Wie minder ziet is nog niet blind
Verlies van kind went niet
mm
Kassa van de dokter
rammelt maar door
Fitnesscentra gaan
kant van wellness op
Invriezen van bloedplaatjes kan
Baby is gebaat bij actieve moeder
Pinda-allergie is lastig met zoenen
Kind heeft vaker krentenbaard
Weinig koolhydraten is slecht dieet
Visio opent lichtlaboratorium voor slechtzienden in Goes
maandag 20 maart 2006
UTRECHT - Bloedplaatjes van donoren kunnen lang?'
worden bewaard door ze, onder andere met de stof an
timycine A, in een soort winterslaap te brengen.
Dit schrijft B. Badlou van het UMC in Utrecht in het
proefschrift waarop hij promoveerde. De langere houd
baarheid van de plaatjes scheelt de bloedbanken jaariiih
veel geld.
Bloedplaatjes worden onder andere toegediend aan na
tiënten die chemotherapie krijgen of die door een erfelij
ke ziekte zelf geen bloedplaatjes kunnen maken, GPD
BERLIJN - Bij baby's wier moeder tijdens de zwanger
schap flink lichamelijk actief waren, groeit na de geboor
te de hippocampus, het deel van de hersenen dat betrok
ken is bij leren en geheugen, harder dan bij baby's met
niet-actiéve moeders.
Althans, bij muizen, schrijft A.Bick-Sander van de Cha-
rité Universitat in Berlijn in het wetenschappelijk tijd
schrift PNAS. Of de mate van lichaamsbeweging tijdens
de zwangerschap ook bij mensen van invloed is op de her-
senontwikkeling van baby's, moet nog worden onder- v:
zocht. GPD
NEW YORK - Mensen met een ernstige pinda-allergie
moeten opletten met wie zij zoenen. Pinda-allergenen
kunnen nog tot enkele uren na een pindabevattende maal
tijd aanwezig zijn in het speeksel, meldde J. Maloney van
het Mount Sinai Medical Center in New York tijdens een
congres van de American Academy of Asthma, Allergy,
and Immunology.
Ook partners van mensen met een pinda-allergie kunnen
daarom beter geen pinda's eten, adviseert Maloney. GPD
UTRECHT - Het aantal kinderen dat krentenbaard, be
smettelijke huiduitslag op het gezicht, heeft, is tussen
1987 en 2001 met een kwart gestegen.
Plet onderzoeksbureau NIVEL heeft dat gisteren bekend
gemaakt. Krentenbaard komt meestal voor bij kinderen
en uit zich vaak het eerst op het gezicht, waarna het zich
over het lichaam kan verspreiden. De bacterie komt voor
al voor in het zuiden van Nederland en in plattelandsge
bieden. ANP
LONDEN - Plet volgen van een koolhydraatarm-dieet
kan zeer nadelig zijn voor de gezondheid. Amerikaanse
artsen beschreven vrijdag in The Lancet hoe een veertigja
rige vrouw voor haar leven vocht na het volgen van het zo
genoemde Atkins-dieet.
Ze had een gevaarlijk hoog gehalte aan bepaalde zuren in
haar bloed gekregen, zo meldde de BBC. De artsen conclu
deerden dat het dieet debet was aan de slechte situatie
van de vrouw. Ze had een veel te hoog gehalte aan keto-
nen in haar bloed. De lever produceert deze stoffen als
het insulineniveau daalt door verhongering of diabetes.
De vrouw had een maand geleefd op vlees, kaas en sala
des, conform de Atkins-richtlijnen. ANP
door Claudia Sondervan
GOES - Een wit kopje op een
wit tafellaken is voor een slecht
ziende 'verdwenen'. Een wit kop
je op een zwart kleed geeft zijn
aanwezigheid prijs als een lich
te vlek. Wand- en plafondlam
pen strooien licht bovenop meu
bels: dat wordt een verwarrend
beeld van lichte vlakken als je
ogen geen vormen meer onder
scheiden.
Wie ooit in een vliegtuig of bio
scoop is geweest, weet hoeveel
steun een rij vloerlampjes geeft
om je weg te vinden in het sche
merduister. „Mijn partner heeft
lampen bevestigd aan de onder
zijde van de banken; dat geeft
prachtig licht voor hem en voor
mij", vertelt Johan Dingemanse.
De adviseur van Visio, revalida
tiecentrum voor mensen met een
visuele beperking, is zeer slecht
ziend. „Ik kan heldere lampen
zien als een vage lichte vlek.
Maar soms leidt dat zo ver
moeiend veel af dat ik wéns dat
ik volledig blind ben."
In het nieuwe lichtlaboratorium
van Visio kan iedereen ondervin
den, hoe goede tips het leven ver
lichten. Het laboratorium is één
van de zaken waar Dingemanse
zich op verheugt als Visio op
dinsdag 16 mei de deuren opent
aan het Stationspark 1 in Goes,
het voormalige UWV-gebouw.
Na achttien jaar aan de Lijn
baan krijgen de 31 medewerkers
daar de armslag die ze nodig
hebben, met een goed bereikba
re entree op de begane grond en
nieuwe revalidatie- en onder
zoeksruimten.
Sms-en
Aan de Lijnbaan begon in 1988
een team van vier mensen, na
twee jaar bivakkeren in het zie
kenhuis Sint Joanna. Dingeman
se: „We boden wat hulpmidde
len aan. Ik vind het geweldig om
te zien hoe Visio zich sindsdien
ontwikkeld heeft. Ik wens wei
eens dat ik de mogelijkheden
van nu had toen ik mijn zicht
verloor." Hij grijpt zijn mobiele
telefoon. „Ik kan nu ook
sms-en, geweldig!" Een spraak-
Blinden en slechtzienden volgen een kookcursus met Vivianne Drijver van Visio in de ROC-keuken in Goes. foto Willem Mieras
programma leidt hem langs de
functies van de telefoon. Het
computerstemmetje rebbelt on
verstaanbaar snel, maar niet
voor Dingemanse. „Ik ben er in
middels zo sterk op afgestemd."
Spraakgeleide software voor
computers geven studenten alle
mogelijkheden om te studeren.
Colleges worden opgenomen en
bijvoorbeeld op mp3 afgespeeld,
boeken zijn digitaal gecompri
meerd op cd-rom en de speciale
daisyspeler te beluisteren. Dan
was braille wel erg behelpen, il
lustreert Dingemanse. „Neem
de bijbel. Die beslaat in braille
vier meter boekenplank. Hij is
er nu in vier cd-roms. Ik kan al
lés met een computer wat jij ook
kan."
Zij het niet in een omgeving die
arboproof egaal tl-verlicht is
met friswitte werktafels en op
wekkend lichte systeemwanden.
„Maar wel in. contrastrijke in
richting met' strategische ver
lichting en spraakgeleide soft
ware." De technieken zijn duur,
dat wel. „Dat ik een computer
zelf moet aanschaffen is nor
maal. De spraaksoftware van
vier-, vijfduizend euro krijg ik
deels vergoed van de zorgverze
keraar. Maar de software voor
de mobiele telefoon moet ik zelf
betalen of mijn werkgever."
Wellicht helpt de groeiende po
pulariteit van spraakgestuurde
software onder ziende mensen
de prijzen te drukken. Want het
ontlast óok muisarmen en
-schouders. Zoekt telefoonnum
mers op onder het autorijden.
Vermaakt filegeplaagde automo
bilisten met luisterhoeken.
Stoklopen
Visio helpt verstandelijk gehan
dicapten en mensen met meerde
re handicaps om te gaan met
hun beperking. Soms nemen de
medewerkers niet de slechtzien
de, maar hun omgeving in be
handeling. „Bij mensen die ook
verstandelijk beperkt zijn, of
ook niet kunnen horen, kan je
soms niet veel voor hen doen,
maar helpt het meer om de men
sen om hen heen te leren hoe ze
met de slechtziende om kunnen
gaan." Veel medewerkers wer
ken regelmatig op locatie bij
hun cliënten thuis. „Stoklopen
moet je toch in je eigen omge
ving leren. Je hebt niets aan
gidslijnen in een revalidatieka-
mer. En als mensen de kookcur
sus hebben gedaan, moet er
thuis gekeken worden wat voor
aanpassingen er nodig zijn."
Visueel beperkten vaardig en ac
tief maken, zoals met sport en
creativiteit, staat voorop. Veel
aandacht gaat uit' naar het ac
cepteren van het zichtverlies.
„Je kan .wel willen dat de samen
leving zich beter inricht op visu
eel beperkten, maar ideaal
wordt het toch nooit. Je kan er
beter mee om leren gaan."
Dingemanse is een rolmodel
voor de cliënten van Visio. Hij is
een boeiend en expressief ge
sprekpartner, die je recht aan
kijkt en zich ogenschijnlijk tref
zeker beweegt. „Ik leid af aan
stemmen wat een ander aan ge
zichtsuitdrukkingen afleest. Zo
leid ik ook vergaderingen: in
een discussie hoor ik aan de ma
nier. van inademen of iemand
iets wil zeggen maar er niet tus
sen komt. Ik kan schijnbaar oog
contact maken door me op de
plaats te richten waar de stem
vandaan komt. Ik stuur mijn
blik een handbreedte hoger en
dan zit ik ongeveer goed. Ik
moet er wel op letten dat ik
mijn gezicht laat spreken. Ik
word daar niet toe geprikkeld
door het gezicht van de ander.
Dat is voor mij een extra inspan
ning. Als ik moe raak, vlakt dat
af. Ik lig 's avonds vaak om half
tien in bed. Dat heb ik gewoon
nodig na een hele dag omgaan
met mensen."
Souvenir
Zijn vaardigheid leverde hem
op vakantie in Curagao een on
aangenaam souvenir op. „Twee
vrouwen uit de buurt - ben je ze
venduizend kilometer van
huis!- herkenden mij als de
baas van Sparkel, mijn geleide
hond. Die was niet mee, ik loop
dan aan de arm van mijn part
ner Marcel. Wat die vrouwen za
gen, was voor hen genoeg om
thuis rond te vertellen dat ik de
boel beduvel. Dat heeft me diep
geraakt." Mensen redeneren
zwart-wit, merkt hij. Iemand
ziet of ziet niet. Dat er heel veel
mensen zijn met 'restzicht' ont
gaat veel zienden. Gezien wor
den bij de bloemist is genoeg
voor roddël. Maar als Dingeman
se diep gebogen over de bakken
bloemen staat, kiest hij geen
kleur maar geur. Ook heerlijk
voor in de vaas.
Visio Goes is in de vier verhuis
dagen vanaf vrijdag 12 mei niet
bereikbaar.
door Paul van Dijk
Hebt u iets gemerkt aan
uw huisarts? Besteedt
hij minder tijd aan de vragen
die u stelt op zijn/haar
spreekuur? Kijkt hij vaker
naar het scherm dan naar uw
ogen? Wordt het gesprek met
regelmaat onderbroken door
een stevige druk op de knop
'enter'? Dan hebt u de com
municatie met de huisarts
scherp in beeld.
Sinds het nieuwe zorgstelsel
is de huisdokter namelijk de
hele dag aan het declareren.
Bij elke handeling moet
hij/zij een betalingsscherm
pje oproepen, een code inty
pen en op 'enter' drukken.
Een plasje bekeken €2,- en
ter. Een vraag over een hui
lend kind beantwoord €4,50
enter. Een wrat aangestipt
€3,75 enter. Spreekuurbe-
zoek €9,- enter. Een bloeduit-
slag gegeven via de telefoon
€4,50 enter. Bij meneer Pe
ters thuis bloeddruk gemeten
€13,50 enter. Het recept voor
diabetesmedicijneh herhalen
€4,50 enter. Zo ben je net als
de caissière bij Albert Heyn
de hele dag bedragen aan het
innen. Het is te gênant voor
woorden dat zoveel tijd en
energie verloren gaat aan za
ken die niets te maken heb
ben met patiëntenzorg.
Huisartsen zijn zodoende tij
dens het consult niet alleen
bezig om het door u gepresen
teerde probleem op te lossen.
In hun hoofd wordt ook ruim
te ingenomen door gedachten
over de honorering van de me
dische handeling.
Tarieven
Wordt de bloedende wond
van mevrouw Leenders een
lang consult, €18,- enter, of
zal ik wondbehandeling inty
pen, €24,50 enter? Zal ik het
receptje voor de pijnstiller
ook berekenen?, €4,50 enter.
En hoe zit het met het hoest-
drankje dat zij voor haar
dochter van 12 vroeg? Ook
maar €4,50 enter. Kan de pa
tiënt zelf het verbandje van
de wond verwisselen? Nee,
laat haar maar even terugko
men, €9,- enter.
En zo spookt het euroteken
door het hoofd van de dokter.
Niet omdat hij zo gericht is
op geld; nee het is de nieuwe
manier om je inkomen te be
palen, Achter de balie bij de
doktersassistente is het niet
anders. Elke verrichting, elk
telefoontje wordt gevolgd
door een'druk op de beta-
lingsknop.
Natuurlijk ben ik blij dat
sinds 1 januari het feodale.on-
derscheid tussen particulier
en ziekenfonds is opgeheven.
In het nieuwe zorgstelsel
ging echter ook de honore
ringsstructuur van de huis
arts op de schop. Per jaar ont
vangt de huisarts nu een be
drag van €52,- voor elke pa
tiënt die bij hem/haar is inge
schreven. Daar boven op kan
de huisarts zijn inkomen aan
vullen door elke handeling
die hij verricht te laten vol
gen door een druk op de knop
enter.
Het is een fout systeem. Het
leidt voortdurend af van het
werk. Zorg voor patiënten
hoort geen handel te zijn. Het
maakt verkeerde krachten
los bij de dokter. Immers is
hij er financieel bij gebaat
dat een patiënt zo vaak moge
lijk op het spreekuur komt.
Hoe afhankelijker de patiënt,
hoe beter voor de dokter. Ik
ga voor een systeem waarbij
de huisarts een vast bedrag
krijgt voor iedere ingeschre
ven patiënt en niet voor een
structuur waarbij elke ver
richting apart wordt be
loond. Maar voorlopig zullen
we het ermee moeten doen.
Afgelopen weekend sprak ik
een collega in een gezond
heidscentrum die zei: „Wij
zijn gestopt met patiënten
voor te lichten hoe ze eenvou
dige kwalen zelf kunnen op
lossen. De schoorsteen moet
immers roken."
Paul van Dijk is huisarts
door Theo Krabbe
ROTTERDAM - De dood van je
kind of je broer of zus zet je we
reld op zijn kop. Het gaat ge
paard met intens verdriet dat
ook nooit meer zal verdwijnen.
Marinus van den Berg, publicist
op het gebied van rouw en ver
lies, schreef er een invoelbaar
boek over.
Wie door de dood zijn eigen
kind moet verhezen is niet te
troosten. Zijn leven is door el
kaar geschud en op zijn kop ge
zet. Wie geconfronteerd wordt
met een ouder van een overle
den kind staat snel met de mond
vol tanden. Welke woorden kies
je bij deze hartverscheurende ge
beurtenis? Welke woorden kun
nen troosten? Welke goedbedoel
de adviezen maken de wonden
alleen nog maar dieper? Welke
taal is passend in een situatie,
waarin je met stomheid gesla
gen bent en je je volslagen on
machtig voelt?
Marinus van den Berg, publicist
over rouw en het verwerken van
verhes, heeft over die vraag
grondig nagedacht. Al vijfen
twintig jaar is de Rotterdamse
verpleeghuispastor betrokken
bij het werk van de Vereniging
Ouders van een Overleden Kind.
Talloze verhalen heeft hij ge
hoord van ouders die door de
dood hun kind kwijt raakten.
In zijn zojuist verschenen boek
Verdriet dat niet verdwijnt
voegt hij aan die ervaringen van
deze ouders zijn eigen reflecties
toe. Met als resultaat dat het ver
lies van een kind voor de lezer
invoelbaar en daardoor ook be
spreekbaar is geworden.
Woorden, dikwijls goedbedoeld
om te troosten, kunnen de won
den eerder nog verdiepen dan
verzachten. 'De tijd heelt alle
wonden', is zo'n advies. De tijd
heelt niet ahe wonden, maar
doet het verlies juist steeds ster
ker voelen. Wie een kind ver
liest, heeft een verdriet dat
nooit zal verdwijnen. Hij of zij
is veroordeeld tot levenslang. Al
tijd blijf je dat ene kind herinne
ren. De dood van het kind is een
diepe breuk in het levensver
haal van een ouder geworden.
'Je hebt toch nog andere kinde
ren', is ook zo'n veelgehoorde
uitspraak, die als troostrijk is
bedoeld. Ja, maar juist dit kind,
waaraan je je zo gehecht hebt en
die je, ook al was het doodgebo
ren, al een naam gegeven had en
zo ftlij verwachtte, is er niet
Marinus van den Berg is al vijfentwintig jaar betrokken bij het werk van de Vereniging Ouders van een
Overleden Kind. foto Rikkert Harink/GPD
meer. Dat je ook nog andere kin
deren hebt maakt het verlies
van dat ene speciale kind alleen
nog maar pijnlijker en intenser.
Dikwijls kan een mens geen ge
schikte woorden vinden die kun
nen steunen en troosten. Want
hoe zeg je in hemelsnaam het on
zegbare? Marinus van den Berg
advise.ert maar gewoon koffie te
gaan zetten, er te zijn, mee te
zuchten en te blijven luisteren
naar het verhaal van de ouders
wier kind overleden is. Maar al
tijd kan gevraagd worden: 'Wat
betekende dit kind voor jou?'
Want er is allereerst behoefte
aan mensen die echte vriend
schap tonen en trouw meelopen
op de zware en smalle weg van
rouw.
Levensfases
Dit boek van Marinus van den
Berg over ouders, broers en zus
sen van een overleden kind is
niet de zoveelste publicatie, die
aan de reeds bestaande omvang
rijke literatuur over rouw en ver
lies wordt toegevoegd. De
kracht van dit boek schuilt juist
in de brede benadering die Van
den Berg heeft gekozen: de le
vensfase van het kind., de levens
loop van de ouders en de in
vloed van het overlijden van het
kind op alle familierelaties
(ouders, broers, zussen, grootou
ders).
Zorgvuldig beschrijft Van den
Berg de betekenis van het verlie
zen van een kind in de verschil
lende levensfases (ongeboren,
pril, jong, puber, het huis uit,
volwassen, getrouwd) voor de
ouders, de betekenis van het
kind voor een broer of zus, en de
impact die het overlijden van
het kind ook kan hebben op de
onderlinge relatie van de
ouders.
Verdriet is de achterkant van de
liefde, zegt Van den Berg. Een
merkwaardige paradox: 'Ver
driet en liefde, het is een vreemd
stel, maar onlosmakelijk zijn ze
met elkaar verbonden in de
dood. Een schrale troost, maar
wel een troost, soms: dat je tra
nen kunt storten van verdriet,
om iemand van wie je hield. Dat
betekent dat je in elk geval ie
mand hebt gehad om van te hou
den'.
Het boek van Marinus van den
Berg is prachtig geïllustreerd
door de Vlaamse kunstenares
Ann Speybrouck. Ook heeft de
auteur enkele zelf geschreven
meditatieve, enigszins poëtische
teksten er in opgenomen.
Marinus van den Berg: Verdriet
dat niet verdwijnt. Door-leven
na de dood van een kind, broer
of zus. Uitgeverij Ten Have,
Kampen. ISBN 9025956009.
€24,90.
door Robert Verkerk
AMSTERDAM - Een
groeiend aantal fitnessstu
dio's in Nederland integreert
in rap tempo de saunacul-
tuur. Fitnesscentra willen zo
het uiterste bieden aan in
spanning en ontspanning.
Het succes van het korte va
kantiegevoel.
In Alphen aan den Rijn opent
begin april de Orange Well
ness Club. De opzet ervan is
een voorbeeld van waar het
volgens deskundigen in de fit
ness- en saunabranche naar
toe gaat. „Over tien tot vijf
tien jaar zien we waarschijn
lijk alleen nog fitnesscentra
die ook een uitgebreide sauna
cultuur bieden als extra facili
teit", zegt Guido Verschoor
van adviesbureau Van Spron-
senPartners in Leiderdorp.
Hij was verantwoordelijk
voor het Nationaal Saunaon-
derzoek2005.
In de bedrijfsnaam Orange
Wellness Club mijdt Duijve-
laar bewust het woord fit
ness. „Ik ben geen sportonder-
nemer. Het gaat mij om well
ness, de beleving ervan. Voor
mij ligt die in het midden tus
sen fysieke inspanning en
geestelijke ontspanning,"
Naast tientallen fitnessappa
raten heeft de Orange-club
vijf sauna's en biedt de Alp-
hense ondernemer ook medi
sche massages, beautybehan
delingen, gezondheidsdeskun
digen, een diëtiste en over
gangsconsulenten. Er is zelfs
een loungebar, zoals dat te
genwoordig heet, voor wie al
leen wat wil komen drinken.
„Ons bedrijf is bedoeld voor
mensen die een korte vlucht
uit de werkelijkheid, willen ne
men", zegt Duijvelaar, Het
maandtarief daarvoor is 59
Restaurant
Ook de keten Sportcity, geves
tigd in onder andere Amster
dam, Den Haag, Leiderdorp
en Almere, kijkt in zijn uit
breidingsdrift veel meer dan
vroeger naar locaties waar
men ook de uitgebreide sauna
als extra faciliteit kan bie
den. In de Goudse vestiging
moet eind van het jaar het eer
ste wellnesscentrum bij de
sportschool worden geopend.
„Ook het restaurant en zeker
de kaart zullen we aanpassen
aan de gezondheidstrend",
zegt mede-directeur Tjeerd'
Barthen.
De saunacentra in Neder
land, die volgens het laatste
onderzoek weinig vernieu
wen, spelen niet in op die ont
wikkeling door zich de fitness
cultuur eigen te maken. Vol
gens Verschoor komt dat om
dat de saunabezoeker niet per
definitie eenfitnessbezoeker
is. „Andersom is het logi
scher. Uit ons onderzoek
bleek ook dat de saunabezoe
ker niet zit te wachten op de
inspanningsfaciliteiten. Bijna
zeventig procent geeft aan te
komen voor rust en ontspan
ning."
Medeverantwoordelijk voor
de wellnesstrend is het be
drijf Technogym, dat fitness-
apparatuur verkoopt. Het be
drijf in Capelle aan den IJssel
heeft zijn marketingstrategie
erop gericht. „Veel mensen er
varen fitness als saai. Door er
meer sauna en beauty aan toe
te voegen, krijgt de fitness-
school meer iets van een dag
je uit, waar je lekker kan loun-
gen", licht woordvoerster Na
talie Aal toe. „We hebben
daarom ook entertainment
aan onze apparatuur toege
voegd." Plet gaat om tv, vi
deo, radio en zelfs games.
Stap verder
Newport Health Spa in Hui
zen gaat nog een stap verder.
Daar spreekt Hans van Zut-
phen zelfs van een 'medical
spa', omdat verschillende spe
cialisten aan het centrum zijn
verbonden. „Natuurlijk is het
centrum bedoeld om lekker te
sporten en te relaxen in de
sauna of een massage 'voor de
lekker' te nemén, maar ons
concept is gericht op de drie
componenten beweging, voe
ding en mentaal. Daar willen
we aandacht aan geven", al
dus Van Zutphen.
Vooral Engeland en in minde
re mate Spanje geven
trend aan in wellnessland,
meent Aal van Technogym.
„Daar bieden ze uitgebreide
sportfaciliteiten en een bijna
grenzeloze service voor exclu
sieve leden. Het is eigenlijk
een club in een club. Deze
trend zal zich ook doorzetten
naar Nederland,ANP
