Niet door ouderen bedacht
De tragiek van de boodschapper
Havermans verkent Scheldeterrein
Schrijfwedstrijd voor jongeren
Veteranendag l~~ Geen woningen op bunkerterrein
krijgt steun
Uitstel tunneldebat bepleit
Oostbuis tunnel even dicht
Betaalde pakketten op Delta TV
Kunstenaars
nemen deel aan
race tegen klok
door Ernst Jan Rozendaal
Hij ziet het nog steeds zitten. Hoewel
cle voorstellen voor een senioren-
stad ruim een jaar geleden in Zeeland
al met enige scepsis werden ontvangen,
gelooft A. Sievers van het ontwerpbu
reau Inbo nog heilig in zijn plan. „Elke
omgeving vraagt om zijn eigen concept.
We moeten goed nadenken over een
vorm die bij Zeeland past."
Deze week presenteerde Sievers na
mens een groep projectontwikkelaars,
beleggers en woningbouwcorporaties
het uitgewerkte concept van de ander
half jaar geleden gelanceerde senioren-
stad. In een cluster van 2000 tot 4000
woningen zouden 3000 tot 6000 vijfen
vijftigplussers een onderkomen kunnen
vinden.
Het gaat niet om een exclusieve woon
wijk voor rijken, benadrukt Sievers.
Dertig procent van de woningen is goed
koop, veertig procent middelduur en
dertig procent duur.
De seniorenstad moet een behoorlijke
omvang hebben, anders zijn de speciaal
op ouderen gerichte voorzieningen niet
rendabel.
Deze bevinden zich in het centrum van
de seniorenstad, waar alles draait ont-
Seniorenstad
moeting, bereikbaarheid en cultuur. De
woningbouw is daar geschakeld en ge
stapeld.
Om het centrum heen - ongeveer twee -
tot vierhonderd meter van de voorzie
ningen - is het mogelijk te wonen in het
dorp of, voor de wat minder mobiele vij
fenzestigplusser, aan het hof. Aan de
buitenkant van de seniorenstad liggen
woningen op of aan het water en in
(nieuw aan te leggen) duinen.
Gedeputeerde H. van Waveren (CDA,
ruimtelijke ordening) stelde deze week
nog eens dat aan een dergelijke stad in
Zeeland geen behoefte is. Eventueel zou
het plan wat hem betreft kunnen wor
den omgebogen naar een variant die de
In een woonservicezone als Parkstate in Middelburg hebben ouderen winkels, apo
theek en dokter in de buurt en is 24-uurszorg op afroep beschikbaar.
foto Lex de Meester
naam seniorenbuurt verdient. Het isole
ren van senioren is maatschappelijk
niet gewenst, aldus Van Waveren. Het
zóu logischer zijn een wijk voor senio
ren vast te plakken aaneen stad als
Goes, waar ook een ziekenhuis en een
spoorlijn zijn.
Woordvoerder J. Lauret van het gewest
Zeeland van de Algemene Nederlandse
Bond voor Ouderen (ANBO) kan zich
voorstellen dat senioren het geweldig
vinden om in een speciale stad te wo
nen, maar de meerderheid - inclusief hij
zelf - toch niet. „Er zijn nu ook ouderen
die in Spanje of Portugal overwinteren
in een soort sun city. Wie weet willen
die.hier ook permanent in zo'n stad wo
nen met het voordeel dat kinderen en
kleinkinderen bij hen op bezoek kun
nen komen. Maar mij niet gezien. De
maatschappij bestaat uit meer mensen
dan alleen senioren. Als die bij elkaar
in één dorp of stad gaan wonen, ver
vreemden ze. Het is niet voor niets dat
de seniorenstad wel eens wordt aange
duid als een getto."
Oase
Volgens Sievers is het absoluut niet de
bedoeling dat de seniorenstad zich af
wendt van de samenleving. „We willen
geen enclave of oase maken. Natuurlijk
moet zo'n stad bij Zeeland passen. Naar
mijn idee sluiten een seniorenstad en
een seniorenbuurt elkaar niet uit."
Lauret ziet ook een seniorenbuurt niet
zitten. „Het probleem van het concept
is dat ouderen bij elkaar worden gezet,
terwijl het veel beter is als ze geïnte
greerd wonen. Kijk naar de woonservi-
cezones zoals die in Middelburg worden
Ontwikkeld. Normale wijken met een
hoog voorzieningenniveau. In een com
plex als Parkstate in Middelburg heb
ben ouderen winkels, de apotheek en de
dokter in de buurt en vierentwintiguurs-
zorg op afroep. Toch wonen ze daar zon
der het contact met anderen te verlie
zen."
Een ideale oplossing is de levensloopbe-
stendige wijk, aldus Lauret. Stoepen en
toegangen zijn daar aangepast aan rol
stoelen en rollators, zodat ouderen zo
lang mogelijk in de gelegenheid blijven
daar op zichzelf te wonen. Tussen men
sen van alle leeftijden.
Lauret: „Het is toch onwezenlijk om te
denken dat ouderen niet genieten van
kinderen die op straat spelen?"
De seniorenstad is niet ontworpen op
basis van de behoefte van ouderen,
vreest Lauret. „Het is typisch vanuit de'
projectontwikkelaar bedacht. Natuur
lijk zien al die verschillende woonvor
men er op een tekening prachtig uit,
maar de meeste huizen zijn niet te beta
len. Wat moet ik me voorstellen bij de
categorie goedkope woningen? Dat zijn
vast niet huizen waarvoor je huursubsi
die kunt krijgen."
„Wellicht dat sommige vijf en vijftigplus
sers likkebaardend naar het concept
van de seniorenstad kijken, maar het
zou nooit bij henzelf zijn opgekomen.
Er wordt hier duidelijk een behoefte ge
creëerd:."
zaterdag 4 maart 2006
I ^nr Wout Bareman
TERNEUZEN - De belangstel-
ling onder oud-militairen voor
i eerste Zeeuwse Veteranen-
dag is groot. Op zaterdag 1 juli
worden in Terneuzen ruim 600
veteranen verwacht, onder wie
niet alleen oud-Indiëgangers en
militairen die in Nederlands
fcjieuw-Guinea actief waren,
maar ook jongere oud-militai
ren, die onclcr meer in Bosnië en
Irak werden ingezet.
Gisteren overhandigde F. Roc-
'tus uit Kfoosterzande namens
elf filialen van de Regiobank in
Zeeland een cheque van 1100 eu
ro aan het organisatiecomité.
Roctus was als oud-wethouder
van het voormalige Hontenisse
al nauw betrokken bij de jaar
lijkse herdenking van de gesneu
velde Zeeuws-Vlamingen in In-
dië en'Nieuw-Guinea. „Tijdens
lie bijeenkomsten werd ik altijd
getroffen door de emoties, die
'onder de oud-militairen boven
kwamen. Voor veel mensen
heeft hun optreden toen een be
langrijk stempel gedrukt op de
'rest van hun leven. Ik heb mijn
collega's van de bank gewezen
op het belang van dergelijke reü-
i'nies en herdenkingen. Zo'n vete-
ranendag' is ook voor de jonge
[veteranen een moment om over
[hun ervaringen te praten met
oud-strijdmakkers. Dat helpt de
pijn te verzachten."
'!De organisatie van de regionale
Veteranendag, die voortkomt
uit de kritiek op de landelijke
Veteranendag, is zo goed als
'rond. De oud-militairen worden
rond één uur ontvangen in de au
la van scholengemeenschap De
voor een gezellig samen
zijn. Om half drie legt een dele
een krans bij het Oost-In-
idiëmonument aan de Koningin-
[nelaan en een uur later vertrek
ken de veteranen naar de bin-
[nenstad, waar om half vijf het
défilé begint. Rond half 6 wordt
'de Veteranendag afgesloten.
Het comité Zeeuwse Veteranen
dag heeft al 1600 euro ingeza
meld en heeft nog 900 euro no
dig om de begroting rond te krij
gen. Woordvoerder J. Roovers:
„We hebben alle dertien gemeen
ten, de provincie en Delta aange
schreven met het verzoek ons fi
nancieel te steunen. Dat moet
ddff'lukke,L"
n kunst
tebr -
SLUIS - Op het terrein rond de voormalige BB-bunker in
cle Oostburgse Sterrenwijk worden geen woningen ge
bouwd.
De fractie van Nieuw West drong er tijdens de gemeente
raadsvergadering' in een motie op aan om het laatste stuk
je groen in de wijk te behouden. In het wóningbouwpro-
g'ramma 2006-2015 voor de kern Oostburg worden het ter
rein tussen de Kleine Beer, Grote Beer, Tragel en Komeet
en het speelterrein aan de Poolster aangeduid als mogelij
ke bouwlocaties.
Wethouder J. Provoost had er geen moeite mee dat het vo
rig jaar gehalveerde speelterrein aan de Poolster wordt be
houden, maar het idee voor het bunkerterrein zag hij niet
zitten.
Zijn pleidooi mocht niet baten, want alleen VVD/ Ge
meentebelangen en CDA'er L. Dekker deelden zijn stand
punt.
MIDDELBURG - De Statenfractie van GroenLinks wil
het voorstel voor verkoop van de aandelen van de Wester-
scheldetunnel schrappen van de agenda van de Statenver
gadering van 17 maart.
De Tweede Kamer vindt het plan van minister Zalm
(VVD, Financiën) onvoldoende onderbouwd. Afstel is
daardoor waarschijnlijker dan enkel uitstel, aldus Groen
Links.
De fractie noemt de haast die het dagelijks provinciebe
stuur heeft onvoorstelbaar. In het belang van Zeeland is'
het beter het voornemen om de aandelen te verkopen zorg
vuldig te heroverwegen, schrijft Statenlid L. Harpe aan
Gedeputeerde Staten.
TERNEUZEN - Het verkeer via de oostbuis van de Wes-
terscheldetunnel (voor verkeer van Zeeuws-Vlaanderen
naar Zuid-Beveland) was gisteren tussen 14.00 en 14.20
uur even gestremd. Oorzaak was een vrachtwagen met
motorpech.
Het verkeer werd tijdelijk stilgelegd om de vrachtwagen
uit de tunnel te slepen.
MIDDELBURG - Delta Digitale TV heeft zes - betaalde -
pakketten aan het zenderaanbod toegevoegd.
FilmlSportl (vier filmkanalen en een sportkanaal met ze
ven live uitzendvensters tijdens grote internationale spor
tevenementen) kost 21,95 euro per maand. Voor het Delta
Pluspakket (38 zenders op het gebied van sport, muziek,
jeugd, buitenland en erotiek, gecombineerd met ruim
veertig themaradiozenders) moet 7,95 euro per maand
worden betaald. Verder zijn er Garuda TV (Indonesisch),
A-TiVi (Antilliaans en Arubaans), TeVe-Sur (Surinaams)
en een Turks pakket.
De laatste vier kosten elk 9,95 euro per maand. Het is de
eerste keer dat Delta Digitale TV betaalde pakketten aan
biedt.
I-Iet vorig jaar ingevoerde bestaande pakket (dezelfde zen
ders als bij analoge televisie plus acht extra) is even duur
als het analoge kabelabonnement.
Plet is de bedoeling dat nog meer betaalde pakketten wor
den geïntroduceerd.
De constructie van de installatie
is ingenieus. „Het moet er druk
uitzien, maar het mag geen
chaos zijn. Het is wel geordend,
het heeft betekenis." Van Haver
mans hoeft die betekenis niet
voor iedereen dezelfde te zijn.
„Het werk is ook veel autono-
mer geworden dan ik had ver
wacht. Het is daarom prima als
mensen er andere gedachten bij
hebben. Die ruimte moet er zijn.
Als je alles dichttimmert, ben je
op dezelfde manier bezig als die
stedenbouwkundigen.
Expositie: Installatie 'De vierde
verkenning' van Frank Haver
mans, t/m 12 maart in de gaststu-
dio van déWillem'S. Geopend:
di.-zo., 12-17 uur.
Frank Havermans exposeert in kunstcentrum deWiIlem3. foto Ruben Oreel
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Stedenbouw
kundigen voerden drie 'verken-
ringen' uit naar de toekomstige
invulling van het Scheldeterrein
in Vlissingen. In het gastatelier
van kunstcentrum deWillem3
heeft kunstenaar Frank Haver
mans zeven weken lang gewerkt
aan zijn, eigenzinnige visie, De
gierde verkenning genoemd.
«Wat ik zo mooi vind aan het ge
bied is dat het een boeiend toe
komstperspectief is. Alle moge
lijkheden liggen nog open. Dat
bekt mij, vanuit mijn fascinatie
le'rtè voor stedelijkheid", zegt Haver
mans, die eerder al plattegron
den van denkbeeldige steden
[maakte.
De kunstenaar, afkomstig uit
[het Brabantse Heeswijk, had be-
Ihoefte zijn eigen verkenning te
genover die van gevestigde ste
denbouwkundigen te zetten.
«Op zich zijn het geen verkeer
de plannen, maar het probleem
ls dat de ambities zo hoog zijn,
terwijl daar uiteindelijk meestal
tvl>' niet veel van overblijft. De schet
sen zijn ook te gedetailleerd in
gevuld. De stad is als het ware
f" af; de bewoners kunnen ko
men. Zonde vind ik dat," Het is
ookhiet realistisch, vindt Haver
mans. „Het is boeiend om te
zien dat steden zich lijken te ont
wikkelen buiten de plannenma
kers om. Ze hebben een eigen dy
namiek, gaan zo'n beetje hun ei
gen gang. Je kunt plannen ma
ken, maar na dertig, veertig jaar
zijn die weer afgeschreven en
verdwijnen ze."
Vorig jaar nam hij deel aan de
manifestatie Mijn Domein in de
zware plaatwerkerij op het
Scheldeterrein. Hij maakte er
een architectonische installatie,
die alleen kon worden beklom
men via een branddeurtje dat
Havermans in de fabriekswand
had ontdekt en dat tientallen ja
ren dichtgelast en verborgen is
geweest.
Het deurtje komt uit in de
Vrouwestraat,, in het centrum
van Vlissingen. „Op die manier
word je je bewust van een ste
denbouwkundige situatie: de fa
briek die grenst aan de binnen
stad. Het zijn totaal verschillen
de werelden die ik met elkaar
wilde confronteren. In die zin is
de installatie een stedenbouw
kundigbeeld."
De nieuwe installatie van Haver
mans in deWillem3 is dat ook,
met het Scheldeterrein als on
derwerp. „Ik wilde weten wat er
mogelijk zou zijn als je alle be
perkingen loslaat, inclusief de
zwaartekracht."
In hout maakte hij kenmerken
de stedenbouwkundige vormen,
met water - vooral geïnspireerd
door het Kanaal door Walche
ren - als belangrijk element.
„Middelburg en Vlissingen zijn
totaal verschillende steden, ver
bonden door het kanaal als een
navelstreng."
Havermans heeft de elementen
in de ruimte opgehangen met be
hulp van touwen. „Doordat al
les zweeft, krijg je lucht in het
plan. Zo zou het ook moeten
zijn: laat ruimte open in de plan
nen en zaai die in met gras, Pas
als; er echt behoefte aan is, kun
je die alsnog invullen. Op die
manier creëer je een soort groei
model. Dat is een veel bétere ma
nier dan alles gelijk volplempen
en bouwen voor de leegstand."
De installatie is het begin van
een langlopend project. „Ik wil
dit ook in andere steden gaan
doen. Hierna gaat het bijvoor
beeld naar Den Bosch. Elke
keer kun je een nieuwe stad sa
menstellen. Het liefst zou ik dat
all over the world doen."
door Ali Pankow
foto Dirk-Jan Gjeltema
vang 20.30 uur. Kaarten zijn te
reserveren via telefoonnummer:
0118-633238 of e-mail:
jos47@zeelandnet.nl.
MIDDELBURG - Zeventien
Zeeuwse kunstenaars doen mo
menteel mee aan het project Art
with a deadline. Sinds woens-i
dag moeten ze allemaal tien da
gen lang dagelijks een kunst
werk maken. Daarmee wordt
het een kunstrace tegen de klok.
De voortgang en de gemaakte
werken zijn te zien op de websi
te wwwA8073.com/10days2006.
De deelnemende kunstenaars
zijn: Peter Anthonie van de
Kreeke, Marlou Pluymaekers,
Sabine Beckmann, Jorien Brug-
mans, Eric Odinot, Ans Couweh-
berg, Wieteke Hendrikx, Remco
van den Bosch, Machteld van
der Wijst, Hans Bommeljé, An
ne Breel, Ko de Jonge, Reynier
de Muynck, Nanda Runge, Sas-
kia Eggink, Joke Apner en
48073. Het project duurt tot en
met vrijdag 10 maart.
MIDDELBURG - Wat hebben
Popriesjtsjin (uit 'Dagboek van
een Gek'), Job en Machiavelli ge
meen? Jos de Jonge en Johan
Bodrij denken even diep na voor
ze antwoord geven op die vraag.
„Je kunt van alle drie een ver
haal solo op de planken zetten",
probeert De Jonge. „Ze maken
alle drie een worsteling door",
vult Bodrij aan.
De Jonge: „Politici beweren
vaak nadrukkelijk afstand te ne
men van Machiavelli, terwijl ze
in de praktijk precies handelen
zoals hij analyseerde."
Het viel Bodrij op dat D66-poli-
tica Lousewies van der Laan in
tegenstelling daarop bij haar op
volging van Boris Dittrich juist
een uitspraak van Machiavelli
gebruikte: „Het is als bestuur
der beter gevreesd dan bemind
te worden."
Taal
De Jonge is naast toneelspeler
ook een groot liefhebber van
taal. Hij tekent voor het script
en stelde dat samen met frag
menten uit 'De Heerser', passa
ges uit het boertige toneelstuk
'De Mandragola', eveneens van
Machiavelli en verbindende ei-
GOES - In samenwerking met
Scoop houdt Passionate, organi
satie voor de nieuwe letteren,
voor de derde keer in Zeeland
de schrijfwedstrijd Write Now.
De, wedstrijd is bestemd van jon
geren van 15 tot en met 24 jaar.
Zij kunnen deelnemen met ver
halen, gedichten, filmscenario's,
columns, toneel- of rapteksten
van maximaal 2000 woorden. In
zendingen zijn welkom op
info@writenow.nl. De sluitings
datum is 31 maart. De Zeeuwse
uitslag wordt dinsdag 18 april
bekendgemaakt in 't Beest in
Goes. De eerste prijs wordt be
loond met 250 euro, de tweede
met 125 euro en de derde met 75
euro, allemaal uit te keren in
boekenbonnen. De winnaar van
de eerste prijs plaatst zich voor
de landelijke finale, die in juni
wordt gehouden. De hoofdprijs
bestaat uit een laptop en een pu
blicatie in het dagblad Spits.
Jos de Jonge in de rol van Machiavelli.
gen teksten. Bovendien zijn er
uitspraken van recentere macht
hebbers in verweven.
„Niet om per se een brug te
slaan naar de actualiteit, maar
om aan te geven dat machts
structuren tijdloos zijn", zegt
Bodrij. Als voorbeelden noemt
hij het oreren van president
Bush over de oorlog tegen ter
reur en de verbittering van de
Luxemburgse premier Jean-
Claude Junker na het mislukken
van de EU-top vorig jaar. In de
voorstelling wordt Machiavelli
ten tonele gevoerd in zijn hofste
de waarheen hij sedert een
machtswisseling naar verban
nen is. Hij worstelt daar met
zijn frustraties. De huidige heer
ser Lorenzo dei Medici wijst
hem af als persoonlijke advi
seur. Zelfs zijn machtstheorieën
worden genegeerd terwijl het be
stuurlijk verbrokkelde Italië
juist zo'n behoefte heeft aan een
sterke man.
De makers van 'Oog in oog met
Machiavelli' zijn er van over
tuigd dat dit stuk veel herken
ning biedt voor mensen die in
politiek zijn geïnteresseerd,
maar ook voor iedereen die lei
ding geeft.
Het stuk wordt opgevoerd in
Theater 'De Wegwijzer' in
Nieuw en Sint Joosland op zater
dag 11 en vrijdag 17 maart, aan-
Dit duo maakt al enkele jaren so
lo-voorstellingen. Meestal
speelt De Jonge de rol en voert
Bodrij de regie. Soms draaien ze
de rollen om, zoals vorig jaar tij
dens het Zeeuws Eenakterfesti
val. Hun nieuwste productie
heet 'Oog in oog met Machiavel
li' en wordt zaterdag 11 en vrij
dag 17 maart opgevoerd in thea
ter 'De Wegwijzer' in Nieuw en
Sint Joosland.
De toneelpersonages die ze ten
tonele voeren, hebben steeds
iets uit te vechten. Ze snakken
naar erkenning in de liefde, van
God of de koning. Niccolö Ma
chiavelli (1469-1527) past in dat
rijtje. Hij staat vooral bekend
om zijn boek 'De Heerser', een
theoretische verhandeling over
politieke macht en verplichte
kost voor studenten politicolo
gie.
Bodrij en De Jonge hebben bei
den ook wel iets met macht en
hiërarchie. In het dagelijks le
ven hebben beiden een leidingge
vende functie. De wijze waarop
Machiavelli als koele analyticus
machtsstructuren beschrijft,
maar vooral ook de persoon zelf
biedt hen een bron van inspira
tie.
„Het leven van Machiavelli
toont de tragiek van de bood
schapper", zegt Bodrij. „Hij was
de man die gedetailleerd de theo
rie van politieke macht be
schrijft. Hij voerde die niet zelf
uit, maar krijgt dat wel vaak toe
gedicht."
