Levenskwaliteit ontwikkelt zich
PZC
Stevige opmars krentenbaard
Prikincident is groot
risico tijdens de zorg
Zelfbeschadiging
onder toezicht als
genezingstherapie
7
fensen met Downsyndroom kunnen goed meedoen in de samenleving
Emergis helpt na scheiding ouders
Navelstreng geeft risicobaby aan
Softenon remt zenuwaandoening af
Griep kan leukemie veroorzaken
Nieuwe aanpak
eczeem op komst
Kinderen nemen
depressiviteit van
moeder over
vrijdag 24 maart 2006
„Jacqueline Wouda en
liaPeBEiOS
jpl'EL - Erik de Graaf is va-
„an een volwassen zoon met
a syndroom van Down en op-
jln van de Stichting Down-
-adroom Nederland. „Het is
leuk om Downsyndroom te
jlin, begrijp me goed. Maar
«li is zeker geen synoniem
„doffe ellende."
nownsydroom associëren men-
fflvaak met Jostiband-achtige
^eotypen en het afbreken van
ingérschappen. Er is niets
a. „iet de Jostiband, maar het
nfeleen symbool, van de oude
jluatie waarin kinderen met
jownsyndroom goede begelei-
|üg werd ontzegd en in een in-
jjjyut terecht kwamen. Op
jjind van zulke onjuiste beeld-
iwWing wordt het afbreken van
pgeischappëii bepleit als is
afgesteld dat het kindje het
rwnsyndroom heeft. Het zou
d< zijn als hier een ethische
jiscussie over op gang kwam.
U foutieve beeld van Down
isst mensenlevens. Is het syn-
iroom wel erg genoeg om de
pigerschap voor af te bre
ien? Die vraag moeten we stel-
imHet gros van de mensen met
tl syndroom is licht tot matig
Jandicapt en kan goed mee-
len in de maatschappijHun le-
iaiskwaliteit is de laatste jaren
verbeterd en die ontwik-
liig gaat nog steeds door",
Krielt Erik de Graaf.
Hartafwijking
J)e helft van de kinderen met
jwnsyndi'oom heeft een hartaf-
Tegenwoordig is de
r.erfte bij de operatie van zelfs
meest gecompliceerde hartaf-
j' n bijna nul. Na zo'n
operatie heeft het kind dezelfde
levenskansen als een kind zon
es hartafwijking. Toch wordt
hartafwijking tijdens de
vangenschap vaak aangevoerd
als extra reden om de zwanger
schap te beëindigen. Zo'ngynae-
3gt dan 'nou mevrouw,
alsik u was, zou ik het wel we-
',,We gaan naar een tijd toe
waarin we mensen met Down
syndroom door het toedienen
van medicijnen beter kunnen la
ten functioneren. Recent is bij
voorbeeld ontdekt dat hun IQ ge
middeld met zes punten stijgt
als baby's vanaf de geboorte
twee jaar lang een schildklierme-
dieijn krijgen toegediend. Maai
er zijn ook medicijnen in ontwik
keling waardoor oudere kinde
ren en volwassenen met Down-,
syndroom een beter korteter-
mijngeheugen krijgen. Dat kan
net het verschil maken tussen
een telefoonnummer kunnen
onthouden of niet, tussen een
zin die je bent begonnen, kun
nen afmaken of niet."
„In Nederland zijn we in de ja
ren zeventig volledig doorgesla
gen in de misplaatste mensen-
rechteninterpretatie dat 'ze mo
gen zijn zoals ze zijn'. We deden
dus maar niks. Maar tegen ie-
1 mand die ziek is, zeg je toch ook
niet: je hebt er recht op ziek te
zijn, dus doen we niets? Onzin,
wie ziek is heeft recht op de best
mogelijke verzorging. Wie
Downsyndroom heeft, heeft er
recht op zo goed mogelijk te wor
den geholpen.
Lezen
„Zeventig procent van de kinde
ren met Downsyndroom begint
tegenwoordig in het reguliere
onderwijs. Maar het is, nog
steeds vreselijk moeilijk om ze
daar na de eerste twee jaar te
houden. Lézen, dat kunnen 'ze'
vast niet, denkt de juf. Maar dat
kunnen 'ze' wél. Sterker nog:
een van de hoofdproblemen bij
Downsyndroom, slecht praten
door een slecht kortetermijnge-
heugen, kan enorm verbeteren
door kinderen met Downsyn
droom al op tweejarige leeftijd
te leren lezen. Het blijkt dat het
visueel aanbieden van taal, le
zen dus, stimulerender werkt
dan het auditief aanbieden van-
taal, praten. Bijkomend voor
deel is dat die kinderen dan kun
nen lezen voor ze naar groep 3
gaan, zodat de juf ook niet meer
kan zeggen dat het vast nooit
gaat lukken met die letters."
„Kinderen met Downsydroom
kun je echt op zo'n jonge leeftijd
al leren lezen. Veel mensen klap-
doorSaskia Gaster
1STERDAM - Een op de tien
liekenhuismedewerkers die zich
prikt met een naald waar eerst
sn patiënt mee is geprikt, raakt
bnct met een ziekte als hiv,
hepatitis B of hepatitis C.
Dat blijkt uit een analyse van
1'prikincidenten', die zich de
afgelopen drie jaar in het Acade-
Framboos is
de onbekende
gezonde vrucht
WAGENINGEN - Frambo-
zen zijn enorm gezond. De
vruchtjes bevatten veel
meeï gezonde stoffen dan
bijvoorbeeld tomaten, ki
wi's en broccoli, die bij de
meeste mensen veel beter
bekend zijn als gezonde
voedingsmiddelen.
Dat schrijven Wageningse
wetenschappers in het tijd
schrift BioFactors. De we
tenschappers hebben alle
gezondheidsbevorderende
eigenschappen van de fram
boos op een rijtje gezet. Zo
blijkt de vrucht onder meer
een geneeskrachtige stof te
bevatten, die in die hoeveel
heden tot nu toe in geen en
kel ander voedingsmiddel
«gevonden.
Waarschijnlijk komt de
stof ook voor in sommige
geneeskrachtige Chinese
kruiden, aldus onderzoe
kers. Frambozen bevatten
naast de geneeskrachtige
stof per gram ook tien keer
nteer beschermende an-
ti-oxidanten dan tomaten,
stellen de wetenschappers.
De anti-oxidanten neutrali
seren agressieve moleculen
•n het lichaam en voorko
men celbeschadiging.
Set nadeel van frambozen
«j dat dé vrucht erg duur is
en slechts in kleine hoeveel
heden op de markt komt.
De onderzoekers pleiten
dan ook voor onderzoek
naar verhoging van de op
brengst per struik en naar
verbetering van de smaak.
Want lang niet iedereen
vindt ze lekker. ANP
peren met hun oren als we dat
vertellen. Het klinkt ook gek,
dat uitgerekend deze kinderen
eerder leren lezen dan anderen.
We gebruiken daarvoor de 'glo-
baalmethode', waarbij ze eerst
het woordbeeld leren herkennen
en later pas de letters. Dat gaat
heel speels, via een spelletje met
kaartjes en plaatjes. Kinderen Ie
ren stap voor stap bekende be
grippen. te koppelen aan een
woordbeeld. Zodra ze een hele
boel van die losse woorden ken
nen, kun je die achter elkaar leg
gen, zodat er een zin ontstaat,
bijvoorbeeld ik - stoel - zitten.
Het kind leest dat en wordt daar
mee als het ware verlokt om de
zin 'ik zit op een stoel' te ma
ken, terwijl hij dat uit zichzelf
niet zou doen. Dat allereerste
stukje leesvaardigheid kan zo
worden gebruikt om het spre
ken te verbeteren", zegt De
Graaf.
Zelfredzaamheid
„Het gaat niet vanzelf hoor. Je
bent er zeven dagen per week
een aantal minuten mee bezig
en dat vijf, zes jaar lang. Maar
zo leren ze wel beter praten én
ze leren lezen. Hetzelfde geldt
voor rekenen. Een aantal kinde
ren kan wel degelijk rekenvaar
digheden ontwikkelen. Veel
stelt dat niet voor hoor, maar
net voldoende om met geld te
kunnen omgaan, om te kunnen
klokkijken of de video te pro
grammeren. Dingen die het ver
schil kunnen uitmaken tussen je
zelf kunnen redden of niet."
„In andere landen zijn ze veel
verder met deze inzichten. Daar
is ook veel meer geld beschik
baar voor begeleiding. Hier moe
ten ouders via omwegen geld bij
elkaar zien te sprokkelen om
begeleiding te regelen. Als je
zwanger bent van een kind met
Downsyndroom is er een zak
met geld beschikbaar om die
zwangerschap af te breken.
Maar als het kind er eenmaal is,
is er geen geld meer. Het is vrese
lijk frustrerend om daar steeds
tegenaan te lopen", aldus Erik.
GPD
Informatie: Stichting Downsyn
droom 0522-281337 of
www.doivnsyndroom.nl
KLOETINGE - Emergis geeft kinderen tussen acht en
twaalf jaar een cursus om de echtscheiding van hun
ouders te verwerken. Tijdens de elf. bijeenkomsten van
'Kind en echtscheiding' kunnen kinderen hun verhaal
kwijt en wordt ingegaan op de waarom-vraag, loyaliteits
conflicten en nieuwe partners.
De bijeenkomsten duren steeds ruim een uur voor groe
pen van zes tot acht meisjes en jongens. De plaatsen van
samenkomst worden zoveel mogelijk afgestemd op de
woonplaatsen van de deelnemers. Preventiewerker Jan de
Vlieger van Emergis in Goes regelt de inschrijvingen.
UTRECHT - Het in de baarmoeder meten van het aantal
windingen in de navelstreng .kan helpen bij het opsporen
van risicobaby's. Te veel of te weinig windingen - spiraals
gewijze draaiingen van de bloedvaten in de navelstreng -
gaat samen met een verhoogd risico op een problemati
sche geboorte of aangeboren afwijkingen.
Dit schrijft M. De Laat van het UMC in Utrecht op grond
van onderzoek bij ruim 1400 zwangerschappen in het
proefschrift waarop zij op 15 maart promoveerde. Via een
echo is het aantal navelstrengwindingen goed zichtbaar
te maken. GPD
NEW YORK - Het middel .thalidomide, ooit berucht on
der de naam Softenon, kan mogelijk het voortschrijden
remmen van de (ongeneeslijke) zenuwaandoening ALS
(amyotrofe laterale sclerose).
Toedienen van het middel aan muizen met ALS leidt in
de knaagdieren tot een verminderde aanmaak van ontste
kingsfactoren die kenmerkend zijn voor ALS, constateert
M. Kiaei van de Cornell University in New York in het
vakblad The Journal of Neuroscience. GPD
OXFORD - Het is uiterst zeldzaam, maar griep kan moge
lijk bij kinderen leiden tot leukemie, kanker van de bloed
cellen. Dit constateert M. Kroll van de University of Ox
ford in het vakblad Joumal of the National Cancer Insti
tute op grond van een analyse van de statistieken van bei
de aandoeningen de afgelopen 25 jaar. Piekjes in het vóór
komen van leukemie bij kinderen vielen vaak samen met
zware griepgolven.
Mogelijk draagt het griepvirus bij sommige kinderen op
de een of andere manier bij aan het ontsporen van bloed
cellen tot kankercellen, aldus Kroll. GPD
Erik de Graaf (rechtsboven) van Stichting Downsyndroom Nederland met zijn zoon David. De 8-jarige Julian Piek (rechtsonder) en de 4-* 1 4- 1 i i
5-jarige Hanna Berends (linksboven), volgen speciaal onderwijs en gaan ook naar een normale basisschool. De 15-jarige Anne-Jose van X li SllITllllCCFt SIHB.pWB.ÏlO.01011
der Kolk (linksonder), zit in vmbo-2 en wil stage lopen in een restaurant. foto's: Kees van de Veen/GPD
ROCHESTER - Er is in de Verenigde Staten ophef over
het slaapmiddel Zolpidem (merknaam Stilnoct). Sommige
patiënten gaan hierdoor in hun slaap aan de wandel en
eten dan de hele koelkast leeg, zonder dat zij zich hier la
ter iets van herinneren.
M. Silber van het Mayo Clinic Sleep Disorder Center in
Rochester kent al twintig gevallen hiervan. De producent
van het middel, de firma Sanofi-Aventis, zegt deze bijwer
king te kennen en in de bijsluiter ook te vermelden als ui
terst zeldzaam. GPD
misch Medisch Centrum (AMC)
in Amsterdam hebben voorge-
daan.
Gisteren lanceerde het Platform
prikaccidenten een campagne
om meer aandacht voor de risi
co's van gezondheidsmedewer
kers te vragen. Omdat landelij
ke cijfers ontbreken, werd daar
een landelijk meldpunt voor"
prikongelukken aangekondigd.
Bovendien wordt er gewerkt
aan een landelijk protocol voor
alle zorgmedewerkers, dus ook
mensen in de thuiszorg en perso
neel van GGD-en.
Volgens bedrijfsarts en hoofd
Arbodienst G. Frijstein van het
AMC, die zijn analyse gisteren
in Den Haag presenteerde, komt
34 procent van de prikongeluk
ken voor bij medisch personeel
in opleiding. In 29 procent van
de gevallen gaat het om volleer
de verpleegkundigen en in 11
procent gaat het om niet-me-
disch personeel, zoals schoonma
kers die bijvoorbeeld bedden
verschonen. Volgens de bedrijfs
arts kost dit het AMC ongeveer
100.000 euro per jaar, een kos
tenpost die volgens hem met on
geveer de helft kan worden te
ruggebracht. Hij denkt echter
dat lang niet alle incidenten ge
meld zijn. Frijstein schat het to
taal aantal prikincidenten in
het AMC drie keer zo hoog in.
Het ziekenhuis verbruikt jaar
lijks ongeveer 1,5 miljoen naal
den. Overigens wordt lang niet
iedereen met een besmetting
ziek, zo heeft het ziekenhuis het
personeel ingeënt tegen Hepati
tis B. Volgens Frijstein zijn prik
incidenten het grootste beroeps
risico voor medewerkers in de
gezondheidszorg. Dat geldt niet
alleen voor ziekenhuismedewer
kers, maar ook voor mensen in
de thuiszorg en de verpleging en
verzorging. Ook medewerkers
van GGD-en, personeel in de
geestelijke gezondheidszorg,
agenten en schoonmakers van
speelplaatsen waar verslaafden
komen hebben daar mee te ma
ken. Om prikongelukken te voor
komen pleit Frijstein niet alleen
voor voorlichting en betere trai
ning in veilig werken. Hij wijst
ook op veilige 'priksystemen'
van de industrie. Zo bestaan er
naalden die automatisch na het
prikken afgedekt worden. Het
AMC gaat daar binnenkort op
de afdelingen waar veel geprikt
wordt, zoals het laboratorium
en in de operatiekamers een
proef mee doen. ANP
door Claudia Sondervan
GOES - Impetigo klinkt zoveel
eleganter, maar 'krentenbaard'
brengt de betekenis beter over.
De onschuldige, doch ontsieren
de infectie lijkt zich, net als an
dere veel gevaarlijker infecties,
te onttrekken aan de medische
wapens die nog geen eeuw gele
den het definitieve einde van de
infectieziekten leken.
De baeteriesoort Staphylococ
cus aureus, primair verwekker
van krentenbaard, blijkt steeds
vaker bestand tegen antibiotica.
De aandoening is bezig aan een
opmars, vooral in de zuidelijke
provincies en plattelandsgebie
den.
De recente bevindingen van on
derzoekers van het bureau NI-
VEL uit huisartsgegevens kun
nen de manier waarop we met
krentenbaard omgaan verande
ren. De resistente vorm geneest
langzamer en is daardoor langer
besmettelijk. Kinderen met
krentenbaard mogen nu nog ge
woon naar school en dagop
vang.
Ziek zijn ze immers niet van de
infectie en zodra de blaasjes in
drogen is het besmettingsgevaar
geweken. Of twee dagen na het
begin van een behandeling met
antibiotische zalf of te slikken
middelen. Maar dat laatste staat
nu op losse schroeven.
Misschien dat er aanleiding
komt om kinderen inderdaad te
gaan weren tijdens de periode
van besmettelijkheid, zegt ver
pleegkundige infectieziekte Leo
nard van den Berge.
Resistentie
Krentenbaard hoort niet tot de
besmettelijke ziekten die huis
artsen, scholen en dagverblijven
moeten melden bij de GGD,
maar sinds een paar jaar is daar
door de eerste tekenen van resis
tentie verandering in gekomen.
Als binnen twee weken impeti
go opduikt bij twee kinderen in
een groep, moet dat de GGD ge
meld worden.
Impetigo treft vooral jonge kin
deren. „Kinderen zijn ontvanke
lijk, hun immuunsysteem ont
wikkelt zich nog. Volwassenen
hebben doorgaans meer weer
stand. Bovendien is de over-
drachtskans tussen kinderen
groter; die nemen het niet zo
nauw met handenwassen", legt
Van den Berge uit.
Een tot drie dagen na besmet
ting worden de eerste blaasjes
zichtbaar. Meestal rond de
mond en op de handen, maar
romp en benen kunnen ook aan
getast wox-den. De blaasjes gaan
makkelijk stuk en worden be
dekt met korstjes. Dat levert
een gelaat op dat doet denken
aan een grof getekende stoppel
baard. Vijf dagen later zijn de
blaasjes weer aan het indrogen.
Koorts komt zelden voor, hoog
uit kunnen de plekjes jeuken.
Littekens laat krentenbaard
niet na.
De besmetting gaat over via het
vocht uit de blaasjes. Handen
veelvuldig wassen en korte na
gels zijn het devies tegen ver
spreiding. Handdoeken, kle
ding, sjaals en andere persoonlij
ke zaken kunnen beter niet met
anderen gedeeld worden. Afdek
ken van de plekjes wordt niet
aangeraden. Onder een gaasje of
pleister kan het gaan broeien en
door de buitenlucht droogt het
sneller in.
Zomer en najaar
Krentenbaard floreert in de zo
mer en het najaar, dat is al be
kend sinds de negentiende
eeuw. Niet bekend is waarom. Is
de besmettingskans groter om
dat onze kleding dan bloter is
en huid makkelijker huid raakt?
Is zweet een soort supergeleider
voor de overdracht van de bacte
rie of is het warmere klimaat of
hoge luchtvochtigheid zelf al ge
noeg?
Net zo onderzoekswaardig lijkt
de bevinding dat krentenbaard
vooral in de zuidelijke provin
cies en het platteland voorkomt.
Vaak is het de GGD Zeeland die
na de zomervakantie als eerste
van het jaar komt met de mel
ding van een hoge activiteit van
krentenbaard.
Eens zoveel besmettingen ko
men uit streken die minder dan
dertigduizend inwoners hebben
dan uit dichterbevolkte gebie
den. Het waarom is nog duister,
weet Van den Berge. „Bij impeti
go krijgt de GGD Zeeland altijd
veel vragen uit het publiek.
Daaraan kunnen wij zien hoe
een besmetting zich door de pro
vincie beweegt. Je ziet het aan
de telefoontjes, als die na een
aantal weken verschuiven van
bijvoorbeeld West- naar
Oost-Zeeuws-Vlaanderen.
Drie dagen na besmetting met krentenbaard zijn de blaasj
handen.
:stal rond de mond en op de
door Jessica Smeenk
LONDEN - In een ziekenhuis in
het Britse Stafford is een nieu
we therapie tegen zelfbeschadi
ging van start gegaan. Het gaat
om een experiment van zes
maanden dat bedoeld is om de
behandeling van automutila
tie-patiënten te verbeteren. De
patiënten mogen tijdens de nieu
we behandeling doorgaan met
zelfbeschadiging, maar krijgen
alternatieven aangeboden.
Mensen die zichzelf verminken,
onder andere door in hun
lichaam te snijden, doen dat om
diepgewortelde psychische pro
blemen aan te kunnen. De licha
melijke pijn neemt de psychi
sche pijn (deels) weg.
Bij de traditionele behandeling
in onder andere het St. Ge-
orge-ziekenhuis wordt gepro
beerd te voorkomen dat mensen
zichzelf verminken door de din
gen die zij daarbij gebruiken -
LONDEN - Door een nieuwe we
tenschappelijke ontdekking is
een behandeling tegen eczeem
dichterbij gekomen. Deskundi
gen van de Universiteit van Dun
dee hebben het gen ontdekt dat
een droge huid veroorzaakt, wat
kan leiden tot eczeem.
Het gen produceert het proteïne
filagrin, dat een beschermend
laagje op de huid legt. Dat
houdt bacteriën en virussen te
gen en leidt ertoe dat vocht in
het lichaam blijft, zodat de huid
niet uitdroogt. Een tekort of ge
brek aan filagrin leidt tot een
erg droge en schilferende huid..
De onderzoekers hopen nu ec
zeem bij de oorzaak te kunnen
gaan aanpakken, in plaats van
alleen symptomen te kunnen be
handelen.
De studie toonde ook aan dat in
Groot-Brittannië vijf miljoen
mensen veel te weinig filagrin
aanmaken. 120.000 mensen heb
ben de proteïne helemaal niet.
De eerste groep heeft over het
algemeen een milde vorm van
eczeem, de laatste een chro
nische en zeer hardnekkige.
ANP
zoals messen en scheermesjes -
af te pakken of te voorkomen
dat zij die in handen krijgen.
Een van de therapeuten in het
ziekenhuis, verpleegkundige
Chris Holley, stelt echter dat
het afpakken van snijwerktui-
gen de patiënten ook berooft
van de mogelijkheid hun proble
men het hoofd te bieden. Daar
door nemen hun problemen toe
en loopt het risico van zelfdo
ding op. Tijdens het experiment
mogen de patiënten - veelal
vrouwen - doorgaan met snij
den. Ze krijgen geen messen of
andere snijwerktuigen aangebo
den, maar ze mogen wel door
gaan met het gebruik van de din
gen die zij daarvoor al hadden.
De behandelaars bieden de pa
tiënten alternatieven aan zoals
ijsblokjes die zij kunnen vast
houden en elastieken die zij
strak om hun polsen kunnen
doen. Die zouden hetzelfde ef
fect' hebben. Ook krijgen zij
voorlichting over het voorko
men van infectie van hun won
den, Dit alles is een aanvulling
op de al bestaande psychothera
pie. ANP
WASHINGTON - Behandeling
van depressiviteit bij moeders
kan een positieve uitwerking
hebben op de gemoedsstemming
van hun kinderen.
Depressies worden niet alleen
genetisch doorgegeven, ook de
omgeving speelt daarbij een be
langrijke rol. Dat blijkt uit een
onderzoek waarvan de resulta
ten verschijnen in het Ameri
kaanse vaktijdschrift Jama. Als
depressieve moeders zich niet la
ten behandelen, kunnen hun kin
deren angst en psychologische
problemen ontwikkelen.
Volgens de onderzoekers toont
hun studie aan dat een behander
ling van vier maanden de kans
op gedragsstoornis en depressi
viteit bij kinderen al aanzienlijk
kan verminderen. De weten
schappers onderzochten ruim
honderdvijftig vrouwen en hun
kinderen tot zeventien jaar in
de periode van december 2001
tot april 2004. ANP
