Door de tomaten
staat het leven
totaal op zijn kop
Geenstijl.nl wil misstanden aan de kaak stellen
23
Mag dat eigenlijk wel?
Binnen de kortste keren op het web
zaterdag 1 april 2006
Iedereen kent het wel: je rijdt
of loopt door de schemering en
plots doemt een tegenligger op.
Eentje met groot licht. Je hele
omgeving wordt onzichtbaar, je
ziet alleen nog het licht. Het
maakt je blind voor alles om je
heen. Marie Louise van der Vel
den uit Rilland treft het elke dag.
„Ik kom thuis van mijn werk en
ik zie mijn eigen huis niet staan.
Het licht van de kassen is overal
en het is precies of de wereld uit
niets anders bestaat dan uit glas
tuinbouw en oneetbare toma
ten."
De ervaring is ook een metafoor
voor afgelopen vijf jaar. Sinds
de glastuinbouw in Rilland is neerge
streken, houdt Marie-Loüise zich een
groot deel van haar tijd bezig met za
ken die tegen haar natuur zijn. Rijen
dikke ordners heeft ze staan, met cor
respondentie, verslagen en beschikkin
gen van de rechtbank. „Niks voor mij,
eigenlijk. Ik woon niet voor niks zo
achteraf. Ik wil voor mijn beesten zor
gen, van de natuur genieten, meer
niet. Maar door die tomatenkwekers
heb ik te maken gekregen met de arro
gantie van de macht en vooral die van
het gróte geld. Het onrecht dat je
wordt aangedaan, is zo groot dat het
je leven verpest, als je niet uitkijkt."
Het huis waarin Marie-Louise woont,
kocht haar vader al rond 1970: een wo
ninkje op een lekker lapje grond aan
de Middenhofweg, vlakbij de Ratte-
kaai. Het was er een in een rijtje voor
malige arbeidershuisjes, die deels als
recreatiewoning werden gebruikt.
Vanaf het begin was het haar vaders
bedoeling dat één van zijn dochters er
zou kunnen wonen.
Dat dat waarschijnlijk Marie-Louise
zou worden, was wel duidelijk. „Als
klein kind wilde ik al hoefsmid wor
den. Ik was niet zozeer een paarden-
meisje, meer een beestenmeisje. Ik
was een van de eerste meiden op de
LTS in Ossendrecht. Daar koos ik de
richting metaal met het oog op de sme
derij. Toen puntje bij paaltje kwam,
bleken er geen meisjes te worden toe
gelaten op de opleiding voor
hoefsmid. Ik ben toen maar bij Fokker
gaan werken, tot er een baan kwam
bij een manege in Huijbergen. In 1994
- ik werkte inmiddels bij een privéstal
in Bergen op Zoom - ben ik hier ko
men wonen. Toen is de ellende eigen
lijk al begonnen. Niet met het werk,
hoor. Bij de thuiszorg heb ik het pri
ma naar mijn zin. Maar wat betreft
het huis, kregen we toen al met macht
en geld te maken. Het huis was uit het
woningbestand geschrapt en de ge
meente beweerde dat je er niet kon wo
nen: te slecht en niet meer op te knap
pen. Op een gegeven ogenblik werden
ons dwangsommen opgelegd van 1000
gulden per dag. Mijn vader heeft de
archieven uitgevlooid, op zoek naar
een document waarop de gemeente de
bestuursdwang baseerde: niks gevon
den. En middenin de processen en pro
cedures, kwam er een vent van Fortis
langs. Fortis zat achter de ontwikke
ling van glastuinbouw in de Bathpol-
ders en wij hadden daar als belangheb
benden bezwaar tegen gemaakt. Het
kwam erop neer dat we ons bezwaar
moesten intrekken; dan zou een be
stemming voor permanente bewoning
nog maar een fluitje van een cent zijn.
Dat bleek te kloppen: binnen een half
uur was het geregeld. Tóen hadden we
het al kunnen weten: dit soort lui
denkt alles voorelkaar te krijgen met
geld, en het lukt nog bijna altijd ook."
Enfin, de glastuinbouw kwam er,
maar de bewoners van de Middenhof,
inmiddels met meer permanente bewo
ners, lieten niet met hun voeten spe
len. Ze maakten bezwaar op bezwaar
en niet zelden met sueces. Marie-Loui-
se van der Velden leerde snel in het
proces van brieven schrijven, hoorzit
tingen en ander democratisch onge
rief. „De hinderlijke buurman, Agro-
care, had zwaar de balen van mij, en
ik van hem. Op een gegeven moment
Naam:
"Marie-Louise van der Velden
Geboren:
2 november 1961 in Ossendrecht
Woonplaats:
Middenhof bij Rilland
Opleiding:
lagere school en LTS-metaal
Werk:
vier jaar bij Fokker, twaalf jaar bij
een manege in Huijbergen, vier jaar
bij een privéstal in Bergen op Zoom
en de afgelopen negen jaar bij de
thuiszorg in Reimerswaal.
Woont samen
met Willem Raaijmakers
deed hij in het openbaar een bod op
mijn huis: een prima bod, dat moet ik
toegeven. Maar ik had nog niks an
ders,. dus kon ik dat niet accepteren.
Tijdens een hoorzitting werd dat te
gen me gebruikt. Zo'n SGP'er uit de
gemeenteraad opperde dat ik er toch
wel erg naar mijn zin woonde, anders
was ik toch wel weg. Maar waar moet
je met zoveel beesten heen? Een ande
re SGP'er vond dat ik maar een huisje
in het dorp moest nemen. Die beesten
kon ik wel wegdoen. Dat soort lui
heeft er geen benul van dat je voor die
ren moet zorgen, als je ze hebt. Ik mag
hopen dat ze met al hun kinderen an
ders omgaan."
Beesten heeft Marie-Louise genoeg:
honden, vogeltjes, cavia's, konijnen,
kippen, geiten en een heel lief Bel
gisch werkpaard van duizend kilo.
„Met die ophokplicht zit ik wel een
beetje omhoog. De cavia's moeten bin
nenblijven omdat hun hok bij de kip
pen in gebruik is. Een haantje zit bij
de konijnen, want anders krijgt hij ru
zie met een andere haan. Ik ben geen
fokker, ik doe geen beesten weg. Voor
dat haantje zoek ik wel een baasje,
want die heeft zo weinig bij die konij
nen. Er zijn er zat die hem wel willen,
maar dan is het voor de pan. Begin ik
niet aan, dan wachten we wel af."
Ziekte
Niet alleen het bod van Agrocare
spoorde haar aan om een ander huis
te zoeken. „Er gingen ook konijnen
dood aan een heel akelige ziekte. Ze
dronken altijd uit de sloot en dat ging
jaren prima. Tot ze plotseling overal
blaasjes kregen, ook vanbinnen. Ze
stikten gewoon, het was heel zielig.
Zodra ze ziek werden, zette ik ze bij
andere konijnen in een ren waarin ze
niet bij de sloot konden. Mixomatose
was het niet, want de andere konijnen
mankeerden niets. De dierenarts stel
de een vergiftiging vast en uit mon
sters concludeerde het waterschap dat
er veel te hoge concentraties van gifti
ge stoffen in het water zaten. De boe
tes die die glasboeren moeten betalen,
lappen ze aan hun laars, net als de
plicht om een groengordel te maken."
Uiteindelijk, toen Marie Louise en
haar vriend Willem een huis gevonden
hadden met genoeg grond voor de he
le menagerie, bleek de buurman haar
nogmaals te kunnen treffen. „Het is
een huis in Os'sendrecht, mijn geboor
teplaats. De makelaar had alles rond:
de prijs, de hypotheek, de hele santen
kraam. Toen hij de zaak ging regelen
met Agrocare, lieten ze ons eerst een
halve week in spanning zitten. Vervol
gens trok hij zijn bod in. Nu staat er
een bord met Te Koop in mijn tuin. Ik
wil weg." Een complicerende factor is
het weitje van de geiten. Dat kan zo
maar niet bij het huis worden ver
kocht.
„Fortis, de club die alle grond hier be
zit, heeft mij een enrome rotstreek ge
leverd. Met opzet, daar ben ik van
overtuigd. Een paar jaar geleden heb
ik het puntje, waarop het paard staat
gekocht en ook het weitje verderop,
aan de andere kant. Op 16 april pas
seerde de koopacte en een paar dagen
later tekenden mijn buren een erf
pachtcontract met Fortis voor een
deel van dat weitje. Al vier keer ben
ik daarvoor naar de rechtbank gemoe
ten. Dankzij Fortis kan ik dat lapje
grond niet gebruiken, ik kan het voor
lopig niet verkopen en ik heb ruzie
met mijn buren. Het liefst zou ik die
hele zóoi hier achter me laten en in Os
sendrecht gaan zitten.
Gekletter
Het zijn niet alleen procedures, het
licht en het geluid in de kassen, die
Marie-Louise het zicht benemen op
alles wat er nog mooi is aan de boor
den van de Oosterschelde. „Het is ook
minder geworden door die rot-toma-
ten. De natuur raakt in de war. De
uilen, die hier altijd zaten, zijn ver
trokken. Nachtdieren hebben hier
niks meer te zoeken. Dagdieren, waare
onder mensen, raken in de stress. Het
hele kippenhok staat op z'n kop als 's
nachts om twaalf uur de lichten aan
gaan. De vogels leggen en broeden als
het nog veel te koud is en de ijsvogels
zijn voorgoed vertrokken. Vroeger
hoorde je hier niks, geen trein, geen
snelweg alleen af en toe een blatend
schaap. Op één of ander manier ver
sterkt dat glas het geluid van ver en
als het regent, is het een groot geklet
ter van water door de afvoerpijpen."
Hoewel ze druk bezig is om uit Ril
land weg te komen, zijn de glasboeren
en Fortis nog niet van Marie Louise
af. „Nu is gebleken dat twee kassen te
dicht bij de huizen staan. Dat maakt
foto Mechteld Jansen
dat ze een vergunning moeten aanvra
gen of de zaak moeten afbreken. De
buurt, maar ikzelf ook, hebben een
handhavingsverzoek ingediend. Ik
merk dat ik ervan opknap als er een
tegenvaller voor hen opdoemt. Dat is
helemaal niet mijn natuur, maar het
zij zo. Hadden ze de vechtjas in mij
maar niet moeten wakker maken.
Mieke van der Jagt
De veel bejubelde vrijheid op internet is
soms een vloek. Daar sta je dan te kijk
met je broek op je knieën. Even snel gefoto
grafeerd met een mobieltje en vervolgens
uitgevent op het net.
Het is oppassen geblazen. Plassen tegen een
boom, scharrelen in het park, iemand een
mep verkopen, voordat je het in de gaten
staat het gefilmd en al op internet. Of
fet nou vecht- en vrijpartijen op middelba
re scholen zijn, politieagenten die over de
schreef gaan of rappers door het lint, er is
altijd wel een mobieltje met camera in de
buurt en een website beschikbaar voor de
distributie.
„Nee, ik weet eigenlijk niet of het een goede
ontwikkeling is met al die filmpjes. Wat ik
wél weet is dat de jongelui ongelooflijk sen
satiebelust zijn en vooral exhibitionistisch.
We mogen alles van ze weten, alles zien.
Graag zelfs."
Dominique Weesie is directeur van Geen-
stijl.nl, de website waar alle populaire tele
foonfilmpjes zijn te zien: de losse handjes
van Lange Frans, het gevoos van de Bussum-
se schoolmedewerkster en eerder natuurlijk
de meisjesgevechten op de Maarssense
school.
Weesie: „Die filmpjes worden gemaakt om
dat het kan. Telefoons zonder camera zijn
domweg niet meer te krijgen. En als je een
maal een camera tot je beschikking hebt,
moet je dat ding ook gebruiken. Misschien
is het over 'n paar jaar weer afgelopen,
maar nu hoort het onmiskenbaar bij de jon
gerencultuur." Dagelijks komen de mede
werkers van Stichting De Kinderconsument
- de organisatie informeert en adviseert
over kinderen in het informatietijdperk - op
scholen waar vertwijfelde leerkrachten zich
geen raad weten met hun fotograferende en
filmende leerlingen.
„De school krijgt geen grip op de ontwikke
lingen. De leerkrachten zien die mobieltjes
niet, ze zien het filmen niet en dan ineens
staat er iets op internet en is er paniek",
weet directeur Bamber Delver van de Kin
derconsument. Een ding weet hij zeker: „Op
alle scholen zal vroeg of laat een mobieltjes
verbod gelden. Natuurlijk! De scholen die
hun filmincidenten hebben gehad, hebben
het apparaat al in de ban gedaan. De rest
volgt."
Wekelijks krijgt Dominique Weesie van
Geenstijl.nl filmpjes aangeboden, van rond
uit ranzig tot opmerkelijk informatief.
Nooit, benadrukt de directeur, worden ze
zomaar op de website gezet. „We denken
daar eerst goed over na. Die meisjes vecht
partij, daar waren we het snel over eens.
Door het op de site te zetten, laat je zien wel
ke verschrikkelijke dingen er allemaal op
scholen plaatsvinden. Die schooldirecteur
moet zich schamen. Over de foto's van de
juffrouw met de scholier hebben we lang ge
twijfeld. Pas toen bleek dat ze een functie
op die school heeft en dat ze absentiebrief
jes van leerlingen moet ondertekenen, von
den we dat we de foto's moesten laten zien.
Het gemep van Lange Frans is voor ons ook
duidelijk. Een rapper die het zo vaak heeft
over zinloos geweld en dan zoiets doet...."
Knipoog
Weesie zegt dat zijn redactie alles checkt en
dat de meeste inzendingen in de prullenbak
verdwijnen. „We zijn geen journalisten,
maar we willen wel discussies uitlokken
door misstanden aan de kaak te stellen. We
brengen de filmpjes ook met een knipoog en
met ons commentaar. Die aanpak heeft veel
succes."
De incidenten van de afgelopen weken vor
men, zegt Bamber Delver van De Kindercon
sument, slechts het topje van de ijsberg.
„We hebben dit jaar al meer dan driehon
derd scholen bezócht om trainingen te ge
ven aan ouders en leerkrachten. In de mees
te gevallen was op die scholen al sprake van
incidenten met film- of geluidsopnamen."
De Stichting De Kinderconsument voelt er
echter niets voor om op scholen een pleidooi
te houden voor een mobieltjesverbod. Del
ver: „De mobieltjes worden gebruikt om te
kwetsen, om reputaties te breken, om
wraak te nemen of om vechtpartijen uit te
lokken. Ouders en leerkrachten moeten dat
weten. Ouders zouden hun kind moeten vra
gen: heb je nog digitale restanten van je ex
op je telefoon staan? Als een kind met een
verbroken relatie zit zou het samen met zijn
ouders de digitale restanten, foto's of film
pjes, moeten vernietigen. Dat helpt ook in
de verwerking.
„Geen naakt", antwoordt DominiqieWees
ie van Geenstijl.nl, gevraagd naar wat op
zijn website nog wel en niet kan. „We moe
ten voor kantoren nog acceptabel zijn. De
meeste mensen zitten tussen negen en vijf
op onze website. Tijdens kantooruren op
kantoor dus. Als je dan allemaal vieze film
pjes op de site hebt staan, durft niemand
nog te kijken. We houden het dus netjes."
Filmpjes en foto's op internet, het is niet al
leen maar ellende, zegt Bamber Delver van
De Kinderconsument. „Ze hebben deze
week dankzij een filmpje op internet drie
jongens gepakt die met molotovcocktails
hebben gegooid." GPD
Je fotografeert iemand met de broek op z'n knieën en zet het film
pje op internet. Mag dat? „Dat hangt van de omstandigheden
n.f", zegt de Arnhemse advocaat Theo Bosboom. Hij is gespeciali
seerd in informaticarecht. „Als een persoon herkenbaar is afge
weid, zou hij zich kunnen beroepen op het portretrecht." De rech
ter weegt verschillende belangen af: de persvrijheid en de vrijheid
van meningsuiting versus het recht op privacy. Daarbij neemt hij
taken als toonzetting en herkenbaarheid in ogenschouw, aldus Bos
boom. Onherkenbaar maken is niet altijd voldoende. Bosboom: „In
bet geval van de mevrouw uit Bussum is het te laat. Mensen uit
baar omgeving weten wie het is. Daarnaast kijkt een rechter niet al
leen naar het gezicht, maar ook naar andere herkenbare lichaam-
strekken." Niet alleen degene die een foto maakt, maar ook degene
die 'm verspreidt kan worden aangesproken. „Het maken van een
foto zal minder snel verboden worden dan het publiceren ervan.
Een slachtoffer dat te kijk wordt gezet, maakt meer kans in een ci
vielrechtelijke procedure dan in een strafrechtelijke. Bosboom: „Je
kunt het op belediging gooien, maar ik heb niet de indruk dat de po
litie er hoge prioriteit aan geeft.Éen strafrechter legt hoogstens
een boete op; in een civielrechtelijke procedure kan een schadever
goeding van 'een paar duizend euro' worden toegekend, aldus Bos
boom.
De digitale schandpaal wordt internet soms genoemd. Film of
fotografeer iemand in een compromitterende situatie en bin
nen de kortste keren staat het op het ivereldwijde web.
Het overkwam een leerlinge van het Niftarlake College in Maarssen
begin maart. Een leerling van de school legde met zijn telefoon vast
hoe zij in elkaar wordt geslagen door twee andere meisjes. Andere
leerlingen moedigen hen aan. De twee meisjes en de jongen die het
filmpje opnam, moeten van school. Een administratief medewerk
ster van het St. Vitus college in Bussum. zit ziek thuis nadat op inter
net foto's van haar en een twintigjarige jongen werden gezet, ter
wijl ze seks hadden in een steegje. De vrouw heeft aangifte gedaan
bij de politie. Rapper Lange Frans werd vastgelegd toen hij in disco
theek Lord Nelson in Meppel een achttienjarige jongen sloeg. De
jongen zou de rapper met een ijsblokje hebben bekogeld, maar dat
ontkent hij. De twee filmpjes en de foto's zijn te zien op www.geen-
stijl.nl. In andere gevallen dient internet als opsporingsmiddel. In
het Groningse Adorp werd een brandstichting in een school uit
2004 opgelost. Begin dit jaar dook een filmpje op van de brandstich
ting, waarop de daders te zien zijn. Het filmpje was door een van de
betrokkenen gemaakt.
Een drogist in Nieuwegein zette begin deze maand een videobeeld
van een winkeldief op internet.
