
ken. Bij zoekwerkzaamhe-
den stuitten medewerkers
van Sibelga gistei-en op een
opeenhoping van gas in een
glasvezelkabel. Daarop
werd uit voorzorg besloten
de straten rondom het
gaslek te ontruimen. ANP
stemmen. Dat lijkt echter niet
waarschijnlijk. Volgens de eer-
ste peilingen in de hoofdstad
Bangkok leek Thaksin daar on
geveer de helft van de stemmen
te kiijgen, terwijl hij op het plat
teland op ruimere steun zou kun
nen rekenen. Bij de vorige ver
kiezingen in Thailand, net iets
meer dan een jaar geleden, be
haalde de Thaksins partij al 377
van de 500 zetels in het parle
ment.
De oppositie boycotte deze ver
kiezingen, omdat zij er een truc
van Thaksin in zagen om zijn
machtsbasis tussentijds te ver
sterken. De oppositiepartijen
riepen hun aanhangers op blan
co te stemmen, wat er toe kan
leiden dat talloze zetels in het
parlement niet bezet kunnen
worden. Bovendien moet een
kandidaat die geen tegenstan
der heeft een kiesdrempel halen,
wat moeilijk is als veel kiezers
thuisblijven. GPD/RTR
van onze redactie buitenland
BAGDAD - De Verenigde Sta
ten en Groot-Brittannië voeren
de druk op de Iraakse politiëk
op om eindelijk voortgang te ma
ken met het vormen van een re
gering.
Sinds de verkiezingen van de
cember zit Irak nog steeds zon
der een nieuwe regering.
De Amerikaanse minister van
Buitenlandse -Zaken, Rice, en
haar Britse collega Straw reis
den gisteren volkomen onver
wacht gezamenlijk vanuit Lon
den naar Bagdad voor overleg
met de Iraakse leiders.
„Het is tijd voor een nieuwe re-
gei'ing", zei Rice na aankomst in
de Iraakse hoofdstad. Zij spi'a-
ken daarna met president Tala-
bani en met de huidige premier
Al Jaafari. Rice en Straw keer
den zich tegen de herbenoeming
van Al Jaafari, de leider van de
Sjiitische Alliantie, die niet ca
pabel woi'dt geacht om de soen
nitische minderheid en de sjiiti
sche meerderheid in het land te
verenigen. Al Jaafari weigert
echter op te stappen, maar soen
nieten en Koerden hebben al ge
zegd niet. in een kabinet onder
zijn leiding te gaan zitten.
Volgens Rice geeft het onver
wachte bezoek aan Bagdad aan
dat de Vexenigde Staten en
Groot-Brittannië haast hebben
en snel een nieuwe regering wil
len zien die wellicht wat stabili
teit in het land kan bi-engen.
Inmenging
Al Jaafari veroordeelde de Ame
rikaans-Britse inmenging in de
jonge Iraakse democratie. Vol
gens een medewerker zal hij 'tot
het eind blijven vechten' voor
zijn positie. Maar ook een voor
man van zijn eigen alliantie, Ja-
lal al Deen al Saghir, riep Al
Jaafari gistei'en op plaats te ma
ken.
Vice-president Mahdi wordt ge
zien als de belangrijkste kandi
daat om Al Jaafari op te volgen,
mocht die laatste toch het veld
ruimen. GPD/RTR
van onze redactie buitenland
BANGKOK - Tijdens de parle
mentsverkiezingen in Thailand
zijn gisteren in het zuiden van
het land drie bommen ontploft.
Drie militairen en een politie
man raakten gewond. De aansla
gen gebeurden kort nadat de
stembureaus waren gesloten in
de islamitische provincie Nara-
thiwat, die zich van de rest van
het land wil afscheiden.
Een jongetje speelt met een papieren bootje voor zijn huis in het door het wassende water bedreigde Olomouc in Tsjechië. foto Petr Josek/RTR
door Wierd Puk
BERLIJN - In de Duitse deel
staat Saksen is dit weekeinde
het peil van de rivier de Elbe
verder gestegen, maar langza
mer dan gevreesd. De inwoners
van Dresden en ander
Oost-Duitse steden en dorpen
wachten in spanning op mor
gen, als het hoogste waterpeil
wordt verwacht. Dit zal naar
schatting 7 meter 80 boven nor
maal bedragen.
De wateroverlast in Saksen is
de grootste vooi'jaai'soVerstro-
ming in 83 jaar. Enkele honder
den mensen moesten dit week
einde in Dresden hun huizen vei-
laten uit angst voor het wassen
de, Elbe-water. In enkele lager
gelegen stadsdelen stond giste
ren water in de woningen.
De autoriteiten waarschuwen
dat het waterpeil nog met zo'n
50 centimeter kan stijgen door
dat de sneeuw in de bergen van
Midden-Europa aan het smelten
is. Toch zal het waterpeil mor
gen bij lange xxa niet de record
waterstand halen van de. ramp
zalige overstromingen in 2002.
Destijds steeg het water tot 9
meter 40.
Ook in de stad Pima moesten in
woners van het oude centrum
hun huizen verlaten. Uit veilig
heidsoverwegingen werd een
aantal bruggen over de Elbe ge
sloten voor auto's en treinen. In
de zuidelijker gelegen deelstaat
Beieren ontspande de situatie
zich enigszins, aangezien het
peil van de rivieren dit weekein
de niet verder steeg.
Tsjechië
In Tsjechië is de situatie di-ama-
tischer dan in Duitsland. De wa
teroverlast kostte hier zeker aan
vijf mensen het leven. In een
aantal plaatsen zijn inwoners
geëvacueerd. In de stad Usti
nad Labem, waar het water van
daag waarschijnlijk tot 9 meter
50 zal stijgen, begaf een water-
kering van zandzakken het. Hui
zen langs de rivier liepen onder.
Het peil van de rivier ligt er zes
meter hogei" dan normaal. In
een aantal gebieden hebben de
autoriteiten de noodtoestand uit
geroepen.
Ook inwoners van de stad Olo
mouc in het oosten van Tsjechië
ondervinden veel hinder van de
wateroverlast. Na een damdoor-
braak liep een vijfde van de stad
onder water. Duizenden inwo
ners moesten gisteren worden
geëvacueerd.
In het zuidoosten van Polen
daalde het peil van de riviei-en.
De autoiiteiten maken zich nog
wel altijd grote zorgen over het
waterpeil in de Oder. In de ge
meente Ohlau wordt voor over
stromingen gevreesd.
In het oosten van Duitsland
geldt voor een aantal steden aan
de Elbe, tussen Schöna en Rie-
sa, een gedeeltelijk ramp en -
alarm. Volgens een woordvoer
ster van de stad Dresden is het
moeilijk mensen uit voorzorg te
evacuei'en omdat het waterpeil
op het moment nauwelijks meer
stijgt. „Maar we gaan niet tot
dwangevacuaties over." GPD
Een boeddhistische priester wijdt het gerenoveerde graf van Gijsbert Hemmij in. Direct achter hem
van links naar rechts de burgemeester van Kakigawa, de Nederlandse ambassadeur in Japan, Alphons
Hamer, en japanologe Isabel van Daalen. foto Judith Stalpers/GPD
Zo'n 45 miljoen Thai gingen gis
teren naar de stembus in ver
vroegde verkiezingen die waren
uitgeschi'even door de veelbeki'i-
tiseerde premier Thaksin. De
eei'ste uitslagen worden pas van
daag verwacht. De afgelopen
maanden is veel tegen Thaksin
en zijn economisch beleid gede
monstreerd, maar de premier
zei alleen te zullen aftreden als
minder dan de helft van de Thai
op zijn Thai Rak Thai-partij
