PZC Mladic, de slager van de Balkan Het risico van de vogelgriep wordt ernstig overdreven PZC Kunstwerken waren vrienden voor Becht Mladic bezorgde Nederland een langdurig trauma Generaal achter de massamoord op Srebrenica was dodelijke combinatie te gast 22 februari 1956 woensdag 22 februari 2006 van onze redactie buitenland Srebrenica, juli 1995: de tele visiecamera's draaiden toen generaal Ratko Mladic ver scheen voor enkele duizenden opeen gepakte moslims. Hij sprak de historische woorden: „Jullie hoeven je geen zorgen te maken. Niemand zal jullie een haar krenken." Het was de ultie me leugen. De moslims werden vermoord. Ruim tien jaar leefde Mladic ver volgens in vrijheid, hoewel er door het Westen op hem werd ge jaagd. Nu moet hij zich ernstig zorgen gaan maken. Eén van de redenen is Srebrenica, waar zijn troepen een spoor van bloed trokken. Of de Servische president Milos evic op de hoogte was van de ge plande massamoord, is de vraag. Het is zelfs onzeker of de voortvluchtige Bosnisch-Servi- sche leider Karadzic erbij be trokken was. Maar over de schuld van Mladic bestaan geen twijfels. Tijdens de beruchte da gen van 9 tot 13 juli 1995 werd' hij herhaaldelijk gezien in Srebr enica, zowel door Nederlandse militairen als door Bosnische overlevenden. Goodwill Voor Mladic had de verovering van Srebrenica het sluitstuk moeten worden van een succes volle militaire loopbaan. Het werd zijn Waterloo. Met de mas samoord op de moslims verspeel de hij het laatste greintje good will dat de Serviërs nog hadden. Toen een maand later het Kroa tische leger honderdduizenden Serviërs uit Kroatië verdreef, keek de wereld bijna geamu seerd toe. Ratko Mladic diende zijn hele werkzame leven het leger. Na dat hij de prestigieuze Militaire Academie in Belgrado had door lopen, begon hij aan een car rière die hem tot in de stoffigste - uithoeken van het toenmalige Joegoslavië bracht. Hij was offi cier in Macedonië en in Kosovo, voordat hij in 1991 boven Kroa tië werd geparachuteerd. De inmiddels tot kolonel gepro moveerde Mladic ontpopte zich daar als een wrede nationalist. In luttele maanden zuiverde hij het hele Dalmatische achter land van etnische Kroaten. Zo voortvarend ging hij te werk, dat Slobodan Milosevic hem per soonlijk naar Bosnië overplaats te, toen daar in 1992 de oorlog uitbrak. Mladic kreeg als gene raal het opperbevel. In Kroatië diende Mladic nog het Joegoslavische Nationale Le ger (JNA), dat formeel de strij dende Serviërs en Kroaten van elkaar scheidde. Maar in Bosnië werd de schone schijn niet lan ger opgehouden. Belgrado beval Bosnisch-Servische officieren die in andere republieken dien den, terug te keren naar Bosnië. Daarmee kwam de top van het leger aldaar in Servische han den. Zodra Mladic in Bosnië ar riveerde, verwij derde hij de ro de ster van zijn muts. De man die zijn hele leven als commu nist door het leven was gegaan, had zich definitief tot het natio nalisme bekeerd. Intelligent Mladic werd door vriend en vij and beschouwd als intelligent, charmant en geestig. Zelf be schouwde hij zich als een 'super- Binnen drie maanden na het uit breken van de oorlog in Bosnië had hij bereikt wat hij had be loofd: „Overal waar ooit een druppel Servisch bloed heeft ge vloeid, is het land van de Ser viërs." Maar de oorlog die hij won, was er een tegen een burgerbevol king. Honderdduizenden men sen werden uit huizen verdre ven waar zij generaties lang had den gewoond. Hele dorpen wer den platgebrand om terugkeer onmogelijk te maken. Mannen werden opgesloten in kampen als Omarska, waar er volgens een getuige elke nacht twintig tot veertig werden afgemaakt 'met een mes, een hamer of door verbranding'. Vrouwen werden verkracht. Hoewel er ook zware criminelen scholen onder zijn troepen za ten, had Mladic het meeste bloed aan zijn handen. Mladic werd op 12 maart 1943 geboren in Bozinovici, een ge hucht nabij het stadje Kalino- kov bij Sarajevo. Bosnië werd destijds verscheurd door een oor log tegen de Duitse nazi's, die overlapte met een burgeroorlog tussen Tito's Partizanen, Servi sche Cetniks en Kroatische Us- tasha's. Mladic was te jong om er iets van te begrijpen, maar na de oorlog bleek hij zonder vader te zijn. De oude Mladic was in de nadagen van de strijd gesneu veld. Mladic zou ook zijn dochter ver Een berucht beeld dat de hele wereld overging: Ratko Mladic (I) heft het glas met overste Karremans (midden), nadat Bosnisch-Servische troepen in juli 1995 de enclave Srebrenica hebben overrompeld. foto GPD liezen. Ana (23) werd in de lente van 1993 dood aangetroffen in haar kamer. De speculatie was dat ze zichzelf een kogel door het hoofd had geschoten, uit wanhoop over de wreedheden van haar vader. Maar later deed ook een ander scenario de ron de: werd Ana vermoord door de Servische geheime dienst, han delend in opdracht van Milose vic, met wie Mladic inmiddels op voet van oorlog leefde? Hoe dan ook, na de dood van zijn dochter had hij helemaal geen remmingen meer. „Hol lywood had geen overtuigender oorlogsmisdadiger kunnen vin den", noteerde de Amerikaanse Balkan-gezant Richard Holbroo ke. „Hij was altijd nadrukkelijk aanwezig, en het was niet moei lijk te begrijpen waarom zijn sol daten hem aanbaden. Hij was een van die dodelijke combina ties waarmee de geschiedenis ons soms opzadelt: een charisma tische moordenaar." Onmiddellijk na de dood van Ana beval hij tot een aanval op Gorazde, dat werd beschermd door VN-troepen. Daarmee kwam hij in direct conflict met de Navo. Het kon Mladic alle maal niet veel meer schelen. Hij haatte niet langer de Kroaten en Bosniakken (Bosnische mos lims), hij verachtte nu iedereen. „De Navo is een criminele orga nisatie", smaalde hij. „En de Verenigde Naties wordt gerund door een hoop. negers." Goed patriot In zijn ogen was hij een goed pa triot geweest die slechts voor de Serviërs was opgekomen. Dat daarbij een paar honderddui zend burgerslachtoffers waren gevallen, was pech. „Ik heb ge daan wat ik moest doen", zei hij ooit. „Ik ben niet Vietnam bin nengevallen, of de Maladiven, Ik ben niet opgestoomd naar de Golf, of naar Somalië. Ik heb slechts mijn volk verdedigd." Maar de laatste tien jaar was hij in feite en vluchteling in eigen land, opgejaagd door het Wes ten en pion in een schaakspel tussen de Servische regering en de VN. GPD door Kees Keijer Hij was oprichter van on derzoeksbureau Into- mart. Maar Frits Becht, die zondag overleed, stond voor al bekend als verzamelaar van hedendaagse kunst. Het grote publiek kende hem ook als organisator van culturele manifestaties waaronder het Van Goghjaar (1990) en het Mondriaanjaar (1994). Becht was het oudste van ze ven kinderen in een Haags ge zin, zijn vader was bankbe diende. Hij zette zijn eerste schreden in de kunstwereld in de vroege jaren vijftig. 1930-2006 Samen met de latere direc teur van het Amsterdamse Stedelijk Museum Wim Bee- ren, met wie hij in de redactie van de schoolkrant van het Haags Lyceum had gezeten, organiseerde hij tentoonstel lingen van kunstenaars als Piet Ouborg, Constant, Co Westerik en Lotti van der Gaag. Van die laatste twee kunstenaars kocht hij toen zijn eerste werken. Becht werkte aanvankelijk op een accountantskantoor en daarna bij de Nederlandse Stichting voor de Statistiek. In 1962 richtte hij het bureau voor marktonderzoek Intom- art op. Het succes van zijn be drijf stelde hem in staat om samen met zijn toenmalige vrouw Agnes een kunstcollec tie van museale allure aan te leggen. Impulsief De schilder Co Westerik bleef hij trouw verzamelen. Becht kocht in de loop der tijd 150 werken van hem, waaronder twintig schilderijen. Ook bui tenlandse kunstenaars kocht hij vaak vroeg aan. Werk van Carl Andre en Joseph Beuys kocht hij in de jaren zestig. Later zocht Becht naar ande re namen, zoals Bruce Nau- man, Gilbert George en René Daniëls. In 1984 waren de hoogtepunten van zijn ver zameling onderwerp van een tentoonstelling in het Stede lijk Museum in Amsterdam. Becht was naar eigen zeggen een impulsieve verzamelaar. Hij kocht aanvankelijk veel nouveau realisme en pop art. Daarnaast had Becht een spe cifieke voorliefde voor de arte povera en het minimalisme. In de jaren tachtig liet hij het neo-expressionisme uit Duits land en Italië links liggen. La cunes in zijn verzameling pro beerde hij nooit op te vullen door andere werken te verko pen. „Mijn kunstwerken zijn mijn vrienden en je vrienden verkoop je niet", zei hij daar over. Naast zijn collectie beel dende kunst had Frits Becht ook een indrukwekkende hoe veelheid voorwerpen van ba keliet verzameld. Over een pe riode van dertig jaar had hij drieduizend objecten bij el kaar gebracht. Een deel van deze verzameling was te zien op tentoonstelling in de Beurs van Berlage en designmu seum Axis in Tokio. Toen Becht zich in 1987 terug trok uit het zakenleven, was hij al een veelgevraagd be stuurder bij tal van culturele organisaties. Voor het Van Goghjaar in 1990 bedacht hij een veelbekritiseerd systeem waarin bezoekers slechts in specifieke blokuren de ten toonstelling konden bezoe ken. Financieel was de mani festatie een succes. Dat kon niet gezegd worden van Bechts bemoeienissen met het Holland Festival en de Mond- riaantentoonstelling in Den Haag (1994), waar hij een fi nanciële chaos achterliet. In 1994 liep zijn reputatie een nieuwe deuk op. Becht werd gevraagd directeur te worden van het Nederlands Architec tuur Instituut in Rotterdam, maar trok zich na protesten van het personeel en critici te rug. De afgelopen jaren kocht Becht af en toe nog wel kunst, maar hij deed vooral verwoe de pogingen om zijn collectie een goed onderkomen te ge ven. Het liefst wilde hij een oude fabriek, in de sfeer van het privémuseum De Pont in Tilburg. De man die door zijn ervaring op het gebied van sponsorwerving bekend werd als 'de golden wonderboy' van de kunstwereld, kreeg het uiteindelijk niet voor el kaar. GPD De angst van vogelgriep wordt fors overdreven. Van een pande- mie die de mensheid zou bedrei gen is geen sprake. De informa- tiepandemie over de vogelgriep is vele malen gevaarlijker dan de ziekte zelf. door Vladimir Ivanitsky Het virus dat vogelgriep ver oorzaakt is al vele jaren be kend. Vogels werden er altijd al door besmet en de ziekte stak overal de kop op. Ongetwijfeld werden ook vroeger mensen mee besmet en stierven er net zoveel mensen aan als nu. Maar de paniek over de vogelgriep verdwijnt op een gegeven mo ment weer, net als de angst voor gekkekoeienziekte. Toch roept het woord vogel griep angst op. De ziekte is al lang bekend: het virus dat het veroorzaakt werd een eeuw gele den voor het eerst ontdekt in Ita lië. De aard van het virus is sindsdien niet veranderd, maar de wereld is tegenwoordig beter geïnformeerd en de gezondheids zorg enorm verbeterd. Landen in Zuid-Oost-Azië heb ben grote veranderingen onder gaan en in Europa zijn laborato ria opgezet met nieuwe test-, diagnose- en behandelmetho den, waardoor de ziekte beter kan worden vastgesteld. De media creëren vaak een hype om hun verkoopcijfers op te schroeven of ze laten hun oren hangen naar belangengroepen. Vogelgriep is geen biologisch fe nomeen maar een moderne reali teit. Ongetwijfeld spelen commer ciële belangen een rol achter de ophef er over. Pluimvee maakt bijna eenderde uit van de vlees markt en zelfs het kleinste stuk je informatie over de griep in een land verlegt de geldstromen. In het ene land moet het pluim vee in quarantaine, andere stel len een importverbod in. Daar zijn vele miljoenen mee ge moeid. In Rusland brak afgelopen zo mer een ziekte uit die veel ge vaarlijker is dan vogelgriep. Godzijdank is er tot nu toe nie mand geïnfecteerd of overleden Brandweermannen in beschermende kleding verwijderen mogelijk met vogelgriep besmette dode zwa nen uit de rietvelden op het eiland Riigen. Volgens de Russische professor Ivanitsky is de paniek over de virusziekte erg overdreven. foto Christian Charisius/RTR in Rusland, maar elders in de voormalige Sovjet-Unie raakten wel honderdvijfig mensen be smet met de West-Nijlkoorts en overleden vijfendertig mensen eraan. Biologen, virusexperts en ento mologen houden die ontwikke lingen nauwlettend in het oog, maar de media hoor je er niet over. Komt dat omdat dit virus verspreid wordt door muggenbe ten en het niets met de vlees markt van doen heeft? Elke na tuurlijke infectie heeft zijn ei gen transporteur: knaagdieren veroorzaken de pest, muggen malaria en teken hersenontste king. Watervogels dragen de infectie in hun darmkanaal. De natuur lijke bronnen van de infectie zit ten in Zuid-Oost-Azië, waar gro te aantallen vogels overwinte ren. Op hun jaarlijkse trek ne men ze die mee naar Altai, Oe ral en West-Siberië. Een aantal vogels zal zeker sterven omdat die lange tijd bij de bron van de infectie leefde. Zo besmetten de vogels ook het water dat pluim vee gebruikt. In de lente en de zomer is de kans op een uit braak het grootst en worden vooral boerderijvogels het slachtoffer omdat ze veel van hun oorspronkelijke immuniteit hebben verloren. Van de trekvo gels is vijfenzeventig procent jong en sterk, zij dragen in het voorjaar de ziekte mee naar hun leefgebied. In elke zwerm zit er wel een vogel die van de route afwijkt en zijn eigen weg gaat. Als zo'n vogel besmet is, laat hij overal sporen na. Dit verklaart de verspreiding van de ziekte. De naam vogelgriep is incorrect: vogels hebben geen loopneus en zijn niet verkouden. Toch is er een overeenkomst: elk griepvi rus kan van genetische code ver anderen, waardoor nieuwe va riaties ontstaan die de mens be dreigen. Een vraag is echter nog niet beantwoord: als het virus muteert, zullen vogels het dan nog overbrengen? Zal de natuur lijke verspreider van het virus veranderen? Daar is geen direct antwoord op. We moeten helaas toegeven dat we nog maar weinig weten over vogelziekten. Als de wereld zich zelf wil beschermen tegen vogel infecties, moet ze het probleem gezamenlijk bestuderen. GPD Professor, dr. Vladimir Ivanits ky is als bioloog verbonden aan de Staatsuniversiteit van Mos kou door Hans van Soest DEN HAAG - Een briljant strateeg, zo oordeelde luite nant-kolonel Karremans des tijds over Ratko Mladic. In juli 1995 spreekt de omstre den Nederlandse comman dant vlak na de massamoord op zo'n 8000 moslimmannen uit Srebrenica zijn respect uit voor de militaire capaciteiten van de Servische generaal. De uitspraken van Karre mans zeggen waarschijnlijk meer over zijn eigen verwar de toestand op dat moment dan over Mladic, maar ze zijn wel tekenend voor het natio nale trauma dat Mladic de Ne derlandse Dutchbatters en misschien wel het hele land heeft bezorgd. De beelden van de comman dant vari de Nederlandse VN-militairen in Srebrenica die na de val van de moslimen clave het glas heft met Mla dic, gaan de hele wereld over. De Servische agressor staat er triomferend bij. Karre mans stamelt: „I always say I'm a pianoplayer, don't shoot at the pianoplayer." De Ne derlandse commandanten krijgen cadeautjes mee voor hun vrouwen en worden be dankt voor de 'uitstekende sa menwerking'. Vanaf dat moment wordt dui delijk hoe zeer het Nederland se militaire gezag, de Haagse politiek en de hele internatio nale gemeenschap gefaald hebben. Het trauma ettert ja ren door. Een fotorolletje waarop bewijs zou staan van de massamoord, wordt abusie velijk vernietigd op Defensie. Een commissie die onderzoek moet doen naar de vermeende doofpot (de commissie-Van Kemenade) en een onderzoek van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) volgen. En hoewel voordurend wordt benadrukt dat de Dutchbatters niet bij machte waren om de grootste massamoord in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog te voorkomen, leidt liet trauma in 2002 alsnog tot de val van het tweede kabinet-Kok. In de Joegoslavische burger oorlog wordt het gebied Sre brenica (een gebied dat be slaat uit enkele dorpen met in totaal zo'n 37.000 inwonem, grotendeels moslim) door de Verenigde Naties uitgeroepen tot 'safe haven'. De endave ligt in Servisch gebied. De VN zegt de inwoners bescher ming toe en in februari 1994 worden er Nederlandse blauwhelmen (Dutchbat) ge stationeerd. Vanaf het begin worden er grote vraagtekens gezet ach ter de houdbaarheid van de enclave. De Dutchbatters heb ben van de Nederlandse poli tiek onvoldoende wapens mee gekregen. Ook hebben ze geen toestemming tot gewa pend ingrijpen als het mis gaat. De Servische troepen traineren de Nederlanden voortdurend door konvooien tegen te houden. Moslimstrij ders gebruiken het gebied als uitvalsbasis. Dutchbat wordt het patrouileren onmogelijk gemaakt. Als begin juli 2005 de Ser viërs onder aanvoering van Mladic de enclave innemen, worden Nederlandse militai ren door hen gegijzeld. On danks herhaalde verzoeken tot luchtsteun en ingrijpen van de internationle gemeen schap, besluit het hogere com mando van de VN in Bosnië niet te interveniëren. De Ne derlandse regering ziet even eens af van luchtsteun ui! angt voor de veiligheid van cle gijzelaars. De moslimsbevolking die vlucht naar de basis van Dut chbat, wordt daar onder de ogen van de blauwhelmen af gevoerd. De bijna 8000 jon gens en mannen worden afge slacht. GPD ECONOMIE - De eenzijdig heid van de Zeeuwse economie remt de ontwikkeling van de provincie en veroorzaakt een export van energie, durf en in tellect. Dit zei ingenieur De Vink in een toespraak over de gevolgen die het Deltaplan zou kunnen hebben. Om verdere leegloop te voorkomen moet er meer industrie aangetrokken worden, wat makkelijker gaat wanneer het Deltaplan voor be tere bereikbaarheid zorgt. Ook meende De Vink dat alleen een tunnel Oost-Zeeuws-Vlaande- ren niet uit het slop haalt. Het gebied zou vooral gebaat zijn met een vervoersroute. IJS - De Zeeuwse veerdiensten ondervinden hinder van ij? Het eerste veer van Vlissinga naar Breskens kon pas rond kwart voor twaalf vertrekken', De veerdienst Katseveer-Zie- rikzee is vanwege het vele ijs op de Oosterschelde nog steeds niet in de vaart. KOUDERECORD - Zeeland heeft een kouderecord ge haald. Op 21 februari rond half zeven 's ochtends daalde in VÜssingen de temperatuur naar 19,6 graden onder nul. Tot dan toe was de laagste tem peratuur ooit 16 graden onder nul, gemeten in 1926, Hoofdredactie: A. L Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax- (0113)315609 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving acceptgiro per maand: 20,55 n.v.t per kwartaal: 59,75 62,00 per jaar: €229.20 233,30 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand vóórhel einde van de betaalperiode. PZC. t.a.v. lezersservice. Postbus 31. 4460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,25 zaterdag: €1,80 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93,00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tol 18.00 uur Tel. (076)5312550 Fax (076)5312340 Personeelsadvertenties: Tel: (076)5312240 Fax: (076)5312340 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (076)5312104 Fax. (076)5312340 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Business to Business/Onroerend go®° Tel: (076)5312277 Fax: (076)5312274 Internet: www.pzc.nl/adverteren Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hel Wegencr-concern De dc« aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor (abonnementenadministratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante dienstenen - ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig gese_- de derden. Als u op deze informatie geen pri|s stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: ril* :e. Postbus 31, 4460 AA Goes. Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454651 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren Goes, Zierikzee en hulst: Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Behoort tot WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2006 | | pagina 4