dinsdag 21 maart 2006
Kussenovertrek met daarin
geweven het wapen van de
Zeeuwse Admiraliteit. Deze
overtrek wordt gemaakt voor
Gerard Bors van Waveren, die
juni 1670 namens Amsterdam
een zetel in het Admiraliteitscol
lege. Hij krijgt 10 pond Vlaams
om, net als de andere heren,
twee zitkussens te laten maken.
Portret van een van de
kloosterlingen uit de
abdij, 1572. Er is een no
tenbalk afgebeeld en
daarom gaat het mogelijk
om de cantor. Het portret
komt in de achttiende
eeuw tevoorschijn uit een
graf in de abdijkerk.
Isabella van der Stringe
De krijttekening van Louis
Heymans van 25 mei 1940
laat de resten zien van het voor
malig huis Vlissingen, met op de
achtergrond de tot een kwart af
gebrande Lange Jan.
Op het voormalige Munt
plein wordt een klooster
tuin ingericht. Dat gebeurt zo
veel mogelijk met planten die
al sinds de Middeleeuwen be
kend zijn.
Zogenaamde bodebussen uit
de periode dat Zeeland als
departement van de monden
van de Schelde onderdeel is van
Frankrijk. De Zeeuwse leeuw is
vervangen door een dame met
vrijheidshoed en een leeuw met
de Nederlandse vlag. De bodes
dragen de bus op het pak, zoals
gemeentebodes dat bij officiële
gelegenheden nog steeds doen.
De busssen zijn gemaakt door
de Middelburgse zilversmid Wil
lem Langebeke. kettingen zijn
van koper, de bus van verguld
zilver.
een droge opsomming van fei
ten. De luisterrijke wijding van
Nicolaas de Castro in 1561 tot
bisschop van Middelburg, de
verbouwdrift van de Statenle
den die de steden vertegenwoor
digen en over een eigen woning
in het complex beschikten, de
speciaal geborduurde zitkus
sens voor de leden van de Admi
raliteit, de rekenmeesters die ter
meerdere glorie zichzelf op een
gebrandschilderd raam laten af
beelden en, meer recent, de
niet-onomstreden aanpassingen
aan Statenzaal en binnenplein
door Cees Dam.
Na het bombardement in 194U
biedt het Abdij complex een de
solate aanblik. Slechts enkele
gebouwen blijven min of meer
ongeschonden. Ook de kerken,
met name de Nieuwe Kerk en de
abdij toren (Lange Jan) raken
zwaar beschadigd. Alle Men-
schen werden Brüder is het laat
ste lied dat het carillon voor het
instorten van de toren laat klin
ken. Dankzij zandzakken blijft
het grafmonument van de ge
broeders Evertsen in de Koor
kerk gespaard. Tot circa 1960 is
het Hof van Zeeland toneel van
restauratie, waarbij de architec
ten H. de Lussanet de la Sablo-
niere en J. F. Berghoei een grote
De Abdij in vogelvluchtperspectief, gete
kend naar een kaart van Pieter Bast uit
1594. Vooraan rechts de koorkerk van de
kloosterlingen, links de Nieuwe kerk.
en verval, met als dieptepunt de
verwoesting door het Duitse
bombardement op Middelburg
in 1940. Tenslotte vanaf dat jaar
tot heden, over de wederop
bouw en wijzigingen, die ook na
bijna 900 jaar gestaag doorgaan
(zoals het Zeeuws Museum).
Zo hoort het ook te gaan in een
samenleving die steeds aan ver
anderingen onderhevig is. En ze
ker voor een monumentencom
plex waarvoor open en open
baar de trefwoorden zijn, zoals
Peter Sijnke in een slotbeschou
wing aangeeft. Hij noemt de
Lange Jan nog wel het meest
symbolisch voor de abdijgebou
wen. 'Het hart dier wereld', vol
gens Nescio, aangezien de 86 me
ter hoge toren op heel Walche
ren, en zelfs daarbuiten, valt
waar te nemen.
Rinus Antonisse
De Abdij van Middelburg. Bij
dragen van Jeanine Dekker, Ro
bert van Dierendonck, Ad van
Drunen, Peter Henderikx, Katie
Heyning, Herman Janssens, Al-
bert Meijer, Koen Ottenheym,
Clasien Roose-Stouthamer,
Peter Sijnke, Hans Sinke, Gerrit
Vermeer en Huib Zuidervaart.
Uitgave Matrijs, Utrecht. Prijs
39,95 euro, 320 pagina's.
luchtfoto Ruben Oreel,
overige illustraties uit het
besproken boek
De geschiedenis - ontstaan,
bouwontwikkeling, functies, ge
bruik - wordt tot in het kleinste
detail belicht in het boek De Ab
dij van Middelburg, waaraan
zo'n vijf jaar is gewerkt door 13
auteurs. Ze zijn zeer gedegen te
werk gegaan; het moet allemaal
wetenschappelijk verantwoord
zijn. De verschillende schrijfstij
len zijn herkenbaar; de leesbaar
heid wisselt. Maar de Abdij
krijgt, dankzij de accenten die
op de gebruikers en hun gedra
gingen worden gelegd, bijna
menselijke karaktertrekken.
De aandacht voor de mensen
maakt van het boek meer dan
In mei 1960 vindt de opening
van het nieuwe Provinciehuis
plaats. Commissaris van de ko
ningin jonkheer A.F.C. de Ca-
sembroot, in ambtskostuum, en
zijn vrouw S.C. de Casembroot
baronesse Van der Feltz, doen
mee aan het ringsteken.
rol vervullen. In het boek stelt
Hans Sinke vast dat na 25 jaar
herbouw een harmonieus geheel
is ontstaan, dat langzaam maar
zeker weer een doorleefd karak
ter krijgt.
Het boek is opgedeeld in vier
markante tijdperken. Vanaf om
streeks 1123 over de oprichting,
de functie als geestelijk centrum
en de enorme invloed van de
kloosterlingen annex groot
grondbezitters op de maatschap
pij. Vanaf 1574 over de grote
bloei van Zeeland als soeverein
gewest. Vanaf 1795, het begin
van de Bataafse/Franse tijd,
over een periode van neergang
