Dode zwaan blijft weken liggen
Schilderijen als ode aan de muziek
PAlKESLAli
Cultuur moet in
contact blijven met
literatuurhistorie
Via muziek naar
een andere wereld
17
Instanties weten zich geen raad na melding over dode vogel
Afsluiting A58 weer geschrapt
Vlonders Lammerenburg aangetast
Hoog bezoek start kreeftseizoen
Promotie Kop van Goeree
schrijvers
en muziek
De Buisonjé
mag niet zingen
vrijdag 17 maart 2006
Jan Helmons met zijn honden. „Meneer, zeiden ze, u wordt teruggebeld. Maar wat denk je? Niks meer van gehoord."
foto Lex de Meester
j jnnrMartijn de Koning
KLEVERSKERKE - Zijn maat
schappelijke plicht wilde hij
doen. Jan Helmons uit Klevers-
kcrke zag aan de oevers van het
Veerse Meer een dode zwaan,
dacht aan de dreiging van vo-
„elgriep en ging op zoek naar
i een instantie die het beest wil
de ruimen. Om vervolgens hele-
i maal niemand te vinden die het
zijn taak vond in actie te ko-
men.
Jan Helmons heeft een volge
schreven opschrijfblokje nodig
I om zijn verhaal te kunnen
doen. „Want ik heb zo veel ver
schillende gesprekken gevoerd,
j dat ik het zonder boekje door el
kaar ga halen."
En dat allemaal om een dode
j zwarte zwaan. Het echtpaar
I Helmons vond het beest op 18
j februari aan de oevers van het
Veerse Meer, vlakbij het buiten-
i centrum van de scouting, tij
dens het uitlaten van hun hon-
I den. „Ik dacht: 'die moet hier
I weg'. De kranten staan immers
vol met berichten over de vogel
griep: dat je in actie moet ko
men als je iets verdachts tegen-
I komt. Dus ik dacht: 'ik ga er
achteraan'."
Via vogelopvang De Mikke in
Middelburg kwam Helmons te
recht bij de Algemene Inspectie
Dienst (AID). Dat leek het goe
de adres. Het ministerie van
Landbouw laat in advertenties
en op zijn website weten dat in
verdachte gevallen die instan-
I tie ingeschakeld dient te wor-
den. De AID is namelijk een on
derdeel van dat ministerie. En
een dode zwaan wordt door dat
zelfde ministerie onder de noe
mer 'verdacht' geplaatst.
„De dienst noteerde mijn ver
haal", vervolgt Helmons. „Me
neer, zeiden ze, u wordt terug
gebeld. Maar wat denk je? Niks
meer van gehoord."
Vijf dagen later lag de zwaan
nog steeds op dezelfde plaats.
„Ik heb toen nog een keer met
die dienst gebeld. Ze zeiden dat
het voor hen geen zin meer had
de zwaan op te halen, omdat ze
die alleen konden onderzoeken
als hij korter dan drie dagen in
het water lag."
Prioriteiten
Volgens een woordvoerder van
de AID schakelt de dienst de
Voedsel- en Warenautoriteit
(VWA) in voor het ophalen van
de beesten. „We stellen priori
teiten", legt woordvoerder
A. Herberigs van de VWA uit.
„Dieren in dunbevolkte gebie
den komen het laatst aan de
beurt."
Het verhaal van de AID over de
tijdspanne van drie dagen be
grijpt ze ten dele. „Na die perio
de is het virus uit zo'n beest.
Maar dan nog halen we het al
tijd weg, na contact te-hebben
opgenomen-mbt de melder." Be
halve met meneer Helmons
dan. „Ik kan niet inschatten
wat er in dit individuele geval
is misgegaan."
Hoe dan ook, Helmons moest
het maai" -eens bij de gemeente
Veere proberen, vond de AID.
Daar kwam niks uit, bleek op
28 februari. „Ik liet mijn hon
den uit en kwam weer die
zwaan tegen."
Helmons probeerde het maar
eens bij het ministerie van
Landbouw. „Toen ze hoorden
dat ik al contact met de AID
had gehad, verwezen ze me
door naar Rendac. Dat is een
bedrijf dat kadavers ruimt. Ze
bleken best bereid de zwaan op
te halen, maar dan zou ik de re
kening krijgen. Bovendien
moest ik het dier voor mijn
deur leggen."
Die nota, dat vond Helmons
nog tot daar aan toe. „Als
daarmee alles zou zijn opge
lost, had ik die best willen be
talen." Maar met de zwaan
gaan zeulen, daar had hij wei
nig zin in. „Een eend, die had
ik nog wel uit het water durven
halen. Maar die zwaan... Nou,
nee."
Bel de dierenambulance, opper
de iemand van het bedrijf.
Helmons deed dat. „Maar die
zeiden niet te weten waar ze
een dode zwaan moesten la
ten."
Helmons wist van geen wijken.
„Het was me worst door wie,
maar dit móest opgelost wor
den."
Na verschillende hernieuwde
contacten met het ministerie
van Landbouw kwam hij weer
bij de gemeente Veere terecht.
De betrokken ambtenaar be
loofde dat de zwaan vóór het
weekeinde weg zou zijn. Het
was toen woensdag 1 maart.
„Hij klonk zo overtuigend dat
ik dacht: 'hèhè, opgelost'."
Helmons leek weer te vroeg ge
juicht te hebben. „Op 4 maart
liep ik weer met de honden
langs de waterkant en ja hoor,
daar lag de zwaan."
Helmons was het zo beu, dat
hij de zaak even liet rusten.
Des te groter was zijn verba
zing toen maandagochtend 6
maart de zwaan... verdwenen
was! „Ik vertrouwde het hele
maal niet. Hadden ze die zater
dagmiddag dan nog opge
ruimd? Ik heb de hele oever af
gestruind, op zoek naar dat
beest. Maar nergens te vinden,
hoor."
Terug thuis bleek zijn vrouw te
lefoon te hebben gehad. „Van
de gemeente Veere. Dat het wa
terschap het beest had opge
ruimd. De gemeente had in
tweede instantie dus wel woord
gehouden."
Takenpakket
Het echtpaar kan er niet over
uit dat het allemaal zo lang
moest duren. „Niet dat al die in
stanties zo slecht handelden",
vindt Helmons. „Het zat blijk
baar niet in hun takenpakket
om die zwaan te ruimen." Daar
ligt nu juist het probleem,
vindt de man uit Kleverskerke.
„Hoe kan het nu zijn dat nie
mand wist wie waarvoor ver
antwoordelijk is? Dat zou toch
van bovenaf geregeld moeten
worden. Bijvoorbeeld met een
centraal telefoonnummer voor
de hele streek."
Over de Algemene Inspectie
Dienst is Helmons niet te spre
ken. „Kijk, ik heb hier in de
tuin twee kippen lopen. Die
moeten eigenlijk opgehokt wor
den, ook weer vanwege die vo
gelgriep. Maar ik krijg ze niet
te pakken: ze zijn veel te snel
voor me. Als die AID dat ziet,
schieten ze stx-aks die beesten
af en geven mij een boete van
twee keer honderd euro. Maar
als je zo'n melding wilt doen,
geven ze niet thuis."
BERGEN OP ZOOM - Wegens aanhoudende vorst moet
Rijkswaterstaat Noord-Brabant komend weekeinde de
wegwerkzaamheden bij het knooppunt Marlciezaat op
nieuw uitstellen.
Het betekent dat de aangekondigde afsluiting van de
A58/A4 bij Bergen op Zoom (rijrichting Goes-Micldel-
burg) weer niet doorgaat. Het werk wordt op een nader te
bepalen tijdstip uitgevoerd. Voor de weekeinden tussen
24 maart en 10 april handhaaft Rijkswaterstaat voors
hands de weekeindeafsluitingen (vrijdag 21.30 uur tot
maandag 05.00 uur) in de rijrichting Roosendaal.
VLISSINGEN - De vlonders bij veertien woningen in de
Vlissingse wijk Lammerenburg worden eind maart of be
gin april vervangen. Volgens de Zeeuwse Vastgoed Ont
wikkeling zijn de vlonders aangetast door de oranje drup-
pelzwam. De vlonders zijn van larikshout. Deze hout
soort staat er om bekend dat die heel goed onbehandeld
kan blijven.
Omdat Lammerenburg een toonbeeld van milieuvriende
lijk wonen moest worden, is voor dat soort hout gekozen.
Toch zijn de plateaus bij veertien woningen aan de Riet
kraag, de Vloedlijn en het Paalhoofd aangetast. De
Zeeuwse Vastgoed Ontwikkeling gaat de vlonders vervan
gen vanaf een bok in de watergangen.
ZIERIKZEE - Zeeland ontvangt hoog bezoek bij de start
van het kreeftenseizoen op donderdag 30 maart. De am
bassadeur van Duitsland, E. Duckwitz, zal aanwezig zijn.
Ook de Nederlandse ambassade in Brussel is goed verte
genwoordigd met K. von Chrismar, R. Zeldenrust en G.
Heijkoop en namens de Vlaamse regering is A. Buyse aan
wezig.
Verder staan op de gastenlijst nog een kleine honderd na
men van gasten, sponsoren en journalisten die ook getui
ge zullen zijn van de eerste kreeft die wordt opgevist uit
de Oosterschelde. De officiële start van het kreeftensei
zoen is een jaarlijks terugkerende happening om Zeeland
culinair op de kaart te zetten. Dit jaar is er voor het eerst
een culinaire persreis aan verbonden. Drie dagen lang toe
ren journalisten langs producenten van streekproducten
op Schouwen-Duiveland. De persreis past in nieuwe pro
gramma van de WV Schouwen-Duiveland om culinair
toerisme te promoten met onder meer dagarrangementen.
OUDDORP - De Stichting Promotie Kop van Góeree
stort zich dit seizoen op vernieuwing van het imago en
promotie. Dat gebeurt onder meer door de introductie
van een nieuw logo, nieuwe website en nieuwe vlaggen
De banners met de tekst 'Welkom op de Kop van Goeree'
zijn vanaf deze week op diverse plekken te zien. De bedoe
ling is de komende jaren een vierdelige serie vlaggen te
produceren, waarin steeds een ander Goerees thema cen
traal wordt gezet.
Ditmaal is dat strand (Ouddorp). Hierna volgen nog histo
rie (Goedereede), visserij (Stellendam) en watersport
(Brouwersdam). De aandacht voor promotie volgt op een
jaar waarin de stichting vooral aandacht aan de vernieu
wing van evenementen heeft besteed.
Andrea Oostdijk
71ste boekenweek
15-25 maart Z006
door Rolf Bosboom
TERNEUZEN - De literatuurge
schiedenis moet telkens op
nieuw worden verteld. Het zijn
die verhalen die de historie le-
vexxd houden. „Dat is mijn over
tuiging, een geloof bijna", zei
Frits van Oostrom, die gister
avond op uitnodiging op stich
ting Prometheus te gast was in
Porgy Bess in Terneuzen.
Van Oostrom, sinds kort presi-
dent van de Koninklijke Neder
landse Akademie van Weten
schappen, is voox-al bekend door
zijn boek Maerlants wereld
(1996), bekroond met de AKO
Literatuurprijs. Enkele weken
geleden verscheen Stemmen op
schrift, een vuistdikke beschiïj-
ving van de Nederlandse litera
tuurgeschiedenis tot 1300. Het
boek is tevens het eerste deel
van de achtdelige reeks Geschie
denis van de Nederlandse Litera-
tuur.
De autein- ging gister-avond op
onderhoudende wijze in op zijn
drijfveren om Stemmen der we
reld te maken, een karwei dat
tien jaar in beslag heeft geno
men. Daarbij onderstx-eepte hij
het culturele belang van een der
gelijk boek. „Het is goed dat een
cultuur contact blijft houden
met haar eigen verleden. Ik zie
dat helemaal niet als een vlucht.
Ik heb echt geen heimwee naar
de Middeleeuwen." Het is een
kwestie van respect voor de his
torie, voor de voorouders, maar
vooral ook is het een leerzame
onderneming. Wie zich erin ver
diept, merkt dat de afstand - al
bedraagt die in tijd gemeten ve
le eeuwen - minder groot is dan
gedacht. Van Oostrom vatte dat
samen met een van de motto's
uit het boek: 'Wat een vreemde
wereld - en wat lijken ze op
ons.' „Het is een heel andere
tijd, maar toch ook weer heel
herkenbaar." De schrijver noem
de Hadewych als voorbeeld van
iemand over wie de verhalen
niet mogen verdwijnen, omdat
zij anders 'alleen maar een grote
naam' wordt. Hij vertelde in
kort bestek het relaas: het ont
staan van de begijnenbeweging
rond 1250, vrouwen die kozen
voor een godgewijd leven, maar
buiten de gevestigde orde van
kerk en klooster. Hadewych ont
wikkelde zich tot een spiritueel
leidster. Een fragment uit een
van haar 'visioenen' illustreerde
hoe eigentijds haar mystieke tek
sten nog altijd zijn.
Van Oostrom zette ook een an
der belangrijk motief voor zijn
boek uiteen. De laatste grote li
teratuurgeschiedenis, die van
Gerard Knuvelder, dateert van
1970. De neerlandistiek heeft
zich sindsdien enorm ontwik
keld: er wordt aanzienlijk meer
onderzoek gedaan dan voordien
en de middeleeuwse teksten wor
den nu veel vaker in hun interna
tionale en historische context be
keken.
Het maken van het boek was
voortdurend balanceren tussen
de wetenschappelijke functie en
het schrijven voor een breed pu
bliek. „Ik denk dat geleerdheid
en plezier elkaar niet hoeven uit
te sluiten", zei Van Oostrom.
„Ik heb geprobeerd het weten
schappelijke niet te laten over
heersen. Ik wil geen omgevallen
boekenkast zijn, maar die laag
zit er wel onder." De auteur zei
nog een derde, 'subjectieve' drijf
veer te hebben. „Ik wilde dit
boek zó ontzettend graag ma
ken, vanuit mijn eigen nieuws
gierigheid. Die primaire gedre
venheid is ook noodzakelijk
voor een project van deze
schaal want ondanks alle onder
steuning die ik heb gehad, was
het een enorme exercitie."
DEN HAAG - Artsen hebben bij
Xander de Buisonjé een poliep
op een stemband ontdekt en heb
ben de zanger 'absolute stem-
rust' voorgeschreven.
Als gevolg hiervan heeft de zan
ger tot zeker half april al zijn
concerten afgelast. Ook het con
cert dat hij morgen in De Mythe
in Goes zou geven, gaat niet
door. „Afgelopen weekeinde
hebben we een theater-show moe
ten afzeggen, omdat Xander
griep had", aldus manager
F. Boers. „Die griep ging over,
maar de pijn aan zijn keel niet.
Woensdag werd tijdens de con
trole een poliep op zijn stemban
den ontdekt." GPD
De 71e Boekenweek staat, on
der het motto 'Boem Paukeslag'
in het teken van schrijvers en
muziek. De PZC spreekt in deze
periode dagelijks afwisselend
met auteurs die ingaan op hun
relatie met muziek en musici die
vertellen over hun band met lite
ratuur.
Vandaag in de derde aflevering,
schrijfster Floortje Zwigtman
uit Middelburg.
door Ernst Jan Rozendaal
Hoewel haar laatste boek
Schijnbewegingengenomi
neerd voor de Gouden Uil,
speelt in de negentiende eeuw,
heeft Floortje Zwigtman (pseu
doniem van Andrea Oostdijk)
bij het schrijven veel geluisterd
naar de muziek waarmee ze is
opgegroeid: Britse popmuziek
uit de jaren tachtig van de twin
tigste eeuw.
„Je smaak wordt vaak in je
jeugd bepaald. Ik luisterde veel
naar Ultravox, Depeche Mode,
New Order en The Smiths. Jan
Douwe Kroeske heeft dat eens
omschreven als muziek van in
dustrieterreinen en parkeer
plaatsen. Het is 'grotestadsmu-
ziek', geluiden die horen bij een
technische betonmaatschappij,
typisch Brits en met teksten en
klanken waarin uitzichtloos
heid en verwaarlozing worden
uitgedrukt. Diezelfde sfeer zit
in mijn boek. Dat speelt in het
Londen van de negentiende
eeuw, toen al een wereldstad. Ik
heb soms zinsnedes gebruikt uit
teksten van The Smiths. Die mu
ziek past veel beter bij wat ik
wilde vertellen dan klassieke
muziek uit die tijd, die toch
vooral voor de rijken was ge
componeerd."
Zwigtman noemt muziek een
versnelde weg naar de. emoties
Zelf speelt ze geen instrument,
maar ze beschouwt het medium
als een ideaal middel om de
sfeer tè vangen die ze zoekt
voor een bepaald verhaal.
„Door muziek op te zetten, kan
ik ook snel terugschakelen naar
de wereld van een verhaal waar
aan ik werk."
Haar eerste boek Spelregels
(2001) speelde in de Middeleeu
wen. Het album De optocht van
Flairck, gebaseerd op de schilde
rijen van Jeroen Bosch, bracht
haar in de juiste sferen, evenals
de klanken van de Medraeval
Baebes, een uit acht vrouwen
bestaande formatie die terug
grijpt op oude muziek.
Bij het schrijven van haar met
de Gouden Uil bekroonde jeugd
roman Wolfsroedel, (2003) luis
terde ze veel naar 'The fatal im
pact' van Death can dance.
„Donkere muziek over het beest
in de mens. Die hielp me bij
voorbeeld de sfeer op te roepen
van een jacht door het bos."
Zonder muziek zouden bepaal
de passages in haar boeken an
ders zijn geformuleerd, maar
muziek is slechts één van de
bouwstenen, benadrukt Zwigt
man. „Behalve muziek maak ik
ook gebruik van mijn herinne
ringen en ik doe veel research.
Een boek is een mozaïek van
zintuiglijke ervaringen. Muziek
is er daar één van."
door Anita Tournois
TERNEUZEN - De nieuwe expositie Mu
ziek in beeld bij Echo-Audio in Terneuzen
een regelrechte ode aan de muziek. Wil
lem Roos blijkt een voorliefde te koesteren
v°or jongerenbands. De sinds kort in Ter-
neuzen woonachtige kunstenaar legt ze vast
niet olieverf op doek in zachte dekkende
kleuren met een zuiders tintje.
Met als kenmerk een zonnige, diffuse, ge
sluierde, enigszins lome sfeer ademt elk
werk het impressionisme, gerealiseerd met
een palet dat geïnspireerd is door de kleu
ren en het licht van zijn vorige leefomge-
j'mg. Roos woonde ongeveer twintig jaar in
Italië, in een vervallen wijnboerderij mid
den in het Toscaanse heuvelland. Enkele ja
ren geleden koos hij er voor naar Nederland
,erug te keren en belandde in Vlissingen,
waar hij enkele jaren woonde. Sinds kort
vormt Terneuzen zijn domicilie.
Geboren in Scheveningen was hij als kind
31 in de weer met het maken van schetsjes.
Gok hield hij van muziek. In zijn jeugdjaren
ontstond daarom enige twijfel over de keu
ze voor een verdere opleiding. Werd het de
kunstacademie van Den Haag of het conser-
Vat°rium? „Die keuze bleek toch niet zo
moeilijk. Ik speelde en leerde klassiek gi
taar - vooral via zelfstudie - en doe dit nog
regelmatig met veel plezier. Maar ik weet ei
genlijk wel zeker dat ik toch niet goed ge
noeg was voor een verdere opleiding in deze
tak van kunst. Dus werd het de kunstacade
mie."
Na het voltooien van zijn studie, in 1977,
vertrok hij naar Italië. „Daar heb ik mij
vooral toegelegd op het schilderen van land
schappen. Ik had er diverse exposities, on
der meer in San Donato in Possio, Tavarnel-
le Val Di Pesa en Colle Val D'Elsa. Ook op
mijn vorige leefplek, Walcheren, schilderde
ik vooral duinlandschappen. Ineens had ik
echter genoeg van landschappen, wilde iets
anders. Zo borrelde het idee boven mijn pas
sie voor muziek weer te geven in mijn
werk."
Fris
In Echo-Audio hangen zodoende maar een
paar van zijn landschappen, bijvoorbeeld
Toscane en Wandeling. Schilderijen met mu
sicerende jongeren als Vlissingen, Rock,
Countryfolk, Off Stage en Festival tonen
een totaal ander raakvlak en onthullen een
specifieke voorliefde voor taferelen met
bandjes of andersoortige muziekgroepen,
waarin de gitaar centraal staat.
Hij beeldt vooral jongeren af. „Ik hou van
het frisse van de jeugd, heb enorme bewon
dering voor jonge mensen die het aandur
ven een band te beginnen. Een creatief pro
ces, zonder enige vorm van zekerheid, dat
me erg aanspreekt. Bovendien hou ik veel
van dat soort muziek. Dat de gitaar hierin
een hoofdrol speelt, is een logisch gevolg
van mijn fascinatie voor dit instrument."
Deze werken blijken echter niet te zijn ont
staan naar aanleiding van frequente bezoek
jes aan dergelijke bands, maar juist spon
taan, naar eigen idee en beleving. Soms met
de spiegel in de aanslag voor de juiste weer
gave van het gitaarspel. Enkele fraaie por
tretten van een fluitiste zijn juist wel naar
model geschilderd.
Zijn aard van schilderen is ingetogen. Het
werk heeft een sterk eigen kleurentimbre en
doorgevoerde transparantie. „Mijn kleurge
bruik zal ongetwijfeld beïnvloed zijn door
mijn verblijf in Italië. Persoonlijk vind ik er
de kleuren, juist vooral in de zomer, maar
gematigd van aard. Ik hield meer van de
sprekende tinten van herfst en winter. Maar
meer nog dan dat zal het vooral met mijn ka
rakter te maken hebben."
Tentoonstelling t/m 25 april in Echo-Audio, de
Jongestraat 1, Terneuzen. Geopend: di.-vr.
13-18 uur, vr. 19-21 uur en za. 10-17 uur.
In zijn schilderijen toont Willem Roos zijn voorliefde voor jonge muzikanten: „Ik heb enorme bewondering voor jonge mensen die het aan
durven een band te beginnen." foto Peter Nicolai
