T alpa heeft
de wedstrijd
nog niet
gewonnen
i £7 I n
We moeten een functie hebben in de maatschappij
29
Café de Sport
versus
Studio Voetbal
Jeroen van Merwijk
zaterdag 1 april 2006
Eindredacteur Walter de Wit (links) en presentator Humberto Tan.
Je hebt bij Talpa De Wedstrij
den. De Wedstrijd, dat is het
duel om de kijkers tussen Café
de Sport en Studio Voetbal op
zondagavond. In die wedstrijd
lijdt Talpa tot nu toe wekelijks
een pijnlijke nederlaag, zondag
ook weer: 839.000 om 241.000
fans.
Humberto Tan is 40 jaar. Aardige
jongen, knappe verschijning, in
telligent, voorkomend, altijd perfect
in het pak, kortom: de ideale buur
man. De presentator van Café de
Sport, het praatprogramma van Talpa
op zondagavond, heeft maar twee klei
ne onvolkomenheden: Humberto heeft
geen verstand van voetballen en hij
kan niet interviewen. Of is dat een al
te particulier en wreed oordeel-na nog
niet eens een vol seizoen Café-kijken?
Een zondag op de redactie en in de stu
dio's van Talpa levert een aardig
beeld op van het televisievoetbal bij
John de Mol. Walter de Wit (48) uit Til
burg is deze prachtige zondagmorgen
om kwart voor twaalf op de redactie
van Talpa, in het Mediapark van Hil
versum. De eindredacteur van Café de
Sport schetst in drie zinnen de stand
van de wedstrijd.
„Het is ons eerste jaar en we staan te
genover een programma geprogram
meerd dat het al vijf jaar doet. Boven
dien heeft Studio Voetbal een sterk
format, met Hugo Borst in de rol van
ruziemaker, maar wij maken ook een
behoorlijk goed programma. We heb
ben alleen tijd nodig." Op de redactie
is NEC-doelman Babos (eigendom
van Feyenoord) het eerste onderwerp
van gesprek. „Die wil wel komen"
weet een redacteur. Een ander: „Maar
wat gaat-ie zeggen, is hij kritisch op
Feyenoord?" De doelman valt snel af
als kandidaat-gast. Ruud Gullit en
Humberto Tan arriveren, de een in ca
sual, de ander strak in het pak, als de
oudere directeur van een groot, beurs
genoteerd bedrijf. Er zijn nu bijna
twintig man binnen, voornamelijk re
dacteuren, vrijwel_allemaal twinti
gers. Aan een wand hangen veertien
televisies, elders nog acht.
Gullit concentreert zich op Feye-
noord-ADO en corrigeert meteen de
verslaggever die het schitterende en
doeltreffende schot van Kolkka beju
belt. „Fout van Aerts, hij slaat naar
de bal." Gullit zit zich vervolgens op
te winden over het verdedigen van
Feyenoord.
„Mols kan steeds aan de bal komen,
zie je dat? Dat zouden Italiaanse ver
dedigers niet toestaan. Cannevaro,
Materazzzi die niet kan voetballen,
Gentile, bij die jongens kom je echt
niet aan de bal, maar ja, dat vinden
wij niet mooi, Italiaans verdedigen.
Dit gaat fout, Mols kan elke bal aanne
men. Daar word je gek van, als je
steeds weer zestig meter terug moet
en opnieuw moet beginnen met de op
bouw." Hij heeft het nog niet gezegd
of Mols kan weer aannemen, weg
draaien en Kolkka in stelling bren
gen: 0-2. Gullit wil meteen dat een
aantal acties van Mols achter elkaar
worden gezet door de montage, dan
kan hij vanavond een en ander mooi
in beeld brengen.
Marge
Jan Mulder is er vandaag niet. Dat
scheelt in de gezelligheid, hoewel de
sfeer ten burele toch wel voortreffe
lijk is. Er wordt hard gewerkt, goed
overlegd, de onderlinge verstandhou
dingen lijken voortreffelijk. Dat over
lég gaat heel ver. Een redacteur:
„Vaak zijn Gullit en Mulder de analy
tici. Mulder zegt dan tegen Ruud: Als
jij dit zegt, zeg ik dat. Als je dan
vraagt of Jan dat ook echt vindt,
zegt-ie: Welnee! Het is vaak voorge
bakken hoor, op televisie." Wilfred
Genee - mooie jongen, goed inge
voerd, sterk ontwikkeld journalistiek
gevoel, geboren anchor man - is de
baas van het spul; Genee heeft de eind
verantwoordelijkheid voor De Wed
strijden en Café de Sport..Kan hij iets
zeggen over de populariteit van de
Wedstrijden en zijn analytici? „In het
begin kregen we 300 tot 400 mails per
week, nu nog maar 15 tot 20, zowaar
ook positieve. Jan Mulder heeft na
tuurlijk medestanders en tegenstan
ders. Jan van Halst krijgt veel goeie
commentaren, omdat hij inhoudelijk
heel sterk is. Ruud ook wel."
Gullit zelf zegt vooral veel gunstige
reacties te krijgen. „Ik ben duidelijk,
vindt men. Ze zeggen: Zo had ik het
nog niet bekeken. De commentator
kijkt toch vooral naaf de bal/die heeft
een eenzijdige kijk op het spel, ik
moet zien wat eromheen gebeurt,
waarom iets niet goed gaat."
„Kijk, een coach denkt constant aan:
Wat als. Wat gebeurt er als we nu bal
verlies lijden. Je verdediging is je fun
dament, zonder fundament kun je
geen huis bouwen. Waarom denk je
dat er ooit forten zijn gebouwd; de
mensen wilden niet verrast worden."
Je kunt niet alleen maar aanvallen, in
de oorlog word je dan ook afgeslacht.
„Het is altijd Wat als. Als ik niet denk
Wat als, moet iedereen steeds zestig
meter terug. Dat is voetbal: wat als."
Om half drie komt een meisje met Mar
sen, Nutsen en KitKatten. Wilfred Ge
nee: „Dit is ons chocolade-moment,
ingesteld door Ruud." Om half vier
heeft de redactie een baaimoment: ie
mand heeft gehoord dat Studio Voet
bal vanavond Huub Stevens als gast
heeft.
Walter de Wit ontploft. „Dit is een
schande!Stevens blijkt al enkele uit
nodigingen voor een bezoek aan Café
de Sport te hebben afgeslagen. Een re
dacteur: „Hij gaat toch geen ruk zeg
gen, Stevens heeft nog nooit iets ge-
zegd." De Wit: „Maar hij zit er wel."
Humberto Tan heeft intussen Timmer
gesproken en hem aangeboden met
een cameraploeg naar Eindhoven te
racen, „desnoods om te zeggen dat hij
niks wil zeggen." Hoe diep wil een te
levisieman bukken, vraag je je af?
„Dat is televisie", zegt Humberto, „al
zouden we hem maar 30 seconden in
beeld hebben." Timmer wenst zich
niet te lenen voor dit soort flauwekul.
Jan van Halst komt zich beklagen; hij
heeft weer de hele middag met waar
deloos voetbal opgescheept gezeten.
„Ik heb het al weken over slechte ver-
dedigers, ik wil wel weer eens een
mooie aanval laten zien." Wilfred Ge
nee wijst hem erop dat NAC een aan
tal aardige kansen bij elkaar heeft ge
speeld tegen Ajax.
Wat vindt Genee eigenlijk van Café de
Sport? „We hebben een serieus pro
bleem met gasten en daar hadden we
niet op gerekend. Volgende week heb
ben we Hiddink, dan Scheringa, dat
wél."
Genee: „Ik had bij Voetbal Insite al
tijd ruzie met Johan Derksen, ik kon
Johan ook altijd aanspelen, ook als-ie
in de dekking stond. Bij Café de Sport
moet de scherpte nog komen. Jaap Vis
ser is natuurlijk niet zo bekend en
Henk Spaan neemt op televisie min
der stelling dan in zijn columns. Hum
berto Tan doet het uitstekend, maar
we hebben tijd nodig."
Is het een idee Frits Barend en Henk
van Dorp te laten re-shuffelen? Ba
rend en Van Dorp vangen naar ver
luidt meer dan 900.000 euro per jaar
van De Mol, voor een programma met
zwaar tegenvallende kijkcijfers. Ge
nee: „Ik zie. Frits dan toch meer in een
rol a la Derksen." En hijzelf als pre
sentator? Nee. Nog niet in elk geval.
De Wedstrijden is deze avond weer
sterk: voortreffelijk camerawerk,
goed commentaar en een gelikte pre
sentatie van Genee, die ongetwijfeld
de Mart Smeets van het nieuwe tijd
perk wordt, als hij tenminste weet om
te gaan met zijn nakende rol van ve
dette.
Dan zijn er de uitstekende analyses
van Gullit en sterke statements en in
tercepties van Van Halst. Ergernis is
er alleen vanwege de weigering van de
Feyenoord- spelers voor de camera te
verschijnen, al was het maar met de
gebruikelijke dooddoeners.
Halverwege de avond is er op de redac
tie overleg: wie zegt wat bij Café de
Sport. Aangeschoven: Genee, Tan,
Spaan, Visser, De Wit. Gaan ze het
hebben over de reserve-beurt van
Henk Timmer bij AZ? De keeper ligt
slecht bij de andere spelers van AZ,
trouwens ook bij die van het Neder
lands elftal.
Popie-Jopie, die Timmer. De doelman
is dus voor Van Gaal voor straf even
op de bank gezet. Dat wordt nog even
uitgezocht, want de feiten moeten na
tuurlijk wel kloppen. In elk geval zal
het gaan over Hiddink, Oranje, de car
rière van Jaliens, de goals van Kolkka
(die aanwezig is!) en zo nog wat.
De uitzending loopt tien seconden als
Walter de Wit weer boos wordt; Ja
liens zegt heel iets anders dan afge
sproken. Nondeju! Het wordt geen on
vergetelijke uitzending, ondanks de
compilatie van de wedstrijden die de
jongelui van de beeldbandredactie
hebben vervaardigd. Jaliens is natuur
lijk geen meeslepend verteller en Hum
berto Tan is geen moment de voetbal-
autoriteit die het programma eigen
lijk eist.
Braaf, naïef. „Ik heb Timmer vandaag
gebeld, hij wil niet reageren." En: „Ik
heb Van Raaij nog gesproken, hij zegt:
Ik bemoei me er niet mee."
Onnozel
Als interviewer is Tan soms van een
ergerlijke onnozelheid. „Je hebt je con
tract verlengd, hoe gaat dat dan?" Mis
schien is het ook wel heel erg moei
lijk, live op televisie gasten doorza
gen, althans niet al te kruiperig bejege
nen. Misschien moeten Humberto en
vrienden nog groeien.
Tan durft het deze avond niet eens
aan de kenners Spaan en Visser te vra
gen of zij vinden dat Jaliens in het Ne
derlands elftal hoort. Dat is jammer,
want Visser zou misschien wel een
ferm 'neen' hebben laten horen.
Spaan is sowieso een analyticus om te
koesteren, niet alleen vanwege die
mooie witte kop. Spaan heeft ver
stand van voetballen en oog voor de
schoonheid van het spel. En gevoel
voor humor.
Na afloop, aan de bar, zegt bij de
vraag over Jaliens wel verwacht te
hebben. „Ik had me voorbereid, ik zou
hebben gezegd: Iedereen die aan deze
tafel naast me zit, hoort in het Neder
lands elftal, haha!"
Henri van der Steen
Cabaretier Jeroen van Merwijk
Jij trekt ten strijde tegen vervlakking,
^.ongebreidelde schaalvergroting, desin-
ïresse en grofheid. Cabaretier Jeroen van
[ërwijk (50) is de spreekbuis van het
lieuv/Elitair Elan (NEE). De inmiddels
000 leden tellende vereniging breekt een
tos voor schoonheid, liefde, kleinschalig-
eid en ambachtelijk vakmanschap. „Je
iioet vechten voor je eigen lol."
let was 'zo'n avond met drank erbij, zoals
jet hoort.' Jeroen van Merwijk zat met een
i; [reepje vrienden te filosoferen over televi-
programma's dié ze graag zouden willen
haken. „Ineens realiseerden we ons, dat het
prste wat ze zeggen in Hilversum als je een
rogrammavoorstel doet, is dat het wél voor
en breed publiek moet zijn. Wat raar eigen-
jjk, alles is toch voor een breed publiek wat
sop de landelijke tv doet. Bijna alles. Van
i [et een kwam het ander. We vonden dat we
to vereniging moesten bedenken voor men
en zoals wij." Mensen zoals wij? „Dat kan
ok een goede meubelmaker zijn, of van die
ianorestaurateurs die verdwijnen. Omdat
3 lensen geen geld over hebben voor het res-
toeren van een mooie piano, of omdat ze
oor een habbekrats een elektrische piano
nnnen kopen. Op allerlei niveaus in de sa-
i enleving zie je een gevoel, een soort fijn-
innigheid verdwijnen die toch heel erg de
loeite waard is om vast te houden. Het
oeft niet eens kleinschalig te zijn, maar
'el ambachtelijk en fijnzinnig. Minder van
stzelfde."
an Merwijk kijkt vanuit zijn nieuwe appar-
Ment in hartje Utrecht uit over de haven.
1 de verte ligt de wijk waar hij opgroeide,
i nis je ziet hoe dit complex is opgeleverd,
dat was gewoon stuitend. Er zat totaal geen
plezier in. De haat tegenover de nieuwe be
woners was gewoon stuitend, bijna voel
baar. Het is toch jammer, dat arbeiders niet
het plezier kunnen hebben aan het bouwen
van zo'n huis. Dat er niet de tijd voor is om
het mooi, op een rustige manier te maken.
Vroeger zag je bijvoorbeeld van die mooie
werkjes in de stenen. Het is voor bouwvak
kers toch veel leuker zoiets te maken dan
maar gewoon meters maken. Al die kleine
dingen die je op allerlei niveaus uit de sa
menleving ziet verdwijnen, daar zouden wij
een lans voor willen breken dat dit in ieder
geval behouden blijft of weer terug komt."
Hij ziet de desinteresse in andere geledin
gen van de samenleving toenemen. „In het
theater krijgen alleen maar grote hits de
kans geprogrammeerd te worden, als het
maar toegankelijk is. Je moet daar boven
willen, of daaronder een laag hebben, waar
mensen dingen kunnen aanklooien en kut
ten en dingen proberen die niet gelijk suc
cesvol zijn, maar misschien wel de kiem van
succes of de kiem van iets nieuws in zich
dragen. Dat levert een andere kijk op."
Elitair
liet Nieuw Elitair Elan moet stapje voor
stapje tegenwicht bieden. „Het woordje eli
tair, dat is natuurlijk tegen alle Nederland
se schenen waar je maar tegenaan kunt trap
pen, want je mag niet elitair zijn. Dat is pre
cies het probleem: dat je het niet mag zijn.
Bij elitair, dat is het natuurlijk wel het pes
terige er aan, denkt iedereen dat wij vanuit
een ivoren toren sigaren rokend, stinkend
rijk de arbeiders er onder willen houden.
Maar dat is het nou net precies niet. We zijn
elitair in de zin van de oorspronkelijke bete
kenis: uitblinkend, tussen jouw gelijken."
NEE wil een kleine beweging blijven, het
liefst met zo'n 20.000 leden. Groot genoeg
om wat te betekenen, klein genoeg om be
heersbaar te blijven. „Het is meer een sig
naalfunctie. Het signaal van: 'hallo, wij den
ken dat óók'. Het is goed af en toe iets te ho
ren van mensen die gelijkgestemd zijn.
Daar is het Nieuw Elitair Elan ook goed
voor."
Zorgstelsel
De bron van alle kwaad is lastig te defi
niëren. „Ik denk dat ik het wel begrijp, al
thans een gedeelte ervan begrijp ik. Plet
heeft te maken met het niet boven een ander
durven te staan. We hebben een soort maat
schappij gekregen, waarin iedereen even
veel waard is. Het idee dat jij meer waard
bent dan een ander, dat is uit den boze. Men
sen zouden wel voor zichzelf kunnen zor
gen. Dat is niet waar, mensen kunnen niet
voor zichzelf zorgen. Moet je nu kijken naar
het zorgstelsel, al die verschillende Case
ma's die je hebt. Ik heb toch gestudeerd,
maar wat het me een moeite kost dit te snap
pen... ik snap er geen fluit van."
„Die hele manier van denken, dat men wel
voor zichzelf kan zorgen, dat de overheid al
les kan loslaten, dat is ontstaan uit de jaren
zestig. Dat komt doordat mensen denken
dat ze het echt zelf kunnen, omda't ze een op
leiding hebben gehad. Maar het niveau van
die opleidingen is de afgelopen jaren ook
niet echt gestegen. Dat is ook logisch, an
ders hadden ze nooit die opleiding kunnen
hebben. Het heeft allemaal met elkaar te ma
ken."
Hij is 'in principe' voor individualisering,
de mogelijkheid om je als individu vrij te ui
ten. „Alleen moet je veel mensen, zoals ons,
beschermen. Ik wil niet vier maanden na
denken over het zorgstelsel, uitzoeken of ik
nu bij Nuon of bij Delta stroom en gas moet
afnemen. Het is óns gas, óns geld. In de
staatskas ermee en daar dingen mee doen."
Van Merwijk maakt zich zorgen over de ont
koppeling van individu en samenleving. „Ik
heb sterk het idee dat zo'n individu ook niet
meer gelukkig is. Gelukkig zijn er nog
steeds veel verenigingen en organisaties
waarin mensen zich sarpen bewegen, maai
de algemene tendens is toch het losmaken
van de samenleving. En dat is heel slecht.
Wij kunnen helemaal niet in ons eentje func
tioneren, we moeten ergens bijhoren, een
functie hebben in de maatschappij."
Zijn zorgen blijken door minstens 2000 an
deren te worden gedeeld: „NEE is een anar
chistische vereniging, die wordt gemaakt
door de leden. Wij gaan als bestuur niet zeg-
gen: we gaan het zo en zo doen, doe leden
moeten maar komen met hun ideeën. Wij
hebben een soort doek opgehangen, verf
neergelegd en penselen. Nu is het aan de le
den. Maak er maar een mooi schilderij van."
Maar is dat met dezelfde gelijkheid die bij
de omroepen tot vervlakking leidt? „Nee,
niet als je het individu de kans geeft om het
te doen, dat is een heel ander soort gelijk
heid. Daar wordt al van tevoren bedacht
wat een breed publiek wil zien. Maar het pu
bliek wil helemaal niks. Dat ziet wat jij aan
biedt. De omroepen'durven niet meer de ver
antwoordelijkheid nemen om het publiek
naar iets te laten kijken waar men aan moet
wennen. Kopspijkers, daar keek in het be
gin ook niemand naar.
Toen Van Merwijk nog radio maakte, kre
gen hij en z'n collega's eens in de vier of vijf
maanden een briefje met de kijk- en luister
cijfers. „Daar lieten we ons niet door hinde
ren. We maakten gewoon leuke radio. Hoe
zo nou vragen aan mensen wat ze willen ho
ren? Mensen willen niks horen, ze weten
niet wat voor krant ze willen lezen. Dat wé
ten ze gewoon niet. Wij zijneer om voor die
mensen mooie programma's te maken.
Klaar. En af en toe eens kijken of ze het
mooi hebben gevonden of niet. Maar dan
nog moet je dan denken: nou ja, zij vonden
het niet mooi, wij wel en we blijven het toch
lekker maken. Dat is toch onze verantwoor
delijkheid?"
Het ontduiken van die verantwoordelijk
heid noemt hij funest. „Dat er gewone men
sen in de Tweede Kamer zitten, dat is toch
belachelijk? Dat democratie de wil van het
volk is, dat is helemaal niet waar. Je moet
de beste mensen kiezen die jouw belangen
gaan vertegenwoordigen. Er hoeven toch
geen arbeiders in het parlement te zitten,
wat heb je daar nou aan?"
„Ad Melkert is afgeserveerd omdat-ie te in
tellectueel was. Ik begrijp niet. waarom hij
in wijken zou moeten gaan rondlopen, met
kinderen op de armen of broodjes shoarma
moet lopen eten. Wat heeft dat met een be
trouwbaar bestuurder te maken? Ik heb lie
ver Melkert dan die staatssecretaris Ross.
Dat is een leuke vrouw, het zou je buur
vrouw kunnen zijn, maar wat heb ik er
aan?"
Martin RuesinF
Ruud Gullit (tweede van links) en Winfred Genee (tweede van rechts) vlak voor de opnames van het voetbalprogramma van Talpa.
foto's Maartje Blijdenstein/GPD
