PZC
Wereld
negeert bloedige oorlogen
Over guerrilla, seksslaven
en drugsoorlogen
'1 r\
J
0113-315680
www.pzc.nl
Pus 31,4460 AA Goes
Sis Vlaanderen: 0114-372770;
Nation03': 020-4562500.
zaterdag 11 maart 2006
«.r—w* 'X
Kernenergie droom of nachtmerrie
Het wereldnieuws wordt vooral beheerst door de bloedige strijd
in Irak. Ook het conflict tussen Israël en de Palestijnen komt
vrijwel dagelijks in de media, evenals het geweld in Afghanistan. Er
woeden nog veel meer, vaak even bloedige maar grotendeels vergeten
conflicten in de wereld. De belangrijkste op een rijtje.
Fare-guerrilla's komen bijeen in het oerwoud bij MirafLores in Colombia.
foto Henry Romero/RTR
Azië
Tsjetsjenië
Hoewel de strijd in Tsjetsjenië offi
cieel voorbij is, woedt hier nog
altijd een guerrilla, die slachtoffers
eist. Rusland ontketende in 1994 een
oorlog in Tsjetsjenië dat zich onafhan
kelijk verklaarde toen de Sovjet-Unie
ophield te bestaan. Uiteindelijk drui
pen de Russen in 1997 af. Na een
reeks nog altijd niet opgehelderde aan
slagen op flatgebouwen stuurt presi
dent Boris Jeltsin het Russische leger
in 1999 opnieuw naar de deelrepu
bliek. Zijn opvolger Vladimir Poetin
bestempelt de vrijheidsstrijders als
terroristen die tot op de plee nage
jaagd moeten worden. De oorlogen
hebben aan meer dan tweehonderddui
zend mensen het leven gekost. Overge
lopen rebellen maken de dienst uit
met goedkeuring van het Kremlin. De
overgebleven strijders, vooral radica
le moslims, blijven een guerrilla voe
ren.. Zij plegen geregeld aanslagen.
Gijzelingsacties in een theater en een
school lopen uit op een bloedbad.
Nagorno-Kcirabach
Armenië eigent zich in 1993 deze en
clave in Azerbeidzjan toe na een oor
log, waarbij meer dan tienduizend
mensen omkomen. Bijna een miljoen
Azeri leven sindsdien als vluchteling
in eigen land, omdat Azerbeidzjan
aanspraak blijft maken op de enclave
en geen permanente huisvesting voor
hen wil regelen. Nog dagelijks zijn er
schermutselingen, met doden tot ge
volg. Azerbeidzjan staat er dankzij de
'olieboom' economisch beter voor dan
Armenië, verhoogt het militaire bud
get jaarlijks en dreigt met een nieuw
"gewapend conflict. Het christelijke Ar
menië heeft in Rusland echter nog een
belangrijke bondgenoot.
Abchazië en Zuid-Ossetië
Georgië wil dat deze opstandige,
pro-Russische regio's luisteren naar
het centrale gezag in Tbilisi. In 1991
en 1992 woeden kortstondige maar
bloedige oorlogen in beide regio's.
Duizenden mensen komen om. Rus
land komt te'hulp. Een status quo is
het gevolg. Sinds de pro-westerse pre
sident Saakasjvili aan de macht is,
bakkeleien Rusland en Georgië bijna
dagelijks. In 2004 stuurt Georgië troe
pen naar de grens van Zuid-Ossetië
om, zegt Tbilisi, een einde te maken
aan het smokkelen, de belangrijkste
inkomstenbron van de regio. In fe
bruari van dit jaar besluit het Georgi
sche parlement dat de Russische troe
pen die deel uitmaken van een vredes
macht in Zuid-Ossetië moeten vertrek
ken. Rusland weigert.
Afrika
Soedan
Het meest in het oog springende con
flict in Afrika speelt zich af in het wes
telijke regio van Soedan. In Darfoer
ontketenden rebellen begin 2003 een
oorlog, die al aan bijna tweehonderd
duizend mensen het leven heeft ge
kost en voor twee miljoen ontheem
den heeft gezorgd. Rebellenbewegin
gen in Darfoer strijden voor grotere
economische en politieke invloed in
hun regio. Jarenlang is dit gebied gro
tendeels genegeerd door de politici in
de Soedanese hoofdstad Khartoem.
Er is nauwelijks ontwikkeling. De re
gering gebruikt Arabische milities,
Janjaweed genaamd, om de meren
deels Afrikaanse rebellen te bestrij
den. Ondanks vredesbesprekingen en
internationale druk lijkt een oplos
sing vooralsnog niet in zicht. De Soe
danese regering wil of kan de milities
niet in het gareel krijgen en de rebel
len zijn onderling sterk verdeeld. De
speciale VN-gezant Jan Pronk heeft
de Verenigde Naties afgeraden hier
vredestroepen in te zetten, omdat het
te gevaarlijk zou zijn.
Congo
Officieel is de oorlog in Congo in 2003
beëindigd, maar in het oosten van het
land vallen dagelijks nog vele slachtof
fers door geweld. Overblijfselen van
rebellengroepen, ordinaire benden,
volksmilities en. onbetaalde rege
ringstroepen bestrijden elkaar nog al
tijd over toegang tot bodemschatten
als goud, diamanten en coltan. Sinds
de oorlog in 1998 uitbrak zijn bijna
vier miljoen mensen omgekomen door
geweld en ziekten. Plet is uitgeroepen
tot het dodelijkste conflict in Afrika.
Ondanks het soms harde optreden van
25.000 VN-militairen lukt het niet de
situatie in het oosten onder controle te
krijgen. Toch is het de bedoeling dat
er later dit jaar vrede is, want dan zijn
verkiezingen gepland in Congo.
Ivoorkust
Ivoorkust gold jarenlang als een van
de stabielste en welvarendste landen
van Afrika. Onderhuids sluimerden ja
renlang geschillen tussen bevolkings
groepen en immigranten uit arme om
liggende landen die op de economische
mogelijkheden in Ivoorkust waren af
gekomen. In 2002 mislukte een staats
greep van ontevreden militairen en
werd het land in tweeën gesplitst. Het
noorden is in handen van rebellen; het
zuiden staat onder controle van het le
ger van president Laurent Gbagbo.
VN-militairen en Franse troepen hou
den beide partijen zo goed en zo
kwaad als het kan gescheiden. Vredes
besprekingen lopen door halsstarrig
heid van beide zijden op niets uit.
Somalië
Als zo goed als hopeloos wordt het con
flict in Somalië bestempeld. Sinds de
val van president Siad Barre in 1991
heeft het land geen functionerende re
gering gehad. Er is weliswaar vorig
Nepalese politiemensen arresteren een demonstrant tegen het bewind van koning Gyanendra. foto Gopal Chitrakar/RTR
jaar een regering en parlement samen
gesteld, maar vanwege intern gekisse
bis functioneren ze geen van beiden.
De echte macht in het land is in han
den van groepen met wapens, zoals
krijgsheren, islamitische rechtbanken
en zakenlieden. De situatie wordt ge
compliceerd door het clansysteem van
Somalië. Niet alleen strijden de grote
clans met elkaar, ook subclans en
sub-subclans staan elkaar naar het le
ven.
Oeganda
Kort nadat president Yoweri Museve
ni in 1986 aan de macht kwam in Oe
ganda, meldde zich in het noorden van
het land een terreurgroep: het Verzets
leger van de Heer (LRA) van Joseph
Kony. Het LRA wilde Museveni, af
komstig uit het westen van Oeganda,
verdrijven omdat hij een einde had ge
maakt aan een serie regimes die wer
den geleid door noorderlingen. Terwijl
Museveni rust en ontwikkeling bracht
in Oeganda, liet hij het noorden aan
zijn lot over. Wel stuurde hij zijn leger
op het LRA af, maar dat is al die jaren
niet in staat gebleken de rebellengroep
te verslaan. Ook pogingen tot vredes
overleg lopen steeds op niets uit. In
middels lijkt het LRA versplinterd,
waardoor de aanvallen op de bevol
king enigszins zijn afgenomen. Ander
half miljoen noorderlingen zitten ech
ter nog steeds in kampen voor ont
heemden en duizenden kinderen moet
's nachts buitenshuis slapen uit angst
te worden opgepakt en ingelijfd door
het LRA. De groep bestaat grotendeels
uit jongens en meisjes die zijn ont
voerd en worden misbruikt als strijder
en seksslaaf.
Midden- en verre oosten
Kashmir
In het Indiase gedeelte van de provin
cie Kashmir woedt als sinds 1989 een
oorlog tussen door Pakistan gesteunde
moslimextremisten en het Indiase le
ger. Tot dusver zijn hier 65.000 doden
gevallen. Extremisten willen onafhan
kelijkheid of aansluiting bij Pakistan;
Indiase autoriteiten weigeren hierover
te onderhandelen.
Nepal
Op het dak van de wereld vechten
maoïstische rebellen al tien jaar tegen
het leger. Maoïsten willen afschaffing
van het koningshuis en een communis
tische republiek vestigen. De strijd
heeft al aan zeker achtduizend mensen
het leven gekost. Gevechten vinden
met name plaats in de bergen, niet zo
zeer in de steden.
Pakistan
In de provincie Ballochistan vechten
Ballochi-nationalisten tegen het Paki
staanse leger. De nationalisten menen
dat zij worden gediscrimineerd en dat
de centrale autoriteiten alle gasinkom-
sten uit Ballochistan in eigen zak
steekt. Rond de vijfhonderd doden tot
nu toe. Een groot regeringsoffensief
probeert het verzet te breken.
Filipijnen
Op het eiland Mindanao, in het zuiden
van de Filipijnen, strijdt een afschei
dingsbeweging al dertig jaar tegen het-
centrale gezag. Het conflict heeft al
aan.meer dan 120.000 mensen het le-
Zuid-Amerika
Colombia
De twee overgebleven, linkse guerrilla
bewegingen in Colombia, Fare en
ELN, vechten al vier decennia tegen
de regering in Bogota voor een sociaal
rechtvaardigere maatschappij. De Re
volutionaire Strij dia-achten van Co
lombia (Fare) ontstond in 1964 als de
gewapende vleugel van de Communis
tische Partij, waar zij later mee bra
ken. De strijd is gericht tegen het
grootgrondbezit en de uitbuiting van
de arme plattelandsbevolking. Zij con
troleert circa 35 procent van het natio
nale grondgebied, gelegen in de Ama
zone-regenwoud en de lagere delen
van het Andesgebergte.
Het kleinere Nationale Bevrijdingsle
ger (ELN) is sterk beïnvloed door Fi
del Castro en wijlen Mao Zedong. De
verzetsgroep werd in 1965 opricht
door stedelijke intellectuelen, die ook
het platteland als uitvalsbasis hebben
om het wettig gezag in de hoofdstad
omver te werpen. Het ELN heerst voor
al in het onherbergzame noordoosten
van Colombia. Het ELN financiert de
strijd vooral met losgeld, verkregen
uit de honderden ontvoeringen die
jaarlijks worden uitgevoerd. Ook de
Fare verdient daar dik geld aan. Hun
kroongijzelaar is de voormalige presi
dentskandidate Ingrid Betancourt, die
al vier jaar in het oerwoud wordt vast
gehouden. Daarnaast verdient de Fare
ook miljoenen met de drugshandel.
Midden-Araerika
Haïti
Instabiliteit en gewéld plagen dit land
al sinds de jaren tachtig. In 2004 zorg
de een bloedige opstand, samen met
druk vanuit de VS en Frankrijk, er
voor dat president Aristide het land
ontvluchtte. Een interimregering nam
de macht over en een VN-macht werd
geïnstalleerd om orde en rust te her
stellen. Maar confrontaties tussen ge
wapende bendes en politie zijn nog al
tijd aan de orde van de dag en hebben
al duizenden levens geëist. De VN om
schrijven de humanitaire situatie in
het land als 'catastrofaal'.
Bijdragen van de
GPD-correspondenten
Harald Doornbos, Ilona Eveleens,
Frans van den Houdt,
Frans Lindenkamp en Remco Reiding
Kinderen tijdens een Mai Mai militaire training in de Democratische Republiek Congo.
foto Finbarr O'Reilly/RTR
"VERGETEN" CONFLICTEN IN DE WERELD
g Conflictgebieden
Tsjetsjenië
NOORD- -jy
AMERIKA
f
vU Haïti
Colombia -
1 ZUID- J
AMERIKA
Nagorno-
«V EUROPA
'v h
Soedan
Ivoorkust L«jSU.v,
Filipijnen
AUSTRALIË
^/Oeganda
ven gekost. Ondanks een wapenstil
stand en vredesoverleg wordt hier nog
steeds sporadisch gevochten. Op een
ander eiland, Jolo, is het de extremis
tische moslimbeweging Abu Sayyaf
die strijd levert met regeringstroepen
en voortdurend mensen, met name bui
tenlanders, ontvoert.
