Finnen
koesteren
hun vaas
Evergreens tegen saaie buren
PZC
Glas
Alvar Aalto
Borstelmat
Waskom
Verticuteren
Bewaking
zaterdag 11 maart 2006 W 3
Bovenaanzicht van de
Savoy vaas: de leren
broek van een Eskimo
vrouw of meren van
Finland?
Is Nederland Rietveld,
dan is Finland Alvar Aal
to. Zeventig jaar geleden
ontwierp de Scandinavi
sche ontwerper een grillig
gevormde vaas die is uitge
groeid tot designicoon. Pro
ducent Iittala viert dit met
een aantal nieuwe produc
ten die op het prikkelende
ontwerp zijn gebaseerd.
De roestvrij stalen
schaal is gebaseerd
op het werk van
Aalto
Zelf had ontwerper Alvar
Aalto (1898-1976) het ze
ventig jaar geleden over 'de le
ren broek van een Eskimo
vrouw', maar tot op de dag van
vandaag associëren designlief
hebbers zijn bekendste ontwerp
met de grillige vormen van de
vele meren van Finland. Mede
daarom is de vaas van Aalto
voor Finland wat de stoel van
Rietveld voor Nederland is.
Of misschien nog wel meer,
want wie een bezoek brengt aan
Finland kan niet om de vaas
heen. Op het vliegveld, in hoofd
stad Helsinki, maar ook ver
daarbuiten duikt de opvallende
vorm op. De Finnen koesteren
het ontwerp, maar ook de ont
werper, die met zijn architec
tuur een stempel op het land
heeft gedrukt. Omdat de vaas
van Aalto dit jaar zeventig jaar
bestaat, brengt producent Iitala
(die in 2006 tevens het 125-jarig
bestaan viert) verschillende
nieuwe varianten op de markt.
Ook verschijnen een aantal pro
ducten die op het ontwerp van
Aalto gebaseerd zijn.
De ontstaansgeschiedenis van
de vaas hangt overigens nauw
samen de historie van het be
drijf. Karhula-Iittala (voorloper
van het huidige Iittala) roept
ontwerpers in 1936 op om een
glasobject te ontwerpen voor de
Wereldtentoonstelling in Parijs.
De vaas van Aalto rolt als win
naar uit de bus. Het ontwerp is
in 1937 te zien in het Finse pavil
joen, eveneens ontworpen door
Aalto - samen met zijn vrouw
Aino.
Maar niet alleen daar duikt de
vaas op. Ook op de tafels van
het in 1937 geopende prestigieu
ze restaurant Savoy in Helsinki
is de vaas te vinden. En daaraan
dankt het 140 millimeter hoge
ontwerp de naam. De grote va
riant, 201 of 251 millimeter
hoog, is bekend als Finlan-
dia-vaas. Opvallend is de collec
tie van vier in elkaar geplaatste
schalen en vazen, bekend als de
Aalto bloem. „Natuur is het sym
bool voor vrijheid", zegt Aalto.
In die verwijzing naar de natuur
schuilt voor een belangrijk deel
de kracht van zijn werk. Begin
twintigste eeuw is het een reac
tie op de vaak zielloze indus
triële ontwerpen die dan voor
het eerst van de lopende band
rollen. Aalto is ervan overtuigd
dat juist ontwerpers en hand
werkers een menselijk gezicht
kunnen geven aan massaproduc
ten. „Want wat we dagelijks ge
bruiken, moet perfect bij ons
passen", aldus de ontwerper.
Niet alleen als ontwerper, ook
als filosoof, humanist en aanhan
ger van het functionalisme heeft
Aalto een stempel gedrukt op
het Finse design van voiige
eeuw. Aalto vindt bijvoorbeeld
dat designers altijd moeten blij
ven spelen. Zijn opvattingen
spreken uit het meubilair en de
accessoires van zijn hand, maar
ook uit een aantal door hem ont
worpen gebouwen. Waaronder
verschillende beeldbepalende
gebouwen in Helsinki, zoals de
Finlandia Hal en het Puituur
Huis.
Een designer onder de mensen.
Die omschrijving past Aalto.
Het liefst wilde hij met ontwer
pers en gebruikers in gesprek.
Dat uitgangspunt heeft Iittala
gevat in de website aaltovoi-
ce.com, waarop iedereen kan
meepraten en discussiëren over
de ontwerpen van Aalto en over
design in het algemeen. Daarop
is ook het werk te vinden dat
een aantal jonge Finse vormge
vers op verzoek van de produ
cent heeft ontworpen.
Paul Geerts
Van 19 mei tot 3 september is in
het Design Museum van Helsin
ki de overzichtsexpositie 'Gla
zen Parels - Iittala 125 jaar' te
zien. De expositie bestaat uit
werk van bekende Finse ontwer
pers, onder wie naast Aalto Kaj
Franck, Tapio Wirkkala en Ti-
mo Sarpaneva. Vanaf septem
ber reist de expositie over de we
reld.
Meer informatie: www.design
museum.fi, www.iittala.com,
www.aaltovoice.com
Wie de grenzen van zijn
tuin met groen weet te
verdoezelen, kan zichzelf wijs
maken dat hij in een eindeloze
groene ruimte vertoeft. Zo we
ten creatieve tuiniers van een
stadstuintje nog een avontuurlij
ke jungle te maken. Jammer al
leen, dat de winter meestal een
einde aan die illusie maakt.
Struiken en klimplanten verlie
zen hun blad en plotseling is
daar weer het genadeloze uit
zicht op het schuttingbeton van
de buren en hun hobbyschuurtje
met golfplaten dakje.
In zo'n geval kan ik me voorstel
len dat je muren, schuttingen en
wansmaak van de buren liefst
met altijd groene planten aan
het gezicht onttrekt, zodat je
ook 's winters van je zelfgescha
pen paradijs kunt genieten. Als
we de coniferen buiten beschou
wing laten, is het aantal groen-
blijvende heesters beperkt.
Toch zijn het er nog steeds aar
dig wat, want als ik ga tellen
dan kom ik al gauw tot een stuk
of dertig. Sommige kom je in ie
dere straat wel een paar keer te
gen, zoals de olijfwilgen, en an
dere zijn alleen maar bij een
paar specialistische kwekers in
Boskoop te krijgen.
Zo'n struik is de Daphniphyl-
lum, uit Japan, die ondanks het
feit dat je hem in geen tuincen
trum tegenkomt tot de mooiste
wintergroene heesters behoort.
Daphniphyllums lijken op geen
enkele andere struik en zijn
door de botanici in een eigen fa
milie geplaatst: de Daphnip-
hyllacea. Wat standplaats be
treft is de Daphniphyllum niet
kieskeurig; hij gedijt in dezelfde
omstandigheden als de rododen
dron: zure grond en niet te veel
zon. Het blad is langwerpig, zo
als dat van een rododendron,
maar terwijl rododendronblad
nogal saai is, is het blad van de
Dapniphyllum boeiend: de bo
venkant is glimmend groen en
de onderzijde staalgrijs. En om
dat een volwassen Daphniphyl
lum wel een meter of drie hoog
wordt, zijn die onderkanten ook
zichtbaar. De bladeren die in
kransen aan de einden van de
takken staan hebben daarnaast
ook nog karmijnrode bladsteel
tjes.
Bloeien doet de struik ook, zij
het niet spectaculair. Je ruikt de
bloemen in het voorjaar eerder
dan dat je ze ziet, maar de geur
is overweldigend. Wie erin
slaagt om een mannelijke en een
vrouwelijke Daphniphyllum op
de kop te tikken, kan in de
herfst ook nog genieten van
zwartblauwe berijpte bessen. Er
bestaan drie soorten, maar de
soort om naar op zoek te gaan is
Daphniphyllum macropodum;
de andere zijn minder winter
hard of minder mooi; de zeldza
me bontbladige vorm van Daph
niphyllum macropodum is min
der goed tegen vorst bestand
dan de gewone soort.
Ook de olijfwilg, Eleagnus, is
een struik die je eerder ruikt
bloeien dan dat je hem ziet
bloeien. In veel tuinen valt
's winters de vrolijke Eleagnus
pungens 'Maculata' op, met
blad dat in het midden een grote
heldergele vlek heeft. Dit is die
struik die vaak 'terugloopt', zo
als dat in vaktaal heet: tussen
de geelbonte takken verschijnt
een groenbladige twijg en als je
die niet op tijd wegknipt eindig
je met een volledig groenbladige
struik.
Er bestaan verscheidene groen-
blijvende olijfwilgen en alle
maal zijn het struiken met veel
karakter. Een van mijn favorie
ten is Eleagnus macrophylla,
met groot, rond blad. De jonge
scheuten in het voorjaar zijn
Daphniphyllum macropodum
met zilverachtige schubben over
dekt zodat de hele struik als zil
ver blinkt. Later verdwijnt het
zilverlaagje aan de bovenkant
van het oudere blad, maar aan
de onderkant blijft het aanwe
zig. Eleagnus macrophylla
bloeit in een tijd dat er in de
tuin weinig te ruiken valt, in no
vember en de zoete, vanilleach-
tige geur is van meters afstand
te ruiken. Na een warme zomer
kan de struik u nog verrassen
met mooie oranjerode bessen.
Die bessen kun je overigens ook
verwachten aan de veel meer
aangeplante Eleagnus x ebbin-
gei 'Albert Doorenbos'.
Romke van de Kaa
„Door de symmetrie in het ont
werp ontstaat een strak, kosmo
politisch beeld. Er is gespeeld
met het materiaal door er reliëf
in aan te brengen, wat een stoer
effect oplevert." Met die woor
den loofde de jury het door Mau
rice van de Stouwe ontworpen
glas Francis Drake. Daarmee
won hij de Nederlandse finale
van de Designer Glass Competi
tion, een jaarlijkse ontwerpwed
strijd van ginmerk Bombay Sap
phire. Van de Stouwe vertegen
woordigt Nederland begin april
tijdens de landelijke finale in
Milaan.
Zijn ontwerp verschijnt in be
perkte oplage bij Royal Leer
dam Crystal. De naam van het
glas is ontleend aan de Engelse
ontdekkingsreiziger, die volgens
de ontwerper in staat was om
overal ter wereld de beste spece
rijen vandaan te halen. En die
zijn dan weer nodig voor de pro
ductie van gin.
Informatie: www.designerglass-
competition.com
Met een beetje regen veranderen
keuken of hal al snel in een nat
te (modder)boel. De nieuwe mat
RiZZ Outdoor van Gezu Brush
Components moet daarin veran
dering brengen. Volgens ont
werpster Trudie Zuiddam ver
dwijnt met deze borstelmat het
vuil uit iedere profielzool. De
mat heeft een basis van kunst
stof, voorzien van een antislip-
laag. De borstels zijn bevestigd
in roestvrij staal. Het vuil wordt
niet door de mat opgenomen,
maar valt tussen de borstels.
RiZZ Outdoor is verkrijgbaar in
twee uitvoeringen en twee ma
ten vanaf 199,95 euro. Informa
tie: www.rizz.nl
De naam van Giulio Cappellini
hangt aan het gelijknamige de
signmerk, waarvan hij jaren
lang eigenaar was. Maar naast
zakenman is Cappellini ook de
signer. De ontwerpen van zijn
hand hebben meestal een sobere
uitstraling. Zoals blijkt uit Mo-
nowash en Miniwash, de kerami
sche waskommen voor het Itali
aanse Flaminia.
'Opvallend zijn de verschillende
kleuren en de afgeronde hoeken.
Beide zijn onlangs door impor
teur Clou op de Nederlandse
markt geïntroduceerd. De prijs
is nog niet bekend.
Oude planten, mos en maaires-
ten uit het gazon halen heet met
een mooi woord verticuteren.
Wil het gazon gezond blijven,
dan moet dat volgens producent
van tuinproducten Wolf Garten
zo'n drie keer per jaar gebeuren.
Het is nogal een karwei om dat
handmatig te doen. Daarom
komt Wolf Garten met de elek
trische verticuteermachine
UV29EV.
Na een behandeling met het ap
paraat (169,95 euro) dringen
licht, lucht en water volgens de
producent weer makkelijker in
de bodem.
Informatie: www.wolf-garten.nl
Een beetje appartement is tegen
woordig uitgerust met een deur
belcamera. Daardoor is meteen
duidelijk wie beneden aan de
deur staat. Zo'n systeem is vol
gens Marmitek niet alleen han
dig voor bovenwoningen, maar
ook handig voor normale hui
zen. DoorGuard 100 (vanaf 149
euro) is de naam van een video-
deurtelefoonsysteem dat overal
te bevestigen is. Voor een veilig
gevoel, aldus Marmitek.
Informatie: www.marmitek.nl
