Stalin staat op in Wit-Rusland
Kinderoffers
PZC
Mobiele visbedrijven ruïneren
wereldwijd zwakke ecosystemen
Krimp
President Loekasjenko is gedoodverfde winnaar van verkiezingen
i
r fit
vrijdag 17 maart 2006
Niemand, tioijfelt eraan dat
Aleksander Loekasjenko zon
dag wordt herkozen als presi
dent van Wit-Rusland. De 'laat
ste dictator van Europa' ver
toont steeds meer stalinistische
trekjes.
door Remco Reiding
Bunkers en loopgraven gaan
schuil onder een dikke laag
sneeuw. Tanks richten het vizier
op de onzichtbare vijand. De
Stalinlinie in Wit-Rusland is
klaar voor een invasie uit het
Westen.
Aleksander Bazarnov gloeit van
opwinding als hij door de snij
dende kou langs de kazematten
loopt die in 1941 de nazi's moes
ten tegenhouden. Hij is idolaat
van bunkers en gek op artillerie
vuur. Puur als hobby, zegt hij.
„Ik ben geen militarist en heb
geen politieke agenda," Maar
sinds president Aleksander Loe
kasjenko lucht kreeg van de
plannen voor een openluchtmu
seum, is Bazarnov uitgemaakt
voor communist, fascist en stali
nist. Het museum sluit uitste
kend aan bij de ideologie van de
autoritaire leider die steeds
meer stalinistische trekjes ver
toont. Loekasjenko gaf een lap
grond, cadeau, liet de genie een
bos kappen en stond te springen
om het complex te openen. En
als de president wil spreken,
dan weiger je niet.
Loekasjenko verheerlijkte het
Loekasjenko
Mobiele visbedrijven plunderen
wereldwijd populaties vis en
schelpdieren in kwetsbare eco
systemen. De vloten vissen op
soorten waar in rijke landen
vraag naar is. Als de lokale auto
riteiten het probleem opmerken
zijn de mariene ecosystemen
vaakonherstelbaar beschadigd.
De vloot is dan alweer op weg
naar een nieuwe locatie. Een in
ternationaal team van onderzoe
kers van vijftien instituten,
waaronder Wageningen Univer
siteit, waarschuwt vöor de gevol
gen van deze praktijken.
door Louis Burgers
Wetenschappers luiden de
noodklok over een nieuwe
tactiek van mobiele visbedrij
ven, waar niet alleen de Derde
Wereld, maar ook het milieu
slachtoffer van dreigt te wor
den. De kern van het probleem
is dat deze visbedrijven geen
boodschap hebben aan het duur
zaam beheren van de visgron
den. De vissersgemeenschap ter
plaatse zit na afloop met een ge
ruïneerd ecosysteem, terwijl de
lokale instanties simpelweg
niet in staat zijn om snel genoeg
te reageren om de drama's te
voorkomen.
Onderzoekers uit Canada, Au
stralië, de VS, Zweden en Neder
land schrijven in het weten
schappelijk blad Science dat de
globalisering hierbij een belang
rijke rol speelt. Nieuwe markten
kunnen zo snel ontstaan dat de
snelheid waarmee de nieuwe
bron wordt geëxploiteerd vaak
het vermogen van lokale instan-
verleden en legde parallellen
met het heden. Hij wees op de
noodzaak van een harde hand
om de stabiliteit in het land te
waarborgen, bediende zich van
bekende antiwesterse retoriek
en zinspeelde op een Amerikaan
se invasie. „De Stalinlinie is een
volledig operatieve verdedi
gingslinie", sprak hij dreigend.
Bazarnov loopt trots tussen de
plastic poppen die de artillerie
bedienen en de onklaar gemaak
te wapens. Hij wil niet praten
over politiek.
„In dit land zijn ze er gek op de
geschiedenis telkens te herschrij
ven. Tijdens de perestrojka was
alles uit de communistische tijd
ineens slecht. Het zou een tijd
van bloed, repressie en doden
zijn geweest, alsof mensen niet
gewoon leefden, aten en liedjes
zongen."
Massagraven
Langs de ringweg rond Minsk
ligt een ander relikwie uit de
Stalintijd. In de zomer komen
Wit-Russen hier om te pick
nicken. Soms spelen kinderen
een potje voetbal en af en toe
ontdekken zij wat botten tussen
de tientallen kruizen die de on
geopende massagraven van Koe-
rapaty markeren. Tienduizen
den slachtoffers van de stalinis
tische repressie liggen in kuilen
tussen de dennenbomen. Hier en
daar staat een sobere gedenk-
steen voor de 'vijanden van het
volk', onschuldige leraren, huis
vrouwen, schoenmakers en land
arbeiders die zonder proces wer
den doodgeschoten.
Scheuren zitten in het Clinton-
bankje, een cadeau van de voor
malige Amerikaanse president
dat al vijf keer is vernield. De
sporen van hakenkruisen op de
gedenksteen voor vermoorde jo
den zijn nog zichtbaar. De da
ders zijn nooit gevonden.
Historicus Igor Koeznetsov laat
het nieuwe boek zien dat vetera
nen cadeau kregen tijdens de
opening van het museum over
de Stalinlinie: 'Europa, maak
een buiging voor Stalin'. „De
Stalinlinie is een mythe en het
museum geschiedvervalsing. Op
die plek waren helemaal geen
soldaten. Kolchozboeren ge
bruikten de bunkers als opslag
plaats voor aardappels."
Loekasjenko 'vergat' te vennel-
den dat de nazi's de verlaten Sta
linlinie binnen enkele dagen
overtrokken zonder op noemens
waardige tegenstand te stuiten.
Bewust, weet Koeznetsov. „Hoe
veel geld is er in dat theater ge
stoken? Het was beter geweest
dat te gebruiken voor een fat
soenlijk monument voor de
slachtoffers van de repressie.
Wij willen alleen de namen van
de doden weten, maar zelfs dat
is te veel gevraagd."
Illegaal
Vanuit zijn flatje in Minsk vecht
Koeznetsov tegen de bierkaai.
Zijn organisatie, Memorial,
werkt illegaal in Wit-Rusland.
Minder dan twintig van de ruim
vijfhonderd graven zijn ge
opend. De geheime dienst, die
nog altijd KGB heet, houdt de
archieven gesloten.
„Wat goed is aan Stalin mag
openbaar worden gemaakt, wat
slecht is moet geheim blijven."
Met pijn in zijn ogen keek Koez
netsov deze maand naar een tele-
Vissers voor de kust van Senegal. Als de grote, mobiele visbedrijven klaar zijn, dan is er weinig over voor de lokale kleine vissers.
foto Eelco van der Linden/GPD
ties om te reageren te boven
gaat.
De Wageningse hoogleraar Mar
ten Scheffer nam het onderzoek
voor zijn rekening hoe de onder
graving van veerkracht soms tot
scherpe onomkeerbare omsla
gen in ecosystemen kan leiden.
Zo zijn Caribische koraalriffen
zo'n twintig jaar geleden na
overbevissing plotseling op gro
te schaal door zeewieren over
woekerd en sindsdien niet her
steld. Ook de ingestorte kabel
jauwpopulaties voor de kusten
van Canada vertonen tekenen
van onomkeerbaarheid.
Volgens het onderzoeksteam
kan de vraag naar een bepaalde
vissoort of bijvoorbeeld zee-egel
in een rijk land tot enorm hoge
prijzen leiden. Een vloot van vis-
serijfabrieken plundert daarop
stuk voor stuk lokale populaties
in delen van de wereld waar tot
nog toe weinig belangstelling
voor dat product bestond en
waar nog nauwelijks vangstre
guleringen zijn. Vooral Japan
staat bekend om haar strategie
van 'inpikken en wegwezen'.
Het lot treft zowel ontwikke
lingslanden als de rijke landen.
Een voorbeeld zijn de vangsten
op zee-egels voor de Japanse sus-
hi-markt. Vanaf 1945 toen bleek
dat de zee rond Japan niet meer
voldoende zee-egels voor de bin
nenlandse markt kon opbren
gen, hebben vissers hun arse-
Er is, psychologisch gezien, iets
vreemds aan de hand met drie van
de grote godsdiensten in deze wereld,
het christendom, het jodendom en de
islam.
In zekere zin beginnen ze alledrie met
de bereidheid van een ouder, van een
vader, zijn eigen kind te doden of te la
ten doden. Voor alle drie godsdiensten
is Abraham een aartsvader, een grond
legger. Een belangrijke reden daarvoor
is dat Abraham, toen God hem daarom
vroeg, bereid bleek zijn enige zoon te
'offeren'. Een mooi woord, dat moet ver
hullen dat het in feite gaat om de be
reidheid bij volle verstand je eigen
kind te vermoorden. Wat is het voor va
der die zoiets doet? Wat zijn het voor
godsdiensten die dat soort ouders tot
hun grondleggers uitroepen?
Er zijn in de loop van de eeuwen tal
van interpretaties uitgeprobeerd om
Abrahams offerbereidheid te rechtvaar
digen of zodanige betekenis te geven
dat het in zijn voordeel in plaats van in
zijn nadeel spreekt. De voornaamste
van die interpretaties is dat Abrahams
geloof zo groot was, dat hij bereid was,
toen God hem daarom vroeg, op te offe
ren wat hij het meest liefhad, zijn zoon.
Geloof als het hoogste goed, zo gezegd.
Maar eerlijk gezegd is het een verkla
ring met weinig diepgang. Zij gaat na
melijk volledig voorbij aan een grond
houding van de ouder, van Abraham,
die uiterst twijfelachtig, zelfs verwerpe
lijk is.
Want met zijn offer, doet Abraham als
of zijn kind zijn bezit is, waarmee hij
kan doen en laten wat hij wil. Dus ook
vermoorden als het daar op aan komt.
Het is een houding die, in het voetspoor
van Abraham, ook talloze christelijke,
joodse en islamitische ouders er in vol
gende eeuwen op na hebben gehouden.
Velen doen het nog. Overigens staat in
het christendom en voor .een deel ook
in de islam Abrahams bereidheid tot
kinderoffers niet op zichzelf. Als God
zijn enige zoon Jezus stuurt, dan is het
eveneens om hem te offeren, zijn leven
te geven. Het 'Christusoffer' wordt
meestal uitgelegd als het ultieme be
wijs van de liefde van God voor de
mens. Maar opnieuw rijst de vraag wat
te denken van een vader, zelfs als deze
God is, die zijn zoon willens en wetens
de dood instuurt? Wordt hiermee in fei
te niet de boodschap gegeven dat een
ouder over leven en dood van zijn kind
kan beschikken?
Ook in onze tijd komt het voor dat
ouders naar eigen zeggen hun (jonge)
kind uit liefde doden. Hun verklaring
is meestal dat ze zelf niet meer willen
leven en dat het liefdeloos zou zijn hun
jonge kind ouderloos, als wees, achter
te laten. Maar ook hier die kwellende
vraag: kan dat, je kind uit liefde do
den? En mag het?
Naar mijn mening is het antwoord op
beide vragen universeel en onverbidde
lijk: 'nooit'.
Ik heb me wel eens afgevraagd wat het
voor de kinderen van deze wereld zou
visieserie die Stalin en Loekasj
enko afschilderde als helden.
Opnieuw probeerden de autori
teiten in de propagandafilm-
pjes, onderdeel van de verkie
zingscampagne van Loekasjen
ko, de executies in het bos van
Koerapaty weer eens in de
schoenen van de nazi's te schui
ven. Koeznetsov: „We zijn weer
helemaal terug bij af." GPD
naai uitgebreid, eerst tot de Chi
nese Zee (I960), vanaf 1975 tot
aan Chili en vanaf 1995 mondi
aal.
Aanvankelijk namen de wereld
wijde opbrengsten toe. Die daal
den echter na 1995 toen het are
aal niet meer kon worden uitge
breid. Vooral voor ecosystemen
bleken de gevolgen dramatisch.
Langs de kust van de staat Mai
ne bijvoorbeeld in het noordwes
ten van de Verenigde Staten
leidde de overbevissing op
zee-egels tot een volledige in
storting van de populaties van
deze dieren in een periode van
minder dan zes jaar.
Door de plunderpraktijken wor
den ecologische voedselwebben
minder complex. De biodiversi
teit daalt en de veerkracht van
de mariene ecosystemen neemt
af. Ook worden zij kwetsbaar
der voor milieuveranderingen.
Bandieten
De onderzoekers vergelijken de
mobiele visbedrijven met rond
trekkende bandieten die in het
oude China beruchter waren
dan lokale tirannen. „Je eigen ei
gendommen beheer je eerder
duurzaam dan plekken waar je
straks toch weer vertrokken
bent", verklaart Scheffer de han
delwijze.
„In het geval van Japan zie je
dat ook treffend geïllustreerd in
bosbeheer. Japan zelf is een van
de weinige eilanden in de Stille
Zuidzee die nog veel van het oor
spronkelijke bos hebben behou
den. De Japanse houtindustrie
is echter berucht als het gaat om
het kappen van oerbossen elders
op de wereld." GPD
hebben betekend als Abraham tegen
God had gezegd. „U mag alles van mij
vragen, maar niet dat ik mijn kind het
leven beneem. Ik heb niet te beschik
ken over het leven van mijn kind. Dat
is van hem of haar. Als u zo'n God
bent, dan scheiden hier onze wegen."
Zou er dan in volgende eeuwen in chris
telijke, joodse en islamitische gezinnen
minder kindmishandeling, minder kin
dermoorden hebben plaatsgevonden?
Ik ben geneigd het te geloven. Hele
maal als God daarop geantwoord zou
hebben: „Abraham, had je mijn ver
zoek niet geweigerd, dan zou ik mijn
geloof in jou, in de mens, hebben verlo
ren. Jouw kind is door jou maar niet
van jou. Geen mens mag nemen wat
door hem maar niet van hem is. Zelfs
niet als zijn God hem daar om vraagt."
Rene F.W. Diekstra
Het is vloeken in de kerk. Dat het
niet erg is dat de beroepsbevolking binnen.
kort zal afnemen, te beginnen in de buiten
gebieden. Want deze conclusie van de Limburg
onderzoeker Wim Derks strijkt tegen de haren
van alle gelovigen in een steeds groeiende econo
mie, met een steeds grotere arbeidsdeelname. Dus
gaan in Zeeland meteen de alarmbellen rinkelen
Met name in Zeeuws-Vlaanderen, omdat dit ge^
bied het kwetsbaarst lijkt. Met de bekende proble.'
men van het platteland: de jongeren trekken weg
de voorzieningen zijn niet te handhaven. Deze te
rechte zorgen doen echter niets af aan Derks' con
statering dat krimp van de (beroeps)bevolkingeen
weldadig effect kan hebben op Nederland als ge-
heel. Rust, ruimte én welvaart. Bijna te mooi.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek voorspelt
dat het aantal mensen met een baan dit jaar nog
met bijna een procent zal stijgen. Derks verwacht
daarna een stabilisatie tot 2011 en vervolgens ge
stage krimp. Er is dus nog wel even tijd om over
dit 'probleem' na te denken. Krapte op de arbeids
markt is niet goed voor de vestiging van nieuwe be
drijven. Verder zijn er vooral voordelen,
vinden makkelijker werk, de lonen gaan omhoog,
en als de bedrijvigheid stagneert, neemt de druk
op natuur en milieu'af. Wat voor Nederland als ge
heel heilzaam is, kan voor Zeeland bijzonder las
tig zijn. Hier is het motto juist: grijp alle economi
sche kansen en trek mensen naar de provincie,
liefst niet alleen pensionado's. Toch zal Zeelander
op de een of andere manier rekening mee moeten
houden dat Derks' scenario werkelijkheid kan wor
den. Daarbij lijkt het niet verstandig om alleen te
gokken op meer werk. Want als de druk
ruimte in de Randstad wegvalt, zal het hier eerder
stiller dan bedrijviger worden.
Het zal er om gaan, die rust aan de man te bi
gen. Friesland geeft daar een aardige draai
Deze provincie wil ruimte maken voor stinzen,
clusieve nieuwe buurtschappen voor rijke bewo
ners. Veel drastischer dan dat enkele nieuwe
Zeeuwse landgoed. Zo werkt men er aan de leef
baarheid. Of dit idee ook hier, op de eentonige ak
kers zou aanslaan, is nog maar de vraag. Of het so
ciaal en landschappelijk gezien wenselijk is
Het toont echter wel aan dat het anders kan. Zo'n
kijk op het gebruik van het land is een
sche doorbraak. Voor een passend antwoord op de
economische en demografische ontwikkelingen
die Derks schetst, kan Zeeland nog wel een paar
van dit soort baanbrekende ideetjes gebruiken.
17 maart 1956
P AARDENZIEKTE - De
Zeeuwse paardenfokkerij'is be
zig een achterstand op de medi
sche ontwikkeling in te lopen.
Jaarlijks worden er in ons land
miljoenen guldens schade gele
den door worminfecties bij
paarden. En dat terwijl er al
lange tijd in de diergeneeskun
de vrij eenvoudige middelen
bekend zijn, die deze ziekte
kunnen bestrijden. In Zeeland
wordt nu ook gestart met een
georganiseerde aanpak van de
paardenziekte.
BRAND - Een felle brand
heeft in Almelo vijf winkelpan
den verwoest. De ravage was
erg groot. Er deden zich-geen
persoonlijke ongelukken voor.
De oorzaak van de brand is
waarschijnlijk eën li
schoorsteen in een schoenma
kerij.
AAK - Prinses Beatrix heeft
voor haar achttiende verjaar
dag van het comité Varend Ne
derland een Lemmer-aak ca
deau gekregen.
ONGELUK - In Aardenburg
reed gisteren een auto in volle
vaart tegen een woning. De
chauffeur raakte niet gew
De muur van het huis stortte
niet in, maar scheurde wel.
*\rv^
Internet: www.pzc.nl
U7r
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
Ë-mail: web@pzo.nl
Hoofdredactie:
Bezorgklachten:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
0800-0231231
A. L. Kroon (adjunct)
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
Centrale redactie:
zaterdags tol 12.00 uur.
Stationspark 28
Postbus 31
Abonnementen:
4460 AA Goes
0800-0231231
Tel: (0113)315500
autom. afschrijving acceptgiro
Fax:(0113)315669
per maand: 20,55 n.v.t
E-mail: redactie@pzc.nl
per kwartaal: 59,75 62,00
per jaar: €229.20 233,30
Lezersredacteur: A. J. Snel
Voor toezending per post geldt een
Stationspark 28
toeslag.
Postbus 31
E-mail: lezersservice@pzc.nl
4460 AA Goes
Beëindiging \jan abonnementen
Tel: (0113)315660
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voorhet
Fax:(0113)315609
einde van de betaalperiode.
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31,4460 AA Goes
Middelburg:
Losse nummers per stuk:
Buitenruststraat18
maandag t/m vrijdag: 1,25
Postbus 8070
zaterdag: 1,80
4330 EB Middelburg
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
Bankrelaties:
E-mail: redwalch@pzc.nl
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
Advertenties:
4460 AA Goes
Alle advertentle-ordors worden uitgevoerd
Tel. (0113)315670
overeenkomstig de Algemene
Fax. (0113)315669
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
E-mail: redgoes@pzc.nl
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Terneuzen:
Overlijdensadvertenties:
Willem Alexanderlaan 45
maandag t/m vrijdag'.
Postbus 145
tijdens kantooruren
4530 AC Terneuzen
zondag: van 16.00,tot 18.00 uur
Tel. (0115)645769
Tel. (076)5312550
Fax. (0115)645742
Fax. (076)5312340
E-mail: redtern@pzc.nl
Personeelsadvertenties:
Hulst: Baudeloo 16
Tel: (076)5312240
Postbus 62
Fax: (076)5312340
4560 AB Hulst
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
Tel. (076)5312104
E-mail: redhulst@pzc.nl
Fax. (076)5312340
Zierikzee: Grachtweg 23a
Voor gewone advertenties:
Postbus 80
Noord- en Midden-Zeeland
4300 AB Zierikzee
Tel. (0113)315520.
Tel: (0111)454651
Fax. (0113)315529
Fax: (0111.)454657
Zeeuws-Vlaanderen
E-mail: redzzee@pzc.nl
Tel: (0114)372770
Opening kantoren
Fax:(0114)372771
Business to Business/Onroerend goeu
Goes, Zierikzee
Tel: (076)5312277
en Hulst:
Fax: (076)5312274
Maandag t/rh vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur.
Internet: www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden 0.u
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. Lie a
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voo
(abonnemenien)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante dienstan e p
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig le_
de derden. Als u op deze informatie geen prijs sJ~~
Postbus 314460 AA Goes.
zgener qt ooor ons zorgvu u.s 3--
n kunt u dit schriftelijk melden bij. PA-. ie-
Behporttot WG6GNGR
