Van dyslecticus naar leesbeest Risico drank ontgaat jeugd PZC PZC Metabool syndroom is dodelijk kwartet Verdeeldheid over de verschillende therapieën voor woordblindheid 4 Minder snel zwanger met I ivf-cel Extra suiker slecht voor ic-patient Studie: Prozac kan foetus schaden Actieve patiënt beter te behandelen Vrouw met infarct vraagt laat hulp 20 februari 1956 B( va laanciag 20 februari 2006 door Claudia Sondervan MIDDELBURG - Hoeveel kinde ren dragen het stempel 'dyslec tisch' terwijl ze niet goed zien? Onze ogen vangen elk een eigen beeld dat in onze hersenen moet samenvallen. Passen die beel den niet op elkaar, dan zie je dubbel en valt lezen niet mee. Een bril kan dat oplossen, stelt opticien en dyslecticus Albert van Gemert. Tezamen met woord- en speltraining biedt Van Gemert zo therapie aan voor dyslexie, dat altijd'wat on beholpen wordt vertaald met woordblindheid. „Ik heb heel wat fietsen aan gort gereden. Als ik een boom zag, zag ik er altijd twee: dan moest ik kiezen of ik er linksom, rechtsom of er tussendoor langs zou komen." Tarquin van Loon (15) uit Koudekerke zag de we reld dubbel. Maar wist hij veel: hij had nooit anders gezien. Van af groep drie van de basisschool werd het wel lastig dat hij ook letters dubbel zag. Het bezorgde hem de diagnose dyslexie. •En een schoolloopbaan met de nodige problemen, onbegrip en pesterij. In het middelbaar on derwijs ontspoorde hij. Gefrus treerd en gedemotiveerd vocht Tarquin met alles en iedereen en saboteerde zijn lessen. „Frans? Daar begon ik gewoon niet aan." 'Was ik stom? Of zo? Me klasge noten zijden van wel en de juf ook', schrijft Tarquin in een re laas dat hij vorige week voor droeg bij een informatieavond over Van Gemert Therapie. Een test waarbij hij de locatie van een geprojecteerd kruisje moest aanwijzen maakte duidelijk dat hij twee kruisjes zag, het één iets rechtsonder het ander. Met corrigerende bril leerde hij de laatste paar maanden In het Jan Matenshuis in Middelburg be grijpen wat hem in-alle schoolja ren ontgaan was. - Tarquin leerwerkt nu via het or thopedagogisch en didactisch centrum De Griffioen bij een le liekwekerij. Na de zomer wil hij naar het Luca Feeders, Karin de Jager, Doesjka van Loon (vlnr) kijken naar het meetapparaat dat bij Tarquin van Loon (voorgrond) vaststelde dat hij dubbel zag. Rechts Albert van Gemert. foto Lex de Meester Groen College in Goes, de tuin bouw in. Tachtig Zeeuwse kinderen volg den de Van Gemert Therapie voor dyslexie. Vanaf het mo ment, oktober 2005, dat de opti cien uit Hoogvliet in Middel- burg een vestiging opende stroomden de ouders en kinde ren toe. Hij stelt: dyslexie is te genezen in zes maanden. De the rapie kost circa achthonderdvijf tig euro exclusief bril. Gedrag In samenwerking met orthope dagoog (gedx-agsdeskundige) en gz-psycholoog Jelte Holwerda, die ook een instituut voor huis werkbegeleiding heeft, werkt Van Gemert tevens aan de ge dragsproblemen die dyslecti sche kinderen kunnen krijgen. Hij wil die samenwerking uit breiden naar de overige zes ves tigingen. „Het is geweldig wat voor meerwaarde de kennis van Jelte geeft aan de therapie", vindt Van Gemert. Van Gemert's therapie is nooit wetenschappelijk onderzocht, erkent hij. „Maar de helft van de Tweede Kamer staat achter de therapie." Kamerleden van CDA, PvdA, LPF en SP hebben minister Hoogervorst vragen ge steld over de therapie. Het Colle ge voor Zorgvei'zekeringen advi- seei't de minister eind dit jaar welk diagnoseprotocol en welke behandeling van dyslexie in het zorgverzekeiingspakket opgeno men kunnen worden. Woordvoerster A. Paternotte van Balans, de vereniging voor ouders met kinderen met leer- en gedragsstoornissen, zit in een commissie die diverse therapie ën onderzoekt. „Ik vermoed dat meneer Van Gemert daarvoor niét uitgenodigd wordt en ook niet op het CVZ-lijstje staat." Luca Peeders (12) uit Middel burg draagt over zijn rechteroog een pleister. Dat heeft te maken met de linker- en rechterhersen- helften, legt Van Gemert uit. Aan de rechterzijde huist de ra tio en die kant stuurt tevens de linkerzijde van het lichaam aan. „Het linkeroog moet dominant worden." Onbegrip Luca zag ook twee kruisjes in plaats van één. Bovendien ging het tweede kruisje draaien. „Dan kun je je voorstellen hoe moeilijk het is om zo naar let ters te kijken", vertelt zijn moe der Karin de Jager hoofdschud dend. Ook Luca ging gebukt on der pesteiijen sinds groep diie. Als leerling van groep acht heeft hij alleen veel oudere vrienden. „Kinderen van mijn leeftijd begrijpen mij niet", zegt hij. Alles is al op hem uitgepro beerd: jaren logopedie, tot na tuurgeneeswijzen toe. L.uca's juf zegt nog geen verbetering te merken sinds hij in november met de therapie begon, maar Lu ca en Karin weten het zeker: het helpt. Lezen zal echter nooit zijn hobby worden. Maar Tarquin's tienjai'ige broer Tycho, ook dyslectisch, is door de bril een echt leesbeest gewor den. vertelt moeder Doesjka en thousiast. „Hij is in twee maan den tijd een avi-leesniveau ho ger gekomen." De verenigingen Balans en Wooi-tblind en de Ver eniging tegen de Kwakzalverij krijgen méldingen van mensen die hun Van Gemei'tbi'il teleur- gesteld hebben weggegooid. Pa ternotte: „Dyslexie is niet te ge nezen. Het zit in de koppeling die een kind maakt tussen de symbolen en klanken waaruit onzé taal bestaat. Zij kunnen die koppeling moeilijk uitbrei den tot lezen. Het is als met au torijden: eerst moet je nadenken bij elke handeling, later doe je alles op de automatische piloot. Zo gaat lezen ook, behalve bij dyslectici. Misschien dat er in derdaad kinderen zijn met een zichtprobleem. Dan was de diag nose verkeerd. Maar er zijn ook blinden met dyslexie." „Ik krijg er een vieze smaak van in mijn mond", zegt Margriet Verweij, die ouders adviseert via de infor matietelefoon van de belangen vereniging Woortblind. „Moge lijk dat door die bril de letters minder dansen voor de ogen van die kinderen, waardoor het lijkt dat ze beter lezen. Op de lange termijn hebben ze er geen voor deel bij.",,Er zijn honderden the rapieën", zegt Paternotte. Wat kinderen met dyslexie echt no dig hebben is meer tijd om lees- opdrachten te maken en hulp om met hun stoornis te leren om gaan, vinden Paternotte en Ver weij. Verweij: „En thuis een warm nest met begrip en hu mor. Dan komt een dyslecticus er echt wel. Met drie dyslecti sche zoons en dito man die toch universiteit achter de kiezen heeft, weet ik daar alles van." door Paul van Dijk Patiënten houden van eti ketten. Als je je ziek voelt is het erg belangrijk dat je ziekte een naam, een etiket heeft. Bij een simpele verkoudheid of een paar dagen diarree maakt het niet zoveel uit hoe de ongemakken worden ge noemd. Maar als je altijd pijn hebt, al maanden moe bent, of zo dui zelig bent dat je niet kunt wei'ken, wil je weten wat je mankeert, een etiket kunnen plakken op je klachten. Zo'n etiket wordt door de arts geleverd in de vorm van een diagnose. Diabetes, epilepsie, reuma zijn diagnoses waar je mee kan aankomen. Zonder medi sche naam heb je niks, wor den je klachten niet serieus genomen en durf je vaak ook jezelf niet seiieus te nemen. Pas als klachten zijn onderge bracht in een diagnose accep- teert de omgeving dat er iets aan de hand is. Zo'n medische classificatie geeft openingen naar ziekte- geld, uitkering, rolstoel, steunkousen en parkeer- kaart. Ook de dokter houdt van eti ketten. Een patiënt die op het spreekuur komt met een serie Machten die niet onder te brengen zijn in een diagnose, maakt de dokter onzeker. In medische termen wordt dan al gauw gesproken van 'vage Machten'. Daarmee bedoelt de doMer eigenlijk: 'hier kan ik niets mee'. Zegt de patiënt echter: „Dok ter ik ben zo moe de laatste tijd, mijn gewicht is afgeno men en ik drink liters thee op een dag. Dan veert de dokter op van zijn stoel en zegt: „Ik heb een naam voor uw klachten. U hebt suikei'ziekte. Dat kan ik behandelen." Een diagnose betekent im mers dat er meer bekend is over de samenhang, de achter gronden en de behandeling van de gepresenteerde klach ten. Niet alle etiketten leveren duidelijkheid en een blije dokter. Dit geldt bijvoor beeld voor de diagnoses whip lash, fibromyalgie en me. De patiënt is er blij mee dat er eindelijk een naam is voor die vervelende Machten, maar de dokter kan er niets mee. Het zijn namelijk alleen maar namen voor een vei-za- meling klachten zonder dat er iets bekend is over oor zaak en achtergronden. Derhalve is er ook geen be handeling. Onder artsen is er veel discussie over deze eti ketten omdat de naam niets zegt over het te voeren be leid. Sinds enige tijd zoemt een nieuwe naam door de medi sche wereld. Het is de diag nose 'metabool syndroom'. Ook over deze diagnose is veel discussie. Het metabool syndroom wórdt ook wel aan geduid als 'dodelijk kwaiiet'. Het is een mengsel van hoge bloeddruk, een te hoog choles terol- en vetgehalte, overge wicht en (beginnende) diabe tes. Discussie bestaat vooral over het nut van deze diagnose. Ui teraard is al lang bekend dat verhoogde waarden voor bloeddruk, cholestei'ol, sui ker en gewicht risicofactoi'en zijn voor hart en bloedvaten. Bij iemand die al deze vier kenmerken heeft kunnen de risico's opgeteld worden waardoor volgens Professor Ben Crul 'een wandelende cardiovasculaire tijdbom' ont staat. Afvallen is de belangrijkste oplossing voor dit 'metabool syndroom'. Voorkom dat u de trotse bezitter wordt van dit discutabele etiket. Paul van Dijk is huisarts door Patricia van der Zalm MAASTRICHT - Jongeren heb ben vaak niet door dat ze een probleem met alcohol of drugs hebben. Hun inzicht komt laat, waardoor het moeilijker is om iets te veranderen, zegt profes sor dr. Reinout Wiers, experi menteel psycholoog en zojuist benoemd tot bijzonder hoogle raar Verslaving bij Jongeren. Alle voorlichtingspotjes ten spijt is het alcohol- en drugsge bruik onder jongeren in Neder land fors. „We zijn koploper op het gebied van 'binge drinking' (in korte tijd heel veel drinken) bij jonge ren. Daar kunnen we trots op zijn. Als je je elk weekend Mem drinkt en doordeweeks de drank laat staan, heeft dat al effect op de hersenen. Schokkend, omdat dit gedi-ag voor veel jongeren ge woon is en het de hersenen slui penderwijs aantast", zegt Rein out Wiers, universitair hoofddo cent Experimentele Psychologie bij de Universiteit Maastiicht. Wiers vindt dat gezondheids voorlichting alléén dus weinig helpt. „Wat wél helpt, is het verhogen van de minimumleeftijd voor al coholgebruik naar achttien jaar. Of de di-ank heel duur maken, zoals in Zweden. Ook die maat regelen zullen nooit honderd procent helpen, maar bij elkaar wel een groot effect hebben op de bevolking. Jongeren hebben zelf vaak niet door dat ze een probleem hebben. Dat inzicht komt laat. Dan is het moeilijker om iets te veranderen. Met maat schappelijk hard optreden is dus veel winst te behalen." Drijfveer Als bijzonder hoogleraar Versla ving bij Jongeren aan de Univer siteit Nijmegen wil Wiers onder zoeken waarom gebruik van drank, drugs of andere versla vende middelen, bij sommige jon geren uit de hand loopt en bij an deren in dezelfde omstandighe den niet. Hij wil kijken naar de onbewus te drijfveren om veel te drinken, te roken of drugs te gebruiken. „En welke hersensystemen dat afremmen of stimuleren. Sommi ge hersenpi'ocessen kunnen mo tivatie om middelen te gebrui ken of seksuele impulsen onder- drukken. Welke invloed alcohol daarop uitoefent, is nog nauwe lijks onderzocht." Hij borduurt daarmee voort op experimenteel onderzoek dat hij in Maastricht uitvoerde. Met zo geheten reactietijdtests en asso- ciatietaken kan bijvoorbeeld worden aangetoond of iemands aandacht automatisch naar af beeldingen van een glas bier of sigaretten wordt getrokken, in plaats van naar foto's van fris drank of een appel. Daarnaast wil hij bij jongeren het effect meten van het zoge naamde hertrainen; het afleren dat je aandacht automatisch wordt getrokken naar drank of drugs. Uit de verslavingsliteratuur blijkt volgens Wiers dat mensen die alcohol in verband brengen met iets positiefs en opwin dends, direct na inname meer opwinding voelen dan andei*en. „Zwai-e drinkers hebben een sterkere associatie met het posi tieve van alcohol dan lichte drin kers. De kunst was om dat met tests te meten. Je bent dan bezig met bewuste (expliciete) en on bewuste (impliciete) processen in de hersenen. We dénken wel dat we een eigen wil hebben. Maar dat is bij verslaafden maar ten dele het geval." Een eerdere studie naar hertrai- ning leverde nog weinig op. „Je kunt de automatische aandacht wel wegtrainen, maar dat had nauwelijks tot effect dat men sen diezelfde avond minder gin gen drinken. Uit dergelijk onderzoek in Enge land bleek na vier tot vijf sessies dat hertraining van de aandacht iets meer effect had, in combina tie met motivatietraining; min der drinken is gezonder. Afhan kelijk van de uitkomsten van on ze nieuwe studies kan hertrai ning misschien een aanvulling zijn op de bestaande behandelin gen." Emoties Bij verslaving of 'pi-oblematisch gebruik' spelen (onderbewuste) emoties een belangrijke rol. „Het dempen van stress of de be hoefte aan opwinding kunnen motieven zijn om bepaalde mid delen te gebruiken. Of ze echt helpen, is nog maar de vx-aag. Je kunt denken dat je van roken kalm wordt, terwijl in feite de MAASTRICHT - Tweelingzwangerschappen na ee ivf-behandeling (reageerbuisbevruchting) kunnen wor den voox-komen door slechts één bevruchte eicel (embrvoV in cle baarmoeder te plaatsen. De kans op een zwangerschap loopt dan echter terug van 40 procent (bij het plaatsen van twee embryo's) naar procent. Beter is het daarom alleen in geselecteerde geval len (jonge vrouwen, hoge kwaliteit van de embryo's! slechts één embryo te plaatsen. Dit stelt A. Van Mout foort van de Universiteit Maastricht in het vakblad Hu man Reproduction op grond van een vergelijkend onder zoek bij 308 vrouwen. GPD LELTVEN - Door bij patiënten die op de intensive care af deling (ic) verblijven het bloedsuikergehalte met behuln van insuline op normale waarden te houden, daalt de kans op sterfte en (blijvende) schade aan organen. Dit con stateert G. Van den Berghe (K.U. Leuven) op grond van een onderzoek bij 1200 patiënten. Tot nu toe werd het ver hoogde bloedsuikergehalte bij ic-patiënten altijd be schouwd als gunstig; extra suiker zou het herstel bevorde ren. Van den Berghe toont aan dat dit juist organen schaadt. GPD BERKELEY - Het gebruik van bepaalde antidepressiva (zoals Prozac, Zoloft en Sei'oxat) tijdens de zwangerschap vervijfvoudigt de kans (van 1 op 100 naar 1 op 500) dat de baby ter wereld komt met een ernstige aangeboren afwij king (persistente pulmonale hypei-tensie). Dit concludeert C. Chambers van de Universiteit vanCalii fornië in het medisch tijdschrift New England Journal of Medicine op grond van een onderzoek onder 1200 vrou wen. Probleem is echter dat er weinig alternatieven voor handen zijn. Niet behandelen van een depressie kan ook schadelijke gevolgen hebben voor de baby. GPD NIJMEGEN - Diabetespatiënten die actief betrokken' den bij de behandeling van hum ziekte houden zich beter aan hun behandeling: ze nemen hun medicijnen trouw ia en houden zich beter aan leefregels dan lotgenoten öi= niet actief bij hun ziekte worden betrokken. De actieve betrokkenheid zorgt ervoor dat suikerpatiën ten minder last hebben van van complicaties, concludeert R. Dijkstra van het UMC Sint Radboud Nijmegen uiteen onderzoek onder diabetespatiënten in 13 Nederlandse zie kenhuizen. Onder actieve betrokkenheid wordt onder meer verstaan dat de patiënt zijn gegevens bijhoudt. GPD DUBLIN - Vrouwen zijn bij Machten die wijzen op een hartinfarct geneigd langer (gemiddeld 14 tegenover! uur) te wachten voordat zij hulp vragen dan mannen. Ea kleine 10 procent van de mannen wacht bij ernstige Mach ten niet eens de ambulance af, maar stapt zelf achterfe stuur, concludeert S. O'Donnell (Trinity College, Dubiici in het vakblad Journal of Advanced Nursing uit een ci- derzoek onder 890 mensen met een hartinfarct. GPD SCHAATSKAMPIOEN - De 47-jarige Jan de Jager uit Wol- phaartsdijk is schaatskam pioen van Zeeland geworden. Op het wat stroeve ijs van De Piet stak hij met kop en schou ders boven zijn tegenstanders uit. Zijn voornaamste rivaal was zijn 22-jarige zoon Kees, die uiteindelijk tweede werd. HELIKOPTER - De post voor Schouwen-Duiveland wordt vandaag per helikopter ge bracht. Het eiland is slecht be reikbaar, omdat het veer Zie- rikzee-Katseveer door de kou uit de vaart is genomen, en de verbinding Zijpe-Anna Jacoba- polder afhankelijk is van water. De helikopters st op in Woensdrecht. Ze kunne; eventueel zieken vervoeren. DRIELING - In 's-Heerenhoek is zaterdag een drieling gebo ren. De meisjes wegen alledrie rond de vierenhalve pond. Moe der (18) en dochters maken'nel goed. BURGEMEESTER - B. Te Haar Romeny is de nieuwe bur gemeester van Wolphaaris- dijk. De CHU'er werkt op de gemeentesecretarie van Slie- drecht. Op de dag voor zijnbe-1 noeming werd hij 31 jaar. Jongeren hebben vaak niet door dat ze een probleem met alcohol of drugs hebben. Hun inzicht komt laat, waardoor het moeilijker is om iets te veranderen. foto Harmen de Jong/GPD hartslag stijgt. Maar als mensen bepaalde middelen in vei'band brengen met positieve gevoe lens, zitten ze al snel in een vi cieuze cirkel. Zeker als ze gevoe lig zijn voor stress én goed tegen alcohol kunnen." Bij verslaving speelt meestal oök tweeslachtigheid. Als ie mand 'eiwan af' wil, kan hij be wust gemotiveerd zijn en tóch voelen dat zijn aandacht of drang naar bepaalde middelen uitgaat. Dat maakt stoppen moeilijk. „Jongeren zijn met die bewuste motivatie om te stop pen nog nauwelijks bezig. Toch geeft overmatig gebruik van drank of drugs ook bij hen al problemen. Neem het aantal ver keersongelukken van jongeren onder invloed. De laatste jaren wordt ook steeds duidelijker dat stevig gebi'uik van alcohol of drugs op jonge leeftijd al kan lei den tot langdurige en zelfs blij vende hersenschade. Kijk hoe apathisch jongei'en van marihua na kunnen worden. Alle reden om psychologische processen bij verschillende verslavingen ver der te onderzoeken." GPD Hoofdredactie: A. L. Oosthoek O. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax:(0113)315609 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenrustslraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax:(0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454651 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren Goes, Zierikzee en hulst: Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden: zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving acceptgiro per maand: 20,55 n.v.l per kwartaal: 59,75 62,00 per jaar: €229.20 233,30 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 31, 4460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,25 zaterdag: 1,80 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoira overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV envolow >r het Advertentievvezen- Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (076)5312550 Fax. (076)5312340 Personeelsadvertenties: Tel: (076)5312240 Fax:(076)5312340 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (076)5312104 Fax. (076)5312340 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Business to Business/Onroerend go Tel: (076)5312277 Fax:(076)5312274 Auteursrechten voorbehouden n?itó«= Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener concern. aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante dienstenenp^ ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig 9^?^ de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden 1*1-* zersservice, Postbus 31, 4460 AA Goes. Behoort tot WGGGNGR de dc

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2006 | | pagina 4