Boer heeft ijzersterk imago
PZC
D e opbrengst van zijn eerste
oogst sierfruit op de vei
ling viel Martien den Boer (40)
vies tegen. Zo niet de spontane
klandizie, nadat hij het restant-
je pompoenen van die eerste
lichting uitstalde langs de rand
van zijn bedrijf aan de Nieuwe
Kooiweg in Zierikzee.Het onsje
sierfruitzaad dat hij in 1996 in
kocht om nieuwe inkomsten aan
te boren, is inmiddels tot twee
ëneenhalf hectare aan hobbyis
me verwant werk uitgegroeid.
iXj\/£AJ^Ot^lXc
l/JjH
Landbouw met nevenactiviteiten
Sierfruit
oogst veel
waardering
Logieshoeve
is goed voor
de teamgeest
zaterdag 1 april 2006 W 7
De Zeeuwse boeren kunnen rus
tig gaan slapen. De inwoners
van de provincie hebben in overgro
te mate, 89 procent, een gunstig
beeld van ze. Slechts drie procent
van de bevolking denkt negatief -
over de boeren, 7 procent stelt zich
neutraal op en een procent heeft er
geen mening over. Stedelingen en
plattelanders staan in gelijke mate
positief tegenover de boeren.
In opdracht van de PZC-redactie hield
Bliek Marktonderzoek uit Eindhoven
een representatief opinie-onderzoek on
der 262 Zeeuwen van 18 jaar en ouder
naar hun opvattingen over landbouw en
landschap. Van de deelnemers rekent 43
procent zich tot inwoner van de stad en
56 procent tot bewoner van het platte
land.
De positieve grondhouding ten opzichte
van de boeren vertaalt zich overigens
niet in de toekomstverwachtingen. Die
worden niet heel rooskleurig ingeschat.
Zo ziet minder dan de helft, 48 procent,
een goede toekomst weggelegd. Noch po
sitief, noch negatief wordt door 12 pro
cent aangegeven en 38 procent verwacht
een negatieve ontwikkeling. Ook hier
nauwelijks verschil in opvatting tussen
bewoners van stad en platteland.
Eén op de drie Zeeuwen gaat ervan uit
dat komende jaren de landbouw groten
deels uit de provincie verdwijnt, maar 66
procent gaat daar niet van uit. Blijven
boeren vergt wel aanpassingen, geeft 70
procent aan. Deze groep ondervraagden
gelooft dat de agrariërs daar ook wel in
slagen. Daarentegen meent 19 procent
dat de boeren niet in voldoende mate
kunnen meebewegen met de veranderin
gen op het platteland en de wereldmarkt.
Een opmerkelijk groot deel, 11 procent,
blijft hierop een antwoord schuldig.
Er tekent zich een tweedeling af, tussen
boeren die willen telen voor de wereld
markt en zij die hun bedrijf combineren
met nevenactiviteiten. Degenen die als
pure boer aan de slag blijven, moeten
hun bedrijf vergroten. De ondervraagden
gaan hier niet zonder meer vanuit: 53 pro
cent verwacht dat er geen schaalvergro
ting plaats vindt en 37 procent rekent
daar wel op (10 procent geeft geen ant
woord).
Kansen
Vooral voor bedrijven die zich specialise
ren dan wel richten op nevenactiviteiten
liggen er kansen. De deelnemers aan het
onderzoek wijzen met name op (agra
risch) natuurbeheer (82 procent), ge
volgd door zorgboerderijen (74 procent),
minicampings (72 procent) en streekpro
ducten (71 procent). Glastuinbouw (45
procent) en veehouderij (44 procent) ko
men veel lager uit als het om nieuwe kan
sen gaat.
De beeldvorming over boeren mag dan
overwegend gunstig uitpakken, het
neemt niet weg dat eenderde van de
Zeeuwen ze toch als onverbeterlijke kla
gers beschouwt. Daar is 27 proeent het
noch mee eens, noch mee oneens en 39
procent ziet de boeren niet als notoire
klagers. Bijna driekwart vindt de Zeeuw
se boeren wel eigentijdse ondernemers;
vijf procent is het daar niet mee eens en
17 procent laat dat in het midden (deels
mee eens, deels mee oneens).
Een ruime meerderheid, 63 procent, on
derschrijft de stelling dat boeren reke
ning houden met milieu, natuur en land
schap. Slechts zes procent vindt dat niet
en een flink aantal ondervraagden, 28
procent, antwoordt deels mee eens/deels
mee oneens.
Agrariërs mopperen veel over de vele
wetten en regels die hun pad kruisen. Ze
moeten aan van alles en nog wat voldoen
en dikwijls is het verwijt dat ambtenaren
vanachter'hun bureau regels verzinnen
die in de praktijk nauwelijks uitvoerbaar
zijn. De vraag ligt voor de hand of de in
woners de indruk hebben dat de boeren
desalniettemin opereren binnen de regels
van de wet. Twee op de drie Zeeuwen
denkt van wel, vijf procent van niet en
23 procent, toch nog bijna een kwart, is
van mening dat boeren zich deels wel en
deels niet aan de spelregels houden.
Overlast
Wie op het platteland wil wonen moet zo
wel de lusten als de lasten aanvaarden.
Dat wil volgens een meerderheid van de
ondervraagden niet zeggen dat de boeren
hun gang maar kunnen gaan: 57 procent
stelt dat ze in hun bedrijfsvoering reke
ning moeten houden met andere platte
landsbewoners, met name als het gaat
om geluidhinder en stankoverlast. Een
minderheid, 42 procent, merkt op dat
boeren daar geen rekening mee hóeven te
houden en twee procent heeft geen me
ning hierover. Het verschil in opvatting
tussen stad en platteland is verwaarloos
baar.
Van wie is nu eigenlijk het platteland? Is
het bij uitstek het domein van de boer als
eigenaar en gebruiker, of is het evengoed
van de burger, die over het gebruik ervan
dan ook iets te zeggen heeft.' Bijna drie
kwart van de Zeeuwen, 68 procent, is er
van overtuigd dat het platteland ook van
de burger is; slechts 29 procent ziet het
vooral als gebied waar de boer het voor
het zeggen heeft (drie procent heeft geen
mening).
De deelnemers aan het onderzoek kon
den aangeven wie er verantwoordelijk is
voor het platteland. Op deze vraag wa
ren meerdere antwoorden mogelijk. De
overheid (Rijk, provincie, gemeenten, wa
terschappen) en de boeren (zelfstandige
boeren en hun organisaties) scoren vrij
wel gelijk: 91 en 92 procent. Echter, ook
de natuur- en milieuorganisaties krijgen
in grote mate de verantwoordelijkheid
voor het platteland toegeschoven: 69 pro
cent. De Europese Unie, zeg maar Brus
sel, wordt door 54 procent genoemd.
Bijna heel Zeeland is afgelopen halve
eeuw op de schop gegaan. Het buitenge
bied is er ingrijpend door veranderd.
Landinrichtingswerken en aanleg van
nieuwe natuurgebieden gaan gestaag
door. Voor 41 procent van de Zeeuwen is
het platteland er afgelopen jaren op voor
uit gegaan, voor 27 procent is sprake van
achteruitgang en 23 procent ervaart geen
achteruitgang en geen vooruitgang (10
procent heeft geen mening).
Hoe dat ook zij, het overgrote deel van
de Zeeuwen looft de schoonheid van het
landschap: mooi antwoordt 59 procent
en 30 procent waardeert het zelfs als heel
mooi. Slechts drie procent noemt het
(heel) lelijk. Opvallend is dat niemand op
deze vraag een antwoord schuldig blijft.
Rinus Antonisse
Enquete landbouw en landschap
I Hoe denkt u over de Zeeuwse boeren?
positief
89%
negatief
3%
neutraal weet niet
8%
Van wie is het platteland?
boer
29%
burger
68%
weet niet
3%
Is het Zeeuwse landschap vooruit
of achteruit gegaan?
vooruit
41%
achteruit
27%
neutraal
23%
geen antwoord
10%
Zal de landbouw uit Zeeland verdwijnen?
verdwijnt grotendeels
31%
blijft grotendeels
66%
weet niet
3%
Hoe ziet u de toekomst van de landbouw?
positief
48%
negatief
38%
neutraal weet niet
14%
Moeten boeren rekening houden
met dé burger?
rekening houden met burger
57%
geen rekening houden
42%
weet niet
2%
Zeeland Walcheren en Zuid-Beveland Nederland
Martien de Boer
De toeloop was enorm, blikken
Martien en zijn echtgenote Lia
terug op die begintijd. Van 0,2
hectare in 1997 breidde Den
Boer uit tot 1,5 hectare in 1999.
„Een toptijd. Het was een rage.
Het sierfruit is toen helemaal op
gegaan." De kleur-, vorm- en
smaakvariaties volgden elkaar
in rap tempo op, wijst het twee
tal op de dikke zaadbrochure op
tafel.
De Sweet Dumpling, favoriet
van het eerste uur, is nagenoeg
verdwenen. Het afgelopen jaar
scoorde vooral de Flying Saucer
erg goed. Daarin zit ook een
beetje de kracht van de rage, ver
moedt Den Boer. „Vanuit heel
de wereld zijn er soorten deze
kant op gekomen." Op de vorig
jaar nieuw gebouwde kar langs
de weg liggen van - pak 'm beet
- augustus tot november nu zo'n
vijftig soorten uitgestald.
Het gemengd bedrijf (vleesvee
en akkerbouw) van Den Boer
moet het van oudsher van meer
dere takken hebben. Dat heeft
te maken met de kwaliteit van
de grond, die niet echt geschikt
is voor akkerbouw - verduide
lijkt de agrariër. Zijn opa legde
rond 1920 de basis van het be
drijf. De ouders van Den Boer
namen de boel over. Na vanaf
zijn achttiende via een maat
schap bij het landbouwbedrijf
betrokken te zijn geweest, is
Den Boer sinds vier jaar eige
naar. Hij weet niet beter of er
wordt op het perceel langs de
Rijksweg tussen Zierikzee en
Westhoek op neveninkomsten
gebroed. Zo werd er jarenlang
op de vroege teelt van broccoli
ingezet, tot een jaar of zeven ge
leden niet meer op te boksen
viel tegen de - steeds hoger in de
bergen gesitueerde - teelt in
Spanje.
Onzeker ja. „Maar ik hou wel
van veranderingen", werpt Den
Boer licht op de betere zijde van
het agrarisch ondernemers
schap. Zo leurde hij die eerste
jaren langs winkels op Schou-
wen-Duiveland om het sierfruit
aan de man te brengen'en ont
wierp hij een heuse markt
kraamachtige stalling voor de
verkoop langs de weg. „Je moet
aandacht zien te trekken en dat
ben je als boer niet gewend."
Op je sloffen geld binnenhalen,
is de teelt van sierfruit zeker
niet. Het is allemaal handwerk.
Eenzelfde perceel suikerbieten
oogst je in drie uur tijd, met
pompoenen ben je drie maanden
lang van 's ochtends vroeg tot
's avonds laat bezig. Staat tegen
over dat je heel veel pracht aan
treft op je land. „En je krijgt
voor dit werk veel meer waarde
ring. Met buikproducten krijg je
altijd alleen maar commen
taar."
Esme Soesman
fotografie Lex de Meester
Annie de Milliano
De peren blijven het belang
rijkst. Maar nu ze er over
j nadenkt, zouden haar man en
I zij ook wel een behoorlijke bo-
I terham kunnen verdienen met
de verhuur van boerderij-appar-
j tementen in Eede.
Annie en Antoine de Milliano
namen eind vorige eeuw hoeve
De Biezenpolder over van oude-
i re familie zonder opvolgers. Het
land rondom de boerderij kon
j worden gebruikt om het fruit-
teeltbedrijf in Oostburg uit te
breiden. Voor de hoeve en de
I oude schuur moest, omdat De
i Milliano 's zelf in Oostburg ble
ven wonen, een bestemming wor-
I den gevonden. Het geschikt ma-
j ken van de boerderij en later het
nieuwste deel van de schuur lag
dan ook voor de hand. Niet al
leen omdat De Biezenpolder op
I een mooie landelijke plek ligt,
maar ook omdat Annie van con-
tacten met mensen houdt,
i Ze zou de teelt van Conferences
(het ras van de .peren) niet wil-
len missen, maar heeft haar hart
I ook verpand aan het hoevetoeris-
1 me. „Een peer zegt niks terug.
Maar door de verhuur van ac-
commodaties kom je in aanra-
king met allerlei mensen en dat
i is gewoon heel leuk."
i Want de gasten hebben de weg
i naar De Biezenpolder gevonden
de afgelopen jaren. De boerderij
- waar twaalf gasten kunnen
j verblijven - is eerst geschikt ge-
maakt voor het ontvangen van
groepen. Daarna is ook het nieu
we gedeelte van de schuur inge
richt met een gastenverblijf
waar tot een dozijn mensen te
recht kan. Bovendien is in de
schuur nog een studio voor twee
personen.
I
De meest uiteenlopende groe
pen mensen boeken de boerderij
of het gastenverblijf in de voor
malige schuur. Families, vrou-
wenverenigingen, vrienden
clubs, biljarters, gehandicapten
op vakantie of kleinere bedrijfs
verenigingen. Het groepje verze-
J keringsagenten uit Kortrijk dat
anderhalve week geleden voor
een paar dagen neerstreek in de
schuur, wilde zich een paar da
gen bezinnen op een nieuwe be-
drijfsstrategie. De leiding van
de assuradeurs speculeerde er
ongetwijfeld op dat ook de team
geest van de werknemers een óp-
kikker krijgt door het verblijf in
de polder.
Annie de Milliano acht de kans
groot dat dat lukt. De Biezenpol
der ligt ideaal. Landelijk, mid
den in de polder, maar ook op
fietsafstand van historisch en
cultureel interessante stadjes
als Aardenburg, Sluis en Dam
me en de cultuurstad van Vlaan
deren: Brugge. Binnen enkele ja
ren heeft De Biezenpolder naam
gemaakt. Alleen de eerste twee
weken van het jaar is het soms
stilletjes op en om de hoeve.
Maar de rest van het jaar heerst
er bedrijvigheid. Het echtpaar
De Milliano is dan ook blij dat
ze het hoevetoerisme als extra
poot aan het agrarisch bedrijf
heeft kunnen schroeven.
René Hoonhorst
beheerslandbouw
natuurbeheer
eigen verwerking
verkoop aan huis
verblijfsaccommodatie
ontvangstmogelijkheden
stallingverhuur
zorgtaken
Gegevens Grontrnij-Éeprys
Noordelijk Zeeland:: Schpuwen-Duivéland, fsioord-Beveland enlhotén
Noordelijk Zeeland*
1%
Zeeuws-Vlaanderen
