Nabestaande moet ruimte krijgen
Gestolde dynamiek
onge fotografen kiezen voor grijs
GELICHT
Hennepkwekerij ontmanteld
Geen Hulster bijdrage monument
Roekeloze chauffeur aangehouden
Open dag bij jeugdzorg
Provincie steunt renovatie steiger
Riff G maakt
beste versie van
bevrijdingslied
Zonder titel, keramiek van Teja van Hotten. foto Ruben Oreel
door Rolf Bosboom
VEERE - Geleidelijk groeit de
bijzondere topografie die Teja
van Hoften uit Burgh-Haamste-
de van haar lichaam maakt. Het
vijfde deel in de reeks is nu ver
schenen: Een gepast antwoord.
Een gelijknamige tentoonstel
ling is momenteel te zien in de
Grote Kerk in Veere.
Het menselijk lichaam, haar ei
gen lichaam vooral, is hét thema
in het werk van Van Hoften. Ze
observeert, legt vast en geeft
weer wat er zich allemaal in en
rondom afspeelt, maar laat ook
zien hoe het lichaam als micro
kosmos fungeert van de totale
wereld, waarin dezelfde wetma
tigheden regeren.
In 2000 begon ze met de encyclo
pedie van haar lichaam. In elk
boek is de invalshoek anders: de
huid, de grens tussen haarzelf
en de wereld, de holtes die het
lijf heeft en vormt tot en met al
les wat zich onderhuids af
speelt. Medio dit jaar verschijnt,
als onderdeel van de Slibreeks,
deel zes. Daarin maakt ze een
diagonale reis, van haar rechter-
teen tot in een mondhoek.
In het nu verschenen Een gepast
antwoord, het vijfde deel in de
serie, is de afgebeelde keramiek
een reflectiè van haar lichaam,
maar ook van het ontstaanspro
ces. Als Van Hoften keramiek
maakt, moet ze het werk met al
lerlei houdingen ondersteunen.
Daardoor draaien de beelden
voortdurend en krijgen ze, bijna
natuurlijk, allerlei plastische
vormen. Het is gestolde dyna
miek, maar tegelijkertijd marke
ren ze als mallen de vormen van
het lichaam.
De negen elementen die samen
het kunstwerk Een gepast ant
woord vormen, hebben een pro
minente plaats op de expositie
in Veere. De Grote Kerk is een
bijzonder decor voor het werk
van Van Hoften. In bijna elke
nis van het gebouw zijn beelden
van haar te zien. Door hun tijde
lijke omgeving krijgen ze een
extra lading.
Soms vallen de werken in eerste
instantie nauwelijks op, zoals
de 'haarzakjes' die aan een
muur hangen, of de titelloze tak-
achtige constructies, in steen' en
brons die uit de kleine nissen
van een van de grote pilaren in
het godshuis steken.
Van Hoften heeft vele vormen
gébruikt, waarin diverse elemen
ten uit het menselijk lichaam
herkenbaar zijn, zoals een long
in brons, maar ook de veeldelige
chromosomen en traanbuisjes
die in cirkelvorm worden ge
toond.
Verrassend is vooral de ader
die, hoog boven de grond, in een
scheur in een van de muren lijkt
te zijn geworteld. Wie even door
loopt, ziet dat het bloed aan de
andere zijde van de muur zijn
weg vervolgt.
Expositie: 'Een gepast antwoord',
beelden van Teja van Hoften, tot 1
mei in de Grote Kerk, Oudestraat
26, Veere. Geopend: za.-zo. (ook op
tweede paasdag, maandag 17
april), 12-17 uur.
Het boek 'Een gepast antwoord'
kost 12 euro en is onder meer ver
krijgbaar in de Grote Kerk.
Het nummer, dat is geschreven
door Thé Lau, is vorig jaar geïn
troduceerd als herkenningslied
van de Dag van de Vrijheid. Dit
jaar waren bands en muzikan
ten opgeroepen een eigen versie
te maken van het nummer.
Riff G is daarbij als Zeeuwse
winnaar uit de bus gekomen.
Een landelijke jury, onder lei
ding van Thé Lau, vergelijkt bin
nenkort alle regionale winnaars
en kiest daaruit een landelijke
winnaar.
De hoofdprijs is, behalve veel
media-aandacht, een bedrag
van duizend euro.
Boodschap
Riff G, ook bekend als Prince of
Riff D ive G, bestaat uit de
achttienjarige rapper Youssef
Ahrouch (Prince of Riff) en de
zeventienjarige Dwight Brein
burg (D ive G), die verantwoor
delijk is voor de muziek en
zang.
Zij staan erom bekend dat ze
muziek met een boodschap ma
ken. In vrijheid werkten zij om
tot een vernieuwend, swingend
nummer.
Riff G opent op 5 mei het pro
gramma op het hoofdpodium
van het Bevrijdingsfestival. Het
tweetal speelt behalve In vrij
heid enkele eigen nummers. La
ter op de dag staan ze in de spie
geltent op de Zeilmarkt, bij Re-
flexionz of Freedom. Daar zingt
Riff G enkele nummers over lief
de, haat, racisme en de situatie
in oorlogsgebieden.
Advertentie
mm
Bezorgklachten en informatie over abonnementen
0800-0231 231 (gratis)
woensdag 29 maart 2006 17
KAPELLE - De politie heeft gisterochtend in Kapelle een
hennepkewekerij ontmanteld.
De hennepkwekerij was gevestigd in een pand aan de Sta
tionssingel. Twee mannen werden aangehouden: een
35-jarige inwoner van Goes en een 32-jarige inwoner van
Kapelle. De politie nam 265 planten en apparatuur in be-
slag.
HULST - De stichting Nationaal Monument Watersnood
1953 hoeft niet te rekenen op een bijdrage van de gemeen
te Hulst.
De stichting vroeg Hulst om een bedrag tussen de tien- en
vijftienduizend euro. Hulst wijst het verzoek af omdat de
gemeente zelf een monument heeft ter nagedachtenis van
de slachtoffers van de Watersnoodramp. Dit monument
staat aan de dijk bij de buurtschap Kruisdorp. Het is een
ontwerp van de Hulster kunstenaar Ronny Ivens en werd
in januari 2003 onthuld.
OUDE TONGE - Een 35-jarige automobilist uit Rotter
dam is aangehouden nadat hij met roekeloos rijgedrag
een ongeluk heeft veroorzaakt op de N59 ter hoogte van
Oude Tónge.
De man reed maandag in de richting van Rotterdam en
maakte daarbij diverse inhaalmanoeuvres, waarbij hij ge
bruikmaakte van de rijstrook van tegemoetkomend ver
keer.
Een 30-jarige automobilist die moest uitwijken voor de
Rotterdammer om een aanrijding te voorkomen, reed de
berm in en belandde uiteindelijk in de sloot. Daarbij raak
te niemand gewond. De Rotterdammer werd door getui
gen tot stoppen gemaand. De man is door de politie aange
houden en overgebracht naar het politiebureau. Hier
werd zijn rijbewijs ingevorderd. Ook wordt een onder
zoek naar de rijvaardigheid van de verdachte aange
vraagd.
MIDDELBURG - Jeugdhulpverlener AZZ houdt zater
dag 1 april een open dag in het nieuwe kantoor op Park
Veldzigt in Middelburg. De ongeveer duizend kinderen
die de instelling in zorg heeft, hun ouders, pleegouders,
omwonenden en verdere belangstellenden kunnen er rond
kijken van 10.30 tot 16.00 uur. De medewerkers laten er
zien wat voor zorg AZZ uitvoert en hoe de verschillende
zorgvormen werken.
Voor de kinderen en jongeren zijn er activiteiten en ver
maak.
MIDDELBURG - Het dagelijks provinciebestuur stelt
25.000 euro beschikbaar voor een opknapbeurt van de
oude veersteiger in Kortgene. De totale kosten bedragen
ongeveer 200.000 euro. De gemeente Noord-Beveland, het
waterschap Zeeuwse Eilanden en de recreatierondeme-
ming Deltamarina betalen er ook aan mee. Bovendien
wordt er gerekend op een Europese subsdidie. De provin
cie acht de steiger van belang voor de recreatie.
Anita Tournois
- Op uitnodiging van Stichting
idskelder Sluis exposeren drie vrij re-
afgestudeerde fotografen series met fo-
waarin het thema grijs centraal staat,
der de noemer Nieuw Hollandseh Grijs
a Roos van Genderen, Paul Versteeg en
Loof ieder een andere, eigen invals-
:ken werkwijze.
m Hollandseh Grijs geeft een duidelijk
ld van de fascinatie van drie jonge men-
die in 2005 zijn afgestudeerd aan de
istacademie St. Joost in Breda, richting
ografie. Hun verschillende benadering
de dingen vast te leggen ziet men in drie
series en een boekje.
Genderens serie De Ontmoeting werpt
blik op het leven in Zorgcentrum Nieuw
Kienburg in Amsterdam,
opdracht van de gemeente Amsterdam
ze de eerste zes ontmoetingen vastge-
d tussen bewoners van het zorgcentrum -
ik verstandelijk gehandicapte ouderen -
lleerlingen van groep zeven van een ba-
iohool. De serie toont gevoelige
al-wit portretten van diverse bewoners
keelden in kleur van het samenzijn met
kinderen.
leur paste voor mij het beste bij de beeld-
kalen. Voor portretten vind ik zwart-wit
mooier. Portretfotografie is voor mij het fijn
ste om te doen, daar ga ik zeker mee verder.
Sociale onderwerpen spreken mij erg aan
en vormen een favoriet onderwerp. Daarom
was het voor mij een uitdaging deze bijzon
dere ontmoetingen te mogen vastleggen, al
was het voor sommige kinderen eerst be
hoorlijk wennen en leken ze wat angstig
voor de confrontatie met het onbekende.
Maar allengs raakten ze steeds meer met el
kaar vertrouwd. Door middel van een dans-
project en eigen muziek leerden ze elkaar
aanraken en groeide de communicatie.
Vrolijk entertainen wederzijds is bijvoor
beeld weergegeven in een foto van een rolla-
tor, door de kinderen versierd met gele bal
lonnen, een dansje met een vrouw in een rol
stoel en het handjeklap van oud met jong.
Versteeg koos eveneens voor het fotografe
ren van senioren. Zijn serie toont het wel en
wee van De Giram, een veteranenelftal van
voetballers in Amsterdam. Het is eveneens
een mix van portretten en verhalen, gevat in
barietdruk, de ouderwetse manier van
zwart-wit fotografie.
„Aan de ene kant wilde ik het ideaal belich
ten, aan de andere kant ook de pijn, de iro
nie, laten zien, zoals in het portret van de
toeschouwer die de wedstrijd gadeslaat van
uit zijn rolstoel", zegt Versteeg.
Het boekje Uitgemolken 2005 - de titel
heeft duidelijk een dubbele bodem - met fo
to's en tekst van zijn hand, belicht diverse
facetten van het hedendaagse boerenbe
drijf. Het is een fraai documentje, dat op ei
gen initiatief is uitgevoerd en waarvoor een
dierenarts werd gevolgd die de boer regel
matig bezocht. Welke kant zijn werk als fo
tograaf zal opgaan, weet hij nog niet pre
cies. Hij wil zich nog niet vastleggen, al
spreekt de documentairevorm hem zeker
aan.
Loofs serie Dubbelgrijs beslaat diverse raak
vlakken. Zij houdt van het experiment.
Haar foto's op aluminium vertonen stuk
voor stuk beelden over elkaar heen, soms
spontaan ontstaan zoals het stadbeeld van
Rotterdam, maar meestal bewerkt met de
computer. Fascinerend zijnde twee portret
ten met beelden van een jonge man, waar-
overheen de dunner wordende achterkant
van de haardos van diezelfde persoon maar
dan op oudere leeftijd is geplaatst. Dat
geldt ook voor de dubbelbeelden met blade
ren waarover asfalt met vriessneeuw, of de
stenen muur bedekt met plas water waarin
een boom weerspiegelt, zodat het net lijkt of
de boom uit de muur ontspruit.
Bijzonder mooi grijs is te zien in het verstil
de landschap met een aangebrachte over-
scherende zwerm vogels.
Tentoonstelling t/m 7 mei in de raadskelder
van het belfort in Sluis. Geopend: dagelijks be
halve do. en vr., 14-17 uur.
Rouwverwerking
Mr Henk Postma
ouwen is niet zielig. Maar het
vreet wel energie. Nabestaanden
ebben ruimte nodig om hun, vaak te-
énstrijdige gevoelens een plek te ge
len, De omgeving kijkt daar vaak wat
[gemakkelijk tegenaan. Hoe benader
mensen die in de rouw zijn? Zelfs
rijwilligers die in de hulpverlening
icrkzaam zijn, willen het daar nog
;el eens moeilijk mee hebben. Spe
ciaal voor hen vindt vandaag in Mid-
lelburg een symposium plaats.
te dood van een geliefde. Een slepen-
ie, ongeneeslijke ziekte. Verlies van
:ius, haard of baan. Het zijn akelige
ïngen waar je als buitenstaander niet
mg bij stil wenst te staan. Maar voor
tgenen die het treft, kan het een last
gndie een heel leven mee blijft gaan.
Dan kan je op een gegeven moment
eggen: 'trek het je niet zo aan, pro
eer het te accepteren'. Maar dat zijn
iooddoeners. Voor een nabestaande
lijft het altijd een verlies. Wat je wel
aiidoen, is zo iemand de tijd en ruim-
e geven om te leren met dat verlies
ai te.gaan", zegt Luuc Smit, oud-di-
ecteur van de Zeeuwse vrijwilligers-
rganisatie voor Slachtofferhulp, en
jgenwoordig actief als docent in de
ingang met rouw.
(abestaanden, zegt hij, zitten door-
aans niet op overdreven aandacht te
lachten. Maar verdienen wel gewone
nenselijke belangstelling en zo nodig
en luisterend oor. Niet alleen bij de
legrafenis, maar vaak nog jaren nadat
cdereen weer tot de orde van de dag
s overgegaan. Ook al kan zo'n nabe-
laande dan soms zelf alle sociale ver
lichtingen nog niet aan.
imit is vandaag één van de sprekers
:p een symposium dat het Zeeuws
iteunpunt voor Verlies en Rouw heeft
leorganiseerd voor vrijwilligers die
ïerkzaam zijn op scholen, jeugdclubs,
Onze doden rusten in vrede. Maar als nabestaanden worstelen we vaak ons hele leven met tegenstrijdige gevoelens van schuld en machteloosheid, of boosheid soms
vermengd met opluchting over het feit dat een eind is gekomen aan een lijdensweg. foto Willem Mieras
sportclubs en organisaties voor oude
ren, migranten, vrouwen en gehandi
capten. Dat steunpunt (www.zeeuws-
steunpuntvoorverliesem-ouw.nl) werd
drie jaar geleden opgericht door wer
kers in de rouwzorg. Het wijst nabe
staanden de weg naar organisaties en
praatgroepen die bij de rouwverwer
king behulpzaam kunnen zijn, en het
adviseert hulpverleners hoe met rou
wenden om te gaan. Het symposium
reikt hun daartoe 'gereedschappen'
aan.
Eén van de adviezen: gewoon zeggen
waar het op staat. „Je moet niet bang
zijn dat je tegen een nabestaande iets
verkeerds zegt", doceert Smit, „Een
rouwende is iemand met gewoon ver
stand en gevoel. Dat geldt zeker ook
voor kinderen. Ga je dingen verhullen,
dan maak je het groter dan het is."
Ieder mens rouwt op z'n eigen wijze.
„Vaak", zegt Smit, „is dat een worste
ling met veel tegenstrijdige gevoelens:
schuld en machteloosheid, of boosheid
en verdriet, soms vermengd met op
luchting omdat jaren van lijden heb
ben plaatsgemaakt voor rust. De omge
ving' behoort je de ruimte te geven al
die verschillende gevoelens een plek te
geven. Niet meteen zeuren als een na
bestaande bij herhaling wegblijft van
een verjaardag, maar wel aandacht
blijven geven, zonder dat je daarvoor
iets terug verwacht. Geen geforceerde
aandacht, maar normale blijken van
medeleven of begrip. Dat hoeven geen
ellenlange gesprekken te zijn. Je hoeft
echt niet iedere week twee uur ver
plicht op de koffie. Af en toe een blik
van verstandhouding is vaak al ge
noeg."
Het symposium laat ook 'ervaringsdes
kundigen' aan het woord: mensen die
zelf een pijnlijk rouwproces achter de
rug hebben.
Anne Wiersma is een van hen. Negen
jaar geleden overleed haar man plotse
ling. „Ik heb dat jarenlang verdrongen
door keihard te werken. Ik hield me
groot, ook al omdat ik er de kinderen
en kleinkinderen niet mee wilde belas
ten. Totdat uiteindelijk de vermoeid
heid toesloeg, en het verdriet naar bui
ten kwam. Ik stopte met werken, en be
landde bij de psycholoog. Pas toen
kon ik onder ogen zien wat er gebeurd
was, en dat een plek geven in m'n le
ven."
Op het symposium zal ze de aanwezi
gen van haar ervaringen deelgenoot
maken. Twee jaar terug was er ook al
eens zo'n symposium. „Iklas erover in
de krant, en wilde erheen. Ik had m'n
schoenen al aan. Vijf minuten voor het
begon schrok ik er voor. terug. Ik kon
het niet aan. Nu werk ik er zelfs aan
mee."
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Het Vlissingse
duo Riff G staat vrijdag 5 mei
op het hoofdpodium van het Be
vrijdingsfestival in Vlissingen.
Dat is de beloning voor het win
nen van de wedstrijd rond het
lied In vrijheid.
uit de serie Dubbelgrijs van Else Loof.
reproductie Peter Nicolai
