1
Een strike, daar ga je voor
De quiz lijkt
wel flitsend
maar is nep
Jonkvrouw vertelt
haar levensverhaal
vanaf de geboorte
zaterdag 4 maart 2006
Omslagillustratie van Jonkvrouw door Marijke Meersman.
Vorige week woensdag werd
in Brussel de Boekenleeuw
2006 voor het beste kinder- of
jeugdboek geschreven door een
Vlaams auteur uitgereikt aan
Jean-Claude van Rijckeghem en
Pat van Beirs voor Jonkvrouw.
De Boekenpauw voor het mooist
geïllustreerde boek ging naar
Isabelle Vandenabeele voor
Mijn schaduw en ik.
Wat in Nederland de Gouden
Griffel en de Gouden Zoen zijn
voor respectievelijk het mooiste
oorspronkelijk Nederlandstali
ge kinderboek en jeugdboek is
de Boekenleeuw in Vlaanderen.
Maar anders dan 'bij ons' komt
'bij hen' voor bekroning uitslui
tend een boek in aanmerking
van een Vlaams auteur. Of van
twee, zoals het geval is met Jonk
vrouw, een historische roman
die zich afspeelt in het Vlaande
ren van de' veertiende eeuw.
Hoofdfiguur is Marguerite (Mar-
garetha) van Male, de enige
dochter van de 24ste Graaf van
Vlaanderen. Ze werd geboren in
1347, was een blauwe maandag
met Philippe de Rouvres ge
trouwd, later nog met Filips de
Stoute en stierf in 1405. Met dat
kleine beetje informatie gingen
Jean-Claude van Rijckeghem en
Pat van Beirs aan de slag. En
niet zonder succes, want nadat
ze met hun boek al de Thea
Beekman Prijs 2005 in de wacht
hadden gesleept, mochten ze nu
ieder de zo gewilde Boeken
leeuw in ontvangst-nemen.
Ze kozen ervoor Marguerite zelf
aan het woord te laten en 'dus'
begint die haar verhaal - won
derlijk misschien en gedurfd,
maar waarom eigenlijk niet -
kort voordat ze op de laatste
dag van het jaar 1347 door twee
kraamvrouwen uit de warmte
van haar moeders buik wordt
geduwd en met haar hoofdje in
de handen glijdt van Morva, een
oude vrouw met 'een zeldzaam
inzicht in de dingen van hemel
en aarde en in de geheimen van
de kruiden'. 'Mijn moeder ligt in
het vrouwenvertrek van het kas
teel van Male, in een breed bed
tussen hofdames en wasvrou
wen. De vrouwen liggen er
naast elkaar op zakken van stro
en onder dekens van schapen
vacht. Ze liggen huid tegen
huid. Het is immers winter en er
mag geen zuchtje warmte verlo
ren gaan. Het is niet stil in het
vertrek. De vrouwen hoesten,
grommen, niezen en snuiven.
Plun kelen zijn rauw als slagers
vlees en hun neuzen verstopt als
de hals van een smalle
oliekruik. Mijn moeder voelt in
eens een golf warm water tussen
haar dijen. Ze gaat met een
schok rechtop zitten. Ze voelt
hoe de kou zich op haar naakte
rug werpt. Ze realiseert zich on
middellijk dat ik tijdens die ster-
venskoude nacht geboren zal
worden.'
In het juryverslag wordt over
het boek de loftrompet gestoken
met zinnen als: 'Haar verhaal is
Illustratie In de wolken door Isa
belle Vandenabeele, uit Mijn
schaduw en ik.
het toonbeeld van wat een histo
rische roman moet zijn en zo
vaak niet is; een spannend ver
haal dat met vakmanschap
wordt verteld, in een geloof
waardig historisch kader, dat de
plot niet verplettert maar onder
steunt, en met levensechte perso
nages.' En: 'In kleine details en
uitgebreidere beschrijvingen
ontplooit zich het leven zoals
het is; de veertiende eeuw, met
de goorheid en de luxe, de stank
en het reukwater.'
Het is allemaal waar. Maar
Jonkvromv is vooral een over
rompelend liefdesverhaal over
een jonge vrouw die ondanks
haar vader en met al het vuur en
leven dat ze in zich heeft geluk
kig wil worden. Mooi meegeno
men voor lezers aan deze kant
van de grens is dat alles zich af
speelt in een streek die ze goed
kennen - in de driehoek Brug-
ge-Damme-Sluis, 'in de onmete
lijkheid van de polders waar het
land zo vlak is dat aarde en he
mel aan de einder met elkaar de
liefde lijken te bedrijven.'
Glans
Van de illustraties in de 46
(prenten)boeken die Voor de Boe
kenpauw werden ingezonden
maakten de verbluffend soepele
en kleurige houtsneden van Isa
belle Vandenabeele in Mijn scha
duw en ik de meeste indruk. Dat
in de eindronde ook Soepkin-
ders van Gerda Dendooven ('een
juweel met tekst, tekening en
vormgeving in perfecte harmo
nie') en Stad van Pieter Gaude-
saboos ('dat de creativiteit en
het denken uitdaagt') op tafel
iagen, geeft de bekroning nog
meer glans.
Na Rood Rood Roodkapje (Zilve
ren Penseel 2004 en Plantin-Mo-
retusprijs voor het best verzorg
de boek) is de hoogste prijs in
Vlaanderen voor illustratoren
de verdiende erkenning van 'een
volgroeid kunstenaar die zich
constant verder ontwikkelt en
vernieuwt'.
Jan Smeekens
Jean-Claude van Rijckegehem
Pat van Beirs: Jonkvrouw -
Facet; 280 pag.; vanaf 12 jaar;
€17,95.
Pieter van Oudheusden en Isa
belle Vandenabeele: Mijn scha
duw en ik - De Eenhoorn;
€14,50.
De volledige lijst met nomina
ties, bekroningen en juryrappor
ten op www.boek.be. Alles over
de Jeugdboekenweek (11 t/m 26
maart) op www.jeugdboeken-
week.be.
Donderdagavond. Een
alledaagse avond in
bowlingcentrum De Kruit-
molen in Middelburg. Op
baan acht vegen Carlien
Captijn (16) en Rianca van
Duin (14) zorgvuldig hun
bowlingbal droog. In een
mix van muziek en geroeze
moes van stemmen vieren
Rianca en Carlien - na een
perfecte, worp van Carlien -
haar strike met een vrolijke
highfive.
Dat het draait om de gezel
ligheid bij de bowlings-
port, dat wilCarlien wel beken
nen. „Maar bowlen is meer dan
alleen gezellig een balletje'
gooien. Wil je een topper wor
den? Mooi, dan zul je wel ver-
schrikkelijk veel moeten trai
nen. Op dit moment train ik
zo'n.twee uur për week en daar
naast sta ik nog een avond op de
baan tijdens de huisleague."
Beide speelsters zijn al jaren ac
tief in de bowlingsport. Rianca:
„Het geeft echt een kick, als je
met één worp alle pins omver
knalt. Een strike, daar ga je
voor. Eigenlijk wil je dat kunst
je elke keer opnieuw flikken.
Als dat zou lukken dan gooi je
een 'perfect game', dat wil zeg
gen een puntentotaal van drie
honderd. Kijk, hier staat mijn
totaal", zegt ze, wijzend naar
een badge op de mouw van haar
shirt. „Een highscore van 215
punten. Er valt dus nog heel wat
te verbeteren."
„Bowling is niet alleen een kwes
tie van techniek, maar ook van
tactiek. Via de backswing richt
je je op de arrows, de pijlen op
de baan", mengt Kevin van
Deursen (17) zich in het ge
sprek. „Maar er zijn ook spelers,
De bowlers (vlnr): Rianca van Duin, Kevin van Deurss en en Carlien Capteijn.
vooral beginners, die kiezen
voor pinbowling, dat wil zeg
gen, ze kiezen de voorste pin uit
als mikpunt. Lastig, want de af
stand is achttien meter. Dan
raak je dus zelden. Beter is spot
bowling, waarbij je je rieht op
de dots of arrows op de baan.
Nog een tip? Gooi vooral niet te
hard. Zuiver gooien is veel slim
mer. Lekker ontspannen die
arm naar achter, twee of drie
stappen maken, met je vingers
de bal een lift geven en dan de
release. Via de glijfase gaat-de
bal dan rollen richting de pins
en als je handig bent, maak je
gebruik van het oliespoor op de
baan."
Eind januari pakte Kevin met
zijn team verrassend een bron
zen plak tijdens het Nederlands
kampioenschap in Schevenin-
g'en. „Dat was een geweldige am
biance in het Kurhaus. Veel sup
porters, een gigantisch grote
bowlinghal en als je dan ook
nog derde wordt, dan kan de
dag niet meer stuk."
Ontspannen
Bij het Zeeuws kampioenschap
was zijn broer Wesley in de fina
le een maatje te groot. Broeder
moord? „Niet echt", lacht Ke
vin. „Dè beker staat in ieder ge
val in huize Van Deursen en dat
telt."
De 'perfect game' heeft hij - ge
zien zijn badge met opschrift
257 - nog nooit gegooid. Mis
schien gebeurt dat in mei, als hij
met Jaimy van de Driest, Scott
Walmsley en Rody Sarink deel
neemt aan de landelijke Jeugd
Trioleague finale. Of een 'per
fect game' nog steeds een reis
naar Griekenland oplevert weet
hij niet precies. „Dat doet er
ook niet toe. De komende maan
den ga ik lekker bowlen in de
Trioleague en misschien hier en
daar een toernooi gooien. Bow
len is voor mij vooral sportief be
zig zijn in een ontspannen
sfeer."
Dat het met die sfeer wel goed
foto Ruben Oreel
zit bewijst het enorme ledenaan
tal van Bowlingvereniging Mid
delburg. „Op dit moment heb
ben we ongeveer driehonderd
leden, waarvan dertig jeugdige
bowlers", vertelt trainer Tino
van Leeuwen trots. „Landelijk
gezien staan we daarmee in de
top vijf."
Op de baan staat inmiddels de
Silver Bullet klaar voor het aan
brengen van een nieuwe was-
laag. Is bowling gezellig? Geen
twijfel mogelijk als je Kevin
richting uitgang ziet lopen met
in de linkerhand de bowlingkar
en aan de rechterhand Carlien...
Hans Segboer
Al jaren kijken ze naar de
Achmea kennisquiz, nu ze
in de brugklas zitten konden zij
zich eindelijk aanmelden. De
vier meiden van Ponteslocatie
Pieter Zeeman uit Zierikzee wis
ten de eerste ronde te halen en
-mochten naar Aalsmeer.om mee
te doen aan de provinciale voor
rondes.
Sylvia Reijnhout, Lisanne in 't
Veer, Fabiënne Scheffer (alle
drie twaalf jaar) en de dertienja
rige Eline Roodenburg, kwa
men enthousiast terug. „Chazia
Mourali is best aardig, heel an
ders dan bij de Zwakste Scha
kel! Nee, wie de finalist voor
Zeeland is, vertellen ze niet.
Hoewel, Sylvia wil wel kwijt
dat de finalist een meisje is. „Je
moet op 14 mei maar kijken
naar de uitzending, dan is Zee
land aan de beurt." Van deze
vier meiden is zij de enige die
de eerste ronde wist te halen.
„Er was eerst een voorronde
met honderd brugklassers uit
Zeeland, boven de studio", ver
telt Eline. „We moesten alle
maal een test doen van dertig
meerkeuzevragen. Ook kreeg je
nog wat persoonlijke vragen
waar je op moest antwoorden."
Fabiënne: „Ik had nog wat tijd
over en heb toen zeker vier vra
gen fout verbeterd. Dat was wel
heel jammer." Alle vier vonden
ze de vragen wel lastiger dan
wanneer ze thuis tv kijken. Eli
ne: „Die eerste test via internet
hebben we gewoon gedaan, dat
was niet zo spannend of moei
lijk. Toen we eenmaal in Aals
meer waren moesten we ons
ook legitimeren en met een ko
pie van ons laatste rapport la
ten zien dat we echte brugklas
sers zijn." Sylvia had uiteinde-
Zeeuwse meiden (vlnr Eline Roodenburg, Lisanne in 't Veer, Sylvia Reynhout en Fabiënne Scheffer de
den mee aan de Achmea Kennisquiz. foto Marijke Folkertsma
lijk maar acht vragen fout en
mocht samen met elf anderen
door naar de volgende ronde
waar ook opnames van gemaakt
wérden. „We werden een beetje
geschminkt, maar het was daar
zo warm dat ik al rode wangen
van mezelf had. Ik vond het wel
leuk om backstage wat met Cha
zia Mourali te praten. Ze is echt
aardig." Lisanne: „Ze liep wel
op van die hele hoge hakken als
of ze mank was." „En ze praat
te met haar mond vol, omdat ze
tussendoor wat at of kauwgom
kauwde", vult Eline aan.
Vijf leerlingen mochten na deze
eerste studioronde doorgaan
naar de volgende ronde. Helaas
viel Sylvia af. „Het is echt an
ders als' je zo in de studio die
vijftien vragen snel moet beant
woorden. Achteraf had ik nog
wel antwoorden geweten." Ter
wijl de twaalf leerlingen opge
maakt werden, kregen de ande
re 82 'leerlingen en de honderd
begeleidende ouders les in het
applaudisseren. „Er stond een
jongen telkens te zwaaien als
we moesten klappen", vertelt
Lisanne. „We hebben echt heel
veel moeten applaudisseren. Bij-
voorbeeld ook als er op televisie
reclame komt. Die was er in de
studio natuurlijk niet dus dan
was het even stil en dan moes
ten we weer enthousiast klap
pen-af sof er iets leuks was."
Karton
Ook Sylvia heeft wel wat kriti
sche opmerkingen. „Die lesse
naars waar je achter staat, zijn
gewoon van karton. Eigenlijk is
alles van karton en nep, net een
decor. Het lijkt op tv wel alle
maal heel flitsend en net'alsof
je met hele moderne apparatuur
werkt, maar het is allemaal na
maak."
Soms moest een opname over.
Een deelneemster moest drie
keer 'antwoord A' zeggen voor
dat het goed was. Sylvia had
het allemaal niet willen missen,
maar een herhaling hoeft van
haar niet. Ook Eline heeft het
nu wel gezien. Fabiënne en Li
sanne zouden nog wel een keer
willen herkansen. Lisanne: „Ik
had. graag een ronde verder wil
len komen om daar in de studio
te staan, gewoon om het een
keertje meegemaakt te heb
ben."
Inge Heuff
